Kon an mga Ginlalaoman Diri Natutuman

AN DAKU nga kapakyasan mahimo magtubo ha pag-asawa han bisan hin-o, bisan kon baga hin mag-angay gud an babaye ngan lalaki han mag-uyab pa la hira. Kondi, paonan-o an duha nga tawo nga baga hin nagkakauyon antes magpakasal, nagin diri magkauyon katapos hito?

An Biblia nasiring nga adton mag-aasawa magkakamay-ada ‘kakurian ngan pag-antos.’ (1 Korinto 7:28, An Maopay nga Sumat nga Biblia) Agsob nga an sugad nga kakurian resulta han pagkadiri-hingpit han tawo. (Roma 3:23) Dugang pa, usa o hira nga duha bangin napapakyas ha pag-aplikar han mga prinsipyo han Biblia. (Isaias 48:17, 18) Kondi, usahay, an lalaki o babaye nag-aasawa nga may-ada diri-reyalistiko nga mga ginlalaoman. Kon nahitatabo ini, an diri pagsinabtanay mahimo magresulta ha seryoso nga mga problema.

Diri-Reyalistiko nga mga Ginlalaoman

Kon usa ka nga bana o usa nga asawa, posible nga nag-asawa ka nga may-ada mga ginlalaoman; kasagaran han mga tawo an may-ada hito. Undang hin madaliay ngan hunahunaa an klase han kinabuhi nga imo ginhihingyap. An imo ba pag-asawa diri sugad han imo ginhuhunahuna? Kon amo, ayaw paghunahuna nga an mga problema diri masusulbad. An pag-aplikar han mga prinsipyo ha Biblia makakabulig ha imo ha pagsulbad hito. a (2 Timoteo 3:16) Ha pariho nga panahon, maopay kon uusisahon mo an pipira han imo ginlalaoman ha pag-asawa.

Pananglitan, an iba naghuhunahuna nga an pag-asawa pirme la romantiko sugad han iginhuhulagway ha mga istorya han kabataan nga malipayon an kataposan. O bangin naglalaom ka nga kamo nga mag-asawa pirme magkakaupod o magsusulbad han ngatanan niyo nga paglantugi ha maopay ngan hamtong nga paagi. Damu an natoo nga kon inasaw-an na an usa diri na niya kinahanglan pugngan an iya seksuwal nga mga hingyap. Tungod kay ini ngatanan nga komon nga ginlalaoman baga hin diri-reyalistiko, sigurado nga magriresulta ito hin kapakyasan ha iba.—Genesis 3:16.

An usa pa nga diri-reyalistiko nga ginlalaoman amo an paghunahuna nga an pag-asawa makakahimo ha usa nga malipayon. Syempre, an pagkaada hin kaupod ha kinabuhi mahimo magin surok hin duro nga kalipay. (Proberbios 18:22; 31:10; Eklesiastes 4:9) Kondi, mahimo ba naton hunahunaon an pag-asawa sugad nga milagroso nga solusyon ha ngatanan nga diri pagsinabtanay? An naghuhunahuna hito, kasagaran nga mapapakyas!

Waray Iistorya nga mga Ginlalaoman

Diri ngatanan han mga ginlalaoman diri-reyalistiko. Ha kabaliktaran, makatadunganon an iba nga mga inuungara. Kondi, mahimo bumangon an mga problema tungod han pipira nga ginlalaoman. “May nakikita ako nga mga mag-asawa nga nasisina ha kada tagsa tungod kay an usa  naghuhulat ha iya padis nga buhaton an iya karuyag, bisan kon diri maaram hito an iya padis,” siring han usa nga parasagdon ha pag-asawa. Basi masabtan kon paonan-o ini nahitatabo, tagda an masunod.

Ginkasal hi Maria kan Juan, nga naukoy ginatos ka kilometro tikang ha ira lugar. Antes mag-asawa, maaram hi Maria nga makuri an pagbalhin ha iba nga lugar labi na kay awdanon hiya. Kondi, nasarig hiya nga bubuligan hiya ni Juan nga makapahiuyon. Pananglitan, naglalaom hiya nga diri hiya babayaan ni Juan ngan bubuligan hiya nga makilala an kasangkayan ni Juan. Kondi, diri ini an nahitatabo. Nalibang hi Juan pagpinakiistorya ha iya damu nga kasangkayan—salit napabay-an hi Maria nga nag-uusahan. Inabat niya nga ginbalewaray hiya ngan ginpabay-an. ‘Kay ano nga diri napaid hi Juan ha akon inaabat?’ nahunahuna niya.

Reyalistiko ba an ginlalaoman ni Maria? Reyalistiko man. Karuyag la niya nga buligan hiya han iya bana nga makapahiuyon ha iya bag-o nga palibot. Awdanon hiya, ngan nakukurian ha pakiistorya ha mga tawo nga diri niya kilala. Kondi, an kamatuoran amo nga waray niya isumat an iya inaabat ha iya bana. Salit diri maaram hito hi Juan. Ano an mahitatabo kon magpadayon ito? Ha paglabay han panahon, mahimo magtikaduro an iya pagdinulo, ngan bangin hunahunaon niya nga diri gintatagad han iya bana an iya inaabat.

Bangin naabat ka liwat hin kapakyasan kon an imo padis baga hin diri-nagtatagad han imo mga panginahanglan. Kon sugad hito an kahimtang, ano an mahimo mo buhaton?

Iistorya Ito

Makasurubo gud kon diri natutuman an mga ginlalaoman. (Proberbios 13:12) Bisan pa hito, may-ada ka mahihimo. “Nanhuhunahuna anay an mga mag-aram san-o hira magyakan; sanglit mas nakakakabig an ira iginyayakan,” siring han  usa nga proberbio. (Proberbios 16:23, [Darahonon 16:23, An Maopay nga Sumat nga Biblia]) Salit, kon inaabat mo nga may-ada ka makatadunganon nga ginlalaoman nga diri natutuman, iistorya ito ha imo padis.

Pilia an husto nga panahon, kahimtang, ngan mga pulong ha pagsumat han imo mga inaabat. (Proberbios 25:11) Pagyakan ha kalmado ngan matinalahuron nga paagi. Hinumdumi an imo tumong—diri pag-akusar han imo padis kondi pagsumat ha iya han imo mga ginlalaoman ngan inaabat.—Proberbios 15:1.

Kay ano nga kinahanglan mo ini buhaton? Diri ba hinbabaroan han matinagaron nga padis an imo mga panginahanglan? Bueno, bangin ginkikita han imo padis an kahimtang ha iba nga punto-de-bista, kondi malilipay ha pagtagad han imo mga ginkikinahanglan kon imo ito isumat. An imo pagsumat han imo karuyag o ginkikinahanglan, diri tigaman han diri malampuson nga pag-asawa, diri man liwat ito ebidensya nga diri nagtatagad an imo padis.

Salit ayaw pag-alang ha pakiistorya ha imo padis. Pananglitan, ha kahimtang nga ginhisgotan na, hi Maria mahimo magsiring kan Juan: “Kinukurian gud ako pakiistorya ha damu nga tawo nga diri ko kilala. Puydi mo ba ako buligan nga makilala an ngatanan, tubtob nga mahiara na ako?”

“Magdagmit ha Pagpamati”

Yana, kitaa an kahimtang ha iba nga anggulo. Pananglitan, ginkaistorya ka han imo padis, ngan nasusubo hiya nga diri mo gintutuman an  usa ka makatadunganon nga ginlalaoman. Kon mahitabo ini, pamati ha iya! Pangalimbasugi nga diri maghinunahuna la ha pagdepensa ha kalugaringon nga diri namamati. Lugod, magin madagmit ha ‘pagpamati, mahinay ha pagyakan, mahinay ha kasina.’ (Jakobo 1:19, Proberbios 18:13) Hi apostol Pablo nag-aghat ha mga Kristiano: ‘Hinaot waray usa nga magbiniling han iya kalugaringon [nga kaopayan] la, kondi han kaopayan han iya igkasitawo.’—1 Korinto 10:24.

Mahihimo mo ini pinaagi ha pagsabot han kahimtang han imo padis. An Biblia nasiring: “Sugad man kamo mga asawa nga kalalakin-an, mag-ukoy kamo upod ha iyo mga asawa sugad ha kinaadman,” o, sugad han hubad han Maopay nga Sumat, “kamo man liwat nga mga bana, ha iyo pakigtampo ha iyo mga asawa, kinahanglan hibaroan niyo an kamaluya han iyo asawa.” (1 Pedro 3:7) Syempre, an mga asawa sadang mangalimbasog liwat para ha ira bana.

Hinumdumi nga bisan kon nagkakauyon gud kamo han imo padis, diri pariho an iyo panhunahuna ha ngatanan nga butang. (Kitaa an kahon nga “Pariho nga Kiritaon, Magkaiba an Nakikita.”) Mapulsanon gud ini tungod kay maopay nga tagdon naton an mga butang tikang ha panlantaw han iba. Ikaw ngan an imo padis magkaiba an ginlalaoman tungod kay magkaiba an iyo gintikangan ngan kultura. Kondi, mahimo kamo maghigugmaay gud bisan kon diri pariho an iyo ginlalaoman.

Pananglitan, an Kristiano nga mga padis maaram gud han prinsipyo ha Biblia han pagkaulo. (Efeso 5:22, 23) Kondi, paonan-o espisipiko nga gin-aaplikar an pagkaulo ha sulod han iyo pamilya, ngan paonan-o ipapakita an pagpasakop? Kamo ba nga duha ginigiyahan hini nga prinsipyo han Biblia, ngan nangangalimbasog gud kamo ha pagsunod hito?

Bangin magkaiba an iyo mga opinyon mahitungod han iba nga isyu ha adlaw-adlaw nga pagkinabuhi. Hin-o an magbubuhat han espisipiko nga mga buruhaton ha panimalay? Mationan-o kaihaon nga panahon an iyo igagahin kaupod ha iyo mga paryente, ngan san-o niyo ito hihimoon? Paonan-o ipapakita han Kristiano nga magpadis nga ira gin-uuna an intereses han Ginhadian? (Mateo 6:33) May kalabotan ha pinansyal, madali la an pangutang, tungod hito maopay an pagin mabinantayon ha paggasto. Salit, ano gud ba an iginpapasabot han pagin mabinantayon ha paggasto? An mga butang nga pariho hini sadang paghisgotan hin prangka kondi ha matinalahuron nga paagi, ngan an pagbuhat hito maghahatag hin daku nga kapulsanan.

An sugad nga mga paghisgot mabulig ha iyo pag-asawa nga magin mas mamurayawon, bisan kon tubtob yana an iba han iyo linalaoman waray pa matuman. Oo, mas maopay kon iyo iaplikar ini nga sagdon ni apostol Pablo: “Mag-inantusay kamo an usa kag usa, ngan magpinasayloay kamo an usa kag usa, kon may-ada usa ka tawo nga may igsusumbong kontra ha iba.”—Kolosas 3:13.

[Footnote]

[Kahon/Retrato ha pahina 10]

PARIHO NGA KIRITAON, MAGKAIBA AN NAKIKITA

“Handurawa an grupo han mga turista nga nagkikita hin makaruruyag nga lugar. Bisan pa kon uusa la an ginkikita han grupo, iba-iba an nakikita han kada tagsa. Kay ano? Tungod kay an kada indibiduwal magkaiba an hinmumutangan. Waray duha nga tawo an natindog ha pariho nga lugar. Dugang pa, an kada usa diri nakatutok ha pariho nga bahin. Magkalain-lain an interes han kada tawo. Sugad liwat hito an kahimtang ha pag-asawa. Bisan kon nagkakauyon gud hira, waray magpadis nga pariho gud an panhunahuna ha mga butang . . . An komunikasyon nag-uupod han pangalimbasog ha pagtuhay han mga diri pagsinabtanay basi an duha magin usa nga unod. Nagkikinahanglan ini hin paggahin hin panahon ha pag-istorya.”—The Watchtower, Agosto 1, 1993, pahina 4.

[Kahon ha pahina 11]

KON ANO AN IMO MAHIHIMO YANA

• Usisaha utro an imo mga ginlalaoman. Reyalistiko ba ito? An imo ginlalaoman ha imo padis labaw ba kay han iya mahihimo?—Filipos 2:4; 4:5.

• Pangalimbasugi nga matadong an diri-reyalistiko nga mga ginlalaoman. Pananglitan, imbes nga sumiring: “Diri gud kita maglalantugi,” magin determinado ha pagsulbad han mga diri pagsinabtanay ha mamurayawon nga paagi.—Efeso 4:32.

• Iistorya an imo mga ginlalaoman. An pag-istorya importante nga paagi ha paghibaro kon paonan-o ipapakita an gugma ngan pagtahod ha usa kag usa.—Efeso 5:33.

[Retrato ha pahina 9]

Magin “madagmit ha pagpamati” ha mga ginkakabarak-an han imo padis