“Ginoo, Kay Ano nga Nagpabilin Ka nga Hilom?”

INI an mga pulong ni Papa Benedict XVI, nga binisita ha kampo nga prisohan hadto ha Auschwitz, Polandia, han Mayo 28, 2006. Ha lugar diin ginpamatay han mga Nazi an ginatos ka yukot nga Judio ngan iba pa, hiya nagdugang: “Pagkadamu nga pakiana an nabangon dinhi hini nga lugar! Pirme nabangon an pakiana: Nakain an Dios hito nga panahon? Kay ano nga naghilom la hiya? Kay ano nga iya tinugotan inin waray kataposan nga pamatay, inin pagdaog han karaotan? . . . Kinahanglan padayon nga magsinggit kita hin mapainubsanon kondi nagpipirit ha Dios: Gios na! Ayaw hingalimti an katawohan, an imo linarang!”

An pahayag han papa nagresulta hin mapaso nga mga reaksyon. Natigamnan han iba nga tinuyo nga ginlikyan han papa an paghisgot ha pipira nga topiko, sugad han kapungot ha Semitismo nga may kalabotan ha mabangis nga mga hitabo ha Auschwitz. Para ha iba, an iya ginsiring usa nga pagsari nga minuson an hangyo ni Papa Juan Paulo II nga pasayloon an mga sala han Iglesia Katolika. Usa nga Katoliko nga peryodista, hi Filippo Gentiloni, nagsiring: “Kondi, makatadunganon la nga han inatubang an damu nga komentarista ha makuri nga pakiana kon hain an Dios—usa nga pakiana nga waray baton—naghangyo lugod hira hin baton ha mas masayon nga pakiana: Hain hi Papa Pio XII? Gin-uunabi han mga komentarista an paghilom ni Papa Pio XII durante han Holocaust (an pamatay han mga Nazi ha mga Judio durante han Girra ha Kalibotan II).

An Holocaust ngan an ngatanan nga iba nga mga buhat han pagpoo hin mga grupo han mga tawo nga ginbuhat ha bug-os nga kasaysayan nagpapamatuod nga ‘an tawo may gahum labaw han iba ha iya karaotan.’ (Eklesiastes 8:9) Dugang pa, an Maglalarang han tawo diri nahilom ha atubangan han duro nga kabangis. Pinaagi han mga pahina han Biblia, iginpapahayag niya an iya mga hinungdan ha pagtugot han karaotan. Ginpapasarig liwat kita han Dios nga diri niya hinngangalimtan an katawohan. Ha pagkamatuod, an peryodo han panahon nga igintutugot han Dios ha tawo nga magmando ha iya kalugaringon hirani na matapos. (Jeremias 10:23) Karuyag mo ba mahibaro hin dugang pa mahitungod han katuyoan han Dios para ha aton? Malilipay an mga Saksi ni Jehova ha pagbulig ha imo nga makita an baton han Biblia ha mga pakiana nga nakagupong kan Papa Benedict XVI.

[Ginkuhaan han Retrato ha pahina 32]

Oświęcim Museum