Importante nga mga Punto Tikang ha Libro han Esekiel—I
An Pulong ni Jehova Buhi
Importante nga mga Punto Tikang ha Libro han Esekiel—I
TUIG hadto han 613 A.K.P. Hi propeta Jeremias nakadto ha Juda, maisugon nga nagpapasamwak han tiarabot nga kabungkagan han Jerusalem ngan han tuna han Juda. Damu nga Judio an ginbihag na ni Hadi Nabukodonosor han Babilonya. Upod ha ira an batan-on nga hi Daniel ngan an iya tulo nga kasangkayan, nga nagtatrabaho ha palasyo han hadi ha Kaldea. An kadam-an han distyero nga mga Judio nakadto ha ligid han salog han Sebar ha “tuna han mga Kaldeanhon.” (Esekiel 1:1-3) Waray pabay-i ni Jehova nga mawarayan hin mensahero ito nga mga bihag. Ginpili niya sugad nga propeta an 30-anyos nga hi Esekiel.
An libro han Esekiel nagkukobre hin peryodo nga 22 ka tuig, ngan natapos ito han 591 A.K.P. Metikuloso ngan eksakto magsurat hi Esekiel. Iginrekord niya an petsa han iya mga tagna, espisipiko nga iginsumat bisan an adlaw, bulan ngan tuig. An siyahan nga bahin han mensahe ni Esekiel nakasentro ha kapukan ngan kabungkagan han Jerusalem. An ikaduha nga bahin ginkukompwesto hin mga kapahayagan han paghukom kontra ha nakapalibot nga mga nasud, ngan an kataposan nga bahin naghihisgot han pagpahiuli han pagsingba kan Jehova. Paghihisgotan hini nga artikulo an importante nga mga punto tikang ha Esekiel 1:1–24:27, nga nag-aasoy han mga bisyon, tagna, ngan pasundayag mahitungod han mahitatabo ha Jerusalem.
“AKON KA GINHIMO NGA PARABANTAY”
Katapos hatagan hin urusahon nga bisyon mahitungod han trono ni Jehova, nakarawat ni Esekiel an iya toka. “Anak han tawo, akon ka ginhimo nga parabantay han balay han Israel: busa pamati han pulong han akon baba, ngan hatagi hira hin pahamangno tikang ha akon.” (Esekiel 3:17) Ginsugo hi Esekiel nga ipasundayag an duha nga drama, sugad nga pagtagna mahitungod han paglikos ha Jerusalem ngan han mga epekto hito. Mahitungod han tuna han Juda, hi Jehova nagsiring pinaagi kan Esekiel: “Kitaa, ako, bisan ako, magdadara hin kampilan ngada ha iyo, ngan akon paggugunawon an iyo higtaas nga mga lugar.” (Esekiel 6:3) Ha mga umurukoy hito nga tuna, hiya nasiring: “An paghukom hin sirot ha imo inabot na ha imo.”—Esekiel 7:7.
Han 612 A.K.P., pinaagi han bisyon hi Esekiel nahingadto ha Jerusalem. Mangil-ad gud nga mga butang an iya nakita nga nahitatabo ha templo han Dios! Kon sugoon na ni Jehova an langitnon nga mga pwersa nga iya ginagamit ha pagpadapat han iya paghukom (ginrirepresentaran han “unom ka tawo”) basi ipahayag an iya kasina ha mga apostata, an mga tawo la nga may-ada ‘tigaman ha agtang’ an maluluwas. (Esekiel 9:2-6) Kondi siyahan, kinahanglan ipasarang ha igbaw han syudad an “mga baga han kalayo,” nga nagsisimbolo han kalayuhon nga mensahe han Dios mahitungod han kabungkagan. (Esekiel 10:2) ‘Dadad-on ni Jehova ngada ha kalugaringon nga mga ulo han magraot an ira mga batasan,’ kondi nagsaad hiya nga iya titirukon utro an nagsarang nga katawohan han Israel.—Esekiel 11:17-21.
Iginbalik han espiritu han Dios hi Esekiel ngadto ha Kaldea. Iginhulagway han usa nga pasundayag an pagpalagiw ni Hadi Sedekia ngan han katawohan tikang ha Jerusalem. Ginkondenar an palso nga mga propeta ngan propetisa. Iginsalikway an mga magsiringba ha dios-dios. An Juda iginpariho ha waray-pulos nga balagon. Iginpakita han usa nga tiriguhon mahitungod han agila ngan balagon an maraot nga mga resulta han pagpangaro han Jerusalem hin bulig ha Ehipto. Ha ultimo nga bahin han tiriguhon aada an saad nga ‘itatanom ni Jehova an huboy pa nga langbo dida ha hitaas nga bukid.’ (Esekiel 17:22) Kondi ha Juda, waray magigin “tungkod ha pagkasetro ha paglarang.”—Esekiel 19:14.
Mga Baton ha mga Pakiana Mahitungod ha Kasuratan:
1:4-28—Ano an ginsisimbolohan han karomata ha langit? An karomata nagsisimbolo ha langitnon nga bahin han organisasyon ni Jehova nga ginkukompwesto han matinumanon nga espiritu nga mga linarang. An gahum hito nagtikang ha baraan nga espiritu ni Jehova. Diri maihulagway an himaya han usa nga nasakay ha karomata, nga nagsisimbolo kan Jehova. An iya pagkakalmado ginsimbolohan hin makaruruyag nga balangaw.
1:5-11—Hin-o an upat nga buhi nga linarang? Ha ikaduha nga bisyon ni Esekiel mahitungod han karomata, iya gintawag nga kerubin an upat nga buhi nga linarang. (Esekiel 10:1-11; 11:22) Hinin ikaduha nga paghulagway, gintawag niya nga “nawong han kerubin” an nawong han toro nga baka. (Esekiel 10:14) Angayan ini tungod kay an toro nga baka usa nga simbolo han gahum ngan kusog, ngan an mga kerubin gamhanan nga mga espiritu.
2:6—Kay ano nga hi Esekiel pauroutro nga gintawag nga “anak han tawo”? Ini an igintawag ni Jehova kan Esekiel basi ipahinumdom ha iya nga tawo hiya, hito nga paagi ginpapabug-atan an daku nga kaibahan han tawhanon nga mensahero ngan han Dios nga gintikangan han mensahe. Igintawag liwat ito kan Jesu-Kristo mga 80 ka beses ha mga Ebanghelyo, nga matin-aw nga nagpapakita nga an Anak han Dios inabot sugad nga tawo, diri sugad nga espiritu nga nagsul-ot hin lawas han tawo.
2:9–3:3—Kay ano nga matam-is para kan Esekiel an linukot nga basahon han mga pagtangis ngan pagkamasurub-on? Maopay an disposisyon ni Esekiel ha iya toka salit matam-is para ha iya an linukot nga basahon. Malipayon hi Esekiel ha pag-alagad kan Jehova sugad nga propeta.
4:1-17—Iginpasundayag gud ba ni Esekiel an eksena nga naghuhulagway han tiarabot nga paglikos ha Jerusalem? Iginpapasabot han paghangyo ni Esekiel nga saliwnan an sungo para ha pagluto ngan han paghatag ni Jehova han iya hangyo nga tinuod nga iginpasundayag niya an eksena. An paghigda nga natakilid ha wala amo an para ha 390 ka tuig nga sala han napulo-ka-tribo nga ginhadian—tikang ha pagtikang hito han 997 A.K.P. tubtob ha kabungkag han Jerusalem han 607 A.K.P. An paghigda nga natakilid ha too amo an para ha 40 ka tuig nga sala han Juda, tikang han pagpilia kan Jeremias sugad nga propeta han 647 A.K.P. tubtob han 607 A.K.P. Durante han bug-os nga peryodo nga 430 ka adlaw, nagkinabuhi hi Esekiel nga gutiay la an iya suplay hin pagkaon ngan tubig, salit matagnaon nga iginpapasabot nga magkakaada gutom durante han paglikos ha Jerusalem.
5:1-3—Kay ano nga makatirigamnan an pagkuha ni Esekiel hin pipira nga buhok tikang ha bahin nga kinahanglan niya ipasarang ha hangin ngan an pagputos niya hito ha sidsid han iya bado? An katuyoan hini amo an pagpakita nga may-ada nanhibilin nga mabalik ha Juda ngan magbubuhat utro hin totoo nga pagsingba katapos han 70-ka-tuig nga pagin binayaan hito.—Esekiel 11:17-20.
17:1-24—Hin-o an duha nga dagku nga agila, paonan-o ginpangapon o ginpangutos an mga saringsing han usa nga sedro, ngan hin-o an “huboy,” o linghod, nga iginbalhin ni Jehova ha pagtanom? An duha nga agila nagrirepresentar han mga magmarando han Babilonya ngan Ehipto. An siyahan nga agila inabot ha tarimpongayan han sedro, karuyag sidngon, ha magmarando han gobyerno ha hadianon nga katulinan ni David. Ginpangutos hini nga agila an durho han mga saringsing pinaagi han pagsaliwan ni Sedekia kan Hadi Jehoyatsin han Juda. Bisan kon nanumpa hi Sedekia nga magigin maunungon hiya, nangaro hiya hin bulig ha usa pa nga agila, an magmarando han Ehipto, kondi waray hiya magmalampuson. Bibihagon hiya ngan mamamatay ha Babilonya. Ginkutos liwat ni Jehova an usa nga “huboy,” an Mesianiko nga Hadi. Iginbalhin hiya pagtanom ha “hitaas ngan malandaw nga bukid,” ha langitnon nga Bukid Sion, diin hiya magigin sugad hin marampag nga sedro, nga magdadara hin dagku nga bendisyon ha tuna.—Pahayag 14:1.
Mga Leksyon Para ha Aton:
2:6-8; 3:8, 9, 18-21. Diri kita sadang mahadlok ha magraot, ngan diri liwat kita sadang mag-alang ha pagpasamwak han mensahe han Dios, nga nag-uupod hin pahamangno ha ira. Kon naatubang kita hin kawaray-pagtagad o pagkontra, kinahanglan magin marig-on kita sugad hin matig-a nga diamante. Kondi, sadang kita mag-ikmat nga diri kita magin mapintas, waray pagpaid, o waray kalooy. Napaid hi Jesus ha mga tawo nga iya ginsangyawan, ngan an pagpaid sadang liwat magpagios ha aton nga magsangyaw ha iba.—Mateo 9:36.
3:15. Katapos makarawat ni Esekiel an iya toka, inukoy hiya ha Tel-abib, ‘maluya ha pito ka adlaw,’ ginpapamurubuot an mensahe nga kinahanglan niya ipasamwak. Diri ba sadang kita maghatag hin panahon ha pag-aram hin maduruto ngan ha pagpamalandong basi masabtan an higlarom nga espirituwal nga kamatuoran?
4:1–5:4. Ginkinahanglan ni Esekiel an pagpaubos ngan kaisog basi maipasundayag an duha nga matagnaon nga drama. Kita liwat sadang magin mapainubsanon ngan maisugon ha pagtuman han bisan ano nga toka nga hatag han Dios.
7:4, 9; 8:18; 9:5, 10. Diri kita sadang malooy o pumaid ha mga tawo nga makarawat hin sirot han Dios.
7:19. Kon ipapadapat na ni Jehova an iya paghukom ngada hini nga sistema han mga butang, mawawaray gud bili an kwarta.
8:5-18. An apostasya makamaratay ha espirituwal. “Pinaagi han iya baba an tawo nga waray Dios [“apostata,” NW] nakakagunaw han iya igkasitawo.” (Proberbios 11:9) Maaramon kita kon lilikyan naton bisan an ideya nga mamati ha mga apostata.
9:3-6. An pagkaada han tigaman—an ebidensya nga dedikado ngan bawtismado nga mga surugoon kita han Dios ngan may-ada kita han Kristiano nga personalidad—kinahanglanon para ha kaluwasan ha “daku nga kagol-anan.” (Mateo 24:21) An dinihogan nga mga Kristiano, nga ginsisimbolohan han lalaki nga may dara nga surudlan han tinta han sekretaryo, nangunguna ha buruhaton nga pagtigaman, nga amo an pagsangyaw han Ginhadian ngan paghimo hin disipulo. Kon karuyag naton nga matipigan an aton tigaman, kinahanglan madasigon nga buligan naton hira hini nga buruhaton.
12:26-28. Bisan ha mga tawo nga nagtatamay ha mensahe ni Esekiel, kinahanglan sumiring hiya: “Waray na han . . . mga pulong [ni Jehova an] iglalangaylangay.” Kinahanglan buhaton naton an ngatanan nga aton mahihimo ha pagbulig ha iba nga sumarig kan Jehova antes niya bungkagon ini nga sistema han mga butang.
14:12-23. Responsabilidad naton an aton kaluwasan. Waray iba nga makakabuhat hito para ha aton.—Roma 14:12.
18:1-29. Kita an may-ada responsabilidad ha mga resulta han aton mga gios.
“AKON BABALIKDON, BABALIKDON, BABALIKDON INI”
Ha ikapito nga tuig han pagkadistyero, han 611 A.K.P., an katigurangan han Israel kinadto kan Esekiel ha “pagpakiana kan Jehova.” Iginsumat niya ha ira an hilawig nga kasaysayan han pagrebelde han Israel ngan an pahamangno nga ‘huhulbuton ni Jehova an iya kampilan’ kontra ha ira. (Esekiel 20:1; 21:3) May kalabotan ha punoan han Israel (hi Sedekia), hi Jehova nagsiring: “Hukasa an mitra, ngan kuhaa an korona; ini diri na maaamo; pahitas-a adton habubo, ngan pahabub-a adton hitaas. Akon babalikdon, babalikdon, babalikdon ini; ini liwat mawawaray na, ngada nga hiya umabot kan kanay katadongan [“legal nga katungod,” NW] amo ini [hi Jesu-Kristo; ngan akon ihahatag ini ha iya.”—Esekiel 21:26, 27.
An Jerusalem gin-akusahan hin pagkasalaan. Iginbuhayhag an sala ni Ohola (Israel) ngan ni Oholiba (Juda). Hi Ohola “itinubyan [na] ngadto ha kamot han iya mga higugmaon ngadto ha kamot han mga Asiryahanon nga iya higugmaon.” (Esekiel 23:9) Hirani na bungkagon hi Oholiba. Han 609 A.K.P., nagtikang an 18-ka-bulan nga paglikos ha Jerusalem. Kon ha kataposan mapukan na an syudad, makakalasan hinduro an mga Judio salit diri nira maipapahayag an ira kabido. Kinahanglan diri ipahayag ni Esekiel an mensahe han Dios ha mga distyero tubtob nga makarawat niya tikang ha usa nga ‘pinalagiw’ an sumat mahitungod han kabungkagan han syudad.—Esekiel 24:26, 27.
Mga Baton ha mga Pakiana Mahitungod ha Kasuratan:
21:3—Ano an “kampilan” nga ginhulbot ni Jehova tikang ha takob hito? An “kampilan” nga gin-gamit ni Jehova ha pagpadapat han iya paghukom ha Jerusalem ngan Juda amo an hadi han Babilonya nga hi Nabukodonosor ngan an iya kasundalohan. Mahimo liwat ito mag-upod han langitnon nga bahin han organisasyon han Dios nga ginkukompwesto han gamhanan nga espiritu nga mga linarang.
24:6-14—Ha ano nagsisimbolo an taoy han kaldero? An Jerusalem nga ginlilikosan iginpariho ha kaldero. An taoy hito nagsisimbolo ha kangil-aran han syudad—an kahugaw, malaw-ay nga paggawi, ngan pagpaagay hin dugo diin nagin salaan ito. Duro gud an kahugaw hito nga kaldero salit bisan kon isun-ad ito nga waray sulod dida ha mga baga ngan papasoon hinduro ito, diri makukuha an taoy.
Mga Leksyon Para ha Aton:
20:1, 49. Iginpapakita han baton han katigurangan nga kalalakin-an nga nagruruhaduha hira ha ginsiring ni Esekiel. Hinaot diri kita magin maruhaduhaon ha mga pahamangno han Dios.
21:18-22. Bisan kon gin-gamit ni Nabukodonosor an pagtigo, hi Jehova an nagsiguro nga aatakehon han pagano nga magmarando an Jerusalem. Iginpapakita hini nga bisan an mga demonyo diri makakapugong ha mga pwersa nga ginagamit ni Jehova ha pagpadapat han iya paghukom ha pagtuman han iya katuyoan.
22:6-16. Hi Jehova nangangalas ha pagpakaraot, malaw-ay nga paggawi, pag-abuso han gahum, ngan pagkarawat hin hukip. Sadang magin marig-on an aton determinasyon nga likyan an pagbuhat han sugad nga mga sayop.
23:5-49. An mga pakig-alyansa han Israel ngan Juda ha politika nakaaghat ha ira nga subaron an palso nga pagsingba han ira mga kaalyado. Mag-ikmat kita nga diri kita magin duok ha kalibotanon nga mga tawo nga makakadaot han aton pagtoo.—Jakobo 4:4.
Mensahe nga Buhi ngan Gamhanan
Mag-opay hinduro nga mga leksyon an aton hibabaroan ha siyahan nga 24 nga kapitulo han libro han Esekiel ha Biblia! Iginpapakita han mga prinsipyo dida hito kon ano nga mga buhat an nagriresulta hin kawara han pag-uyon han Dios, kon paonan-o naton makakarawat an iya kalooy, ngan kon kay ano nga sadang naton pahamangnoan an magraot. Matin-aw nga iginhuhulagway han tagna mahitungod han kabungkagan han Jerusalem nga hi Jehova usa nga Dios nga ‘nagsusumat ha iya katawohan hin bag-o nga mga butang ha waray pa ito pagkakaulpot.’—Isaias 42:9.
An mga tagna sugad hadton nakarekord ha Esekiel 17:22-24 ngan 21:26, 27 nagtudlok ha kaestablisar han Mesianiko nga Ginhadian ha langit. Diri na mag-iiha, pinaagi hito nga pagmando matutuman an kaburut-on han Dios dinhi ha tuna. (Mateo 6:9, 10) Mahimo naton pamulaton an mga bendisyon han Ginhadian nga may marig-on nga pagtoo ngan pagsarig. Oo, “an pulong han Dios buhi, ngan maabtik.”—Hebreo 4:12.
[Retrato ha pahina 12]
Ano an ginsisimbolohan han karomata ha langit?
[Retrato ha pahina 14]
An madasigon nga pakigbahin ha pagsangyaw nga buruhaton nabulig ha aton nga matipigan an aton “tigaman”