Paonan-o Masusulbad an Diri Pagkaurosa han Katawohan?

HA Espanya, ginpaundang anay han reperi an usa nga uyag han saker. Kay ano? Tungod kay gin-iininsulto han damu nga magkirita an parauyag nga tikang ha Cameroon salit nanarhog hiya nga bayaan an uyag. Ha Russia ordinaryo la an madarahog nga pag-atake ha mga taga-Aprika, Asia, ngan Latin Amerika; han 2004, an mga pag-atake didto ha iba an nasyonalidad nag-uswag hin 55 porsyento nga inabot hin 394 nga insidente han 2005. Ha Britanya, an ikatulo ka bahin han mga taga-Asia ngan negro nga gin-interbyu ha usa nga surbey naghunahuna nga ginpaiwas hira ha trabaho tungod kay iba an ira nasyonalidad. Ipinapakita hini nga mga ehemplo an nahitatabo ha bug-os nga kalibotan.

Nagkakaiba-iba an pagkaseryoso han diri pagkaurosa han katawohan—tikang ha nakakainsulto o nakakasakit nga mga pulong tubtob ha mga palisiya han nasud ha pagpoo hin tribo. Ano gud ba an hinungdan han diri pagkaurosa han katawohan? Paonan-o naton ito malilikyan? Husto ba an paglaom nga maabot an panahon nga an ngatanan nga pamilya tarampo nga magkikinabuhi nga mamurayawon? An Biblia nabulig ha aton nga magkaada hilarom ngan husto nga pagsabot hini.

Panalumpigos Ngan Kapungot

An “kanan tawo kasingkasing maraot tikang ha iya kabata,” siring han Biblia. (Genesis 8:21) Ito an hinungdan kon kay ano nga may mga tawo nga nalilipay ha pagtalumpigos ha iba. An Biblia dugang nga nasiring: “Kitaa, an mga luha hito nga gintatalumpigos, ngan hira waray maglilipay; ngan ha dapig han ira mga magtatalumpigos nakada an gahum.”—Eklesiastes 4:1.

Ipinapakita liwat han Biblia nga an kapungot ha diri katribo maiha na nga naeksister. Pananglitan, han ika-18 ka siglo A.K.P., an Hebreohanon nga hi Jakob ngan an iya daku nga pamilya gin-imbitar han Paraon nga mag-ukoy ha Ehipto. Kondi ha urhi, nahadlok an lain nga Paraon hinin daku nga grupo han mga binalhin. Sugad nga resulta, an rekord nasiring: “Hiya siniring ha iya katawohan: Kitaa, an katawohan han mga anak ni Israel darodamu ngan makurokusog kay ha aton: Kadi kamo, buhaton ta ha ira bangin hira magdamu. . . . Busa ira ginbutangan hin mga kapatas ha pagpakuri ha ira ha ira mga luran.” (Eksodo 1:9-11) Nagsugo pa ngani an mga Ehiptohanon nga patayon an ngatanan nga bag-o nga igin-anak nga kalalakin-an ha katulinan ni Jakob.—Eksodo 1:15, 16.

Ano Gud ba an Hinungdan?

An mga relihiyon ha kalibotan talagsa gud la makabulig ha pagpugong han diri pagkaurosa han katawohan. Bisan kon tinuod nga may-ada mga indibiduwal nga maisugon nga kinontra ha panalumpigos, an relihiyon ha kabug-osan agsob gud dumapig ha mga nananalumpigos. Ito an kahimtang ha Estados Unidos, diin an pag-uripon ha mga negro iginpatuman pinaagi han balaud ngan pagbitay ngan an mga balaud nga nagdidiri han pag-asawa hin diri katribo nagpadayon tubtob han 1967. Nahitabo liwat ito ha Aprika del Sur tungod han pagpasulabi ha tribo, han ginpanalipdan han usa ka gutiay nga grupo an ira katungod pinaagi han mga balaud nga nag-uupod han pagdiri ha pag-asawa hin diri katribo. Ha tagsa nga kahimtang, an pipira nga nasuporta ha diskriminasyon mga relihiyoso hinduro.

Kondi, an Biblia nagsusumat hin mas hilarom nga hinungdan han diri pagkaurosa han katawohan. Nagsasaysay ito kon kay ano nga may mga tribo nga nananalumpigos ha iba. Ito nasiring: “An waray paghigugma waray makakilala ha Dios; kay an Dios amo an gugma; kon may tawo nga sumiring; Ako nahigugma ha Dios, ngan nadumot ha iya bugto, buwaon hiya: kay an diri nahigugma ha iya bugto nga iya nakita, diri nahigugma ha Dios nga waray niya kitaa.” (1 Juan 4:8, 20) Iginsasaysay hini nga teksto an hinungdan han diri pagkaurosa han katawohan. Ginbubuhat ito han mga  tawo—nag-aangkon man hira nga relihiyoso o diri—tungod kay diri hira nakilala o nahigugma ha Dios.

Kahibaro Mahitungod ha Dios—An Pundasyon han Pagkaurosa han Katawohan

Paonan-o an pagkilala ngan paghigugma ha Dios nagriresulta ha pagkaurosa han katawohan? Ano nga kahibaro an iginpapahayag han Pulong han Dios nga nagpupugong ha mga tawo ha pagdaot hadton baga hin naiiba ha ira? Ipinapakita han Biblia nga hi Jehova an Amay han ngatanan. Ito nasiring: “Ha aton uusa la an Dios, nga Amay, nga tikang ha iya ginikan an ngatanan nga mga butang.” (1 Korinto 8:6) Dugang pa, ito nasiring: “Tikang ha usa iya ginbuhat an ngatanan nga mga nasud han mga tawo.” (Buhat 17:26) Tungod hito, ha pagkamatuod an ngatanan nga tawo, magburugto.

An ngatanan nga tawo makakagpasalamat ha pagkarawat hin kinabuhi tikang ha Dios, kondi an ngatanan may nasusub-an han ira kaapoy-apoyan. An parasurat han Biblia nga hi Pablo nagsiring: “Tungod ha usa ka tawo, sinulod an sala ha kalibotan.” Salit, ‘an ngatanan nagpakasala, ngan nawad-an han himaya han Dios.’ (Roma 3:23; 5:12) Hi Jehova an Dios han pagkaiba-iba—waray duha nga linarang an eksakto nga magkapariho. Kondi, waray grupo han mga tawo an gintagan niya hin hinungdan nga maghunahuna nga mas labaw hira. An panhunahuna han kadam-an nga mas maopay an ira nasyonalidad kay han iba nakontra ha mga kamatuoran ha Kasuratan. Matin-aw nga an kahibaro nga nakakarawat naton ha Dios nag-aaghat han pagkaurosa han katawohan.

An Pagtagad han Dios ha Ngatanan nga mga Tawo

An iba naghuhunahuna kon igin-aaghat ba han Dios an diri pagkaurosa pinaagi han pagpilia ha mga Israelita ngan pagtutdo ha ira nga magpabilin nga bulag ha iba nga nasud. (Eksodo 34:12) Ha usa ka peryodo, ginpili han Dios an nasud han Israel sugad nga iya espesyal nga panag-iya tungod han darayawon nga pagtoo han kaapoy-apoyan han Israel nga hi Abraham. An Dios mismo an nagmando ha kadaan nga Israel, iya ginpili an ira mga magmarando ngan gintagan hin mga balaud. Durante han ginkarawat han Israel ini nga kahikayan, nakikita han iba nga katawohan an resulta han pagmando han Dios kabaliktaran ha resulta han pagmando han mga tawo ha iba nga lugar. Gintutdoan liwat ni Jehova an Israel nga kinahanglan an halad basi maipahiuli an katawohan ha maopay nga relasyon ha iya. Salit nagpahimulos an ngatanan nga nasud han pagtagad ni Jehova ha Israel. Nauyon ito ha iya ginsiring kan Abraham: “Ha imo katulinan an mga nasud ha kalibotan pagbabaraanon; kay ikaw nagtuman han akon tingog.”—Genesis 22:18.

 Dugang pa, nakapribilehiyo an mga Judio ha pagkarawat han sagrado nga mga kapahayagan han Dios ngan dida hito nga nasud nagtikang an Mesias. Kondi katuyoan liwat hini nga an ngatanan nga nasud magpahimulos. An Hebreo nga Kasuratan nga iginhatag ha mga Judio may-ada makalilipay nga hulagway han panahon kon makarawat na han ngatanan an damu hinduro nga bendisyon: “Damu nga nasud an makada ngan masiring: Kadi kamo, ngan kadto kita ha bukid ni Jehova, ngan ngadto ha balay han Dios ni Jakob; ngan hiya magtututdo ha aton han iya mga dalan . . . An nasud diri mawaay hin kampilan patok ha nasud, diri na man hira mag-aaram han away. Kondi hira an tagsa-tagsa nga tawo malingkod ha sirong han iya balagon han ubas ngan ha sirong han iya kahoy nga igera; ngan waray bisan hin-o nga maghahadlok ha ira.”—Mika 4:2-4.

Bisan kon personal nga nasangyawan ni Jesu-Kristo an mga Judio, nagsiring liwat hiya: “Ini nga maopay nga sumat han ginhadian igwawali ha bug-os nga kalibotan ha pagpamatuod ha ngatanan nga mga nasud.” (Mateo 24:14) Waray nasud nga diri makakabati han maopay nga sumat. Hini nga paagi, hi Jehova nagpakita hin hingpit nga ehemplo han waray ginpapasulabi nga pagtratar ha ngatanan nga katawohan. “An Dios waray ginpasulabi han mga tawo; kondi tikang ha ngatanan nga mga nasud hiya nga nahadlok ha iya, ngan nagbubuhat hin matadong, naruruyagan niya.”—Buhat 10:34, 35.

An mga balaud nga iginhatag han Dios ha kadaan nga nasud han Israel nagpapahayag liwat nga hiya nagtatagad ha ngatanan nga katawohan. Tigamni kon ano an iginsugo han Balaud nga labaw pa ha pagkarawat la ha mga diri-Israelita nga nag-uukoy ha Israel, han nagsiring ito: “An dumuruong nga nahapit upod niyo masusugad para ha iyo hin usa nga natawo ha butnga niyo, ngan higugmaon mo hiya sugad han paghigugma mo ha imo ngahaw; kay kamo hadto mga humarapit ha tuna ha Ehipto.” (Lebitiko 19:34) Damu han balaud han Dios an nagtutdo ha mga Israelita nga magin buotan ha dumuruong. Salit, han nakita ni Boas—kaapoy-apoyan ni Jesus—nga nangunguha han nanhisalin an pobre nga dumuruong nga babaye, iya ginbuhat an uyon ha iya hinbaroan tikang ha Dios han iya ginsiguro nga an mga mag-arani magsalin hin damu para ha iya.—Rut 2:1, 10, 16.

Igintutdo ni Jesus an Pagkabuotan

Iginpahayag ni Jesus an kahibaro han Dios hin labaw kay han nahimo han bisan hin-o. Iya ipinakita ha iya mga sumurunod kon paonan-o magigin buotan ha mga tawo nga iba an gintikangan. Makausa nakiistorya hiya ha usa nga Samaritana. An mga Samaritano minos an pagtratar han mga Judio, salit nahipausa an Samaritana. Durante hito nga pag-istorya, maloloy-on nga ginbuligan ni Jesus an Samaritana nga makasabot kon paonan-o hiya magkakaada kinabuhi nga waray kataposan.—Juan 4:7-14.

Gintutdoan liwat kita ni Jesus kon paonan-o naton sadang tagdon an iba an tribo han naghatag hiya hin ilustrasyon mahitungod han maloloy-on nga Samaritano. Ini nga tawo nakakita hin Judio nga grabe an kahimtang tungod kay gin-atake han mga tikasan. Mahimo unta hiya mangatadongan: ‘Kay ano nga mabulig ako ha usa nga Judio? Ira ginmiminos kami nga mga  Samaritano.’ Kondi iginpresenta ni Jesus an Samaritano sugad nga iba an pagtagad ha mga dumuruong. Bisan kon may-ada iba nga linabay ha ginkastigo nga tawo, an Samaritano ‘inalpan hin kalooy’ ngan daku nga bulig an iya nahimo. Gintapos ni Jesus ini nga parabola pinaagi ha pagsiring nga an bisan hin-o nga naghihingyap han pag-uyon han Dios sadang liwat magsubad hito.—Lukas 10:30-37.

Adton naruruyag ha paglipay ha Dios gintutdoan ni apostol Pablo nga magbag-o han ira personalidad ngan magsubad ha paagi han Dios ha pagtratar ha mga tawo. Hi Pablo nagsurat, ‘lubasa niyo an daan nga pagkatawo upod han mga buhat hito, ngan manul-ot kamo han bag-o nga pagkatawo, nga ginbag-o ha kinaadman sugad han dagway han nagbuhat ha iya. Nga didto diri mahimo nga may Gresyahanon ngan Judio, sinirkumsisyon ngan waray sirkumsisyon, dumuruong, taga-Scita. Kondi, labaw pa hini nga mga bagay, manul-ot kamo han gugma, nga amo an hingpit nga higot’ han pagkaurosa.—Kolosas 3:9-14.

Nakakabag-o ba ha mga Tawo an Kahibaro Mahitungod ha Dios?

An pagkilala ba kan Jehova nga Dios nakakabag-o gud ha pagtratar han mga tawo ha iba nga tikang ha lain nga nasud? Tagda an eksperyensya han usa nga taga-Asia nga binalhin ha Canada nga nasubo han nakaeksperyensya hiya hin diskriminasyon didto. Iginkita hiya hin mga Saksi ni Jehova, ngan ginbuligan hiya ha pag-aram han Biblia. Ha kaurhian, nagsurat hiya ha ira ha pagpakita han iya apresasyon, diin hiya nagsiring: ‘Bisan kon mga busag kamo, mag-opay hinduro kamo ngan buotan. Han nakita ko nga naiiba gud kamo ha iba nga busag, nahipausa ako kon kay ano. Naghinunahuna ako ngan nasantop ko nga mga Saksi kamo han Dios. Posible gud nga may-ada maopay ha Biblia. Nakita ko ha iyo mga katirok an damu hinduro nga tawo nga iba-iba an nasyonalidad ngan kolor han panit kondi nagkakaurosa an kasingkasing, tungod kay magburugto hira. Yana maaram na ako kon hin-o an naghimo ha iyo nga magin mag-opay nga tawo—an iyo Dios.’

An Pulong han Dios nagtagna nga maabot an panahon nga “an tuna mapupuno han hibaro ni Jehova.” (Isaias 11:9) Bisan yana, sugad nga katumanan han tagna han Biblia, minilyon nga daku nga panon “tikang ha tagsa-tagsa nga nasud ngan ha ngatanan nga mga panon, ngan mga katawohan ngan mga yinaknan” an gin-uurosa ha totoo nga pagsingba. (Pahayag 7:9) Naglalaom hira nga makita nga an kapungot masaliwnan na han gugma ha bug-os-kalibotan nga sosiedad nga hirani na magtuman han katuyoan ni Jehova nga iginpahayag kan Abraham: “Mabibendisyonan an ngatanan nga mga magkaaranak ha tuna.”—Buhat 3:25.

[Retrato ha pahina 4]

Gintutdoan han Balaud han Dios an mga Israelita nga higugmaon an mga dumuruong

[Retrato ha pahina 5]

Ano an mahibabaroan naton ha parabola mahitungod han maloloy-on nga Samaritano?

[Retrato ha pahina 6]

Waray grupo han mga tawo an gintagan han Dios hin hinungdan nga maghunahuna nga mas labaw hira ha iba