“Ginsurat ha Pagtutdo ha Aton”

“AN PANHIMO hin damu nga basahon waray kataposan.” (Eklesiastes 12:12) An sobra kadamu nga inimprinta nga impormasyon nagpaparig-on nga ini nga mga pulong tinuod yana sugad la ha panahon nga iginsurat ito. Kon sugad, paonan-o makakapili an maaramon nga magbarasa kon ano an iya babasahon?

Ha paghunahuna kon babasahon o diri an usa nga libro, damu nga magbarasa an namimiling hin impormasyon mahitungod han awtor hito. An mga nagpublikar mahimo magdugang hin halipot nga parapo nga nagpapakita han kanan awtor natawohan nga lugar, edukasyon, ngan lista han iya mga sinurat nga naipublikar na. Importante an iya pangirilal-an, tungod kay ha una nga mga siglo, an babaye nga mga awtor agsob magsurat gamit an ngaran hin lalaki basi diri hunahunaon han magbarasa nga minos an libro tungod la kay babaye an nagsurat hito.

Sugad han gin-unabi ha nauna nga artikulo, makasurubo nga ginbabalewaray han iba an Hebreo nga Kasuratan tungod kay natoo hira nga an Dios nga iginhulagway hito madarahog ngan waray kalooy nga nagpupoo han iya mga kaaway. a Paghisgotan naton an ginsisiring han Hebreo nga Kasuratan ngan han Kristiano Griego nga Kasuratan mahitungod han Awtor han Biblia.

An Awtor

Sumala ha Hebreo nga Kasuratan, an Dios nagsiring ha nasud han Israel: “Ako, hi Jehova, diri nababalhin.” (Malakias 3:6) Paglabay hin 500 ka tuig, an parasurat han Biblia nga hi Jakobo nagsurat mahitungod ha Dios: “Ha iya waray pagkabarobalyo bisan landong tungod ha pagliso.” (Jakobo 1:17) Kon sugad, kay ano nga naghuhunahuna an pipira nga an Dios ha Hebreo nga Kasuratan iba ha Dios han Kristiano Griego nga Kasuratan?

Tungod kay an iba-iba nga personalidad han Dios iginpapahayag ha magkalain-lain nga bahin han Biblia. Ha libro han Genesis la, iginhulagway hiya sugad nga naabat hin ‘kasubo ha iya kasingkasing,’ an “Tag-iya han langit ngan han tuna,” ngan ‘an Hukom han bug-os nga tuna.’ (Genesis 6:6; 14:22; 18:25) Ini ba nga iba-iba nga paghulagway nagtutudlok ha uusa la nga Dios? Sigurado gud.

Ha pag-ilustrar: Usa nga hukom an bangin kilala gud han iya mga ginbista na ha korte sugad nga istrikto magpatuman han balaud. Kondi, bangin ginkikilala hiya han iya mga anak sugad nga mahigugmaon  ngan mahinatagon nga amay. Ngan bangin ginkikilala hiya han iya duok nga kasangkayan sugad nga masayon madaop ngan maintremes. An hukom, an amay, ngan an sangkay uusa la nga tawo. Nagigin matin-aw la an magkalain-lain nga aspekto han iya personalidad ha iba-iba nga kahimtang.

Ha pariho nga paagi, iginhuhulagway han Hebreo nga Kasuratan hi Jehova sugad nga an “usa ka Dios nga maloloy-on ngan mapinairon, mahinay ha pagkasina, ngan hura hin pagkalooy ngan hin kamatuoran.” Pero, nahibabaroan liwat naton nga “ha waray ano man nga paagi pagpapakamatadungon [niya] an maraot.” (Eksodo 34:6, 7) Ipinapakita hiton duha nga aspekto an kahulogan han ngaran han Dios. An “Jehova” literal nga nangangahulogan nga “Hiya Nagpapahinabo nga Magin.” Karuyag sidngon nga an Dios nagigin bisan ano nga ginkikinahanglan niya magin basi matuman an iya mga saad. (Eksodo 3:13-15) Pero nagpapabilin hiya nga an Dios nga diri nagbabag-o. Hi Jesus nagsiring: “An Ginoo amo an Dios naton, an Ginoo uusa la.”—Markos 12:29.

Ginsaliwanan ba an Hebreo nga Kasuratan?

Ordinaryo na la yana nga saliwnan an mga aradman nga libro kon may-ada bag-o nga impormasyon o kon nagbabag-o an opinyon han publiko. Ginsaliwnan ba han Kristiano Griego nga Kasuratan an Hebreo nga Kasuratan ha pariho hito nga paagi? Waray.

Kon katuyoan ni Jesus nga saliwanan an Hebreo nga Kasuratan han rekord han iya ministeryo ngan han sinurat han iya mga disipulo, sigurado nga ginsiring unta niya ito. Kondi, mahitungod kan Jesus antes hiya sumaka ha langit, an asoy ni Lukas nasiring: “Tumikang kan Moises, ngan ha ngatanan nga mga manaragna [ha Hebreo nga Kasuratan], iginsaysay niya [ha duha han iya mga disipulo] an ngatanan nga mga bagay ha Santos nga Surat ha nahitutungod ha iya ngahaw.” Ha urhi, nagpakita hiya ha iya magtinumanon nga apostol ngan ha iba. An asoy nagpapadayon: “Hiya siniring ha ira: Ini amo an mga pulong nga akon iginyakan ha iyo, han upod pa ako niyo, nga kinahanglan matuman an ngatanan nga mga bagay nga nahisurat nahitutungod ha akon ha kasugoanan ni Moises,  ngan han mga Manaragna, ngan ha mga Salmos.” (Lukas 24:27, 44) Kay ano nga nagkukotar pa gihapon hiya ha Hebreo nga Kasuratan han ikatarapos han iya ministeryo ha tuna kon daan na ito?

Katapos maestablisar an Kristiano nga kongregasyon, padayon nga gin-gamit han mga sumurunod ni Jesus an Hebreo nga Kasuratan basi pabug-atan an mga tagna nga waray pa matuman, an mga prinsipyo tikang ha Mosaiko nga Balaud nga nagtutdo hin birilhon nga mga leksyon, ngan an mga asoy mahitungod han mga surugoon han Dios ha naglabay nga panahon nga an mag-opay nga buhat nakadasig ha mga Kristiano nga magpabilin nga matinumanon. (Buhat 2:16-21; 1 Korinto 9:9, 10; Hebreo 11:1–12:1) “An ngatanan nga mga Baraan nga Surat,” nagsurat hi apostol Pablo, “ginpakaaghat han Dios [ngan] may kapulsanan.” b (2 Timoteo 3:16) Ha ano nga paagi mapulsanon an Hebreo nga Kasuratan yana?

Sagdon Para ha Adlaw-adlaw nga Pagkinabuhi

Tagda an problema yana nga panahon may kalabotan han pagpasulabi ha rasa. Ha usa nga syudad ha Este nga Europa, usa nga 21-anyos nga taga-Etiopia an nasiring: “Kon may-ada kami karuyag kadtoon, kinahanglan kami mag-organisa hin grupo. Bangin kon usa kami ka grupo, diri nira kami dadauton.” Hiya nagpadayon: “Diri kami puydi gumawas kon pasado na ala-sais ha gab-i, labi na ha subway. Kon nasiplat an mga tawo ha amon, an amon la kolor an ira nakikita.” May-ada ba solusyon hinin komplikado nga problema an Hebreo nga Kasuratan?

An mga Israelita ha naglabay nga panahon ginsugo: “Kon an usa nga dumuruong humapit kaupod dida ha imo ha iyo tuna, diri mo hiya pagbuhatan hin maraot. An dumuruong nga nahapit upod niyo masusugad para ha iyo hin usa nga natawo ha butnga niyo, ngan higugmaon mo hiya sugad han paghigugma mo ha imo ngahaw; kay kamo hadto mga humarapit ha tuna ha Ehipto.” (Lebitiko 19:33, 34) Oo, ito nga balaud ha kadaan nga Israel nag-oobligar nga tagdon hin maopay an mga dayo, o “humarapit,” ngan gintipigan ito ha Hebreo nga Kasuratan. Diri ka ba mauyon nga an mga prinsipyo hito nga balaud mahimo makasulbad han problema may kalabotan ha pagpasulabi ha rasa yana nga panahon?

Bisan kon diri ito naghahatag hin detalyado nga sagdon may kalabotan ha pinansyal, an Hebreo  nga Kasuratan nagsusulod hin praktikal nga mga giya mahitungod han maaramon nga pagbadyet. Pananglitan, ha Proberbios 22:7 aton mababasa: “An parautang usa nga surugoon han urutangan.” Damu han magsaragdon may kalabotan ha pinansyal an nauyon nga an diri maaramon nga pagpinangutang magriresulta hin problema.

Dugang pa, an pangalimbasog nga magriko anoman an mahitabo—ordinaryo hinduro ha materyalistiko nga kalibotan yana—husto nga iginhulagway han usa han pinakariko nga tawo ha kasaysayan, hi Hadi Salomon. Hiya nagsurat: “Hiya nga nahigugma ha salapi diri matatablaw han salapi; diri man hiya nga mahigugma han kahuraan, matatablaw han tubo: ini liwat parayaw.” (Eklesiastes 5:10) Maaramon gud ito nga pahamangno!

Paglaom Para ha Tidaraon

Usa la an tema han bug-os nga Biblia: Gagamiton han Dios an Ginhadian ilarom ha pagmando ni Jesu-Kristo ha pagbindikar han Iya soberanya ngan pagbaraan han Iya ngaran.—Daniel 2:44; Pahayag 11:15.

Pinaagi han Hebreo nga Kasuratan, nahibabaro kita mahitungod han mga detalye han kinabuhi ilarom han Ginhadian han Dios nga nagliliaw ngan nabulig ha aton nga magin mas duok ha Surok hito nga pagliaw, hi Jehova nga Dios. Pananglitan, hi propeta Isaias nagtagna nga magkakaada kamurayawan butnga han mga hayop ngan tawo: “An lobo malungon han nati nga karnero, ngan an leopardo maluob upod han nati nga kanding; ngan an nati nga baka ngan an nati nga leon ngan an lobo maglululungon; ngan an usa nga gutiay nga bata magmamando ha ira.” (Isaias 11:6-8) Maopay gud ito nga paglaom!

Kumusta man adton nag-aantos hin pagpasulabi ha rasa o tribo, grabe nga sakit, o problema ha pinansyal nga diri nira masulbad? Mahitungod kan Kristo Jesus, an Hebreo nga Kasuratan nagtagna: “Kay pagluluwason niya an kablasanon nga nangangaraba, ngan an makurion nga waray gud natambulig: Malolooy hiya ha mga kablasanon ngan makinurion, ngan an mga kalag han mga makinurion iya pagluluwason.” (Salmo 72:12, 13) Praktikal gud ito nga mga saad tungod kay nabubuligan hito an mga natoo nga atubangon an tidaraon nga may paglaom ngan pagsarig.—Hebreo 11:6.

Diri urusahon nga hi apostol Pablo gin-giyahan ha pagsurat: “An ngatanan nga mga butang nga nahisurat na nga daan ginsurat ha pagtutdo ha aton, basi tungod ha pag-ilob ngan ha paglipay han mga Maopay nga Surat may maada ta paglaom”! (Roma 15:4) Oo, an Hebreo nga Kasuratan importante pa gihapon nga bahin han giniyahan nga Pulong han Dios, an Biblia. Birilhon gud ito para ha aton yana. Naglalaom kami nga mangangalimbasog ka nga mahibaro hin dugang kon ano gud an igintututdo han bug-os nga Biblia basi magin mas duok ha Awtor hito, hi Jehova nga Dios.—Salmo 119:111, 112.

[Mga footnote]

[Kahon ha pahina 6]

DAAN NGA TESTAMENTO O HEBREO NGA KASURATAN?

An pulong nga “daan nga testamento” mababasa ha 2 Korinto 3:14 ha King James Version. Hito nga hubad, an “testamento” nagrirepresentar han Griego nga pulong nga di·a·theʹke. Kondi, damu han bersyon yana, sugad han New International Version, naghubad han di·a·theʹke sugad nga “kauyonan” imbes nga “testamento.” Kay ano?

An parasurat hin diksyonaryo nga hi Edward Robinson nagsiring: “Tungod kay an kadaan nga kauyonan aada ha mga libro ni Moises, an [di·a·theʹke] nagtutudllok ha libro han kauyonan, an mga sinurat ni Moises, nga amo an balaud.” Ha 2 Korinto 3:14, an ginhisgotan ni apostol Pablo amo an Mosaiko nga balaud, nga usa la nga bahin han Kasuratan antes han panahon ni Kristo.

Kon sugad, ano an mas angayan nga pagtawag ha siyahan nga 39 nga libro han Baraan nga Biblia? Imbes nga tagdon ini nga bahin han Biblia sugad nga diri napapanahon o daan na, gintawag ini nga mga teksto ni Jesu-Kristo ngan han iya mga sumurunod sugad nga “an Kasuratan” ngan “an baraan nga Kasuratan.” (Mateo 21:42, NW; Roma 1:2, NW) Salit, uyon hini nga giniyahan nga mga kapahayagan, gintatawag han mga Saksi ni Jehova an Daan nga Testamento nga an Hebreo nga Kasuratan tungod kay ito nga bahin han Biblia kadak-an nga orihinal nga iginsurat ha Hebreo. Ha pariho nga paagi, an tinatawag nga Bag-o nga Testamento ira gintatawag nga an Griego nga Kasuratan, tungod kay Griego nga pinulongan an gin-gamit han kalalakin-an nga giniyahan han Dios ha pagsurat hito nga bahin han Biblia.

[Mga Retrato ha pahina 4]

An usa mahimo kilalahon sugad nga istrikto nga hukom, mahigugmaon nga amay, ngan sangkay

[Retrato ha pahina 5]

Gin-gamit ni Jesus an Hebreo nga Kasuratan ha iya bug-os nga pagministeryo

[Mga Retrato ha pahina 7]

Ano nga mga prinsipyo ha Biblia an makakabulig ha usa nga makahimo hin husto nga desisyon?