Mga Kag-anak—Mahigugmaon nga Bansaya an Iyo mga Anak

“An ngatanan niyo nga pagbuhaton, pagbuhaton niyo ha gugma.”—1 KORINTO 16:14.

1. Ano an inaabat han mga kag-anak ha katawo han bata?

 KADAM-AN nga kag-anak an mauyon nga an katawo han bata usa han pinakamakalilipay nga mga hitabo ha kinabuhi. “Nalipay gud ako han siyahan nga nakita ko an akon bag-o la nga natawo nga anak nga babaye. Para ha akon hiya an pinakamahusay nga bata nga akon nakita,” siring han iroy nga hi Aleah. Kondi, an sugad nga makalilipay nga okasyon, mahimo liwat makapabaraka ha mga kag-anak. “Nababaraka ako kon maiaandam ko ba hin husto an akon anak ha paglampos han mga problema ha kinabuhi,” siring han bana ni Aleah. Damu nga kag-anak an nababaraka liwat hito ngan nasasantop nira nga kinahanglan an mahigugmaon nga pagbansay ha ira mga anak. Kondi, an Kristiano nga mga kag-anak nga nagtatalinguha han sugad nga mahigugmaon nga pagbansay ha ira mga anak nagkakaada hin mga problema. Ano an pipira hito?

2. Ano nga mga problema an inaatubang han mga kag-anak?

² Nagkikinabuhi kita yana ha durho na gud han kataposan nga mga adlaw hini nga sistema. Sugad han igintagna, an kalibotan puno hin mga tawo nga waray gugma. Bisan ha mga kapamilya, an mga tawo “waray gugma nga kinaiya” ngan “diri magbaluson, diri mga baraan, . . . diri mag-ilubon, magpintas.” (2 Timoteo 3:1-5) An adlaw-adlaw nga pakig-upod ha mga tawo nga may-ada sugad nga mga kinaiya nakakaimpluwensya ha pagtratar ha usa kag usa han mga membro han Kristiano nga pamilya. Dugang pa, an mga kag-anak nangangalimbasog gud nga malamposan an ira napanunod nga tendensya nga diri makapugong ha kalugaringon, diri-tinuyo nga makagyakan hin nakakasakit, ngan diri makapamurubuot hin maopay.—Roma 3:23; Jakobo 3:2, 8, 9.

3. Paonan-o makakapadaku an mga kag-anak hin maglipayon nga mga anak?

³ Bisan pa hini nga mga problema, an mga kag-anak makakapadaku hin maglipayon nga mga anak nga nahigugma ha Dios. Paonan-o? Pinaagi han pagsunod ha sagdon han Biblia: “An ngatanan niyo nga pagbuhaton, pagbuhaton niyo ha gugma.” (1 Korinto 16:14) Oo, an gugma ‘amo an hingpit nga higot’ han pagkaurosa. (Kolosas 3:14) Aton usisahon an tulo nga bahin han gugma nga iginhulagway ni apostol Pablo ha iya siyahan nga surat ha mga taga-Korinto ngan aton hisgotan an pipira han espisipiko nga paagi nga maiaaplikar han mga kag-anak ini nga kalidad samtang ginbabansay nira an ira mga anak.—1 Korinto 13:4-8.

 Kinahanglan Magin Mapailubon

4. Kay ano nga an mga kag-anak kinahanglan magin mapailubon?

⁴ Hi Pablo nagsurat: “An gugma nag-aantos hin maiha,” o mapailubon. (1 Korinto 13:4) An Griego nga pulong nga iginhubad nga “nag-aantos hin maiha” nagpapasabot hin pagpasensya ngan pagin diri madagmit masina. Kay ano nga an mga kag-anak kinahanglan magin mapailubon? Sigurado nga damu nga hinungdan an nahuhunahuna han kadam-an nga kag-anak. Tagda an pipira nga ehemplo. Natural ha kabataan an pauroutro nga mag-inaro han ira karuyag. Bisan kon marig-on an iyo baton nga diri, an bata bangin pauroutro nga maghinangyo, naglalaom hin “oo” nga baton. Bangin damu an rason han mga tinedyer kon kay ano nga sadang tugotan hira nga buhaton an usa nga butang nga kalurongan ha pagkita han mga kag-anak. (Proberbios 22:15) Pariho ha aton ngatanan, an mga anak may tendensya nga buhaton utro an ira mga sayop.—Salmo 130:3.

5. Ano an makakabulig ha mga kag-anak nga magin mapailubon?

⁵ Ano an makakabulig ha mga kag-anak nga magin mapailubon ngan pasensyoso ha ira mga anak? Hi Hadi Salomon nagsurat: “An kanan tawo pagturutimbang nakakahimo ha iya nga mahinay ha pagkasina.” (Proberbios 19:11) Masasabtan han mga kag-anak an paggawi han ira mga anak pinaagi han paghinumdom nga hira hadto ‘nagyakan sugad hin bata, naghunahuna sugad hin bata,’ ngan nangatadongan sugad hin bata. (1 Korinto 13:11) Mga kag-anak, nahinunumdoman ba niyo nga ginpipirit niyo an iyo iroy o amay nga ihatag ha iyo an iyo binata-bata nga hangyo? Han tinedyer pa kamo, nahunahuna ba niyo nga diri nakakasabot an iyo mga kag-anak ha iyo mga pagbati o problema? Kon amo, bangin nasasabtan niyo kon kay ano nga sugad hito an paggios han iyo mga anak ngan kon kay ano nga nagkikinahanglan hira hin padayon ngan mapailubon nga pagpahinumdom mahitungod han iyo mga desisyon. (Kolosas 4:6) Makatirigamnan nga hi Jehova nagsugo ha mga Israelita nga “igtutdo” an iya mga balaud ha ira mga anak. (Deuteronomio 6:6, 7) An Hebreo nga pulong nga iginhubad nga “igtutdo” nangangahulogan hin “pag-utro,” “isaysay hin pauroutro,” ngan “ipatin-aw.” Nagpapasabot ini nga bangin kinahanglan pauroutro nga isaysay han mga kag-anak an pariho nga impormasyon basi hibaroan han bata an pag-aplikar han mga balaud han Dios. Agsob nga ginkikinahanglan liwat an sugad nga pag-uroutro ha pagtutdo hin iba nga leksyon ha kinabuhi.

6. Kay ano nga an mapailubon nga kag-anak diri konsintidor?

⁶ Dugang pa, an mapailubon nga kag-anak diri konsintidor. An Pulong han Dios nagpapahamangno ha aton: “An usa nga bata nga pagpabay-an la magpapakaalo han iya iroy.” Basi diri magresulta hin sugad hito, an amo gihapon nga teksto nasiring: “An pudlos ngan an pagsaway nahatag hin kinaadman.” (Proberbios 29:15) Usahay, bangin hunahunaon han kabataan nga an ira mga kag-anak waray awtoridad ha pagsaway ha ira. Kondi an Kristiano nga mga pamilya diri sadang magin demokratiko, nga baga hin an katungod han mga kag-anak ha pagpatuman hin mga patakaran nadepende ha karuyag han mga anak. Lugod, hi Jehova, sugad nga supremo nga Ulo han pamilya, naghahatag ha mga kag-anak hin awtoridad nga mahigugmaon nga bansayon ngan disiplinahon an ira mga anak. (1 Korinto 11:3; Efeso 3:15; 6:1-4) Ha pagkamatuod, an disiplina duok nga may kalabotan ha sunod nga bahin han gugma nga gin-unabi ni Pablo.

Kon Paonan-o an Mahigugmaon nga Pagdisiplina

7. Kay ano nga gindidisiplina han mahigugmaon nga mga kag-anak an ira kabataan, ngan ano an nahiuupod hito?

⁷ Hi Pablo nagsurat nga “an gugma . . . malolooyon.” (1 Korinto 13:4) An mga kag-anak nga tinuod nga maloloy-on, diri paburobag-o an paagi han pagdisiplina ha ira kabataan. Kon buhaton nira ito, ira ginsusubad hi Jehova. “Kon hin-o an hinihigugma han Ginoo ginsisirotan niya,” nagsurat hi Pablo. Alayon tigamni nga an klase han disiplina nga gin-uunabi ha Biblia diri la nangangahulogan hin sirot. Nagpapasabot ito  hin pagbansay ngan pagtutdo. Ano an katuyoan han sugad nga disiplina? “Maghahatag ito hin bunga nga makigdaiton ngadto ha mga nanhiara hito, nga amo an bunga han katadongan,” siring ni Pablo. (Hebreo 12:6, 11) Kon mahigugmaon nga gintututdoan han mga kag-anak an ira kabataan uyon ha kaburut-on han Dios, posible nga pagdaku nira magigin makimurayawon ngan magtadong hira. Kon kinakarawat nira an “pagbadlong ni Jehova,” magkakaada hira hin kinaadman, kahibaro, ngan pagsabot—mga kalidad nga mas birilhon kay ha salapi o bulawan.—Proberbios 3:11-18.

8. Ano an kasagaran nga resulta kon diri gindidisiplina han mga kag-anak an ira kabataan?

⁸ Kondi, kon diri gindidisiplina han mga kag-anak an ira kabataan, pagpakita ito hin kawaray-gugma. Giniyahan ni Jehova hi Salomon nga magsurat: “Hiya nga naghuhungay han iya pudlos nangangalas han iya anak; kondi hiya nga nahigugma ha iya nagbabadlong ha iya ha maduruto.” (Proberbios 13:24) An mga anak nga ginpadaku nga waray nagkakauruyon nga disiplina posible nga magin makikalugaringon ngan masurub-on. Ha kabaliktaran, an kabataan han mga kag-anak nga mapinairon kondi nagpapatuman hin marig-on nga mga limitasyon, naobserbahan nga mas mag-opay nga estudyante, mas maaram makig-upod ha iba, ngan mas maglipayon. An mga kag-anak nga nagdidisiplina ha ira kabataan, nahigugma gud ha ira.

9. Ano an igintututdo han Kristiano nga mga kag-anak ha ira kabataan, ngan paonan-o sadang tagdon ini nga mga ginkikinahanglan?

⁹ Ano an nahiuupod ha maloloy-on ngan mahigugmaon nga pagdisiplina ha mga anak? Kinahanglan ipatin-aw han mga kag-anak ha ira kabataan kon ano gud an ginkikinahanglan ha ira. Pananglitan, tikang ha pagkabata, gintututdoan hira han ira Kristiano nga mga kag-anak han basihan nga mga prinsipyo ha Biblia ngan han pagbuhat han magkalain-lain nga bahin han totoo nga pagsingba. (Eksodo 20:12-17; Mateo 22:37-40; 28:19; Hebreo 10:24, 25) Kinahanglan masabtan nira nga ini nga mga ginkikinahanglan diri-nababag-o.

10, 11. Kay ano nga sadang tagdon han mga kag-anak an mga hangyo han ira kabataan kon naghihimo hin mga patakaran ha pamilya?

¹⁰ Kondi usahay, mahimo iupod hira han mga kag-anak kon naghihimo hin mga patakaran ha panimalay. Kon kaupod an kabataan ha paghisgot mahitungod hito, bangin mas sundon nira ito. Pananglitan, kon magdesisyon an mga kag-anak nga magkaada hin curfew, mahimo hira pumili hin espisipiko nga oras nga an ira mga anak kinahanglan aada na ha balay. O mahimo nira papilion hin oras an ira mga anak ngan pakianhan hira kon kay ano nga ito an ira karuyag. Katapos, mahimo isumat han mga kag-anak an ira karuyag nga oras ngan isaysay kon kay ano nga angayan ito. Ano an sadang buhaton han mga kag-anak kon diri hira nagkakauruyon ha oras? Ha pipira nga kahimtang, bangin  magdesisyon hira nga sundon an karuyag han ira mga anak kon waray natatalapas nga mga prinsipyo ha Biblia. Nangangahulogan ba ini nga iginsalikway nira an ira awtoridad?

¹¹ Basi mabaton ito nga pakiana, tagda an paagi han mahigugmaon nga pagpakita ni Jehova han iya awtoridad ha pagtratar kan Lot ngan ha iya pamilya. Katapos updan han mga anghel hira Lot, an iya asawa, ngan mga anak nga babaye ngadto ha gawas han Sodoma, an mga anghel nagsiring ha ira: “Palagiw ngadto ha bukid, bangin [kamo] mamatay”! Kondi, hi Lot binaton: “Ayaw sugara, Ginoo ko”! Katapos, nagsuhestyon hiya: “Kitaa, nga iton nga bungto hirani pamalagiwan, ngan gutiay [la ito nga hangyo]. O papalagiwa ako ngadto.” Ano an baton ni Jehova? “Ako nagkarawat ha imo mahitungod hini nga bagay,” siring niya. (Genesis 19:17-22) Iginsalikway ba ni Jehova an iya awtoridad? Syempre waray! Kondi, gintagad niya an hangyo ni Lot ngan ginpakitaan hiya hin dugang nga gugma may kalabotan hini. Kon usa ka nga kag-anak, gintatagad mo ba usahay an mga hangyo han imo kabataan kon naghihimo hin mga patakaran ha pamilya?

12. Ano an mabulig ha bata nga umabat hin kasigurohan?

¹² Syempre, kinahanglan hibaroan han mga anak diri la an mga patakaran kondi an mga sirot liwat ha pagtalapas hito. Katapos hisgotan ngan hisabtan an mga sirot, an mga patakaran kinahanglan ipatuman. An mga kag-anak diri mahigugmaon kon pirme nira ginpapahamangnoan an ira mga anak mahitungod han takos ha ira nga sirot kondi diri gintutuman ito. “Tungod kay an sirot patok ha maraot nga buhat waray igpatuman ha kadagmitan, busa an kasingkasing han mga anak han mga tawo ginpahanunong ha ira ha hingpit ha pagbuhat han maraot,” siring han Biblia. (Eklesiastes 8:11) Oo, mahimo nga diri sawayon han kag-anak an bata ha publiko o ha atubangan han iba nga kabataan, basi diri hiya maawod. Kondi naabat an mga anak nga mas may kasigurohan hira ngan napapatubo nira an labaw nga pagtahod ngan gugma ha ira mga kag-anak kon maaram hira nga an ira “Oo” nangangahulogan hin oo ngan an ira “Diri,” diri—bisan kon nagkikinahanglan ito hin sirot.—Mateo 5:37.

13, 14. Paonan-o masusubad hi Jehova han mga kag-anak ha pagbansay ha ira mga anak?

¹³ Basi magin mahigugmaon an sirot ngan an paagi han pagpadapat hito, kinahanglan ipahiuyon ito ha bata. “An amon duha nga anak magkaiba an panginahanglan may kalabotan ha disiplina,” siring ni Pam. “An epektibo ha usa, diri epektibo ha usa pa.” An iya bana, hi Larry, nasiring: “An amon suhag nga babaye determinado nga buhaton an iya karuyag ngan baga hin nasunod la ha istrikto na nga disiplina. Kondi, an iya manghod nasunod dayon kon pagyaknan, ngan bisan kitaon la.” Oo, an mahigugmaon nga mga kag-anak nangangalimbasog nga masabtan kon ano nga disiplina an pinakaepektibo ha kada usa han ira mga anak.

 ¹⁴ Hi Jehova nagpapakita hin susbaranan ha mga kag-anak tungod kay maaram hiya han mag-opay nga kalidad ngan kaluyahan han kada tagsa han iya mga surugoon. (Hebreo 4:13) Dugang pa, kon iginpapadapat ni Jehova an sirot, diri hiya sobra kaistrikto o sobra kamatinuguton. Lugod, gindidisiplina niya pirme an iya katawohan “ha kasadangan.” (Jeremias 30:11) Mga kag-anak, maaram ba kamo han mag-opay nga kalidad ngan kaluyahan han iyo mga anak? Ginagamit ba niyo ito ha epektibo ngan mahigugmaon nga pagbansay ha ira? Kon amo, pinamamatud-an niyo nga hinigugma niyo hira.

Iaghat an Tangkod nga Pakiistorya

15, 16. Paonan-o maaaghat han Kristiano nga mga kag-anak nga makiistorya hin tangkod an ira mga anak, ngan ano nga paagi an ira nakita nga epektibo may kalabotan hini?

¹⁵ An usa pa nga bahin han gugma, “diri [ito] nalilipay ha pagkadiri-matadong, kondi nalilipay ha kamatuoran.” (1 Korinto 13:6) Paonan-o babansayon han mga kag-anak an ira kabataan nga higugmaon an husto ngan kamatuoran? Kinahanglan nga aghaton hira nga ipahayag hin tangkod an ira mga pagbati, bisan kon bangin makuri karawaton han mga kag-anak an ira ig-iistorya. Oo, nalilipay an mga kag-anak kon iginpapahayag han ira mga anak an aada ha ira hunahuna ngan kasingkasing uyon ha magtadong nga suruklan. Kondi usahay, an sinsero nga igin-iistorya han bata bangin magpasabot hin tendensya ha pagbuhat hin diri-matadong. (Genesis 8:21) Ano an bubuhaton han mga kag-anak? Bangin an ira siyahan nga reaksyon, sawayon dayon an ira mga anak tungod ha pag-istorya hin sugad. Kon sugad hito an ira buhaton, bangin an isusumat na la han ira mga anak, adton karuyag nira mabatian. Syempre, an diri-matinalahuron nga pakiistorya sadang tadungon dayon, kondi may kaibahan an pagtutdo ha mga anak kon paonan-o makikiistorya hin matinalahuron ngan an pagdikta ha ira kon ano an sisidngon.

¹⁶ Paonan-o maaaghat han mga kag-anak an tangkod nga pakiistorya? Hi Aleah, nga gin-unabi kanina, nagsiring, “Nagkaada kami maopay nga komunikasyon pinaagi han diri dayon pag-isog kon an amon mga anak nagsusumat hin nakakapasubo ha amon.” Hi Tom nga usa nga amay, nasiring: “Gin-aghat namon an amon anak nga makiistorya ha amon, bisan kon diri hiya nauyon han amon ginhuhunahuna. Inabat namon nga kon pirme kami nariwa ha iya ngan iginpipirit an amon karuyag, nasisina hiya ngan diri na hiya nagsusumat ha amon kon ano gud an iya inaabat. Kondi, naaaghat hiya nga mamati ha amon kon pinamamatian hiya.” Matin-aw nga sadang sugton han kabataan an ira mga kag-anak. (Proberbios 6:20) Dugang pa, kon maopay an komunikasyon, nagkakaada hira hin higayon nga mabuligan an ira mga anak nga mahibaro mangatadongan. Hi Vincent, nga may upat nga anak, nagsiring: “Agsob nga gin-iiristoryahan namon an mga bentaha ngan disbentaha han usa nga sitwasyon salit nahibabaro an amon mga anak han gimaopayi nga resulta. Nakabulig ini ha ira nga mahibaro ha pagturotimbang.”—Proberbios 1:1-4.

17. Makakasiguro an mga kag-anak ha ano?

¹⁷ Syempre, waray kag-anak nga makakag-aplikar hin hingpit han sagdon han Biblia ha pagmangno ha mga anak. Kondi, makakasiguro kamo nga magpapasalamat gud hira han iyo pangalimbasog ha pagbansay ha ira ha mapailubon, buotan ngan mahigugmaon nga paagi. Bibendisyonan gud ni Jehova an pagbuhat niyo hito. (Proberbios 3:33) Labaw ha ngatanan, karuyag han mga kag-anak nga mahibaro an ira kabataan ha paghigugma kan Jehova sugad han ira paghigugma ha Iya. Paonan-o madadangat han mga kag-anak inin maopay gud nga tumong? Paghihisgotan ha masunod nga artikulo an pipira han espisipiko nga paagi.

Nahinunumdoman Mo Ba?

• Paonan-o an pagpakita hin hilarom nga pagsabot makakabulig ha kag-anak nga magin mapailubon?

• Ano an koneksyon han gugma ngan disiplina?

• Kay ano nga importante an tangkod nga pag-istorya han mga kag-anak ngan kabataan?

[Mga Pakiana]

[Mga Retrato ha pahina 23]

Mga kag-anak, nahinunumdom ba kamo han iyo pagin bata?

[Retrato ha pahina 24]

Gin-aaghat mo ba an imo mga anak nga makiistorya hin tangkod?