Importante nga mga Punto Tikang ha Libro han Hosea
An Pulong ni Jehova Buhi
Importante nga mga Punto Tikang ha Libro han Hosea
AN TINUOD nga pagsingba haros nawara na ha norte nga ginhadian han napulo nga tribo han Israel. Durante han pagmando ni Jeroboam II, may kahuraan ha Israel, kondi nagtikawara ini waray pag-iha han mamatay hiya. Katapos hito, nagkaada kawaray kasiguradohan ha politika ngan kasamok. Upat han unom nga sumunod nga hadi an ginpamatay. (2 Hadi 14:29; 15:8-30; 17:1-6) An 59 ka tuig nga pagpanagna ni Hosea nga nagtikang han 804 A.K.P., inabot tubtob ha panahon han kasamok.
An pagtagad ni Jehova ha matinalapasnon nga nasud han Israel matin-aw nga iginhuhulagway ha nahitabo ha pag-asawa ni Hosea. An kabuhayhag han sala han Israel ngan an mga tagna han paghukom hito ngan an ginhadian han Juda amo an ginhihisgotan ha mensahe ni Hosea. Iginsurat ni Hosea ini ngatanan ha libro nga gintawag ha iya ngaran pinaagi han mga pulong nga malumo, makapabantad, mapwersa, ngan matin-aw. Sugad nga bahin han giniyahan nga Pulong han Dios, an mensahe hito buhi ngan maabtik.—Hebreo 4:12.
“KUHA PARA HA IMO HIN ASAWA NGA BIGAON”
Ginsidngan ni Jehova hi Hosea: “Lakat, kuha para ha imo hin asawa nga bigaon” o nakabuhat hin pornikasyon. (Hosea 1:2) Ginsunod ito ni Hosea ngan nagkaanak hiya kan Gomer. An sunod nga duha nga igin-anak ni Gomer matin-aw nga diri hiya an amay. An kahulogan han ira ngaran nga Lo-ruhama ngan Lo-ami, nagpapasabot nga ginpugngan ni Jehova an iya kalooy ha Israel ngan ginsalikway an iya diri maunungon nga katawohan.
Ano gud ba an gin-abat ni Jehova mahitungod han iya rebelyoso nga katawohan? Ginsidngan niya hi Hosea: “Kadto liwat, higugma hin babaye nga hinihigugma han iya sangkay, ngan usa nga makihihilawason, bisan sugad han kan Jehova paghigugma han mga anak han Israel, bisan hira nagpasingadto ha lain nga mga dios.”—Hosea 3:1.
Mga Baton ha mga Pakiana Mahitungod ha Kasuratan:
1:1—Kay ano nga gin-unabi ni Hosea an ngatanan nga upat nga hadi nga nagmando ha Juda durante han iya ministeryo kondi usa la nga magmarando ha Israel an iya ginngaranan? Tungod kay an mga hadi la ha linya ni David amo an ginkilala sugad nga may katungod ha pagmando ha pinili nga katawohan han Dios. An mga hadi ha norte nga Ginhadian diri tulin ni David, samtang an aadto ha Juda iya katulinan.
1:2-9 [NW]—Tinuod ba nga kinuha hi Hosea hin asawa nga nakabuhat hin pornikasyon? Oo, aktuwal nga nag-asawa hi Hosea hin babaye nga ha urhi nag-adulteryo. An propeta waray ginsiring nga nagpapasabot nga an iya igin-asoy mahitungod han iya kinabuhi upod han iya pamilya usa la nga inop o bisyon.
1:7—Kakan-o ginpakitaan hin kalooy an balay han Juda ngan naluwas? Nahitabo ini han 732 A.K.P., ha panahon ni Hadi Hesekia. Hito nga panahon, gintapos ni Jehova an tarhog han Asirya ha Jerusalem pinaagi hin anghel nga nagpatay hin 185,000 nga kasundalohan han kaaway ha usa la nga gab-i. (2 Hadi 19:34, 35) Hito nga paagi, ginluwas ni Jehova an Juda, diri ‘pinaagi hin pana o hin kampilan o hin away, hin kakabayohan o hin mangangabayo,’ kondi pinaagi hin anghel.
1:10, 11—Tungod kay an norte nga ginhadian han Israel napukan han 740 A.K.P., ha ano nga paagi an mga anak han Israel ‘gintirok’ upod ha mga anak han Juda? Damu ha norte nga ginhadian an kinadto ha Juda antes dad-on ha Babilonya an mga umurukoy han Juda sugad nga mga distyero han 607 A.K.P. (2 Kronikas 11:13-17; 30:6-12, 18-20, 25) Han an mga nadistyero nga mga Judio binalik ha ira natawohan nga tuna han 537 A.K.P., an katulinan ha norte nga ginhadian han Israel kaupod han mga namalik.—Esra 2:70.
2:21-23—Ano an igintagna han mga pulong ni Jehova: “Akon [an Jesreel] igsasabwag [pariho hin binhi] ngada ha akon dida ha tuna; ngan ako mamamay-ada kalooy ngada ha iya”? Jesreel an ngaran han suhag nga lalaki ni Hosea kan Gomer. (Hosea 1:2-4) An kahulogan hito nga ngaran, “An Dios Magsasabwag hin Binhi,” (NW), usa nga tagna han pagtirok ni Jehova hin magtinumanon nga nanhibilin han 537 A.K.P. ngan pagsabwag ha ira pariho hin binhi ha Juda. Salit an tuna nga nagin binayaan ha sulod hin 70 ka tuig mamumunga na yana hin mga lugas, magtatagana hin matam-is nga alaksiw ngan lana. Ha sugad siday nga paagi, iginpahayag han tagna nga inin mag-opay nga butang maghahangyo ha tuna nga magpagowa han sustansya hito, ngan an tuna maghahangyo ha langit hin uran. Sugad man liwat, hahangyoon han kalangitan an Dios nga pauranon an mga dampog. Ini ngatanan para ha pag-ataman han panginahanglan han nabalik nga mga nanhibilin. Igin-aplikar ni apostol Pablo ngan Pedro an Hosea 2:23 ha pagtirok han nanhibilin han espirituwal nga Israel.—Roma 9:25, 26; 1 Pedro 2:10.
Mga Leksyon Para ha Aton:
1:2-9; 3:1, 2. Hunahunaa an pagsakripisyo ni Hosea ha pagtipig han iya pag-asawa sugad nga pagsunod han kaburut-on han Dios! May kalabotan ha pagbuhat han kaburut-on han Dios, tubtob ha ano nga sukol andam kita ha pagsalikway han aton personal nga mga karuyag?
1:6-9. Nangangalas hi Jehova ha pag-adulteryo ha espirituwal, sugad la nga nangangalas hiya ha pag-adulteryo ha pisikal.
1:7, 10, 11; 2:14-23. Natuman an tagna ni Jehova mahitungod han Israel ngan Juda. Pirme natutuman an iya pulong.
2:16, 19, 21-23; 3:1-4. Andam magpasaylo hi Jehova hadton kinasingkasing nga nagbabasol. (Nehemia 9:17) Pariho kan Jehova, sadang kita magin mapinairon ngan maloloy-on ha aton pagtratar ha iba.
“HI JEHOVA MAY-ADA PAKIGSUHAY”
“Hi Jehova may-ada pakigsuhay ha mga umurukoy han tuna.” Kay ano? Tungod kay ‘waray kamatuoran o kaopayan o hibabroan mahitungod ha Dios dida ha tuna.’ (Hosea 4:1) An matinalapasnon nga mga Israelita nakigbahin ha panlimbong ngan pagpamatay ngan nagbuhat hin pornikasyon ha pisikal ngan ha espirituwal. Imbes nga mangaro hin bulig ha Dios, “hira nagsangpit han Ehipto, hira nakadto ha Asirya.”—Hosea 7:11.
Hi Jehova nagpahayag han iya paghukom: ‘An Israel [kinahanglan] lamuyon.’ (Hosea 8:8) Salaan an ginhadian han Juda. “Hi Jehova may-ada liwat pakigsumpaki patok han Juda,” siring han Hosea 12:2, “ngan magsisirot kan Jakob sumala han iya mga paagi; sumala han iya mga binuhatan iya hiya babalsan.” Kondi sigurado an pagpahiuli, tungod kay nagsaad an Dios: “Akon hira lulukaton tikang ha gahum han Sheol; akon hira tutubson tikang ha kamatayon.”—Hosea 13:14.
Mga Baton ha mga Pakiana Mahitungod ha Kasuratan:
6:1-3—Hin-o an nagsiring: “Kadi, ngan pamalik kita ngadto kan Jehova”? An diri magtinumanon nga Israelita bangin nagdinasigay nga bumalik kan Jehova. Kon ini an kahimtang, nagpapakuno-kuno la hira nga nagbabasol. An ira mahigugmaon nga kalooy temporaryo ngan lumalabay sugad hin “dampog han kaagahon, ngan . . . tun-og nga nawawara ha sayo.” (Hosea 6:4) Ha luyo nga bahin, bangin hi Hosea an nagsiring hito ha paghangyo ha mga tawo nga bumalik kan Jehova. Anoman an kahimtang, an matinalapasnon nga mga umurukoy han napulo ka tribo kinahanglan magpakita hin tinuod nga pagbasol ngan bumalik gud kan Jehova.
7:4—Ha ano nga paagi an adulteroso nga mga Israelita pariho hin ‘hudno nga ginpabángga’? Ini nga pagpariho nag-iilustrar han pagkaduro han magraot nga hingyap ha ira kasingkasing.
Mga Leksyon Para ha Aton:
4:1, 6. Kon karuyag naton matipigan an pag-uyon ni Jehova, kinahanglan padayon kita nga kumuha hin kahibaro mahitungod ha iya ngan magkinabuhi uyon ha aton hinbabaroan.
4:9-13. Hi Jehova makikighusay hadton nagbubuhat hin imoralidad ngan sayop nga pagsingba.—Hosea 1:4.
5:1. Sadang isalikway hin bug-os han mga nangunguna ha katawohan han Dios an apostasya. Kay kon diri, bangin maaghat nira an iba ha palso nga pagsingba, hito nga paagi nagigin ‘bitik ngan pukot’ ha ira.
6:1-4; 7:14, 16. An pagbasol ha pulong la salingkapaw ngan waray kapulsanan. Basi makarawat an kalooy han Dios kinahanglan magpakita an nakasala hin kinasingkasing nga pagbasol pinaagi han iya pagbalik ha usa nga butang nga mas ‘hitaas,’ karuyag sidngon, ha ginpahitaas nga paagi han pagsingba. An iya mga buhat kinahanglan uyon ha hitaas nga mga suruklan han Dios.—Hosea 7:16.
6:6. An pagbinuhat hin sala usa nga pangirilal-an han kawaray maunungon nga gugma ha Dios. Waray espirituwal nga halad an makakatabon hini nga kakulangan.
8:7, 13; 10:13. An prinsipyo nga “kon ano an igpugas han tawo, amo man an iya pag-aanihon” napamatud-an nga tinuod ha bahin han idolatroso nga mga Israelita.—Galasia 6:7.
8:8; 9:17; 13:16. An mga tagna may kalabotan ha norte nga ginhadian natuman han an kapital hito, an Samaria, ginsakop han Asirya. (2 Hadi 17:3-6) Makakasarig kita nga bubuhaton ngan tutumanon han Dios an iya ginyakan.—Numeros 23:19.
8:14. Pinaagi han mga Babilonyahanon, nagpadara hi Jehova hin “kalayo ngada ha iya mga bungto” han 607 A.K.P., nga nagpahinabo han igintagna nga pagkabinayaan han Jerusalem ngan han Juda. (2 Kronikas 36:19) Diri gud napapakyas an pulong han Dios.—Josue 23:14.
9:10. Bisan kon dedikado ha matuod nga Dios, an mga Israelita kinadto “kan Baal-Peor, ngan nagpahinungod ha ira ngahaw ngadto ha makaarawod nga butang.” Maaramon kita kon mag-iikmat kita nga diri masubad an ira maraot nga ehemplo ngan diri matuman an aton dedikasyon kan Jehova.—1 Korinto 10:11.
10:1, 2, 12. An aton pagsingba ha Dios sadang magin diri salingkapaw. Kon ‘nagsasabwag kita hin pagkamatadong, magbabari kita sumala han pagkamapinairon han Dios.’
10:5. An Bet-aben (nga nangangahulogan hin “Balay han Pagdaot”) usa nga nakakatamay nga pagtawag ha Betel (nangangahulogan hin “Balay han Dios”). Han gindara an imahen nga baka han Bet-aben ha pagkadistyero, an mga umurukoy han Samaria nanangis han kawara han ira ginsisingba. Waray gud pulos an pagsarig ha imahen nga waray kinabuhi nga diri ngani nakakapanalipod ha iya kalugaringon!—Salmo 135:15-18; Jeremias 10:3-5.
11:1-4. Mahigugmaon nga gintatratar pirme ni Jehova an iya katawohan. An pagpasakop ha iya diri gud matalumpiguson.
11:8-11; 13:14. An ginyakan ni Jehova may kalabotan han pagpahiuli han iya katawohan ha matuod nga pagsingba ‘diri mabalik ha iya nga kawang.’ (Isaias 55:11) Han 537 A.K.P., natapos an pagkadistyero ha Babilonya ngan an nanhibilin binalik ha Jerusalem. (Esra 2:1; 3:1-3) Anoman an iginyakan ni Jehova pinaagi han iya mga propeta matutuman gud.
12:6. Sadang gud kita magin determinado ha pagpakita hin mahigugmaon nga kalooy, pagin makatadunganon, ngan paglaom pirme kan Jehova.
13:6. An mga Israelita ‘nabusog ngan an ira kasingkasing nagpahitaas. Busa hira nahikalimot kan Jehova.’ Kinahanglan magin mabinantayon kita ha tendensya ha pagin mapahitas-on.
“AN MGA PAAGI NI JEHOVA MAGTADONG”
Hi Hosea naghangyo: “O Israel, balik ngadto kan Jehova nga imo Dios; kay ikaw nahulog pinaagi han imo karat-an.” Iya gin-aghat an mga tawo nga sumiring kan Jehova: “Kuhaa an ngatanan nga karat-an, ngan karawata adton maopay: busa kami mahatag sugad hin mga umagwas nga baka han halad han amon mga im-im.”—Hosea 14:1, 2.
An mabinasulon nga nakasala sadang bumalik kan Jehova, kumarawat han iya mga paagi, ngan maghalad ha iya hin mga pagdayaw. Kay ano? Tungod kay “an mga paagi ni Jehova magtadong, ngan an mga hingpit maglalakat dida ha ira.” (Hosea 14:9) Nalilipay gud kita nga damu pa an “makada nga may kahadlok kan Jehova ngan ha iya pagkamaopay ha urhi nga mga adlaw”!—Hosea 3:5.
[Retrato ha pahina 15]
An kinabuhi ni Hosea upod han iya pamilya nag-iilustrar han pagtratar ni Jehova ha Israel
[Retrato ha pahina 17]
Han napukan an Samaria han 740 A.K.P., waray na mag-eksister an ginhadian han napulo nga tribo han Israel