Jonatan—“Nagbuhat Upod han Dios”

AN ANAK han siyahan nga hadi han Israel binisita ha puga. “Ayaw kahadlok,” ginsidngan niya an puga, “kay an kamot ni Saul an akon amay diri makakaagi ha imo; ngan ikaw mahahadi ha Israel, ngan ako an ikaduha ha imo.”—1 Samuel 23:17.

Hi Jonatan an bisita; hi David an puga. Kon waray mamatay dayon hi Jonatan katapos hito, posible nga hiya an magigin ikaduha kan David.

Makatirigamnan an pagkamagsangkay nira Jonatan ngan David. Ha pagkamatuod, maopay hinduro nga tawo hi Jonatan. Ito liwat an ginhunahuna han iya mga kadungan-dungan kay hira nagsiring mahitungod ha iya: “Hiya nagbuhat upod han Dios.” (1 Samuel 14:45) Kay ano nga nakagyakan hira hini? Ano an mga kalidad ni Jonatan? Ngan ano an importansya ha imo han istorya han iya kinabuhi?

“Makuri an Kamutangan” han mga Israelita

Han siyahan nga gin-unabi hi Jonatan ha Biblia, “makuri an kamutangan” (Maopay nga Sumat nga Biblia) han mga Israelita. Gin-agaw han mga Pilisteohanon an ira tuna ngan waray hira nahimo ha pagdepensa han ira kalugaringon.—1 Samuel 13:5, 6, Maopay nga Sumat nga Biblia, 17-19.

Kondi hi Jehova nagsiring nga diri niya babayaan an iya katawohan, ngan natoo gud hito hi Jonatan. May kalabotan ha iya amay nga hi Saul, an Dios nagsiring: “Hiya magluluwas han akon katawohan tikang ha kamot han mga Pilisteohanon.” Sinarig hi Jonatan hito tungod kay hiya mismo nakaeksperyensya hin kadaogan ha mga Pilisteohanon han ginpangunahan niya an 1,000 nga Israelita nga kulang hin armas. Hito nga panahon karuyag niya nga mawara na gud an tarhog han mga Pilisteohanon.—1 Samuel 9:16; 12:22; 13:2, 3, 22.

Usa nga Maisugon nga Pagsulong

Ginpuntirya ni Jonatan an usa nga kampo han mga Pilisteohanon ha dalan ha bakilid han Mikmas. (1 Samuel 13:23) Basi makakadto, kinahanglan hiya sumaka nga “nagkakamang.” Waray ito makapugong ha iya. Nagdesisyon hiya ha pagsulong nga an paradara la han iya hinganiban an upod ngan hiya nagsiring: “Bangin hi Jehova magbuhat para ha aton; kay waray makakapugong kan Jehova ha pagluwas pinaagi ha damu o ha gutiay.”—1 Samuel 14:6, 13.

Hi Jonatan ngan an iya kaupod namiling hin tigaman tikang kan Jehova. Magpapakita hira ha mga tawo ha kampo. Kon an mga Pilisteohanon magsiring: “Hulat ngada han pagkada namon ha iyo,” diri masulong hira Jonatan ngan an iya paradara hin hinganiban. Kondi, kon an mga kaaway magsiring: “Kadi ha amon,” mangangahulogan ito nga padadaugon hira ni Jehova. Kon sigurado hi Jonatan ha bulig han Dios, masaka hiya basi makig-away.—1 Samuel 14:8-10.

May mahihimo ba an duha nga tawo kontra ha mga sundalo han bug-os nga kampo? Aw, waray ba buligi ni Jehova hi Hukom Aod han ginpangunahan niya an Israel kontra ha Moab? Waray ba liwat updi han Dios hi Samgar, nga tungod hito nabuligan hiya nga patayon an 600 nga Pilisteohanon gamit an pantabog hin baka? Ngan waray ba hatagi ni Jehova hin kusog hi Samson han nag-uusahan hiya ha iya mga pangalimbasog kontra ha mga Pilisteohanon? Sinarig hi Jonatan nga bubuligan liwat hiya han Dios.—Hukom 3:12-31; 15:6-8, 15; 16:29, 30.

Han makita an duha nga Israelita, an mga Pilisteohanon nagsinggit: “Kadi ha amon, ngan pakikitaon namon kamo hin usa nga butang.” Hira Jonatan ngan an paradara han iya hinganiban sinaka. Maisugon nga ginsulong ngan ginpatay nira an mga 20 han kasundalohan nga ira kaaway, ngan tungod hito nagkaada kalisang ha kampo. Bangin naghunahuna an mga Pilisteohanon nga damu pa nga sundalo nga Israelita an masunod ha ira. Katapos, ‘nangurog an ngatanan nga tawo,’ siring han asoy, “ngan an tuna nabantad: busa may daku kaopay nga pangurog” tikang ha Dios.  Tungod han linog nga ginpahinabo ni Jehova nagkasaramok an mga Pilisteohanon, salit “an kanan tagsa nga tawo kampilan itinatada ha iya kaupod.” Han nakita ini han kasundalohan han Israel, nagmaisugon hira. Upod han mga Israelita nga nagpinanago ngan hadton dinapig ha mga Pilisteohanon, “ira hinampak an iba han mga Pilisteohanon . . . tikang ha Mikmas ngadto ha Ayalon.”—1 Samuel 14:11-23, 31.

Gintalwas han Katawohan

Diri maaramon nga ginpanhimaraot ni Hadi Saul an bisan hin-o ha iya kasundalohan nga kinaon antes hira magdaog ha away. Ha anoman nga hinungdan, diri maaram hini hi Jonatan, salit kinaon hiya. Iya igintunlob an iya tungkod ha udlan hin dugos ngan kinaon hito. Baga hin nakahatag ito ha iya hin kusog ha pagtapos han away.—1 Samuel 14:24-27.

Han hinbaroan ni Saul nga kinaon hi Jonatan, iya iginsugo nga patayon hiya. Waray mahadlok hi Jonatan nga mamatay. “Iini ako—andam ako hin kamatay,” hiya nagsiring. “Kondi nagsiring an mga tawo kan Saul, ‘Papatayon ba hi Jonatan nga nakahatag hini nga daku nga pagdarag-an para han Israel? Diri! Nagsasaad kami pinaagi han buhi nga Ginoo, nga waray bisan usa nga buhok han iya ulo in mawawara. An iya ginbuhat yana nga adlaw iya ginbuhat binuligan han Dios.’ Sanglit gintalwas han mga tawo hi Jonatan ngan waray pagpataya.”—1 Samuel 14:38-45, Maopay nga Sumat nga Biblia.

An usa nga surugoon han Dios yana diri nakikig-away ha literal nga mga girra, kondi may panahon ha imo kinabuhi nga kinahanglan mo liwat an pagtoo ngan kaisog. Bangin makuri magbuhat hin husto kon sayop an ginbubuhat han ngatanan ha imo palibot. Kondi, paparig-unon ka ni Jehova ngan bibendisyonan an imo hingyap nga tumanon an iya magtadong nga suruklan. Bangin kinahanglan mo an kaisog ha pagkarawat hin mga pribilehiyo ha sulod han organisasyon ni Jehova, sugad han pagpahaluag han imo ministeryo, pagkarawat hin bag-o nga mga toka, o pagbalhin ha mga lugar nga mas nanginginahanglan hin mga parasamwak han Ginhadian. Posible nga maghunahuna ka kon kwalipikado ka ba hito nga toka. Pero, maopay an imo ginbubuhat kon andam ka nga gamiton ni Jehova ha paagi nga iya ginhuhunahuna nga angayan. Hinumdumi hi Jonatan! “Hiya nagbuhat upod han Dios.”

Hi Jonatan Ngan hi David

Paglabay hin mga 20 ka tuig, gintamay ni Goliat—nangunguna nga girriro han mga Pilisteohanon—an kasundalohan han Israel, kondi ginpatay hiya ni David. Bisan kon posible nga magurang hi Jonatan kan David hin mga 30 ka tuig, damu an ira ginkakaparihoan. a An kaisog nga iginpakita ni Jonatan ha Mikmas nakita liwat kan David. Labaw ha ngatanan, hi David may pariho nga pagtoo ha gahum ni Jehova ha pagluwas nga nakabulig ha iya nga waray kahadlok nga atohan hi Goliat han waray karawata han mga Israelita an ayat. Tungod hito “an kalag ni Jonatan nahakaw-it ha kalag ni David, ngan hi Jonatan nahagugma ha iya sugad nga iya kalugaringon nga kalag.”—1 Samuel 17:1–18:4.

Bisan kon tungod han abilidad ni David nga ginhunahuna hiya ni Hadi Saul nga karibal, waray maawa hi Jonatan ha iya. Nagin duok gud hira nga magsangkay ni David, ngan posible nga ha ira pag-istorya nahibaro hi Jonatan  mahitungod han pagdihogi kan David sugad nga an sunod nga hadi han Israel. Gintahod ni Jonatan an desisyon han Dios.

Han ginsidngan ni Hadi Saul an iya anak ngan mga surugoon mahitungod ha pagpatay kan David, ginpahamangnoan ni Jonatan hi David. Ginkombinse ni Jonatan hi Saul nga diri hiya sadang mahadlok kan David. Ha pagkamatuod, waray gud makasala hi David ha iya! Diri ba ginbutang ni David ha peligro an iya kinabuhi han nakig-away hiya kan Goliat? An marig-on nga pagdepensa ni Jonatan ha iya sangkay nga sayop nga ginhukman nagpakalma kan Saul. Kondi waray pag-iha, binalik na liwat an hadi ha iya magraot nga plano ngan gin-ikaparatay na liwat hi David, salit napiritan hi David ha pagpalagiw.—1 Samuel 19:1-18.

Maunungon nga ginbuligan ni Jonatan hi David. Nagkita hira basi magplano kon ano an ira bubuhaton. Hi Jonatan nga maunungon ha iya sangkay ngan nangangalimbasog nga magin maunungon ha iya amay, nagsiring kan David: “Harayo tikang hito; diri ka mapatay.” Kondi, hi David nagsiring kan Jonatan: “Uusa la ka pitad an gintatalangan ko ngan han kamatayon.”—1 Samuel 20:1-3.

Nagplano hira Jonatan ngan David nga sarihan an motibo ni Saul. Kon maobserbahan nga waray kumaon hi David kaupod han hadi, susumatan ni Jonatan an iya amay nga naghangyo ha iya hi David nga diri kumaon upod han hadi tungod kay uupdan niya an iya pamilya ha paghalad. Kon masina hi Saul, tigaman ito han iya kapungot kan David. Ginbendisyonan ni Jonatan hi David ngan sugad hin ginkikilala an iya tidaraon nga pagkahadi, nasiring: “Hi Jehova maupod ha imo, sugad nga hiya inmupod ha akon amay.” Nagsaad hira nga magin maunungon ha kada tagsa ngan nagplano kon paonan-o pahibabaroon ni Jonatan hi David han resulta han ira plano.—1 Samuel 20:5-24.

Han naobserbahan ni Saul nga waray hi David, nagsumat hi Jonatan nga nakimalooy ha iya hi David: “Kon hiagian ko in pagpalabi ha imo mga mata, tuguti ako paglakat, nanginginyupo ako ha imo, ngan pagkita han akon kabugtoan.” Waray mahadlok hi Jonatan ha pagsumat nga gintugotan niya hi David. Nasina hinduro an hadi! Iya gin-insulto hi Jonatan ngan nagsinggit nga tarhog hi David han pagin sunod nga hadi han iya anak. Gin-obligar gud ni Saul hi Jonatan nga dad-on ha iya hi David sugad nga usa nga angay patayon. Hi Jonatan binaton: “Kay ano nga patayon hiya? Ano in iya nabuhat?” Tungod han duro nga kasina, ginbangkaw ni Saul an iya anak. Nalikyan ito ni Jonatan kondi nasubo gud hiya para kan David.—1 Samuel 20:25-34.

Maunungon gud hi Jonatan! Ha tawhanon nga punto de bista, an iya pakigsangkay kan David gutiay la an kapulsanan kondi damu an disbentaha. Pero, gin-ordinahan ni Jehova hi David nga masunod kan Saul sugad nga hadi, ngan an katuyoan han Dios para ha kaopayan mismo ni Jonatan ngan han iba.

Makasurubo nga Pagbulag

Patago nga nakigkita hi Jonatan kan David basi sumatan hiya han nahitabo. Matin-aw nga diri na gud makakabalik hi David ha palasyo. Nagtuok hira ngan naghangkopay. Katapos nagtago na hi David.—1 Samuel 20:35-42.

Han nagtatago hi David kan Saul “ha kamingawan ha Sip” ha Hores, ito na an ultimo nga pagkita ni Jonatan ha iya. Hito nga panahon gindasig ni Jonatan hi David: “Ayaw kahadlok; kay an kamot ni Saul an akon amay diri makakaagi ha imo; ngan ikaw mahahadi ha Israel, ngan ako an ikaduha ha imo; ngan hini hi Saul liwat an akon amay maaram.” (1 Samuel 23:15-18) Waray pag-iha katapos hito, namatay hira Jonatan ngan Saul ha away kontra ha mga Pilisteohanon.—1 Samuel 31:1-4.

Sadang pamalandungon han ngatanan nga nahigugma ha Dios an kinabuhi ni Jonatan. Nakukurian ka ba pagpili kon kan kanay ka magigin maunungon? Niyan hinumdumi nga ginsagda ni Saul hi Jonatan nga pamilngon an makakaopay ha iya. Kondi, ginpasidunggan ni Jonatan hi Jehova hin kinasingkasing nga pagpasakop ngan pagtahod ngan nalipay nga an usa nga ginpili han Dios amo an magigin sunod nga hadi han Israel. Oo, ginbuligan ni Jonatan hi David, ngan maunungon hiya kan Jehova.

May-ada mag-opay nga kalidad hi Jonatan. Subara ito! Ngan an mga tawo masiring mahitungod ha imo sugad la han ira ginsiring mahitungod kan Jonatan: “Hiya nagbuhat upod han Dios.”—1 Samuel 14:45.

[Footnote]

[Retrato ha pahina 19]

Waray maawa hi Jonatan kan David