Kon kay Ano nga Nagpapadayon an Karaotan

“HI Jehova [nga Dios] matadong ha ngatanan nga iya mga agian,” siring han Biblia. (Salmo 145:17; Pahayag 15:3) Mahitungod ha iya, hi propeta Moises nagpahayag: “An iya buhat hingpit; kay an ngatanan niya nga mga dalan amo an katadongan: Usa nga Dios ha pagkamatinumanon ngan waray karat-an, subay ngan matadong hiya.” (Deuteronomio 32:4) “An Ginoo puno ha paghinuklog [“gugma,” NW], ngan pagkalooy,” siring han Jakobo 5:11. Diri gud hiya an hinungdan han karaotan.

Hi disipulo Jakobo nagsurat: “Waray bisan hin-o nga ginsulay nga magsiring, Ginsusulay ako han Dios; Kay an Dios diri sadang pagsulayon hin maraot, ngan diri hiya magsulay hin bisan hin-o nga tawo.” (Jakobo 1:13) Diri nag-aaghat o nagsusulay hi Jehova nga Dios ha mga tawo nga magbuhat hin karaotan. Kon sugad, hin-o an may baratunon han karaotan ngan han pag-antos nga resulta hito?

Hin-o an May Baratunon?

An parasurat han Biblia nga hi Jakobo nagsiring nga an mga tawo may baratunon gihapon ha karaotan nga nahitatabo. Hiya nagsiring: “An tagsa-tagsa ginsulay, kon ginsisimang ngan gin-uulohan han iya kalugaringon nga kaipa. Niyan an kairiphon, han human na mag-anak, nabunga hin sala: ngan an sala, kon tigurang na, nag-aanak ha kamatayon.” (Jakobo 1:14, 15) An mga tawo bangin gumios uyon ha ira sayop nga mga hingyap. May-ada liwat hira napanunod nga sala. An impluwensya han sala makakapagpakusog han sayop nga hingyap ngan magriresulta hin maraot. (Roma 7:21-23) Oo, an napanunod nga sala ‘naghahadi’ ha katawohan, nag-aaghat ha mga tawo nga magbuhat hin magraot nga magriresulta hin duro nga pag-antos. (Roma 5:21) Dugang pa, an magraot nga tawo makakaimpluwensya ha iba nga magin maraot.—Proberbios 1:10-16.

Kondi, an nangunguna nga hinungdan han karaotan amo hi Satanas nga Yawa. Ha iya nagtikang an karaotan ha kalibotan. Tinawag hiya ni Jesu-Kristo nga an usa nga “maraot” ngan an “prinsipe han kalibotan” o diri-matadong nga sosiedad han tawo. An katawohan ha kabug-osan nasunod ha pag-aghat ni Satanas nga balewarayon an mag-opay nga pamaagi ni Jehova nga Dios. (Mateo 6:13; Juan 14:30; 1 Juan 2:15-17) “An bug-os nga kalibotan kanan kayawan-on,” siring han 1 Juan 5:19. Ha pagkamatuod, hi Satanas  ngan an iya mga anghel ‘naglilimbong ha bug-os nga kalibotan,’ nga waray iba nga resulta kondi duro nga kasakitan la. (Pahayag 12:9, 12) Tungod hito, hi Satanas nga Yawa gud an may daku nga baratunon ha pag-eksister han karaotan.

An Eklesiastes 9:11 nagsusumat ha aton hin usa pa nga hinungdan han kasakitan o pag-antos, ito nasiring: “An panahon ngan an higayon [“diri ginlalaoman,” NW] nahananabo ha [aton] ngatanan.” Hi Jesu-Kristo naghisgot hin maraot nga panhitabo diin 18 ka tawo an namatay han natumbahan hira hin torre. (Lukas 13:4) Naeksperyensyahan nira ito tungod kay nahituman nga nakadto hira ha sayop nga lugar ha sayop nga panahon. An sugad hito nahitatabo gihapon yana. Pananglitan, bangin may maukang ngan mahulog nga baldosa tikang ha atop hin balay ngan makaigo hin lumalabay. An Dios ba an may baratunon hito? Diri. Diri ito tinuyo ngan diri ginlalaoman. Ito liwat an masisiring kon an sakit nakakasulod ha pamilya o an tigda nga kamatayon nagbibilin hin mga ilo ngan balo.

Kon sugad, matin-aw nga an Dios diri an hinungdan han karaotan o han pag-antos. Ha kabaliktaran, katuyoan niya nga wad-on an karaotan ngan adton nagbubuhat hito. (Proberbios 2:22) Ha pagkamatuod, labaw pa hito an iya hihimoon. An Kasuratan nasiring nga an katuyoan han Dios pinaagi kan Kristo amo an “pagbungkag ha mga buhat han yawa.” (1 Juan 3:8) Hito nga panahon, an presente nga sistema nga naestablisar ha kahakog, kapungot ngan magraot nga buhat pagwawad-on. “Pagpapahiron” pa ngani han Dios “an ngatanan nga luha tikang ha ira mga mata.” Hito nga paagi pagwawad-on an pag-antos. (Pahayag 21:4) Kondi bangin ka magpakiana: ‘Kay ano nga waray pa ini buhata han Dios? Kay ano nga gintutugotan niya an karaotan ngan pag-antos nga magpadayon tubtob ha aton panahon yana?’ An yawi ha baton hito mababasa ha asoy han Biblia mahitungod kanda Adan ngan Eva.

Iginbangon an Importante nga Isyu

An hinungdan kon kay ano nga gintutugotan han Dios an karaotan nga magpadayon tubtob yana, may kalabotan ha mga panhitabo ha tinikangan han kasaysayan han tawo. Usa nga panhitabo hito nga panahon an nagbangon hin importante nga isyu may kalabotan ha Maglalarang mismo—isyu nga diri masayon masulbad. Aton usisahon hin maopay an nahitabo.

Ginlarang ni Jehova nga Dios an siyahan nga lalaki ngan babaye nga hingpit ngan iginbutang hira ha Paraiso. Gintagan hira hin regalo nga nagpaiba ha ira ha hayop—an regalo nga kagawasan ha pagbuot. (Genesis 1:28; 2:15, 19) Sugad nga may kagawasan ha pagbuot, magagamit nira Adan ngan Eva an ira abilidad ha paghigugma, pag-alagad, ngan pagsunod ha ira Maglalarang. O mahimo nira pilion nga magkinabuhi nga bulag ha Dios ngan tuyoon nga magtalapas ha iya.

An matuod nga Dios naghatag kanda Adan ngan Eva hin restriksyon basi hatagan hira hin higayon nga maipakita an ira gugma ha iya. Hiya nagsugo kan Adan: “Ha tagsa nga kahoy han tanaman makakahimo ikaw pagkaon hin waray makauulang, kondi han kahoy han kinaadman han kaopayan ngan han karaotan, diri ka makakakaon: kay ha adlaw nga ikaw kumaon hito, ikaw gud mamamatay.” (Genesis 2:16, 17) Basi matipigan nira Adan ngan Eva an pag-uyon han Dios para ha ira kaopayan ngan han ira tidaraon nga pamilya, kinahanglan diri hira kumaon han bunga hin partikular nga puno. Bubuhaton ba nira ito?

An Biblia nagsusumat ha aton kon ano an nahitabo. Ginkaistorya ni Satanas nga Yawa hi Eva pinaagi hin halas sugad nga iya tagapagyakan, ngan nagsiring: “Nagsiring ba an Dios: Diri ka kumaon bisan ano nga kahoy dida ha tanaman?” Han gin-utro ni Eva an sugo han Dios, hi Satanas nagsiring ha iya: “Kamo diri gud mapatay: Kay an Dios maaram nga ha adlaw nga kamo kumaon hito, an iyo mga mata mapupukrat, ngan kamo mahinunugad ha Dios, nga mag-inaramon na han kaopayan ngan han karaotan.” Tungod hito, an puno nagin makaruruyag gud pagkit-on para kan Eva salit “binuro hiya han bunga dida hito, ngan [kinaon].” An asoy nagpadayon: “Ngan iya hinatagan liwat an iya asawa, ngan hiya kinaon.” (Genesis 3:1-6) Hito nga paagi, sayop nga gin-gamit nira Adan ngan Eva an ira kagawasan ha pagbuot ngan nakasala pinaagi ha pagtalapas ha Dios.

 Nasasantop mo ba an pagin seryoso han nahitabo? Ginkontra han Yawa an ginsiring han Dios kan Adan. An ginsiring ni Satanas sugad hin nagpapasabot nga diri kinahanglan nira Adan ngan Eva an bulig ni Jehova ha pagdesisyon kon ano an maopay ngan maraot. Salit, an isyu nga iginbangon ni Satanas nagkwestyon han katungod ngan legal nga basihan han pagmando ni Jehova ha katawohan. Kon sugad, an pinakaimportante nga isyu nga iya iginbangon amo an: may katungod ba hi Jehova ha pagmando ha katawohan? Ha ano nga paagi ginbaton han matuod nga Dios an ayat?

An Panginahanglan hin Igo nga Panahon

Hi Jehova may-ada gahum ha pagbungkag han tulo nga rebelde—hira Satanas, Adan, ngan Eva. Sigurado nga mas gamhanan an Dios kay ha ira. Ngan waray pagruhaduhai ni Satanas an gahum han Dios. Lugod, ginkwestyon niya an katungod ni Jehova ha pagmando. Nahidadabi hini nga isyu an ngatanan nga linarang nga may-ada kagawasan ha pagbuot. Kinahanglan nira masabtan nga an regalo nga kagawasan ha pagbuot sadang gamiton ha husto nga paagi—diri nalahos ha pisikal, moral, ngan espirituwal nga surundon tikang ha Dios. Kay kon diri, magkakaada gud magraot nga resulta, sugad la nga an tawo nga malukso tikang ha atop hin hitaas nga istraktura sigurado nga madadaot kon diri niya hunahunaon an balaud han grabidad. (Galasia 6:7, 8) An ngatanan nga intelihente nga linarang makakapahimulos tikang ha pag-obserba han maraot nga resulta ha pagpili nga magkinabuhi nga bulag ha Dios. Nagkikinahanglan ini hin panahon.

An kamatuoran nga ginkikinahanglan an panahon ha pagsulbad han pipira nga isyu mahimo iilustrar hini nga paagi: Pananglitan, gin-ayat han amay an usa pa nga amay ha kompetisyon nga magpapamatuod kon hin-o an mas makusog. Masayon masulbad ito nga isyu. Masusukol an kusog pinaagi ha pag-alsa hin dagku nga bato. An amay nga makaalsa hin mas mabug-at nga bato amo an mas makusog. Kondi, pananglitan, an ayat mahitungod ha kon hin-o nga amay an nahigugma gud ha iya mga anak ngan kon ginhihigugma ba liwat nira hiya. O ano man kon an isyu may kalabotan ha kon hin-o nga amay an gimaopayi magmangno ha iya pamilya? Diri igo an kusog o mga pulong la. Nagkikinahanglan ito hin igo nga panahon, maopay nga pag-obserba, ngan husto nga pagdesisyon basi masulbad an isyu.

Kon Ano an Ipinapakita han Paglabay han Panahon

Mga 6,000 ka tuig na an naglabay tikang han ginkwestyon ni Satanas an katungod han Dios ha pagmando. Ano an ipinapakita han kasaysayan? Tagda an duha nga bahin han akusasyon ni Satanas ha Dios. Waray kahadlok nga nagsiring hi Satanas kan Eva: “Kamo diri gud mapatay.” (Genesis 3:4) Ha iya pagsiring hito kanda Adan ngan Eva, sugad hin gintawag niya hi Jehova nga buwaon. Seryoso gud ito nga akusasyon! Kon diri maminatud-on an Dios hini nga butang, paonan-o pa hiya masasarigan ha iba? Kondi, ano an ipinapakita han paglabay han panahon?

Hira Adan ngan Eva nakaeksperyensya hin sakit, pag-antos, kalagas, ngan ha kataposan, kamatayon. “An ngatanan nga mga adlaw han kinabuhi ni Adan, siyam ka gatos katloan ka tuig: ngan hiya namatay,” siring han Biblia. (Genesis 3:19; 5:5) Ngan tikang kan Adan, inin makasurubo nga panurundon nahipasa ha ngatanan nga tawo. (Roma 5:12) An paglabay han panahon nagpapamatuod nga hi Satanas “buwaon, ngan amay hiya han buwa” ngan nagpapakita nga hi Jehova an “Dios han kamatuoran.”—Juan 8:44; Salmo 31:5.

Hi Satanas dugang pa nga nagsiring kan Eva: “An Dios maaram nga ha adlaw nga kamo kumaon [tikang ha igindidiri nga puno], an iyo mga mata mapupukrat, ngan kamo [hira Eva ngan Adan] mahinunugad ha Dios, nga mag-inaramon na han kaopayan ngan han karaotan.” (Genesis 3:5) Pinaagi han nakakapanlimbong nga mga pulong ni Satanas, iginpresenta niya ha mga tawo an palso nga higayon ha pagmando han ira kalugaringon. Tungod kay karuyag ni Satanas nga limbongan hira, diri direkta nga ginsiring niya nga magigin mas maopay an kahimtang han tawo kon bulag hira ha Dios. Natuman ba ito?

Ha bug-os nga kasaysayan, binangon ngan napukan an mga imperyo. Nasarihan na an ngatanan  nga klase hin gobyerno. Kondi, pauroutro nga makangingirhat an nahitatabo ha mga tawo. An “tawo may gahum labaw han iba ha iya karaotan,” maaramon nga nagsiring an usa nga parasurat han Biblia mga 3,000 ka tuig na an naglabay. (Eklesiastes 8:9) “Diri aada ha tawo nga naglalakat an pagmando han iya mga pitad,” nagsurat hi propeta Jeremias. (Jeremias 10:23) Bisan an kalamposan ha syensya ngan teknolohiya hinin presente nga panahon waray makagnigar hini nga kamatuoran. Mas napamatud-an la lugod ini ha paglabay han panahon.

Ano an Imo Bubuhaton?

An panahon nga igintugot han Dios nagpapamatuod nga sayop hi Satanas ha isyu may kalabotan ha katungod ni Jehova ha pagmando. Hi Jehova nga Dios an Soberano ha uniberso. May-ada hiya katungod ha pagmando ha iya mga linarang, ngan an iya pagmando amo an gimaopayi. Tungod kay nauyon hini an iya langitnon nga mga linarang nga damu hinduro ka tuig na nga sakop han iya pagmando, hira nagsiring: “Aton Ginoo, ngan aton Dios, takos ikaw ha pagkarawat han himaya, ngan han dungog ngan han gahum: kay ikaw an nagbuhat han ngatanan nga mga bagay, ngan tungod ha imo kaburut-on nagkahihimo, ngan pinanmuhat hira.”—Pahayag 4:11.

Ano an imo panhunahuna ha isyu may kalabotan ha pagmando han Dios? Nauyon ka ba nga takos an Dios magmando ha imo? Kon nauyon ka, sadang mo kilalahon an iya soberanya. Mabubuhat mo ini pinaagi ha pag-aplikar han mag-opay hinduro nga kamatuoran ngan giya ha iya Pulong, an Biblia, ha ngatanan nga bahin han imo kinabuhi. ‘An Dios gugma,’ ngan an iya mga balaud ngan mga sugo nagtitikang ha iya gugma ha iya mga linarang. (1 Juan 4:8) Waray maopay nga butang nga diri iginhahatag ni Jehova ha aton. Salit sunda an sagdon han Biblia: “Sarig kan Jehova ha bug-os mo nga kasingkasing, ngan ayaw sandig dida ha imo kalugaringon nga pagsabot: Ha ngatanan mo nga dalan kilalaha hiya, ngan hiya magtututdo han imo mga agianan.”—Proberbios 3:5, 6.

[Retrato ha pahina 7]

Mahimo mo pilion an pagmando han Dios pinaagi ha pag-aram han Biblia ngan pag-aplikar han katutdoan hito ha imo kinabuhi

[Ginkuhaan han Retrato ha pahina 4]

© Jeroen Oerlemans/Panos Pictures