Problemado nga Magbugto nga “Nagtindog han Balay ni Israel”

SAMTANG hirani na sumidlit an adlaw, maaram hi Lea nga mahibabaroan na an kamatuoran. Madidiskobrehan na ni Jakob, diin hiya nakaulon ha butkon nga diri hiya hi Rakel, an iya manghod. Ha hangyo han amay ni Lea—nga posible nga nakabelo—hinigda hiya ha igin-andam nga higdaan para kanda Jakob ngan Rakel ha gab-i antes hito.

Handurawa an inabat ni Jakob han hinbaroan niya an kamatuoran! Nasina nga nakiglantugi hiya kan Laban, an amay ni Lea. Durante hito nga mga panahon, posible gud nga ginpamalandong ni Lea an iya bahin ha panlimbong ngan an maiha nga epekto hito. An istorya nira Lea ngan Rakel importante nga bahin ha kasaysayan han Biblia. Iginpapatin-aw hito an pagin maaramon ha pagkaada usa la nga asawa ngan pagin tangkod ha padis.

Usa nga Estranghero ha Bubon

Pito ka tuig antes pa hini nga panhitabo, dinalagan hi Rakel ha pagsumat ha iya amay nga may nakilala hiya nga estranghero ha may bubon nga nasiring nga ira hiya paryente. Hinbaroan niya nga ito nga estranghero amo an iya patod nga hi Jakob, an anak han bugto nga babaye han iya amay ngan usa liwat nga magsiringba ni Jehova. Paglabay hin usa ka bulan, nagtanyag hi Jakob ha pagserbi kan Laban hin pito ka tuig basi magin asawa hi Rakel. Tungod kay naobserbahan ni Laban nga maduruto an iya umangkon ngan puydi la ha ira kustomre nga magkaasawa an magparyente, iya ito ginkarawat.—Genesis 29:1-19.

Tinuod gud an gugma ni Jakob kan Rakel. An ira pito ka tuig nga pagkauyab ‘sugad la hin pira ka adlaw, tungod han iya gugma ha iya.’ (Genesis 29:20) An gugma ni Jakob kan Rakel tubtob han mamatay hiya nagpapasabot nga damu gud an iya mag-opay nga kalidad.

Naghingyap ba liwat hi Lea nga makaasawa hin matinumanon nga magsiringba ni Jehova? Waray ito hisguti han Biblia. Mas ginhisgotan hito an panhunahuna ni Laban mahitungod han pag-asawa ni Lea. Han natapos an pagserbisyo ni Jakob para kan Rakel, naghimo hi Laban hin panagtawo para han kasal. Kondi, an asoy han Biblia nasiring nga hito nga gab-i iya gindara hi Lea ngadto kan Jakob basi ‘makighilawas.’—Genesis 29:23, Maopay nga Sumat nga Biblia.

Nakigsabot ba hi Lea ha paglimbong kan Jakob? O naobligar la ba hiya ha pagsunod ha iya amay? Ngan nakain hi Rakel? Maaram ba hiya han nahitatabo? Kon maaram hiya, ano an iya inaabat? Mahimo ba niya diri sundon an iya istrikto nga amay? Waray maghatag hin baton an Biblia hito nga mga pakiana. Anoman an ginhunahuna nira Rakel ngan Lea mahitungod hito, nasina hito hi Jakob. Ngan kan Laban, diri ha iya mga anak, nangalas hi Jakob: “Waray ba ako pag-alagad ha imo tungod kan Rakel? Ano nga ginlimbongan mo ako?” Ano an baton ni Laban? “Diri binubuhat . . . nga ihatag an manghod  una han magurang. Tumana an semana hini, ngan ihahatag namon liwat an usa tungod han imo pag-alagad nga bubuhaton ha akon ha sakob hin pito ka tuig pa.” (Genesis 29:25-27) Hito nga paagi, naaghat hi Jakob nga magkaada sobra usa nga asawa nga nagresulta hin mapait nga pangabugho.

Usa nga Diri Malipayon nga Pamilya

Hinigugma ni Jakob hi Rakel. Han nakita han Dios nga hi Lea ‘ginkakangalasan,’ ginpahinabo Niya nga magkaanak hiya, samtang nagpapabilin nga baw-as hi Rakel. Kondi, diri la anak an karuyag ni Lea; karuyag niya nga higugmaon hiya ni Jakob. Han nakita niya nga hi Rakel la an hinigugma ni Jakob, nagin miserable hiya. Bisan pa hito, naglaom hiya nga hihigugmaon hiya ni Jakob tungod han iya pag-anak han kan Jakob suhag nga anak nga hi Ruben nga nangangahulogan “Kitaa, usa nga Anak nga Lalaki!” May-ada gud rason hi Lea nga ito an igngaran ha iya anak: “Kay hi Jehova kinita han akon kagol-anan, salit niyan an akon asawa mahigugugma ha akon.” Kondi waray hiya higugmaa ni Jakob hadto; bisan han iya pag-anak hin usa pa. Ginngaranan ni Lea ito nga anak hin Simeon nga nangangahulogan hin “Pagpamati.” Hiya nangatadongan: “Tungod nga hi Jehova nakabati nga ako ikinangangalas, salit iya iginhatag ini nga anak nga lalaki liwat.”—Genesis 29:30-33.

An pagpamati han Dios nangangahulogan nga nag-ampo gud hi Lea mahitungod han iya kahimtang. Baga hin ipinapakita hini nga matinumanon hiya. Kondi, nagpadayon an iya kasakit ha emosyon bisan han ipanganak niya an iya ikatulo nga anak nga hi Lebi. An iya ngaran nga nangangahulogan hin “Paglungon,” o “Pagtampo,” iginsaysay han mga pulong ni Lea: “Niyan nga panahon an akon bana matampo ha akon, kay ako nag-anak ha iya hin tulo nga mga anak nga lalaki.” Kondi, bisan pa hito, waray magbag-o an pagtagad ni Jakob ha iya. Salit, posible nga nakarawat na ni Lea nga diri hiya hinigugma tungod kay an ngaran han iya ikaupat nga anak waray mag-unabi nga naglalaom pa hiya hin mas maopay nga relasyon kan Jakob. Lugod, an pagngarani han iya anak hin Juda nagpapahayag han iya pagpasalamat ha Dios. An ngaran nga “Juda” nangangahulogan hin “Pagdayaw,” o “Hinungdan hin Pagdayaw.” Hi Lea siniring: “Hini nga panahon akon pagdadayawon hi Jehova.”—Genesis 29:34, 35.

Oo, kon miserable hi Lea, miserable liwat hi Rakel. Nanginyupo hi Rakel kan Jakob: “Hatagi ako hin mga anak, ngan kon diri, ako mapatay.” (Genesis 30:1) Hi Rakel hinigugma ni Jakob,  kondi karuyag ni Rakel nga magkaanak. May mga anak hi Lea, pero karuyag niya nga higugmaon hiya. An kada tagsa naghihingyap han gintatag-iya han usa, ngan waray usa ha ira an malipayon. Hinigugma nira hi Jakob ngan karuyag nira nga magkaanak ha iya. Nangangabugho hira ha kada tagsa. Makasurubo gud an kahimtang hito nga pamilya!

Mga Anak Para kan Rakel?

Hito nga panahon, an pagin baw-as gintatagad nga maldisyon. Nagsaad an Dios kan Abraham, Isaak, ngan Jakob nga magtitikang ha ira pamilya an ‘tulin’ nga pinaagi hito an ngatanan nga pamilya magbibendisyon ha ira kalugaringon. (Genesis 26:4; 28:14) Kondi, waray magkaanak hi Rakel. Nagsiring hi Jakob nga an Dios la an makakapahinabo nga magburod hi Rakel basi magkaada hiya bahin ha sugad nga pribilehiyo. Ha gihapon, waray hiya makahulat. “Kitaa, hi Bilha nga akon surugoon,” nagsiring hiya. “Abota hiya: basi hiya mag-anak ha bawbaw han akon mga tuhod, ngan dida hito ako man magkaada mga anak tungod ha iya.”—Genesis 30:2, 3.

An ginbuhat ni Rakel bangin makuri naton hisabtan. Kondi, an mga kontrata ha pag-asawa nga nadiskobrehan ha magkalain-lain nga dapit ha Hirani nga Sinirangan nagpapasabot nga kustomre nga ihatag han baw-as nga asawa ha iya bana an iya surugoon basi magkaada anak nga magigin manurunod. a (Genesis 16:1-3) Ha pipira nga kahimtang, an mga anak han surugoon gintatagad nga mga anak han asawa.

Han nag-anak hi Bilha, hi Rakel nalipay ngan nagsiring: “An Dios naghukom ha akon, ngan nakabati man han akon tingog, ngan naghatag ha akon hin anak nga lalaki.” Ginngaranan niya an bata hin Dan nga nangangahulogan hin “Hukom.” Iya liwat igin-ampo an iya kakurian. Han matawo an ikaduha nga anak ni Bilha, hi Naptali nga nangangahulogan hin “Akon mga Pakigtigi,” hi Rakel nagsiring: “Ha dagku nga suhay-suhay nakigtigi ako ha akon bugto ngan hi ako an nagdaog.” An mga ngaran nagpapasabot han away han magkaribal.—Genesis 30:5-8.

Bangin naghunahuna hi Rakel nga iya ginbubuhat an iya gin-aampo han iginhatag niya hi Bilha kan Jakob, kondi diri ini an paagi han Dios ha paghatag ha iya hin anak. May-ada kita mahibabaroan nga leksyon tikang hini. Kon nanginginyupo  kita kan Jehova, kinahanglan nga maghulat kita ha iya. Mahimo niya batunon an aton mga pag-ampo ha mga paagi ngan ha panahon nga diri naton ginlalaoman.

Basi diri malabwan, iginhatag liwat ni Lea kan Jakob an iya surugoon nga hi Silpa. Hiya nag-anak, siyahan kan Gad, katapos kan Aser.—Genesis 30:9-13.

An hitabo nga nagpapakita gud han pagin magkaribal nira Rakel ngan Lea an may kalabotan han mga mandragora nga nabilngan han anak ni Lea nga hi Ruben. Ini nga bunga gintotoohan nga makakabulig ha pagburod. Han nangaro hi Rakel hito, nasina hi Lea ngan binaton: “Gutiay la [ba] nga bagay an pagdara nimo han akon asawa? ngan karuyag mo man liwat pagdad-on an mga mandragora” han akon anak? Ginsasabot han iba an iya ginsiring nga agsob hi Jakob kan Rakel kay ha iya. Bangin nakita ni Rakel an hinungdan han kasubo ni Lea, kay hi Rakel binaton: “Salit niyan nga gab-i makikipangaturog hiya ha imo balyo han mga mandragora han imo anak.” Tungod hito, han inuli hi Jakob hito nga gab-i, ginsidngan hiya ni Lea: “Aadi ka ha akon; kay ha pagkamatuod akon ikaw binaydan han mandragora.”—Genesis 30:15, 16.

Iginpanganak ni Lea an iya ikalima ngan ikaunom nga mga anak, hira Isakar ngan Zabulon. Katapos, hiya nagsiring: “Niyan an akon asawa malungon ha akon, kay nag-anak na ako ha iya hin unom nga anak nga kalalakin-an.” b—Genesis 30:17-20.

Waray makabulig an mandragora. Han paglabay hin unom ka tuig nga pag-asawa, nagburod hi Rakel ngan nanganak kan Jose. Tungod ito kay “nahinumdom” hi Jehova ha iya ngan ginbaton an iya pag-ampo. Hito la nga panahon nga hi Rakel nakasiring: ‘Ginkuha han Dios an akon kaalohan.’—Genesis 30:22-24.

Kamatayon Ngan Panurundon

Samtang igin-aanak ni Rakel an iya ikaduha nga anak nga hi Benjamin, namatay hiya. Hinigugma gud ni Jakob hi Rakel ngan an ira duha nga anak. Paglabay hin mga tuig samtang hirani na hiya mamatay, nahinumdoman niya an diri napapanahon nga kamatayon han iya hinigugma nga hi Rakel. (Genesis 30:1; 35:16-19; 48:7) May kalabotan han pagkamatay ni Lea, an aton la hinbabaroan amo an paglubong ha iya ni Jakob ha lungib diin didto liwat niya karuyag ilubong.—Genesis 49:29-32.

Han lagas na hi Jakob, kinarawat niya nga an iya kinabuhi—upod na an kahimtang ha pamilya—puno hin problema. (Genesis 47:9) Waray ruhaduha nga puno liwat hin problema hira Lea ngan Rakel. Iginpapakita han mga nahitabo ha ira an makasurubo nga resulta han pagkaada damu nga asawa ngan gin-iilustrar hito kon kay ano nga iginsugo ni Jehova nga an bana kinahanglan magkaada usa la nga asawa. (Mateo 19:4-8; 1 Timoteo 3:2, 12) Nagriresulta hin pangabugho kon an bana o asawa nagkakaada romantiko o seksuwal nga interes ha iba nga diri niya padis. Usa ito nga hinungdan kon kay ano nga igindidiri han Dios an pornikasyon ngan pag-adulteryo.—1 Korinto 6:18; Hebreo 13:4.

Ha anoman nga kahimtang, an Dios nagpadayon—ngan nagpapadayon pa gihapon—ha pagtuman han iya katuyoan nga ginagamit an diri-hingpit kondi magtinumanon nga kalalakin-an ngan kababayin-an. Inin duha nga magbugto may-ada mga kaluyahan, sugad ha aton. Kondi, pinaagi ha ira, gintuman ni Jehova an iya saad kan Abraham. Salit husto nga masisiring nga hira Rakel ngan Lea an “nagtindog han balay ni Israel.”—Rut 4:11.

[Mga footnote]

[Retrato ha pahina 9]

Naghihingyap hira Lea ngan Rakel kon ano an gintatag-iya han usa, ngan waray usa ha ira an malipayon

[Retrato ha pahina 10]

Tikang ha 12 nga anak ni Jakob an nasud han Israel