Kristiano nga Lubong—Dungganon, Simple, Ngan Inuuyonan han Dios

HA PALIBOT mababatian an kapahayagan hin duro nga kasubo. Nagngunguyngoy an mga namatayan nga nakasul-ot hin espesyal nga itom nga panapton ngan nanlulumpagi ha tuna tungod ha kabido. An magsarayaw nadungan ha ritmo han musika. Kondi an iba nangangaon ngan nagsasaurog nga duro an katatawa ngan karisyo. An pipira nahigda ha tuna, nahubog han hura nga iginsiserbi nga alaksiw ngan serbesa. Ano an okasyon? Ha iba nga bahin han kalibotan, kustomre ini ha lubong diin damu nga tawo an nagkakaabot basi manamilit ha namatay.

Damu nga Saksi ni Jehova an naukoy ha mga komunidad nga an mga paryente ngan amyaw damu gud an patootoo ngan nahahadlok ha patay. Minilyon nga tawo an natoo nga kon mamatay an usa, nagigin espiritu nga kaapoy-apoyan hiya nga may kapas ha pagbulig o pagdaot ha mga buhi. Ini nga toloohan nagin bahin na han damu nga kustomre ha lubong. Syempre, normal la nga masubo kon namatayan. May panahon hadto nga hi Jesus ngan an iya mga disipulo nagtangis han mamatay an usa nga hinigugma. (Juan 11:33-35, 38; Buh. 8:2; 9:39) Kondi, waray gud hira magpahayag hin sobra nga kasubo nga komon ha ira panahon. (Luk. 23:27, 28; 1 Tes. 4:13) Kay ano? Tungod kay maaram hira han kamatuoran mahitungod han kamatayon.

An Biblia matin-aw nga nasiring: “An mga buhi maaram nga hira mapatay: kondi an mga patay diri maaram han bisan ano . . . An ira gugma, an ira pagdumot ngan an ira kaawa, nahanaw ha maiha na . . . Waray buruhaton, o paghunahuna, o hibaro, o kinaadman, didto ha Sheol [an lubnganan han katawohan], ngain ikaw kakadto.” (Ekles. 9:5, 6, 10) Inin giniyahan nga mga bersikulo nagpapatin-aw nga kon an usa mamatay, waray na hiya sarabotan. Diri na hiya nakakahunahuna, nakakaabat, nakakagkomunikar, o nakakasabot hin bisan ano. Paonan-o an paghibaro hinin importante nga kamatuoran ha Biblia naggigiya ha paagi han Kristiano nga lubong?

“Diri Kamo Dumuot hin Mahugaw nga Bagay”

Anoman an tribo o kultura, an mga Saksi ni Jehova naglilikay gud ha mga kustomre nga may kalabotan ha toloohan nga an patay may sarabotan ngan makakaimpluwensya ha mga buhi. An mga kustomre sugad han pangaon ngan sarayaw katapos han lubong, pasulit ngan pagnobena, mga halad para ha patay, ngan rituwal han nabalo, ini ngatanan mangil-ad ngan diri-inuuyonan han Dios tungod kay diri-kasuratanhon ngan kanan Yawa an katutdoan nga an kalag diri namamatay. (Esek. 18:4) An tinuod nga mga Kristiano ‘diri sadang makiangbit ha lamesa han Dios, ngan ha lamesa han mga yawa,’ salit diri hira nakikigbahin hini nga mga kustomre. (1 Kor. 10:21) Nasunod hira ha sugo: “Bumulag kamo, . . . ngan diri kamo dumuot hin mahugaw nga bagay.” (2 Kor. 6:17) Kondi, diri pirme masayon an pagbuhat hito.

Ha Aprika ngan ha iba nga lugar, natoo an kadam-an nga kon diri ginsusunod an partikular nga kustomre, nasisina an espiritu han kaapoy-apoyan. An kapakyas ha pagsunod hito gintatagad nga seryoso nga pagtalapas nga mahimo magresulta hin panhimaraot o kasakitan ha komunidad. Tungod kay nagdudumiri an magsiringba ni Jehova ha pakigbahin hinin diri-kasuratanhon nga mga rituwal, damu ha ira an ginpapakaraot, gin-iinsulto,  ngan ginsasalikway ha ira lugar o han mga paryente. An iba gin-aakusahan nga diri nakiki-angay ngan diri natahod ha patay. Usahay, nagpipirit an diri-tumuroo nga pangunahan an Kristiano nga kahikayan han lubong. Salit, paonan-o naton malilikyan an pakigdiskusyon hadton nagpipirit gud nga buhaton an mga kustomre nga diri-inuuyonan han Dios? Mas importante pa gud, ano an hihimoon naton basi magpabilin kita nga bulag ha mangil-ad nga mga rituwal ngan buhat nga makakadaot han aton relasyon kan Jehova?

Ipatin-aw an Imo Desisyon

Ha iba nga lugar han kalibotan, nahiaraan na han mga paryente labi na han kalagasan nga manginlabot ha lubong. Salit kinahanglan ipatin-aw han matinumanon nga Kristiano nga an mga Saksi ni Jehova an mag-oorganisa ngan maghihikay han lubong uyon ha mga prinsipyo han Biblia. (2 Kor. 6:14-16) An paghihimoon ha Kristiano nga lubong diri sadang makaapekto ha konsensya han igkasi-tumuroo o makapakdol ha iba nga maaram han aton pagtoo ngan katutdoan mahitungod han patay.

Kon ginhangyo an usa ha Kristiano nga kongregasyon ha pagdumara hin lubong, an mga tigurang makakahatag hin mapulsanon nga suhestyon ngan espirituwal nga bulig basi paghimoon ito uyon ha giya han Kasuratan. Kon karuyag han pipira nga diri-Saksi nga maghimo hin mangil-ad nga mga rituwal, importante nga magin marig-on ngan maisugon ha pagsaysay han aton gintotoohan sugad nga Kristiano ha mahigugmaon ngan matinalahuron nga paagi. (1 Ped. 3:15) Kondi, anoman kon iginpipirit pa gihapon han mga paryente ito nga mga rituwal? Hito nga kahimtang, mahimo magdesisyon an Saksi nga pamilya nga bumaya ha lubong. (1 Kor. 10:20) Kon mahitabo ini, an simple nga diskurso ha lubong mahimo dumarahon ha Kingdom Hall o ha lain nga lugar nga angayan ha paghatag hin “pagliaw tikang ha Kasuratan” ha mga nasusubo tungod ha kamatay han usa nga hinigugma. (Roma 15:4, NW) Bisan kon waray dida an patay, an sugad nga kahikayan magigin dungganon ngan inuuyonan pa gihapon. (Deut. 34:5, 6, 8) Mahimo makadugang ha kaguol ngan kasubo an diri mapinairon nga panhilabot han diri-tumuroo, kondi maliliaw kita ha paghibaro nga an aton determinasyon nga buhaton an husto nakikita han Dios, nga maghahatag ha aton hin “kapin kaopay nga gahum.”—2 Kor. 4:7.

Isurat an Imo mga Tugon

Kon isurat han usa an iya karuyag nga kahikayan ha iya lubong, mas masayon an pangatadongan ha diri-Saksi nga kapamilya tungod kay sigurado nga tatahuron nira an karuyag han namatay. Sadang igsurat an importante nga mga detalye, pananglitan, kon paonan-o dudumarahon an lubong, diin ito paghihimoon, ngan hin-o an tatagan hin awtoridad ha pag-organisa ngan paghikay hito. (Gen. 50:5) Pinakamarig-on an dokumento nga pinirmahan niya ngan han testigo. Adton nagpaplano para ha tidaraon nga may hilarom nga pagsabot  ngan kinaadman nga basado ha mga prinsipyo ha Biblia maaram nga diri na hira angay maghulat nga malagas o magkasakit hin grabe antes nira himoon ini nga dokumento.—Prob. 22:3; Ekles. 9:12.

Malain para ha iba nga isurat an sugad nga mga instruksyon. Kondi, an pagbuhat hini nagpapakita hin Kristiano nga pagkahamtong ngan gugma ha iba. (Fil. 2:4) Mas maopay gud nga panginanoon ini imbes nga itapod ha nasusubo nga pamilya nga bangin piriton ha pagbuhat hin mangil-ad nga mga kustomre nga diri ngani tinotoohan o inuuyonan han namatay.

Himoa nga Simple an Lubong

Ha damu nga lugar ha Aprika, kalyap an toloohan nga an lubong kinahanglan magin matawo ngan magarbo basi diri masina an espiritu han kaapoy-apoyan. Ginsasalingabot ini han iba basi ‘ighambog’ an ira kahimtang ha sosiedad ngan ha pinansyal. (1 Juan 2:16) Daku nga panahon, pangalimbasog, ngan katigayonan an iginhahatag basi magkaada hin “maopay” nga lubong an namatay. Iginbubutang ha iba-iba nga lugar an dagku nga retrato han namatay basi damu nga tawo an mahibaro. Nanhahatag hin kamiseta nga nakaimprinta an nawong han namatay basi isul-ot han mga namatayan. Napalit hin magarbo ngan marahalon nga lungon basi dayawon han nagkikita. Ha usa nga lugar ha Aprika, an iba naghihimo pa ngani hin lungon nga pariho hin awto, eruplano, barko, ngan iba pa nga disenyo basi ipakita an karikohan, kabantogan, ngan kahimyang. An patay bangin kuhaon ha lungon ngan ibutang ha katre nga gindekorasyonan. Kon babaye an namatay, bangin sul-otan hiya hin busag nga bado nga pankasal ngan hin damu nga alahas, beads, ngan butangan hin make-up. Angayan ba para ha katawohan han Dios nga makigbahin ha sugad nga mga kustomre?

An hamtong nga mga Kristiano maaramon nga naglilikay ha sobra nga pakig-upod ha mga tawo nga waray kahibaro o pagtagad ha mga prinsipyo han Dios. Maaram kita nga an paghambog ngan diri kasuratanhon nga mga kustomre ‘diri kanan Dios, kondi kanan kalibotan nga nawawara.’ (1 Juan 2:15-17) Kinahanglan nga mag-ikmat gud kita basi diri maimpluwensyahan han espiritu han kompetisyon ha pangalimbasog nga malabawan an iba. (Fil. 2:3) Naobserbahan na nga kon an kahadlok ha patay bahin ha lokal nga kultura ngan sosiedad, agsob nga nagigin matawo ngan makuri dumarahon  an lubong, salit diri na ito nakukontrol. An sobra nga pagpasidungog ha namatay masayon makaaghat ha diri-tumuroo nga gumawi hin mangil-ad. Ha sugad nga lubong, bangin may-ada magkusog ngan waray kontrol nga pagnguyngoy, paghangkop ha patay, pakiistorya hito sugad hin buhi, ngan pagbutang hin kwarta ngan iba pa nga butang ha lawas hito. Kon mahitabo ito ha Kristiano nga lubong, mapapasiparahan gud an ngaran ni Jehova ngan an iya katawohan.—1 Ped. 1:14-16.

An paghibaro han tinuod nga kahimtang han patay sadang gud maghatag ha aton hin kaisog nga dumarahon an lubong nga waray kalibotanon nga kustomre. (Efe. 4:17-19) Bisan kon hi Jesus an pinakabantogan ngan pinakaimportante nga tawo nga nabuhi, makatadunganon ngan simple an paglubong ha iya. (Juan 19:40-42) Para hadton may “hunahuna ni Kristo,” dungganon gud an sugad nga lubong. (1 Kor. 2:16) Oo, an simple ngan diri magarbo nga lubong amo an gimaopayi nga paagi basi malikyan an gintatagad ha Kasuratan nga mahugaw ngan magpabilin nga organisado an kahimtang nga dungganon, desente ngan angayan ha mga nahigugma ha Dios.

Husto ba nga Magkaada hin Karisyohan?

Katapos han lubong, bangin nagin kustomre na han mga paryente, amyaw, ngan iba pa nga magtarampo basi maglipay ngan magsarayaw ha maaringasa nga musika. Ini nga selebrasyon kasagaran nga nahihitabo nga may sobra nga irignom ngan imoral nga mga buhat. Nangangatadongan an pipira nga an sugad nga karisyo nakakabulig basi mawara an kasubo tungod han kamatyi. An iba nasiring nga bahin la ini han ira kultura. Kondi, damu an natoo nga an sugad nga karisyo usa nga importante nga rituwal han pagbalhin nga kinahanglan himoon basi pasidunggan ngan dayawon an namatay ngan pagawson an kalag hito basi igkaupod han espiritu han kaapoy-apoyan.

Nasasabtan han tinuod nga mga Kristiano an sagdon: “An kasub-anan maoroopay kay han pagtinawa; kay pinaagi han kamasurub-on han nawong an kasingkasing nagmamalipayon.” (Ekles. 7:3) Dugang pa, ira nasantop nga mapulsanon an pamalandong han pagkahalipot han kinabuhi ngan han paglaom han pagkabanhaw. Oo, para hadton may marig-on nga relasyon kan Jehova, maoroopay pa “an adlaw han kamatayon kay han adlaw han katawo.” (Ekles. 7:1) Salit, tungod kay an karisyohan ha lubong may-ada kalabotan ha espiritistiko nga toloohan ngan imoral nga mga buhat, diri gud angayan para ha tinuod nga mga Kristiano an pag-organisa o bisan pagtambong ha sugad nga mga selebrasyon. An pakig-upod ha mahilig hin karisyohan ha lubong nagpapakita hin kawaray pagtahod ha Dios ngan ha konsensya han mga igkasi-magsiringba.

Ipakita ha Iba an Kaibahan

Mapasalamaton gud kita nga nahigawas kita tikang ha kahadlok ha patay nga komon hinduro hadton aada ha espirituwal nga kasisidman! (Juan 8:32) Sugad nga mga ‘anak han kalamrag,’ iginpapahayag naton an aton kasubo ngan kabido ha paagi nga nagpapakita hin espirituwal nga pagsabot—makatadunganon, matinalahuron, ngan may-ada sigurado nga paglaom ha pagkabanhaw. (Efe. 5:8; Juan 5:28, 29) Ito nga paglaom magpupugong ha aton nga diri magpahayag hin sobra nga kasubo nga agsob makita ha mga “waray paglaom.” (1 Tes. 4:13) Maghahatag ito ha aton hin kaisog ha pagpabilin nga marig-on ha putli nga pagsingba, ngan diri nadadaog han kahadlok ha tawo.—1 Ped. 3:13, 14.

An aton matinumanon nga pagsunod ha mga prinsipyo han Kasuratan maghahatag hin higayon ha mga tawo nga makita an ‘ginkakalainan hadton nag-aalagad ha Dios ngan hadton diri nag-aalagad ha iya.’ (Mal. 3:18) Maabot an panahon nga mawawara na an kamatayon. (Pah. 21:4) Samtang ginpapamulat naton an katumanan hiton makaruruyag nga saad, hinaot hiagian kita ni Jehova nga waray buring, waray hugaw ngan bug-os nga bulag tikang hinin maraot nga kalibotan ngan han nagpapasipara-ha-Dios nga mga kustomre hito.—2 Ped. 3:14.

[Retrato ha pahina 30]

An pagsurat han aton mga tugon may kalabotan ha kahikayan han lubong nagpapakita hin kinaadman

[Retrato ha pahina 31]

An Kristiano nga lubong sadang magin simple ngan dungganon