Mga Pakiana Tikang ha mga Magbarasa

May-ada ba paglaom nga mabanhaw an usa nga minasus-an nga namatay ha sulod han tiyan o tagoangkan han iroy?

An kasakit nga inaabat han namatayan hin waray pa katatawo nga minasus-an bangin makuri mahanduraw han waray pa makaeksperyensya hito. An iba nga kag-anak nasusubo hinduro tungod hito. Pananglitan, usa nga iroy an namatayan hin lima nga anak antes pa niya hira ipanganak. Pero, inabot an panahon nga nalipay hiya tungod kay nagkaada hiya duha nga mahimsog nga anak. Bisan pa hito, nahinunumdoman pa gihapon niya an kamatay han iya tagsa nga anak. Para ha iya, tubtob nga nabubuhi hiya, hibabaroan gud niya kon pira an magigin edad han iya mga anak kon nabuhi hira. May basihan ba an sugad nga mga Kristiano nga maglaom nga babanhawon an ira anak nga namatay hito nga paagi?

Diri kita maaram han simple nga baton hito nga pakiana tungod kay waray direkta nga baton an Biblia kon babanhawon ba an mga minasus-an nga patay na nga igin-anak o napunit. Kondi, mababasa gud dida an mga prinsipyo nga mabulig nga hibaroan an baton hito ngan mahimo makaliaw.

Aton paghisgotan an duha nga pakiana nga may kalabotan hito. Siyahan, uyon ha panhunahuna ni Jehova, san-o natikang an kinabuhi—ha pagpanamkon o ha katawo? Ikaduha, paonan-o niya gintatagad an waray pa katatawo nga minasus-an—sugad ba nga iba nga indibiduwal o sugad la nga koleksyon hin selyula ngan mga grupo hin selyula ha tagoangkan han babaye? Ito nga mga pakiana matin-aw nga ginbabaton han mga prinsipyo han Biblia.

Matin-aw nga iginpapakita han Mosaiko nga Balaud nga an kinabuhi nagtitikang, diri ha katawo, kondi antes pa hito. Paonan-o naton masisiring ito? Tungod kay ipinapakita hito nga mahimo sirotan hin kamatayon an usa nga nakamatay hin waray pa katatawo nga bata. Tigamni ini nga balaud: “Magbayad ka han kinabuhi tungod han kinabuhi.” a (Eks. 21:22, 23) Kon sugad, buhi ngan indibiduwal nga persona an waray pa katatawo nga bata. An kahibaro hito nakakabulig ha minilyon nga Kristiano nga makalikay ha pagpunit, ngan tagdon ito nga seryoso nga sala.

Oo, buhi an waray pa katatawo nga minasus-an, kondi mationan-o kabirilhon ito kan Jehova? Sumala han gin-unabi na nga teksto kinahanglan patayon an adulto nga hinungdan han kamatay han waray pa katatawo nga bata. Matin-aw kon sugad nga birilhon gud ito ha Dios. Dugang pa, iginpapakita han damu nga teksto nga gintatagad ni Jehova ito sugad nga indibiduwal. Pananglitan, mahitungod kan Jehova, giniyahan hi Hadi David ha pagsiring: “Imo ako gintabonan ha tiyan han akon nanay. . . . An imo mga mata nakakita ha akon lawas nga waray pa kahingpitan; ngan ha imo basahon an akon mga adlaw nanhibadlis.”—Sal. 139:13-16; Job 31:14, 15.

Nakikita liwat ni Jehova nga an waray pa katatawo nga mga bata may-ada iba-iba nga kalidad ngan posible may makatirigamnan nga mahihimo ha tidaraon. Pananglitan, han an asawa ni Isaak nga hi Rebeka nagburod hin karuha, hi Jehova nagtagna mahitungod han mga bata nga nag-iinaway ha tagoangkan ni Rebeka. Iginpapasabot hito nga nakikita na nga daan han Dios an ira mga kalidad nga makakaapekto ha damu nga tawo ha tidaraon.—Gen. 25:22, 23; Roma 9:10-13.

Makapainteres liwat an kahimtang ni Juan Bawtista. An asoy han Ebanghelyo nasiring: “Han pakabati ni Elisabet han pangumusta ni Maria, linukso an bata dida ha iya tiyan; ngan hi Elisabet napuno hin espiritu santo.” (Luk. 1:41) Ha paghulagway hini nga panhitabo, ginamit han doktor nga hi Lukas an Griego nga pulong nga mahimo magtudlok ha bata nga iginbuburod pa la o ha usa nga igin-anak na. Ginamit liwat niya ito nga pulong han iya gin-unabi an minasus-an nga hi Jesus nga nahigda ha “balalong.”—Luk. 2:12, 16; 18:15.

 Kon tatagdon an mga nahisgotan na, naghahatag ba an Biblia hin kaibahan han waray pa katatawo nga minasus-an ngan han igin-anak pa la? Baga hin waray. Ngan uyon ito ha bag-o nga mga nadiskobrehan han syensya. Pananglitan, hinbaroan han mga syentista nga an bata ha tagoangkan naabat ngan may reaksyon ha nahitatabo ha palibot. Salit, diri urusahon nga nagkakaada duok nga relasyon an iroy ha nagtutubo nga bata ha iya tagoangkan.

An mga minasus-an igin-aanak paglabay hin diri parapriho nga kahilawig hin panahon ha pagtubo ha tagoangkan. Tagda ini nga ehemplo: Usa nga iroy an nag-anak hin buhi nga bata nga iya iginburod nga kulang ha bulan, kondi namatay paglabay hin pipira ka adlaw. Usa liwat nga iroy an nagburod ha sulod hin kompleto nga siyam ka bulan, kondi namatay an bata antes ig-anak. Masisiring ba nga may paglaom nga babanhawon an anak han siyahan nga iroy tungod la kay igin-anak an bata bisan kon diri kompleto ha bulan, samtang an ikaduha nga bata, waray sugad hito nga paglaom?

Ha pagsumaryo han ginhisgotan, matin-aw nga igintututdo han Biblia nga an kinabuhi nagtitikang ha pagpanamkon ngan gintatagad ni Jehova an waray pa katatawo nga bata sugad nga birilhon ngan lain nga indibiduwal. Kon tatagdon inin Kasuratanhon nga kamatuoran bangin mahunahuna han iba nga diri husto an pagsiring nga waray paglaom hin pagkabanhaw an bata nga namatay antes pa matawo. Oo, bangin hunahunaon nira nga an sugad nga pangatadongan nagpapaluya han aton Kasuratanhon nga gintotoohan kontra ha pagpunit, nga kadak-an basado hito mismo nga mga kamatuoran.

Hadto, ini nga magasin nagbangon hin praktikal nga mga pakiana nga baga hin nagruruhaduha han posibilidad nga babanhawon an mga bata nga namatay antes ig-anak. Pananglitan, posible ba ipahiuli han Dios ha Paraiso an bag-o pa la nga napuporma nga bata ha tagoangkan han babaye? Kondi, an dugang nga pag-aram ngan mainampoon nga pagpamalandong nagtugway ha Nagmamando nga Lawas ha pagsiring nga waray gud ito kalabotan ha paglaom han pagkabanhaw. Hi Jesus nagsiring: “An ngatanan nga mga bagay nahihimo ha Dios.” (Mar. 10:27) An sitwasyon mismo ni Jesus nagpamatuod hito; an iya kinabuhi iginbalhin tikang ha langit ngadto ha tagoangkan han usa nga birhen—usa nga panhitabo nga imposible gud para ha tawo.

Kon sugad, nangangahulogan ba ini nga igintututdo han Biblia nga mababanhaw an mga bata nga namatay antes matawo? Sadang naton pabug-atan nga an Biblia waray direkta nga baton hito, salit waray basihan nga ig-insister ito. Ini nga topiko mahimo magbangon hin damu hinduro nga pakiana. Salit, baga hin maopay gud nga likyan an mga espekulasyon. Ini la an aton hinbabaroan: An pagbanhaw ha bata nga napunit o igin-anak nga patay nadepende kan Jehova, an Dios nga buotan gud ngan hura hin gugma ngan kalooy. (Sal. 86:15) Waray ruhaduha nga hingyap gud niya nga wad-on an kamatayon pinaagi ha pagbanhaw han mga patay. (Job 14:14, 15) Makakasarig kita nga pirme niya bubuhaton an husto ngan magtatagana hiya hin pagtambal ha damu nga kasakitan nga naieksperyensyahan naton dinhi hinin maraot nga sistema samtang mahigugmaon nga ginigiyahan niya an iya Anak ha “pagbungkag [han] mga buhat han yawa.”—1 Juan 3:8.

[Footnote]

[Retrato ha pahina 13]

Magtatagana hi Jehova hin pagtambal ha ngatanan nga kasakitan