1, 2. Diri pariho han mga relihiyon han Kakristianohan, ano an pagtagad han mga Saksi ni Jehova ha ngaran han Dios?

HA KABUG-OSAN, an mga relihiyon han Kakristianohan naglilikay ha paggamit han ngaran han Dios. Pananglitan, an introduksyon han Revised Standard Version nasiring: “An paggamit hin bisan ano nga ngaran para ha uusa ngan amo la nga Dios . . . diri gud angayan para ha kabug-osan nga pagtoo han Kristiano nga Singbahan.”

² Ha kabaliktaran, iginpapasigarbo han mga Saksi ni Jehova nga tawagon hira ha ngaran han Dios ngan himayaon ito. (Basaha an Salmo 86:12; Isaias 43:10.) Dugang pa, gintatagad naton nga pribilehiyo nga masabtan an kahulogan hito nga ngaran ngan an isyu ha uniberso may kalabotan ha pagbaraan hito. (Mat. 6:9) Kondi, ito nga pribilehiyo diri gud naton sadang igbalewaray. Salit aton hisgotan an tulo nga importante nga pakiana: Ano an iginpapasabot han paghibaro han ngaran han Dios? Paonan-o iginpapakita ni Jehova nga takos hiya han iya harangdon nga ngaran, nga nakadugang han himaya hito? Ngan paonan-o kita makakaglakat ha ngaran ni Jehova?

3. Ano an iginpapasabot han paghibaro han ngaran han Dios?

³ Labaw pa an nahiuupod ha paghibaro han ngaran han Dios kay han basta paghibaro la han pulong nga “Jehova.” Nahiuupod hito an paghibaro han reputasyon ni Jehova, sugad man han iya mga kalidad, katuyoan, ngan mga buruhaton nga iginsusumat han Biblia, sugad han iya pagtratar ha iya mga surugoon. Syempre, hinay-hinay nga iginhahatag ni Jehova ini nga pagsabot, uyon ha pagtuman han iya katuyoan. (Prob. 4:18) Iginsumat ni Jehova an iya ngaran ha siyahan nga mag-asawa; salit gin-gamit ito ni Eva katapos niya ig-anak hi Kain. (Gen. 4:1) An magtinumanon nga patriarka nga hira Noe, Abraham, Isaak, ngan Jakob maaram han ngaran han Dios. Dugang pa, mas ginpabilhan nira ito samtang ginbibendisyonan hira ni Jehova, ginmamangnoan, ngan ginsusumatan han mga bahin han iya katuyoan. Hi Moises gintagan hin espesyal nga pagsabot may kalabotan ha ngaran han Dios.

4. Kay ano nga nagpakiana hi Moises ha Dios mahitungod han Iya ngaran, ngan kay ano nga nasasabtan naton kon kay ano nga sugad hito an iya inabat?

 ⁴ Basaha an Eksodo 3:10-15. Han 80 anyos hi Moises, ginsugo hiya han Dios: “Imo pagdad-on an akon katawohan nga mga anak ni Israel tikang ha Ehipto.” Matinalahuron nga binaton hi Moises pinaagi hin pakiana nga hilarom an kahulogan. Sugad hin nagpakiana hi Moises: ‘Ano an imo ngaran?’ Tungod kay maiha na nga maaram an mga tawo han ngaran han Dios, kay ano nga iginpakiana ito ni Moises? Matin-aw nga karuyag niya mahibaro hin dugang pa mahitungod han persona nga ginrirepresentaran hito nga ngaran—mga kamatuoran nga magkukombinse ha katawohan han Dios nga Iya gud hira tatalwason. Masasabtan naton kon kay ano nga sugad hito an inabat ni Moises, kay maiha na nga uripon an mga Israelita. Posible nga naghunahuna hira kon maluluwas ba hira han Dios han ira kaapoy-apoyan. An iba nga Israelita nagsisingba na ngani ha mga dios han Ehipto!—Esek. 20:7, 8.

5. Ha baton ni Jehova kan Moises, ano an iya iginsumat mahitungod han kahulogan han iya ngaran?

⁵ Ano an baton ni Jehova ha pakiana ni Moises? Ini an bahin han iya ginsiring: “Ini an imo isisiring ha mga anak ni Israel: Ako Amo [“MAGIGIN AMO AKO,” footnote ha Maopay nga Sumat] . . . an nagsugo ha akon nganhi ha iyo.” * Katapos nagsiring hiya: “Hi Jehova, an Dios han iyo mga amay . . . nagsugo ha akon nganhi ha iyo.” Iginsumat han Dios nga hiya magigin bisan ano nga iya karuyag basi matuman an iya katuyoan, nga iya pirme tutumanon an iya ginsisiring. Salit ha bersikulo 15 aton mababasa nga hi Jehova mismo nagsiring: “Amo [ini] an akon ngaran ha waray kataposan, ngan amo ini an akon hinumdoman ha ngatanan nga mga katulinan.” Sigurado nga daku gud an epekto kan Moises hito nga mga pulong ngan naparig-on hito an iya pagtoo!

6, 7. Paonan-o iginpakita ni Jehova nga takos gud hiya han iya harangdon nga ngaran?

⁶ Waray pag-iha katapos sugoon ni Jehova hi Moises, iginpakita ni Jehova nga takos gud hiya han iya ngaran pinaagi han pagtalwas ha Israel. Iya ginsirotan an Ehipto hin napulo nga peste ngan iginpakita nga waray gahum an mga dios han Ehipto, pati na hi Paraon. (Eks. 12:12) Katapos, gintunga ni Jehova an Dagat nga Pula, ginpaagi ha butnga hito an Israel, ngan ginlumos hi Paraon ngan an iya kasundalohan. (Sal. 136:13-15) Ha ‘daku ngan makalilisang nga kamingawan,’ gintipigan ni Jehova nga buhi an minilyon nga Israelita pinaagi ha pagtagana ha ira hin pagkaon ngan tubig. Iya pa ngani ginpahinabo nga diri madaan an  ira mga bado ngan diri mapudpod an ira mga sandalyas. (Deut. 1:19; 29:5) Oo, waray makakapugong kan Jehova ha pagpamatuod nga takos hiya han iya waray kapariho nga ngaran. Ha urhi hiya nagsiring kan Isaias: “Ako, bisan ako, amo hi Jehova; ngan labot ha akon waray manluluwas.”—Isa. 43:11.

⁷ Hi Josue nga sinaliwan kan Moises nakakita liwat han gamhanan nga mga buhat ni Jehova ha Ehipto ngan ha kamingawan. Salit han hirani na hiya mamatay, kinasingkasing nga nakasiring hiya ha iya mga igkasi-Israelita: “Maaram kamo ha ngatanan niyo nga mga kasingkasing ngan ha ngatanan niyo nga mga kalag, nga waray usa nga butang nga nakawang ha ngatanan nga mag-opay nga butang nga kan Jehova nga iyo Dios iginyakan mahitungod ha iyo; an ngatanan natuman para ha iyo, waray usa nga butang nga nakawang hini.” (Jos. 23:14) Gintuman gud ni Jehova an iya iginsaad nga buhaton.

8. Ha aton panahon, paonan-o iginpapakita ni Jehova nga takos hiya han iya ngaran?

⁸ Yana, ginbubuhat liwat ni Jehova an iya iginsaad nga buhaton. Pinaagi han iya Anak, iya igintagna nga durante han kataposan nga mga adlaw, an mensahe han Ginhadian isasangyaw “ha bug-os nga kalibotan.” (Mat. 24:14) May iba pa ba labot han Dios nga Makagarahum-ha-ngatanan nga makakagtagna han sugad hito nga buruhaton, may gahum ha pagsiguro nga matuman ito, ngan makakagamit hin damu nga tawo nga “waray hibabroan ngan waray sarabotan” basi matuman ito? (Buh. 4:13) Salit kon nakikigbahin kita hini nga buruhaton, ha pagkamatuod nabulig kita ha pagtuman han tagna ha Biblia. Ginpapasidunggan naton an aton Amay ngan iginpapakita nga sinsero gud kita kon kita nag-aampo: ‘Dayawon an imo ngaran. Kumanhi an imo ginhadian. Matuman an imo pagburut-an, sugad ha langit, amo man ha tuna.’—Mat. 6:9, 10.

9, 10. Ha pagtratar ni Jehova ha Israel, paonan-o niya iginpakita an damu pa nga bahin han iya personalidad, ngan ano an nagin resulta hito?

⁹ Waray pag-iha katapos bumaya an mga Israelita ha Ehipto, hi Jehova may dugang nga iginsumat ha ira mahitungod ha iya kalugaringon. Ginhimo niya an Balaud nga kauyonan ha ira ngan nagsaad nga mamangnoan hira sugad han pagmangno han bana ha iya asawa. (Jer. 3:14) Ngan an mga Israelita nagin iya simboliko nga asawa, an katawohan nga gintawag ha iya ngaran. (Isa. 54:5, 6) Kon kinaburut-on nga magpapasakop hira ngan masunod ha iya mga sugo, hiya magigin hingpit nga ‘Bana.’ Iya hira bibendisyonan, papanalipdan, ngan tatagan hin kamurayawan. (Num. 6:22-27) Tungod hito an harangdon nga ngaran ni Jehova mahihimaya ha butnga han mga nasud. (Basaha an Deuteronomio 4:5-8; Salmo 86:7-10.) Oo, ha bug-os nga kasaysayan han Israel, damu nga langyawanon an dinapig ha tinuod nga pagsingba. Ginbuhat nira an pariho han ginbuhat han Moabitanhon nga hi Rut, nga nagsiring kan Noemi: “An imo katawohan maaakon katawohan, ngan an imo Dios akon Dios.”—Rut 1:16.

¹⁰ Ha sulod hin mga 1,500 ka tuig, an  pagtratar ni Jehova ha Israel nagpakita hin damu pa nga bahin han iya personalidad. Bisan pa han pagkamatinalapason han mga Israelita, pauroutro nga ginpamatud-an ni Jehova nga hiya “usa ka Dios nga maloloy-on” ngan “mahinay ha pagkasina.” Hilawig gud an iya pagpailob. (Eks. 34:5-7) Kondi may tubtoban an pagpailob ni Jehova. Han an mga Israelita sugad nga nasud waray tumoo kan Jesus ngan ginpatay hiya, diri na hira puydi tawagon ha ngaran han Dios. (Mat. 23:37, 38) Para kan Jehova, nagin patay hira ha espirituwal sugad hin kahoy nga nauga. (Luk. 23:31) Ano an epekto hini ha ira pagtagad ha ngaran han Dios?

11. Kay ano nga an mga Israelita inundang paggamit han ngaran han Dios?

¹¹ Iginpapakita han kasaysayan nga paglabay han panahon, an mga Judio nagkaada patootoo mahitungod han ngaran han Dios. Ginhunahuna nira nga diri ito sadang luwason. (Eks. 20:7) Sugad nga resulta, hinay-hinay nga inundang hira paggamit han ngaran han Dios. Sigurado nga nasubo hi Jehova ha duro nga kawaray pagtahod nga iginpakita ha iya ngaran. (Sal. 78:40, 41) Kondi matin-aw nga an Dios, “nga an ngaran niya hi Maabugho,” diri matugot nga padayon nga tawagon ha iya ngaran an katawohan nga nagsalikway ha iya ngan iya liwat ginsalikway. (Eks. 34:14) Ginpapabug-atan hini ha aton nga importante gud nga ipakita an daku nga pagtahod ha ngaran han aton Maglalarang.

12. Ano an ginhimo ni Jehova basi magkaada han igintagna nga katawohan nga tatawagon ha iya ngaran?

¹² Pinaagi kan Jeremias, iginsumat ni Jehova an iya katuyoan nga maghimo hin “bag-o nga kauyonan” ha usa nga bag-o nga nasud, an espirituwal nga Israel. Igintagna ni Jeremias nga ‘makilala kan Jehova’ an ngatanan nga membro hito, “tikang ha gigugutiayi ha ira ngadto ha gidadakui ha ira.” (Jer. 31:31, 33, 34) Ito nga tagna nagtikang matuman han Pentekostes 33 C.E. han ginhimo han Dios an bag-o nga kauyonan. An bag-o nga nasud, an ‘Israel han Dios,’ nga an kaapi mga Judio ngan diri-Judio, nagin ‘nasud tungod ha ngaran han Dios,’ o “mga tawo . . . nga ginngaranan han akon ngaran,” siring ni Jehova.—Gal. 6:16; basaha an Buhat 15:14-17; Mat. 21:43.

13. (a) Gin-gamit ba han siyahan nga mga Kristiano an ngaran han Dios? Isaysay. (b) Ano an imo pagtagad ha pribilehiyo nga gamiton an ngaran ni Jehova ha imo ministeryo?

¹³ Sugad nga ‘mga tawo nga ginngaranan han ngaran han Dios,’ an mga kaapi hiton espirituwal nga nasud naggamit han ngaran han Dios. Pananglitan, ira gin-gamit an iya ngaran kon ginkukotar an Hebreo nga Kasuratan. * Salit han nagpahayag hi apostol Pedro ha mga Judio ngan proselita nga tikang ha iba-iba nga nasud han Pentekostes 33 C.E., damu ka beses nga iya gin-gamit an ngaran han Dios. (Buh. 2:14, 20, 21, 25, 34, NW) An siyahan nga mga Kristiano nagpasidungog kan Jehova, salit ginbendisyonan ni Jehova an ira mga pangalimbasog ha pagsangyaw nga buruhaton. Yana, ginbibendisyonan liwat ni Jehova an aton ministeryo kon iginpapasamwak naton an iya ngaran ngan iginpapakita ito ha mga interesado, ha ira kalugaringon nga Biblia kon posible. Hito nga paagi iginpapakilala naton hira ha tinuod nga Dios. Pribilehiyo gud ito para ha ira ngan para ha aton! Ha pipira nga kahimtang ito nga pagpakilala bangin amo an magin tinikangan han maopay hinduro nga pakigsangkay kan Jehova nga magigin mas marig-on ngan magpapadayon ha waray kataposan.

14, 15. Bisan pa han pagsarang han apostasya, ano an ginhimo ni Jehova para ha iya ngaran?

¹⁴ Ha urhi, an apostasya nakasulod ha Kristiano nga kongregasyon, labi na han namatay na an mga apostol. (2 Tes. 2:3-7) Ginsunod pa ngani han buwaon nga mga magturutdo an tradisyon han mga  Judio nga diri gamiton an ngaran han Dios. Kondi matugot ba hi Jehova nga mawara an iya ngaran? Diri gud! Bisan kon diri kita yana maaram han eksakto nga pagluwas hito, nagpapabilin la gihapon ito nga ngaran. Ha paglabay han panahon, nakita ito ha magkalain-lain nga hubad han Biblia, sugad man ha mga sinurat han mga eskolar han Biblia. Pananglitan, han 1757, hi Charles Peters nagsurat nga an “Jehova,” diri pariho han damu nga titulo han Dios, “baga hin amo an pinakamaopay nga paghulagway kon ano nga klase hiya hin Dios.” Ha usa nga libro mahitungod ha pagsingba ha Dios nga iginpublikar han 1797, hi Hopton Haynes nagsurat ha tinikangan han kapitulo 7: “JEHOVA an ngaran han DIOS han mga Judio; an amo la nga ira ginsisingba; sugad man ni Kristo ngan han iya mga Apostol.” Hi Henry Grew (1781-1862) diri la kay naggamit han ngaran han Dios kondi iya liwat nasabtan nga ginpasiparahan ito ngan kinahanglan baraanon. Sugad man, hira George Storrs (1796-1879) ngan Charles T. Russell, nga duok nga nagkaupod, naggamit han ngaran han Dios.

¹⁵ Makatirigamnan gud an tuig 1931, kay hito nga tuig an Internasyonal nga mga Estudyante han Biblia, an tawag hadto ha katawohan han Dios, nagkarawat han Kasuratanhon nga ngaran nga mga Saksi ni Jehova. (Isa. 43:10-12) Pinaagi hito ira iginpahibaro ha kalibotan nga iginpapasigarbo nira nga magin mga surugoon han amo la nga tinuod nga Dios, nga magin usa nga “nasud tungod ha iya ngaran,” ngan dayawon ito nga ngaran. (Buh. 15:14) Ini nga panhitabo nagpapahinumdom ha aton han mga pulong ni Jehova nga mababasa ha Malakias 1:11: “Tikang ha pagsirang han adlaw bisan ngada ha pagkatunod hini an akon ngaran madadaku dida ha mga Hentil.”

16. Kay ano nga sadang naton tagdon nga usa nga kadungganan an paglakat ha ngaran ni Jehova?

¹⁶ Hi propeta Mika nagsurat: “An ngatanan nga katawohan naglalakat an tagsa-tagsa ha ngaran han iya dios: ngan kita maglalakat ha ngaran ni Jehova nga aton Dios ha kagihaponan.” (Mika 4:5) An pagtugot ni Jehova ha mga Estudyante han Biblia nga tawagon ha iya ngaran diri la usa nga daku nga kadungganan. Usa liwat ito nga pasarig ha ira han iya pag-uyon. (Basaha an Malakias 3:16-18.) Kondi kumusta ka man? Ginhihimo mo ba an ngatanan basi ‘maglakat ha ngaran ni Jehova’? Nasasabtan mo ba kon ano an nahiuupod hito?

17. Ano an nahiuupod ha paglakat ha ngaran han Dios?

¹⁷ Nahiuupod ha paglakat ha ngaran han Dios an diri maminos tulo nga butang. Siyahan, kinahanglan isumat naton ha iba ito nga ngaran, kay maaram kita nga an mga ‘natawag [la] ha ngaran ni Jehova an matatalwas.’ (Roma 10:13, NW) Ikaduha, kinahanglan subaron naton an mga kalidad ni Jehova, labi na an iya gugma. (1 Juan 4:8) Ngan an ikatulo, naglalakat kita ha ngaran han Dios kon malipayon nga ginsusunod naton an iya matadong nga mga suruklan, basi diri naton mapasiparahan an baraan nga ngaran han aton Amay. (1 Juan 5:3) Determinado ka ba nga ‘maglakat ha ngaran ni Jehova nga aton Dios ha kagihaponan’?

18. Kay ano nga an ngatanan nga nagpapasidungog ha harangdon nga ngaran ni Jehova may pagsarig nga nagpapamulat han tidaraon?

¹⁸ Diri na mag-iiha, an ngatanan nga nagbabalewaray o nagrirebelde kan Jehova mapipiritan pagkilala ha iya. (Esek. 38:23) Upod hito an mga indibiduwal nga pariho kan Paraon, nga nagsiring: “Hin-o hi Jehova, nga ako mamati han iya tingog?” Napiritan hi Paraon nga makita kon ano kagamhanan nga Dios hi Jehova. (Eks. 5:1, 2; 9:16; 12:29) Kondi kita kinaburut-on nga nagdesisyon nga kilalahon hi Jehova. Iginpapasigarbo naton nga tawagon kita ha iya ngaran ngan magin iya masinugtanon nga katawohan. Salit, ginpapamulat naton an tidaraon nga may pagsarig hini nga saad: “An mga nakilala han imo ngaran masarig ha imo, kay diri mo gud babayaan an mga namimiling ha imo, O Jehova.”—Sal. 9:10, NW.