NATAWO hi Tatay ha Graz, Austria, han 1899, salit batan-on pa hiya durante han Girra ha Kalibotan I. Ginpaapi hiya sugad nga sundalo han Germany han magtikang gud la an Girra ha Kalibotan II han 1939. Han 1943, namatay hiya ha Russia samtang nakikig-away. Makasurubo, nawad-an ako hin tatay han mga 2 anyos pa la ako, salit waray ko hiya makilala. Han naeskwela na ako, naaawa ako ha iba nga bata nga may mga tatay. Han tin-edyer ako, naliaw ako ha paghibaro mahitungod han aton langitnon nga Amay, usa nga harangdon gud nga Amay nga diri namamatay.—Hab. 1:12.

Han syete anyos ako, nagin membro ako han Boy Scouts youth movement. Usa ito nga bug-os-kalibotan nga organisasyon nga nagtikang han 1908 ha Great Britain nga gin-establisar hin tenyente heneral han mga sundalo ha Britain nga hi Robert Stephenson Smyth Baden-Powell. Han 1916, gin-establisar niya an Wolf Cubs (o Cub Scouts) para ha kabataan nga kaedad ko.

Nalilipay ako ha amon mga pagkamping ha probinsya durante ha kataposan han semana. Nakaturog kami ha mga tolda, nakauniporme kami, ngan nagmamartsa samtang gintutokaran hin mga kombo. Nalilipay liwat ako labi na kon nagkakaranta kami han iba pa nga Boy Scout samtang nakapalibot ha usa nga campfire durante han gab-i ngan nag-uuyag ha kagurangan. Damu liwat an amon nahibaroan mahitungod ha palibot, nga tungod hito naapresyar ko an mga butang nga ginhimo han aton Maglalarang.

An mga Boy Scout gin-aaghat nga maghimo hin maopay nga buhat kada adlaw. Ito an ira motto. Kon nagkikirigta kami han amon mga igkasi-Boy Scout, ginsisidngan namon an kada tagsa “Andam Pirme.” Nalilipay gud ako hito. Ha amon grupo nga may membro nga sobra 100 nga kabataan nga kalalakin-an, an katunga hito Protestante, an iba Katoliko, ngan usa an Budhista.

Tikang han 1920, an mga Scout tikang ha iba-iba nga nasud nagkakaada miting, o selebrasyon, kada pipira ka tuig. Duha ka beses nga nakatambong ako hini. Nakatambong ako han ikapito nga World Scout Jamboree ha Bad Ischl, Austria, han Agosto 1951, ngan han ikasiyam nga World Scout Jamboree ha Sutton Park, hirani ha Birmingham, England, han Agosto 1957, nga gintambongan hin mga 33,000 nga mga Scout tikang ha 85 nga nasud. Durante hini nga okasyon, ginbisita liwat kami hin mga 750,000 nga tawo, upod na hito hi Rayna Elizabeth han England. Para ha akon, baga hin membro ako hin bug-os-kalibotan nga pagminagburugto. Diri ako maaram nga ha urhi magigin membro ako hin mas maopay nga pagminagburugto, nga ginkukompwesto hin katawohan nga nahigugma ha Dios.

Han mga Marso o Abril 1958, hirani ko na matapos an akon training sugad nga waiter ha Grand Hotel Wiesler ha Graz, Austria. Ginsangyawan ako ha diri  pormal nga paagi han akon katrabaho ngan pastry chef nga hi Rudolf Tschiggerl. Amo ini an siyahan nga higayon nga nabatian ko an kamatuoran. Nag-istorya kami mahitungod han Trinidad, ngan nagsiring hiya nga diri ito igintututdo han Biblia. Waray ako umuyon hito ngan karuyag ko pamatud-an nga sayop hiya. Naayon ako kan Rudolf salit ginkinombinse ko hiya nga bumalik ha pagin Katoliko.

Hi Rudolf, nga gintatawag namon nga Rudi, nagdara ha akon hin Biblia. Ginsidngan ko hiya nga karuyag ko la an bersyon han mga Katoliko, salit gintagan niya ako hito. Ginbasa ko ito, ngan nakita ko nga ginbutangan ito ni Rudi hin tract nga ginpublikar han Watchtower Society. Waray ko ito maruyagi tungod kay para ha akon, an sugad nga literatura baga hin husto pero ha pagkamatuod diri ito kamatuoran. Kondi karuyag ko makighisgot ha iya mahitungod ha Biblia. Mataktika hi Rudi, waray na hiya maghatag ha akon hin literatura. Ha sulod hin mga tulo ka bulan, ha panapanahon naghihisgot kami mahitungod ha Biblia ngan kasagaran natatapos kami ha katutnga han gab-i.

Katapos han akon training ha hotel ha amon bungto han Graz, ginpaeskwela pa ako ni Nanay hin kurso nga hotel management. Salit binalhin ako ha Bad Hofgastein, usa nga bungto ha bungtod han Apls, diin didto nahimumutang an amon eskwelahan. Konektado ito ha Grand Hotel Wiesler ha Bad Hofgastein, ngan usahay nagtatrabaho ako didto basi magkaada hin dugang nga eksperyensya.

Iginpadara ni Rudi an akon bag-o nga adres ha sanga nga opisina ha Vienna, ngan katapos iginpadara ito han sanga nga opisina ha duha nga misyonera nga hira Ilse Unterdörfer ngan Elfriede Löhr. * Usa ka adlaw, gintawagan ako han receptionist han hotel ngan nagsiring ito nga may duha nga babaye nga aadto ha gawas nga nakaawto nga karuyag makig-istorya ha akon. Nahipausa ako kay waray ko ginlalaoman nga bisita. Pero gumawas la gihapon ako basi mahibaroan kon hin-o hira. Ha urhi, hinbaroan ko nga mga Saksi hira, ngan usa hira han mga nagdadara hin mga literatura ha Nazi Germany han igindidiri pa an buruhaton didto. Antes pa magtikang an Girra ha Kalibotan II, nadakop hira han mga pulis ha Germany (Gestapo) ngan iginpadara ha kampo nga prisohan ha Lichtenburg. Katapos durante han girra, iginbalhin hira ha kampo ha Ravensbrück, hirani ha Berlin.

Ito nga mga sister haros kaedad ni Nanay, salit ginrirespeto ko hira. Diri ko karuyag nga makarag an ira panahon kay bangin paglabay hin pipira ka semana o mga bulan nga pagpinakiistorya nira ha akon sidngan ko la hira nga diri ako interesado. Salit umaro na la ako ha ira hin mga teksto mahitungod han doktrina han Katoliko nga apostoliko nga pagsurosaliwan. Ginsidngan ko hira nga ipapakiana ko ito ha amon padi ngan makikighisgot ako ha iya mahitungod hito. Kahuna ko nga pinaagi hini, hibabaroan ko an kamatuoran.

Sumala han doktrina han Romano Katoliko nga apostoliko nga pagsurosaliwan, tikang kan apostol Pedro an mga papa padayon nga nagsusurosaliwan sugad nga lider han singbahan. (Sayop an pagsabot han singbahan han ginsiring ni Jesus ha Mateo 16:18, 19.) Nag-aangkon liwat an Iglesia Katolika nga diri gud magsasayop an papa kon nagtututdo ito hin doktrina gamit an awtoridad nga iginhatag ha iya, o an  ex cathedra. Natoo ako hito ngan naghunahuna nga kon an papa, nga gintatawag han mga Katoliko nga Baraan nga Amay, nagsiring nga kamatuoran an doktrina han Trinidad, sigurado nga tinuod gud ito. Kondi kon magsayop hiya, posible nga buwa ito nga doktrina. Diri urusahon nga para ha damu nga Katoliko, an doktrina han apostoliko nga pagsurosaliwan amo an pinakaimportante nga katutdoan, tungod kay nakadepende dida hito kon husto ba o sayop an iba pa nga katutdoan han mga Katoliko!

Han kumadto ako ha padi, waray niya mabaton an akon mga pakiana, lugod iginhatag niya ha akon an usa nga libro mahitungod han apostoliko nga pagsurosaliwan nga iya ginkuha ha iya estante. Gindara ko ito, ginbasa, ngan binalik ako ha iya nga may mas damu pa nga pakiana. Ha urhi, han diri na nababaton han padi an akon pakiana, nagsiring hiya: “Diri ko ikaw makukombinse, ngan diri mo liwat ako makukombinse. . . . Ikaw na la an pag-igo!” Diri na niya karuyag makighisgot pa ha akon.

Katapos hito nga panhitabo, nagpa-Bible study na ako kanda Ilse ngan Elfriede. Damu an ira igintutdo ha akon mahitungod han tinuod ngan Baraan nga Amay ha langit, hi Jehova nga Dios. (Juan 17:11) Hito nga panahon waray pa kongregasyon ha amon lugar, salit ito nga mga sister an nagdudumara han mga katirok dida ha balay han usa nga pamilya nga interesado. Gutiay la an natambong. Kadam-an han mga ginhihisgotan ha katirok surosaliwan nga gindudumara hinin duha nga sister tungod kay waray pa bawtismado nga brother nga mangunguna. Usahay may brother nga tikang ha iba nga kongregasyon nga napakada basi maghatag hin pahayag publiko ha usa nga ginpletehan nga lugar.

Han Oktubre 1958, gintikangan nira Ilse ngan Elfriede an pag-Bible study ha akon. Ngan paglabay hin tulo ka bulan, han Enero 1959 nabawtismohan ako. Antes han akon bawtismo, ginpakianhan ko hira kon puydi ba ako umupod ha ira ha pagsangyaw ha balay-balay basi ko makita kon paonan-o ginbubuhat an pagsangyaw. (Buh. 20:20) Katapos ko umupod ha siyahan nga higayon, ginpakianhan ko hira kon puydi ba ako magkaada kalugaringon nga teritoryo. May usa nga baryo nga igintoka ha akon, ngan usa la ako nga nagsasangyaw ha balay-balay ngan nabalik ha mga interesado. An siyahan nga brother nga nakapartner ko pagsangyaw amo an paramangno han sirkito nga ha urhi binisita ha amon.

Paggradwar ko han 1960, umuli ako ha amon lugar basi buligan an akon mga paryente nga mahibaro han kamatuoran ha Biblia. Kondi tubtob yana, waray man la bisan usa ha ira an kumarawat han kamatuoran, pero may pipira na ha ira nga nagpapakita hin interes.

Han 1961, may ginbasa ha mga kongregasyon nga mga surat tikang ha sanga nga opisina nga nag-aaghat ha kabugtoan nga magpayunir. Hito nga panahon olitawo ako ngan mahimsog, salit nahunahuna ko nga waray hinungdan basi diri ako makagpayunir. Nakiistorya ako ha paramangno han sirkito nga hi Kurt Kuhn, kon ano an iya masisiring mahitungod han akon pagtrabaho ha sulod hin pipira ka bulan basi makapalit hin awto nga magagamit ko ha pagpayunir. Hiya nagsiring: “Hi Jesus ba ngan an iya mga apostol nagkinahanglan hin awto basi makag-alagad hin bug-os panahon?” Nakapamurubuot gud ako! Nagplano ako dayon pagpayunir. Kondi tungod kay nagtatrabaho ako hin 72 ka oras kada semana ha usa nga hotel restaurant, kinahanglan ko anay maghimo hin pipira nga pagbag-o.

Nakiistorya ako ha akon boss kon puydi ba nga magtrabaho ako hin 60 ka oras na la ha usa ka semana. Tumugot hiya ngan waray niya ibani an akon sweldo. Waray pag-iha katapos hito, naghangyo utro ako ha iya kon puydi ba nga magtrabaho ako hin  48 ka oras na la kada semana. Tumugot na liwat hiya, ngan amo la gihapon an akon sweldo. Katapos, naghangyo utro ako kon puydi ba magtrabaho ako hin 36 ka oras na la kada semana, o unom ka oras kada adlaw ha sulod hin unom ka adlaw, ngan tumugot hiya hito. Diri ko gud ginlalaoman nga amo la gihapon an akon sweldo! Baga hin nadiri an akon boss nga bumaya ako. Tungod hito nga eskedyol, nakagpayunir ako. Hito nga panahon, 100 ka oras pa kada bulan an ginkikinahanglan ha usa nga payunir.

Paglabay hin upat ka bulan, igintoka ako sugad nga espesyal payunir ngan congregation servant ha usa nga gutiay nga kongregasyon ha probinsya han Carinthia, ha bungto han Spittal an der Drau. Hito nga panahon, 150 ka oras pa kada bulan an ginkikinahanglan ha usa nga espesyal payunir. Waray ako partner ha pagpayunir, kondi daku gud nga bulig ha akon ha ministeryo hi Sister Gertrude Lobner, nga nag-alagad sugad nga kabulig nga congregation servant. *

Han 1963, igintoka ako sugad nga paramangno han sirkito. Usahay nagbibiyahe ako sakay hin tren pakadto ha iba-iba nga kongregasyon dara an magbug-at nga bag. Kadam-an han mga kabugtoan didto waray awto, salit diri nira ako natatapo ha estasyon han tren. Tungod kay diri ko karuyag nga hunahunaon han kabugtoan nga mas mahimyang an akon kinabuhi, diri ako nasakay hin taxi, lugod nagbabaktas ako tipakadto ha akon akomodasyon.

Han 1965, samtang solo pa gihapon ako, gin-imbitar ako nga umiskwela ha ika-41 nga klase han Gilead. Damu han akon mga kaklase an solo liwat. Ha diri ko gud ginlalaoman, ha amon gradwasyon, igintoka ako ha akon nasud ha Austria basi magpadayon sugad nga paramangno han sirkito. Kondi antes ako bumaya ha United States, ginhangyo ako nga umupod anay ha usa nga paramangno han sirkito ha sulod hin upat ka semana. Gin-apresyar ko gud nga makaupod ha pag-alagad hi Anthony Conte, usa nga mahigugmaon nga brother nga nahigugma liwat ha pagministeryo ngan epektibo gud hiya hito nga buruhaton. Magkaupod kami nga nag-alagad ha New York ha lugar han Cornwall.

Pagbalik ko ha Austria, igintoka ako ha usa nga sirkito diin nakilala ko hi Tove Merete, usa nga mahusay nga daraga. Ginpadaku hiya ha kamatuoran tikang pa han 5 anyos hiya. Kon ginpapakianhan kami han kabugtoan kon paonan-o kami nagkakilala, nagpapatawa kami nga nasiring, “Ginplano ito han sanga nga opisina.” Paglabay hin usa ka tuig, han Abril 1967, nagpakasal kami, ngan kaupod hiya, nagpadayon ako sugad nga nagbibiyahe nga paramangno.

Han sunod nga tuig, inabat ko nga gin-ampon ako ni Jehova sugad nga iya espirituwal nga anak tungod han iya diri-matupngan nga pagkabuotan. Tikang hito, nagkaada ako espesyal nga relasyon ha akon langitnon nga Amay pati na hadton ngatanan nga sumala ha Roma 8:15, ‘nagsisinggit: “Abba, Amay!”’

Padayon kami nga nag-alagad ni Merete ha sirkito ngan distrito nga buruhaton tubtob han 1976. Usahay durante han kathagkot, nakaturog kami ha mga kwarto nga waray heater nga an temperatura matugnaw hinduro. Makausa, nakamata kami ngan nakita namon nga an taklap nga nakatabon ha amon may nawong nagyiyelo na tungod han duro nga katugnaw! Salit nagdara-dara na kami hin gutiay nga de-koryente nga heater basi mailob namon an katugnaw kon gab-i. Ha iba nga lugar, kon kinahanglan namon mag-CR durante ha gab-i, kinahanglan pa namon gumawas ha balay  ngan maglakat ha dalan nga may mga niebe basi la makakadto ha kasilyas nga kasagaran naglalahos-lahos an hangin. Waray liwat kami gin-uulian nga apartment, salit kon mga Lunes, kasagaran nga nagpapabilin kami ha amon akomodasyon ha kongregasyon nga amon ginbisita hito nga semana. Katapos pagka-Martes han aga, nagbibiyahe kami pakadto ha sunod nga kongregasyon.

Nalilipay ako nga ha sulod hin damu nga katuigan, an akon hinigugma nga asawa pirme gud nasuporta ha akon. Hinigugma niya an ministeryo, ngan waray pa gud ako mag-agda ha iya nga gumawas basi magsangyaw. Hinigugma liwat niya an kabugtoan ngan interesado gud hiya ha iba. Daku gud ini nga bulig.

Han 1976, gin-imbitar kami nga mag-alagad ha sanga nga opisina ha Austria ha Vienna, ngan igintoka ako sugad nga membro han Komite han Sanga. Hito nga panahon, an sanga nga opisina han Austria an nanginginano ha buruhaton han pipira nga nasud ha Eastern Europe ngan nag-oorganisar han patago nga pagdeliber han mga literatura ngadto hito nga mga nasud. Hi Brother Jürgen Rundel an nanguna hini, ngan nakapribilehiyo ako nga makatrabaho hiya. Ha urhi, igintoka ako nga magin paramangno han paghubad nga buruhaton ha napulo nga linggwahe ha Eastern Europe. Hi Jürgen ngan an iya asawa nga hi Gertrude matinumanon nga nag-aalagad yana sugad nga espesyal payunir ha Germany. Tikang han 1978, gin-phototypeset han sanga nga opisina han Austria an mga magasin ngan gin-imprinta ito ha unom nga linggwahe ha usa nga gutiay nga offset press. Nagpadara liwat kami hin mga subskripsyon ha iba-iba nga nasud nga naghangyo hito. An nanguna hini nga buruhaton amo hi Otto Kuglitsch, nga nag-aalagad yana ha sanga nga opisina ha Germany upod an iya asawa nga hi Ingrid.

An kabugtoan ha Eastern Europe nag-imprinta liwat hin mga literatura ha ira nasud gamit an mimeograph nga mga makinarya o pinaagi hin film. Kondi nanginahanglan pa gihapon hira hin bulig tikang ha iba nga mga nasud. Ginpanalipdan ni Jehova ini nga buruhaton. Ngan kami nga nakadto ha sanga nga opisina, hinigugma gud namon an kabugtoan nga matinumanon nga nag-aalagad bisan pa ha makuri nga mga kahimtang ngan mga pagdiri ha sulod hin damu nga katuigan.

Han 1989, nakapribilehiyo ako nga umupod ngadto ha Romania kan Brother Theodore Jaracz, nga usa nga membro han Nagmamando nga Lawas. Bumisita kami basi buligan an usa nga daku nga grupo hin kabugtoan para bumalik ha organisasyon. Tikang han 1949, ini  nga kabugtoan bumulag ha organisasyon ngan naghimo hin kalugaringon nga mga kongregasyon tungod ha iba-iba nga hinungdan. Kondi padayon pa gihapon hira nga nagsasangyaw ngan nagbabawtismo. Napriso liwat hira tungod han ira pagin neutral, sugad han nahitabo ha kabugtoan nga bahin han organisasyon. Hito nga panahon, igindidiri pa gihapon an buruhaton ha Romania, salit patago nga nakigkita kami ha ira ha balay ni Brother Pamfil Albu, upod an upat nga tigurang ngan mga representante nga ginpili han Romania Country Committee. May-ada liwat kami upod nga parahubad tikang ha Austria nga hi Rolf Kellner.

Ha ikaduha nga gab-i han amon pag-iristorya, gin-aghat ni Brother Albu an upat nga iya igkasi-tigurang nga bumalik ha organisasyon, hiya nagsiring: “Kon diri naton ini bubuhaton yana, bangin diri na gud kita magkaada pa higayon nga makabalik.” Katapos hini, mga 5,000 nga kabugtoan an binalik ha organisasyon. Daku gud ini nga kadaogan para kan Jehova ngan daku nga kapirdihan para kan Satanas!

Ha ikatarapos han 1989, antes mabungkag an Komunista ha Eastern Europe, gin-imbitar kami nga mag-asawa han Nagmamando nga Lawas nga bumalhin ha headquarters ha New York. Diri gud namon ini ginlalaoman. Nagtikang kami pag-alagad ha Brooklyn Bethel han Hulyo 1990. Han 1992, igintoka ako sugad nga kabulig han Service Committee han Nagmamando nga Lawas, ngan tikang han Hulyo 1994, nakapribilehiyo ako nga mag-alagad sugad nga membro han Nagmamando nga Lawas.

Maiha na nga panahon an naglabay han nagtrabaho ako sugad nga waiter ha usa nga hotel. Yana, nalilipay ako ha pribilehiyo nga makigbahin ha pagpangandam ngan pagtagana han espirituwal nga pagkaon ha aton bug-os-kalibotan nga pagminagburugto. (Mat. 24:45-47) Samtang ginpapamalandong ko an akon sobra 50 ka tuig nga espesyal nga bug-os-panahon nga pag-alagad, mapasalamaton gud ako. Daku gud an akon kalipay nga makita nga ginbibendisyonan ni Jehova an aton bug-os-kalibotan nga pagminagburugto. Nalilipay ako ha pagtambong ha aton internasyonal nga mga kombensyon, diin ginpapabug-atan an paghibaro mahitungod ha aton langitnon nga Amay, hi Jehova, ngan ha kamatuoran ha Biblia.

Igin-aampo ko nga minilyon pa an mag-aram ha Biblia, kumarawat han kamatuoran, ngan urosa nga mag-alagad kan Jehova upod an bug-os-kalibotan nga Kristiano nga pagminagburugto. (1 Ped. 2:17) Ginpapamulat ko liwat an panahon diin makikita ko tikang ha langit an pamanhaw dinhi ha tuna, ngan makita ko na an akon tunan-on nga amay. Naglalaom ako nga hi Tatay, hi Nanay, ngan an iba pa nga akon hinigugma nga mga paryente magsingba kan Jehova ha Paraiso.