KON diri kasarigan an kadam-an nga nakasurat ha peryodiko sobra 200 ka tuig na an naglabay, diri liwat masasarigan an kadam-an nga nababasa naton yana ha Internet. Damu hinduro nga impormasyon—tinuod ngan buwa, mapulsanon ngan diri, maopay ngan nakakadaot—an mababasa yana tungod han moderno nga teknolohiya. Kinahanglan magin maikmat gud kita ha pagpili han aton babasahon. Adton bag-o pa la nga nagamit han Internet bangin maghunahuna nga tinuod an usa nga sumat, bisan kon kwestyonable ito o diri katoohan, tungod la kay nabasa nira ito online o gin-e-mail ito han ira sangkay. Pero an Biblia nagpapahamangno: “An uwat nga tawo natuo la han bisan ano, kundi ginsusukol han listo [o, maaramon] an kada niya pitad.”—Dar. [Prob.] 14:15, Baraan nga Biblia.

Paonan-o kita magigin “maaramon” ngan paonan-o naton hibabaroan nga an aton nababasa ha Internet panguwat, hinimo-himo la, panlimbong, o sayop nga impormasyon? Siyahan, pakianhi an imo kalugaringon: ‘Tikang ba ini ha opisyal ngan masasarigan nga website o tikang ha website diin puydi magbutang hin opinyon an bisan hin-o, o ha diri pa ngani hinbabaroan nga surok? Ginpamatud-an na ba han usa nga masasarigan nga website nga buwa ini nga impormasyon?’ * Katapos, gamita an imo abilidad ha ‘pagkilala han husto ngan sayop.’ (Heb. 5:14) Kon baga hin diri katoohan an usa nga impormasyon, posible nga diri ito tinuod. Dugang pa, kon nagpapakaraot ito ha iba, hunahunaa kon hin-o an magpapahimulos kon magsarang ito ngan kon ano an motibo han nagpasarang hito.

May mga tawo—nga kasagaran namimiling hin atensyon—nga karuyag gud mauna ha pagpasarang hin impormasyon ngan iginpu-forward ito ha ngatanan nira nga kakilala nga diri anay gin-uusisa kon tinuod ito o diri ginhuhunahuna an magigin resulta han pagpasarang hito. (2 Sam. 13:28-33) Kondi, kon “maaramon” kita, huhunahunaon naton an kadaot nga posible magin resulta hito, bangin ha reputasyon han usa nga tawo o organisasyon.

 Diri masayon an pag-usisa kon tinuod an usa nga impormasyon. Salit naghuhunahuna an iba nga an nakakarawat na la an bahala mag-usisa hito. Pero daku nga panahon an magagamit ha pagbuhat hini. Hinumdumi nga presyoso an panahon. (Efe. 5:15, 16) Salit imbes magpinadara hin impormasyon nga diri kita sigurado nga tinuod, mas maopay nga maghunahuna, “Kon nagruruhaduha ako, kinahanglan i-delete ko ito!”

Pakianhi an imo kalugaringon: ‘Pirme ba ako nagpu-forward hin e-mail? Ginkinahanglan ko na ba mangaro hin dispensa ha akon mga kakilala kay ginpadad-an ko hira hin sayop o buwa nga impormasyon? May nagsiring na ba ha akon nga diri na magpinan-forward hin e-mail?’ Hinumdumi nga kon an imo mga sangkay may e-mail, makakagamit liwat hira han Internet, salit makakabiling hira hin makapainteres nga impormasyon bisan kon waray an imo bulig. Diri nira kinahanglan pagpinadad-an hin damu nga pataraw-an nga istorya, video, o retrato. Diri liwat maaramon an pagpadara hin rekording hin pahayag nga basado ha Biblia o hin detalyado nga mga nota hito. * Dugang pa, an pagpinadara hin ginsaliksik nga materyal, mga teksto ha Biblia, o mga baton para ha katirok magwawara han kapulsanan han personal nga pagpangandam han kada tagsa.

Ano an imo sadang buhaton kon makakita ka hin impormasyon ha Internet nga nagpapakaraot ha organisasyon ni Jehova? Isalikway dayon ito! Diri maaramon an pag-forward hito ha iba ngan pangaro han ira opinyon kay magsasarang la lugod an nakakadaot nga impormasyon. Kon nababaraka ka hito, kinahanglan mangaro ka kan Jehova hin kinaadman ngan makiistorya ha hamtong nga kabugtoan nga kalalakin-an mahitungod hito. (San. 1:5, 6; Jud. 22, 23) Hi Jesus, nga nagin pokus hin buwa nga mga akusasyon, nagpahamangno ha iya mga sumurunod nga pagtitimarauton hira han mga kaaway ngan ‘pagyayaknan han ngatanan nga buwa nga pakaraot.’ (Mat. 5:11; 11:19; Juan 10:19-21) Kinahanglan gamiton naton an “katakos ha pagturotimbang” ngan “sarabotan” basi makilala an “tawo nga nagyayakan han magraot nga mga butang” ngan hadton “diri gud kasasarigan.”—Prob. [Dar.] 2:10-16; Maupay nga Sumat.

Kinahanglan maghirot liwat kita ha pagsumat han aton nabatian nga mga istorya o eksperyensya han  kabugtoan. Bisan kon tinuod ito, diri ini nangangahulogan nga sadang mo ito ipanumat. Bangin may mga panahon nga diri husto o diri mahigugmaon an pagsumat hito ha iba. (Mat. 7:12) Pananglitan, diri mahigugmaon o diri makaparig-on an pagpasarang hin negatibo nga impormasyon mahitungod ha iba, bisan kon tinuod ito. (2 Tes. 3:11; 1 Tim. 5:13) Bangin kompidensyal an pipira nga impormasyon, ngan sadang naton tahuron an katungod han iba nga magdesisyon kon san-o ngan kon paonan-o nira ito isusumat. Makakadaot gud kon abanse naton nga isusumat an sugad nga impormasyon.

Yana, madagmit gud la magsarang an mga sumat, tinuod man ito o buwa, mapulsanon o diri, maopay o nakakadaot. Bisan kon magpadara ka hin e-mail o text ha usa la nga tawo, mahimo niya ito ipasarang—tinuyo man o diri—ha bug-os nga kalibotan ha pipira la ka segundo. Salit, hinaot atohan naton an hilig nga magpinadara hin impormasyon ha kadagmitan ngan ha ngatanan nga aton kakilala. Kon may nabasa kita nga diri katoohan, hinumdumi nga an gugma diri nagsususpetsa; pero diri liwat ito uwat o madagmit tumoo. Labaw ha ngatanan, an gugma diri natoo ha mga pakaraot ha organisasyon ni Jehova o ha kabugtoan nga iginpapasarang han mga tawo nga uripon han “amay han kabuwaan,” hi Satanas nga Yawa. (Juan 8:44; 1 Cor. 13:7) Salit hinaot magin maaramon ngan maikmat kita ha paggamit han damu hinduro nga impormasyon nga mahimo naton mabasa kada adlaw. Sugad han siring han Biblia, “an mga uwat in nagrarayan-dayan hin katuyawan, kundi an listo [o, maaramon] nga tawo in nakakaangkon han korona han hibaruan.”—Dar. [Prob.] 14:18, Baraan nga Biblia.