Subara an Ira Pagtoo

Ginios Hiya nga May Kaaram

NAKITA ni Abigail an katarantar ha mata han batan-on nga lalaki. Nahahadlok ito, ngan natural la tungod kay may tiarabot nga peligro. Hito mismo nga takna, tiabot an mga 400 nga girriro nga determinado pagpatay han ngatanan nga kalalakin-an ha panimalay ni Nabal, an bana ni Abigail. Kay ano?

Nagtikang an ngatanan nga kasamok kan Nabal. Sugad han iya nahiaraan, nagin madarahog ngan nakakainsulto na liwat hiya. Kondi, hito nga panahon, sayop nga tawo an iya nainsulto, an hinigugma nga kumander han maunungon ngan binansay hin maopay nga kasundalohan. Usa han batan-on nga surugoon ni Nabal, bangin usa nga magbarantay hin karnero, an nakigkita kan Abigail nga nasarig nga may hihimoon hiya ha pagluwas ha ira. Kondi ano an mabubuhat han usa nga babaye kontra ha bug-os nga kasundalohan?

Siyahan, paghisgotan naton an mahitungod hinin maaramon nga babaye. Hin-o hi Abigail? Ano an hinungdan han kasamok? Ngan ano an aton mahibabaroan tikang ha iya pagtoo?

“May Maopay nga Sarabotan, Ngan Maanyag nga Pangahimo”

Diri mag-angay hira Abigail ngan Nabal. Bangin waray na mabilngan hi Nabal nga mas maopay nga asawa kay ha kan Abigail, kondi waray na makikita pa hi Abigail nga mas maraot nga bana kay ha kan Nabal. Oo, riko hi Nabal. Tungod hito, gintatagad niya an iya kalugaringon nga importante hinduro, kondi paonan-o hiya gintatagad han iba? Waray iba nga tawohan ha Biblia nga ginhulagway pinaagi hin nakakaminos nga mga termino sugad han gin-gamit kan Nabal. An iya mismo ngaran nangangahulogan hin “Kalurongan.” Iginhatag ba han iya mga kag-anak ito nga ngaran han hiya matawo, o iginngaran na la ito ha iya tungod han iya panggawi? Anoman an hinungdan, nagkinabuhi hiya uyon hito. Hi Nabal “bastos ngan maraot ha iya mga binuhatan.” Hiya maraugdaog, parahubog, ginkakahadlokan, ngan ginkakadid-an.—1 Samuel 25:2, 3, 17, 21, 25.

Kondi, naiiba gud hi Abigail. An iya ngaran nangangahulogan hin “An Akon Tatay Nagin Malipayon.” Damu nga amay an nalilipay ha pagkaada mahusay nga anak, kondi an maaramon nga amay mas nalilipay kon an iya anak maopay an disposisyon. Agsob nga diri nakikita han may mag-opay nga pisikal nga hitsura an panginahanglan ha pagkultibar hin kalidad sugad han kaaram, pagsabot, kaisog, o pagtoo. Kondi, diri sugad hito hi Abigail. An Biblia nasiring nga hiya “may maopay nga sarabotan ngan maanyag nga pangahimo.”—1 Samuel 25:3.

Bangin may mahipausa yana kon kay ano nga an sugad kaintelihente nga batan-on nga babaye nag-asawa hin sugad kawaray-pulos nga lalaki. Hinumdumi, damu nga pag-asawa ha naglabay an ginplano han kag-anak. Kondi, bisan ha pag-asawa nga waray planoha nga daan, kinahanglan pa gihapon an pagtugot han mga kag-anak. Karuyag ba han kag-anak ni Abigail ini nga pag-asawa, o ginplano pa ngani tungod kay interesado hira ha karikohan ngan kabantogan ni Nabal? Nakukurian na ba hira tungod han kapobrehan? Anoman an hinungdan, an karikohan ni Nabal waray makahimo ha iya nga maopay nga bana.

Gintututdoan gud han maaramon nga kag-anak an ira anak nga tagdon hin seryoso an pag-asawa. Diri nira gin-aaghat an ira anak nga mag-asawa tungod la han kwarta, o makipag-date bisan kon bata pa para ha buruhaton o responsabilidad han adulto. (1 Korinto 7:36) Kondi, urhi na para kan Abigail nga maghunahuna hito, tungod kay bana na niya hi Nabal, ngan determinado hiya nga buhaton an gimaopayi bisan pa han makuri nga sitwasyon.

 “Ginpakaalohan Hira Niya”

Mas ginpakuri ni Nabal an kahimtang ni Abigail. Diri la basta-basta an lalaki nga gin-insulto ni Nabal tungod kay an iya gin-insulto amo hi David, an matinumanon nga surugoon ni Jehova nga gindihogan ni propeta Samuel. Ito nga pagdihog nagpapakita nga hiya an pinili han Dios nga masaliwan kan Saul sugad nga hadi. (1 Samuel 16:1, 2, 11-13) Tungod han iya pagpalagiw tikang ha naiipa ngan madarahog nga hi Hadi Saul, nag-ukoy hiya ha kamingawan kaupod han iya 600 nga maunungon nga kasundalohan.

Hi Nabal naukoy ha Maon kondi natrabaho ngan posible nga nagtatag-iya hin tuna ha kahirani nga Karmel. a Banwaon ito nga mga bungto nga angayan ha pag-ataman hin mga karnero, ngan hi Nabal nagtatag-iya hin 3,000 hito. Kondi ha palibot hito nga mga bungto, waray naturok nga bisan ano. Ha sur, nahimumutang an kamingawan han Paran. Ha este, aada an waray naukoy ngan diri mabungahon nga katunaan nga may mga pangpang ngan lungib nga tipakadto ha Dagat nga Asin. Dida hini nga mga lugar nangalimbasog hi David ngan an iya kasundalohan nga mabuhi pinaagi ha pagpamiling hin pagkaon ngan pag-antos hin damu nga kakurian. Agsob nira igkatapo an batan-on nga kalalakin-an nga nagbabantay han mga karnero ni Nabal.

Paonan-o gintratar han magduruto nga kasundalohan ini nga mga magbarantay? Posible nga masayon para ha ira nga ha panapanahon kumuha hin mga karnero, kondi waray nira ito buhata. Lugod, ginpanalipdan nira an mga hayop ngan mga trabahador ni Nabal. (1 Samuel 25:15, 16) Namimeligro an mga karnero ngan mga magbarantay hito tungod kay damu an ihalas nga hayop hadto nga panahon. Ngan hirani la an pag-ultan ha sur han Israel salit agsob umatake an mga kawatan tikang ha iba nga lugar. b

Sigurado nga daku nga responsabilidad an pagpakaon han kasundalohan ha kamingawan. Salit usa ka adlaw, ginpakadto ni David kan Nabal an napulo nga mensahero basi mangaro hin bulig. Maaramon nga ginpili ni David ito nga takna. Marisyo ito nga panahon han pangarot han karnero, diin nahiaraan an paghatag ngan pangaon. Iya liwat ginpili an husto nga mga pulong—matinalahuron nga mga termino ngan pagtawag. Iya pa ngani gintawag an iya kalugaringon nga “imo anak nga hi David,” bangin usa nga pagpakita hin katalahuran ha edad ni Nabal. Kondi, ano an reaksyon ni Nabal?—1 Samuel 25:5-8.

Nasina gud hiya! “Ginpakaalohan hira niya,” ito an siring han batan-on kan Abigail han ginhulagway niya an nahitabo. Iginpahayag ni Nabal an iya reklamo ngan panganugon ha iya marahalon nga tinapay, tubig, ngan karne. Ginpakaminos niya hi David ngan iginpariho ha puga. Bangin an iya panhunahuna pariho kan Saul nga nangangalas kan David. Waray ha ira nga duha an panhunahuna ni Jehova. Hinigugma han Dios hi David ngan gintatagad hiya sugad nga tidaraon nga hadi han Israel, diri sugad nga rebelyoso nga surugoon.—1 Samuel 25:10, 11, 14.

Han iginsumat han mga mensahero ni David an nahitabo, nasina hiya. “Tumaklos kamo an tagsa nga tawo han iya kampilan,” hiya nagsugo. Kinuha hiya hin kampilan ngan ginpangunahan an iya 400 nga kasundalohan ha pag-atake. Nanumpa hiya ha pagpoo han tanan nga kalalakin-an ha panimalay ni Nabal. (1 Samuel 25:12, 13, 21, 22) Husto an kasina ni David, kondi sayop an paagi han iya pagpakita hito. An Biblia nasiring: “An kasina han tawo diri makakahimo ha katadongan.” (Jakobo 1:20) Paonan-o, kon sugad, maluluwas ni Abigail an iya panimalay?

 “Bulahan an Imo Sarabutan”

Sugad hin maaram na kita nga hihimoon ni Abigail an siyahan nga pitad ha pagsulbad hinin daku nga problema. Diri pariho han iya bana nga hi Nabal, andam hiya mamati. Mahitungod kan Nabal, an surugoon nagsiring: “Hiya amo an tawo nga waray pulos nga in usa diri makahimangraw ha iya.” c (1 Samuel 25:17) Makasurubo nga tungod han pagpaimportante ni Nabal, nadiri hiya pamati. Komon gud ito nga pamatasan yana. Kondi iba an pagkakilala han surugoon kan Abigail, ito an hinungdan kon kay ano nga ginsumatan niya ito hini nga problema.

Madagmit nga naghunahuna ngan ginios hi Abigail. “Dida hito hi Abigail nagdagmit,” aton mababasa. Hini nga asoy, upat ka beses nga mababasa an berbo nga “nagdagmit” nga gin-gamit may kalabotan kan Abigail. Nag-andam hiya hin damu nga regalo para kan David ngan ha iya kasundalohan. May-ada ito tinapay, alaksiw, karnero, sinanlag nga lugas, keyk nga pasas, ngan keyk nga igos. Matin-aw nga maaram gud hi Abigail han iya gintatag-iya ngan personal nga nangunguna han mga buruhaton ha iya balay, pariho han “birilhon” nga asawa nga iginhulagway ha urhi nga bahin han Proberbios. (Proberbios 31:10-31) Iya ginpadara an iya mga regalo ha iya mga surugoon, ngan nag-uusahan nga sinunod. “Kondi waray niya pagsumati hi Nabal nga iya bana,” siring han asoy.—1 Samuel 25:18, 19.

Nangangahulogan ba ini nga nakontra hi Abigail ha katungod han iya bana nga magin ulo? Diri gud. Maraot an igin-gawi ni Nabal ha dinihogan nga surugoon ni Jehova, usa nga buhat nga posible magresulta ha kamatayon han damu nga inosente nga membro ha panimalay ni Nabal. Kon diri gumios hi Abigail, posible ba nga magin bahin hiya ha sala han iya bana? Ha anoman nga sitwasyon, kinahanglan magpasakop anay hiya ha Dios antes ha iya bana.

Waray pag-iha, nagkita hira Abigail ngan David, upod an kasundalohan hito. Nagdagmit na liwat hiya, hini nga takna ha paglusad ha iya asno ngan pagyukbo kan David. (1 Samuel 25:20, 23) Katapos, iya iginpahayag an aada ha iya kasingkasing, ngan nanginyupo nga kaloy-an an iya bana ngan an iya panimalay. Kay ano nga epektibo an iya mga pulong?

Gin-angkon niya an sayop ngan naghangyo kan David nga pasayloon hiya. Iya ginkarawat nga may “kalurongan” an iya bana sugad han iginpapasabot han ngaran hito, bangin nagsiring pa ngani hiya nga makakaminos la ha dignidad ni David an paggagad ha sugad nga klase hin tawo. Iginpahayag niya an iya pagsarig kan David sugad nga representante ni Jehova, tungod kay nasantop niya nga nakikig-away hi David ha “mga away ni Jehova.” Iya liwat iginsumat nga maaram hiya han saad ni Jehova mahitungod kan David ngan han pagkahadi, tungod kay hiya nagsiring: ‘Hi Jehova magtatanda ha imo sugad nga prinsipe ha Israel.’ Dugang pa, ginsagda niya hi David nga diri magbuhat hin bisan ano nga magigin hinungdan han pagin salaan ha dugo ngan “magigin kabidoan”—matin-aw nga nagtutudlok ha pagkakonsensya. (1 Samuel 25:24-31) May pagpaid ngan makapabantad gud an iya mga pulong!

Ano an reaksyon ni David? Ginkarawat niya an regalo ni Abigail ngan nagsiring: “Bulahan hi Jehova, an Dios han Israel, nga nagpadara ha iya hini nga adlaw pakigkita ha akon: Ngan bulahan an imo sarabotan, ngan bulahan ka, nga nagpugong ha akon niyan nga adlaw ha pakasala tungod han pagpaagay hin dugo.” Gindayaw niya hi Abigail tungod han maisugon nga pagdagmit ni Abigail ha pakigkita ha iya, ngan ginkarawat niya nga napugngan hiya hito ha pagin salaan ha dugo. “Lakat nga murayaw ngadto ha imo balay,” ginsidngan niya hi Abigail, ngan mapainubsanon  nga nagdugang: “Pinamatian ko an imo tingog.”—1 Samuel 25:32-35.

“Kitaa, an Imo Surugoon nga Babaye”

Ha ira pagbulag, diri mapugngan ni Abigail an paghunahuna han nahitabo; diri man liwat niya mapugngan nga maobserbahan an kaibahan ni David nga matinumanon ngan buotan ha maraogdaog niya nga bana. Kondi, waray hiya magpadayon ha paghinunahuna hito. Aton mababasa: ‘Ngan hi Abigail kinadto kan Nabal.’ Oo, binalik hiya ha iya bana ngan determinado pa gihapon nga buhaton an gimaopayi sugad nga asawa. Kinahanglan niya isumat kan Nabal nga nagregalo hiya kan David ngan ha kasundalohan hito. May katungod hi Nabal nga mahibaro. Kinahanglan liwat niya isumat ha iya bana an mahitungod han nalikyan nga problema antes ito mahibaro ha iba—nga mas makaarawod para kan Nabal. Kondi diri niya ito maisusumat yana. Nagkikinaon hi Nabal sugad hin hadi ngan hubog hinduro.—1 Samuel 25:36.

Ginios hi Abigail nga may kaisog ngan kaaram, naghulat hiya tubtob ha kaaga han diri na hubog hi Nabal ngan makakasabot na. Kondi mas peligroso ito para ha iya tungod kay putong hi Nabal. Bisan pa hito, nakiistorya hiya kan Nabal han nahitabo. Sigurado nga naglaom hiya nga masisina ito, o magin madarahog pa ngani. Kondi, nagliningkod la ito nga diri nagkikiwa.—1 Samuel 25:37.

Ano an nahitabo kan Nabal? “An iya kasingkasing namatay ha sakob niya, ngan nahimo hiya nga sugad hin bato.” Posible nga naistrok hiya. Kondi paglabay hin napulo ka adlaw, namatay hiya diri tungod hin sakit. “Hinampak ni Jehova hi Nabal, nga tungod hini hiya namatay.” (1 Samuel 25:38) Pinaagi hito, natapos an maiha nga pag-antos ni Abigail ha iya bana. Bisan kon diri milagroso nga nagpapatay hi Jehova yana, ini nga asoy angayan nga pahinumdom nga waray panalumpigos o pag-abuso ha sulod han panimalay nga diri niya nakikita. Ha iya itinanda nga panahon, ipapadapat niya an hustisya.

Labot la han kagawasan tikang ha maraot nga pag-asawa, kinarawat hi Abigail hin dugang nga bendisyon. Han hinbaroan ni David an pagkamatay ni Nabal, nagsugo hiya hin mga mensahero ha pagpahayag han iya hingyap nga magin asawa hi Abigail. “Kitaa, an imo surugoon nga babaye,” hiya binaton, “amo an usa nga surugoon ha paghugas han mga tiil han mga surugoon han akon ginoo.” Matin-aw, waray hiya magbag-o bisan pa han posibilidad nga magin asawa ni David; nagtanyag pa ngani hiya ha pagin surugoon han mga surugoon ni David! Katapos mababasa na liwat naton an iya pagdagmit, hini nga takna ha pag-andam basi kumadto kan David.—1 Samuel 25:39-42.

Diri nangangahulogan nga an kinabuhi ni Abigail waray na problema; diri pirme masayon an iya kinabuhi kaupod ni David. Asawa na ni David hi Ahinoam, ngan an poligamiya sigurado nga nagriresulta hin problema ha magtinumanon nga kababayin-an hadto nga panahon. d Ngan diri pa hadi hi David; posible nga may mga problema ngan kakurian nga angay atubangon antes hiya mag-alagad kan Jehova hito nga paagi. Kondi samtang binubuligan ngan sinusuportahan ni Abigail hi David, ngan ha urhi nagkaanak hira, hinbaroan ni Abigail nga gipapabilhan ngan ginpapanalipdan hiya han iya bana. Ha usa nga higayon gintalwas pa ngani hiya tikang ha mga kidnaper! (1 Samuel 30:1-19) Ha sugad nga paagi, ginsubad ni David hi Jehova nga Dios nga nahigugma ngan nagpapabili han sugad nga mag-aramon, mag-isugon, ngan magtinumanon nga kababayin-an.

[Mga footnote]

[Retrato ha pahina 19]

Diri pariho ha iya bana, namamati hin maopay hi Abigail

[Retrato ha pahina 20]

Mapainubsanon, maisugon, ngan maaramon hi Abigail nga nakistorya kan David