Yana, puydi kitaon han kadam-an han sinsero nga relihiyoso nga mga tawo kon an ira mga gintotoohan basado ba ha kon ano an igintututdo han Biblia o diri. Diri pa ito posible ha tinikangan han ika-16 ka siglo. Kay ano? Kay kadam-an han mga tawo waray pa Biblia ha ira kalugaringon nga yinaknan. Sugad nga resulta, gutiay la ha mga membro han singbahan an makakagkompara kon ano an igintututdo han Singbahan ha kon ano gud an ginsisiring han Biblia. Ngan an mga membro han klero haros waray naibulig. “An Singbahan ha Switzerland diri masasarigan,” siring han libro nga History of the Christian Church. “An mga klero ignorante, natoo ha mga susmatanon, ngan imoral.”

 Hito nga panahon, hi Huldrych Zwingli nagtikang pamiling han mga kamatuoran ha Biblia. Ano an iya nabilngan? Paonan-o niya iginsumat ha iba an iya nahibaroan? Ngan ano nga mga leksyon an aton mahibabaroan ha iya kinabuhi ngan gintotoohan?

 Han mga 20 anyos hi Zwingli, karuyag niya magin Katoliko nga padi. Pariho han iba nga naruruyag magin padi hito nga panahon, kinahanglan ni Zwingli pag-adman an pilosopiya, mga tradisyon han singbahan, ngan an mga sinurat han mga “Amay han Singbahan”—pero diri an Biblia mismo.

 Paonan-o hi Zwingli nagtikang mahibaro han kamatuoran ha Biblia? Samtang naeskwela ha unibersidad ha Basel, Switzerland, namati hiya ha mga sermon ni Thomas Wyttenbach, nga nakontra han sistema han Singbahan parte han indulhensya. a Usa nga biographer an nagsiring nga hi Zwingli “nahibaro kan [Wyttenbach] nga an kamatayon han Kristo iginhalad hin makausa la para ha aton mga sala.” (1 Pedro 3:18) Han nasabtan niya nga an lukat ni Jesus amo la an basihan ha pagpasaylo, iginsalikway ni Zwingli an katutdoan nga an mga lider han singbahan puydi magpasaylo hin sala kabalyo hin kwarta. (Buhat 8:20) Bisan pa hito, hi Zwingli nagpadayon han iya pag-eskwela ngan nagin Katoliko nga pastor ha edad nga 22.

 Han mga 20 anyos hi Zwingli, naglugaring hiya pag-aram hin Griego basi masabtan an orihinal nga yinaknan han gintatawag nga Bag-o nga Tugon. Gin-adman liwat niya an mga sinurat ni Erasmus ngan nahibaro nga, sugad han igintututdo han Biblia, hi Jesus la an Tagapamutnga ha Dios ngan ha tawo. (1 Timoteo 2:5) Sugad nga resulta, hi Zwingli nagtikang magruhaduha ha katutdoan han Katoliko parte ha papel han mga santo ha pagdaop ha Dios ha pag-ampo.

 Mas naniguro pa hi Zwingli pamiling han kamatuoran han mga 30 anyos hiya. Kondi samtang ginbubuhat ito, nagserbi liwat hiya sugad nga padi han kasundalohan ha mga girra ha bug-os nga Europe basi sakupon an Italy. Ha girra ha Marignano han 1515, nasaksihan niya an mga Katoliko nga nagpapatay hin yinukot nga mga Katoliko. Paglabay la hin pira ka tuig, mano-mano nga nakopya ni Zwingli ngan namemorya pa ngani an kadak-an han Griego nga Kasuratan. Han 1519, nag-ukoy hiya ha Zurich, an lugar ha Switzerland diin makusog an impluwensya han politika. Didto, hinay-hinay hiya nga nakombinse nga dapat wad-on han Singbahan an bisan ano nga katutdoan nga diri napapamatud-an han Kasuratan. Pero paonan-o niya mabubuligan an iba nga tumoo liwat hito?

 Natoo hi Zwingli nga isasalikway han mga tawo an kabuwaan han relihiyon kon mabatian nira an kamatuoran ha Biblia. Salit han nagin padi hiya ha kilala nga Grossmünster nga singbahan ha Zurich, gintikangan niya an iya pagsangyaw pinaagi ha pagsumat han iya naiiba nga plano: Diri na niya babasahon an Latin nga leksyonaryo b nga ginbabasa han mga klero ha sulod hin maiha na nga panahon. Lugod, isasangyaw niya an Ebanghelyo tikang mismo ha Biblia, an kada kapitulo, tikang ha tinikangan tubtob ha kataposan. Imbes nga gamiton an mga ideya han mga Amay han Singbahan ha pagsaysay han Kasuratan, iya gin-gamit an Kasuratan ha pagsaysay han Kasuratan. Ginbuhat niya ini pinaagi ha paggamit han mga teksto ha Biblia nga madali masabtan ha pagsaysay han mga teksto nga makuri masabtan.—2 Timoteo 3:16.

 Ha iya pagsangyaw, ginbuligan ni Zwingli an mga tawo nga makita nga an Biblia mapulsanon ha adlaw-adlaw nga pagkinabuhi. Igintutdo niya an mga suruklan ha moral tikang ha Biblia ngan iginsangyaw niya nga sayop an pagsingba ha nanay ni Jesus nga hi Maria, pag-ampo ha mga santo, pagpabayad han mga indulhensya, ngan an pagin imoral han mga klero. Ano an reaksyon han mga tawo? Katapos han iya siyahan nga sermon, an pipira nagsiring: “Pakakabati pa la namon hin sugad nga klase hin sermon.” Ngan usa nga historyador an nagsurat mahitungod ha mga Katoliko nga parokyano ni Zwingli: “An mga tawo nga inundang pagsingba tungod kay nangangalas hira nga makita an kalurongan ngan imoralidad han mga padi binalik na yana pagsingba.”

 Han 1522, gin-impluwensyahan han mga klero an mga politiko ha Zurich basi paundangon an mga nakontra ha mga doktrina han singbahan. Sugad nga resulta, hi Zwingli ginhukman nga nagrirebelde ha singbahan. Tungod kay nadiri hiya nga ikompromiso an iya mga gintotoohan, nag-resign hiya sugad nga Katoliko nga padi.

 Diri na padi hi Zwingli, pero aktibo la gihapon hiya nga magsarangyaw, ngan padayon niya nga ginkombinse an iba nga toohan an iya mga gintotoohan. Nagin kilala hiya tungod han iya pagsangyaw, salit nagkaada hiya impluwensya ha mga politiko ha Zurich. Ngan pinaagi hito nga impluwensya ha politika, nangalimbasog hiya nga magkaada reporma han mga relihiyon ha Zurich. Pananglitan, han 1523, nakombinse niya an hudisyal nga mga awtoridad ha Zurich nga igdiri an bisan ano nga katutdoan han relihiyon nga diri napapamatud-an han Kasuratan. Han 1524, nakombinse niya hira nga himoon nga ilegal an pagsingba ha mga ladawan. Pinaagi ha pagpanguna han mga mahistrado sibil, kaupod an mga pastor hito nga lugar ngan ha pagtugot han mga tawo, ginpanbungkag an damu nga altar, idolo, imahen, ngan relikya. “Labot la han panransak han mga Viking ha relihiyoso nga mga kabalayan, an mga Singbahan ha Weste waray pa gud makaeksperyensya han sugad nga tinuyo nga panbungkag,” siring han libro nga Zwingli—God’s Armed Prophet. Han 1525, naimpluwensyahan liwat niya an mga awtoridad nga himoon nga mga hospital an mga bilding nga gintatag-iya han mga singbahan ngan tugotan an mga mongha ngan mga madre nga mag-asawa. Iginrekomendar liwat niya nga an Misa balyoan hin simple nga selebrasyon nga basado ha Biblia. (1 Corinto 11:23-25) An mga historyador nasiring nga tungod han pangalimbasog ni Zwingli, nagkaurosa an mga lider han relihiyon ngan politika ha Zurich ngan tungod hito nagin posible nga mahitabo an Repormasyon ngan maporma an bag-o nga Protestante nga relihiyon.

 An pinakamaopay nga nahimo ni Zwingli amo an paghubad han Biblia. Han dekada han 1520, ginpangunahan niya an grupo han mga eskolar nga naghuhubad tikang ha orihinal nga Hebreo ngan Griego, upod an Greek Septuagint ngan an Latin Vulgate. Simple la an ira paagi. Ginbabasa nira an tagsa nga teksto tikang ha Biblia ha orihinal nga yinaknan, pati an iba pa nga masasarigan nga mga hubad. Katapos, ira hihisgotan an kahulogan han teksto ngan isusurat an ira konklusyon. Tungod han ira ginhimo nga pagsaysay ngan paghubad ha Pulong han Dios, naipublikar an usa ka volume nga edisyon han Biblia ha Zurich han 1531.

 Oo, bangin sinsero hi Zwingli, pero diri niya ginrirespeto an gintotoohan han iba ngan agresibo hiya. Pananglitan, han 1525, nakigbahin hiya ha pagbista ha mga Anabaptist, nga diri nauyon ha iya gintotoohan nga an mga minasus-an dapat bawtismohan. Ha urhi, han an mga korte naghatag hin sentensya nga kamatayon ha bisan hin-o nga magpapadayon nga makontra ha pagbawtismo ha mga minasus-an, waray niya pugngi iton madarahog nga desisyon. Iya liwat gin-aghat an mga lider ha politika nga gamiton an pwersa militar basi ipirit ha iba iton bag-o nga katutdoan. Pero may-ada pipira nga debotado nga Katoliko nga mga lugar han Switzerland nga nadiri hito nga mga pagbag-o. Nagresulta ito hin girra sibil. Umupod hi Zwingli ha mga sundalo han Zurich ngadto ha girra. Didto, namatay hiya ha edad nga 47.

 Hi Huldrych Zwingli may nahimo nga pipira nga butang nga nakagbag-o ha kasaysayan, bisan kon diri hiya sugad kakilala ha maimpluwensya nga Protestante nga mga Repormador nga hira Martin Luther ngan John Calvin. Mas klaro nga nagdumiri hi Zwingli ha mga katutdoan han Romano Katoliko nga singbahan kay kan Luther. Tungod han mga pangalimbasog ni Zwingli, nagin mas masayon para ha mga tawo nga karawaton an mga ideya ni Calvin. Salit gintawag hiya nga an Ikatulo nga Repormador nga Tawo.

 An mga nahimo ni Zwingli nagkaada positibo ngan negatibo nga epekto. Basi damu nga tawo an mahibaro han iya gintotoohan, nakigbahin hiya ha politika ngan girra. Tungod hito, waray niya masunod an ehemplo ni Jesu-Kristo nga nagdumiri ha pakigbahin ha politika ngan nagtutdo ha iya mga disipulo nga diri patayon an ira mga kaaway, lugod higugmaon hira.—Mateo 5:43, 44; Juan 6:14, 15.

 Bisan pa hito, kilala hi Zwingli nga maduruto nga estudyante ha Biblia nga determinado nga isumat ha iba an iya nahibabaroan. Ginbiling niya an damu nga kamatuoran ha Biblia, ngan ginbuligan niya an iba nga ito liwat an buhaton.