Skip to content

Skip to table of contents

YU DUWOM 50

GOLANG 135 Johova Embe Dom: “Ngalna Bunuman Ka Karkar Endel”

Ngal Danjep Manjep​​—Ngaljep Pakero Pilgi Erdongal Enam

Ngal Danjep Manjep​​—Ngaljep Pakero Pilgi Erdongal Enam

“Enem Got kapisem wal kanpol weironam, olom kapisem wal e kawei, olom kaple paim nepisem, ala kawei wei paim.”ROM 12:2.

DUWOM ENAMEN YU KERMA

Yu duwom pi enamen bar, ngal danjep manjep man wal pende ere ngaljep man pakeronambe, Baibel yu na Got bol pilgi nim mem erdongal enam mal omukro kanamen.

1-2. Ngal ende Baibel yu na Got kin pilgi nimen bar ki ngomdal, danjep manjep pundom nalmal ngonam?

 ALAMB pilkane esim ngal danjep manjep ngal ersi yaunam kongan-kerma paim ala wal puliwei esim. Ngal danjep manjep ende mondal, kongan ombol er erkeli ngalnem pilgi dongal panda ne enen bar, Johova nim kin kapisem. (Lo 6:​6, 7) Ngalnem yaumin wonda kunum pulnombolo, Baibel-yu pilgi nimen bar ki kerma pende ngonda. Pende embe mal, nalende Johova kenem lo ngom? Nalende mambnem pende karkar enamen, Baibel alla paim padom?

2 Ngalnem ki embe pende ngonda kunum, olom Baibel yu na Got kin pilgi dongal napaim nepisel. Ba weieri pilkane endel, ngal yaumin wonom kunum ki pende ngo pundom sinda bar, olom pilgi erdongal enda. (1 Kor. 13:11) Embe pile ki ngonam kunum bunuman puli nakerel. Nim kunum kele yubol kaweiro enjep pakeroi, ki pundom si Baibel yu na Got bol pilgi nim mem erdongal wei enam.

3. Yu duwom pi enamen bar nawal omukro kanamen?

3 Yu duwom pi enamen bar ngal danjep manjep nalmal ngaljep man pakeronambe (1) Baibel yu na Got bol pilgi ninam, (2) Got lo kem Baibela kem meim nalende kes na kapaim wal kane karkar enam, ala (3) enjep pilgi nim wal nalmal yubol to alamb ende ngonam mal kanamen eri. Ala wal ende pra omukronamen e, ngal ki puli ngonam kapaim, nalenem, e pakero kere pemili makero wal pende enam bar kol apis kere, Kristen pilgi paim mal yubol to enjep ngonam mal omukro kanamen eri.

NGALNEM PAKEROI BAIBEL YU NA GOT KIN PILGI DONGAL PANDA

4. Nal ki pende ngalnem nim ngonda, ala nalende ki ngonda?

4 Ngal danjep manjep Kristen pilkane enam, nim Got kin pilgi don mal, ngalnem pilgi embe ninam nenapisel. Manem nim kangim kunum, Johova kin pilgi don mem pange nakangim. Embe pile, ngal manjep kangrem kunum Johova kin pilgi nim mem pande nakangrem ma. Mem embe paim pile, ngalnem pulnombolo ki embe pende ngonda: ‘Got wei meim ne na nalmal pilkane enal? Baibel yu dom na pilgi weieri ninal mo?’ Ki embe ngonam, ba Baibel yune kenem dongal ngo “bunuman ka karkar ere” ala “wal porpor omukaronam” padom. (Rom 12:1; 1 Tes. 5:21) Embe pile, ngalnem nalmal pakeroi pilgi erdongal enda?

5. Ngal danjep manjep nalmal ere ngaljep pakeronambe, Baibel yu pilgi ninam? (Rom 12:2)

5 Ngalnem duwom erngoi Baibel yuwei meim olom olom duwom erkanpol tonda. (Rom 12:2 gere.) Ngalnem ki pende ngonda kunum, wusngam apis kerem pile wal pende omukro kanja mal, tanindel. Pende embe mal, Watch Tower Publications Index na Research Guide for Jehovah’s Witnesses konganem ere, ki pundom kane sinda mal tanindel. Risets Gaida apu yu pengem, “The Bible,” pane paim kanja, ala “Inspired by God” pane paim kanja pakerondo Baibel buk e alamb bonjup nenapisa, “Got yuwom” meim nepisa. (1 Tes. 2:13) Ende embe mal, komna Asiria alamb taun aijep Ninive nalmal sem yu pende omukro kurkanal ne enda. Komna wal pende min wom mal Baibela omukronjup sape pam ga, taun Ninive nasem paninjip. Ba kongar 1850 kunum, sape ga wal pende mal menero mom kurkansinjip tadom taun Ninive weieri sem, embe pile Baibel yunim kun paim. (Sef. 2:​13-15) Baibel yu propet ne taun Ninive tokes moksam paninjip weieri min wom kanal nepim dal, Novemba 2021 Wastaua, yu pengem “Yu Save Long Dispela?” pane paim kanja. Ngalnem pakero dongal ngoi kenem Baibel buk na nusa wal boll kenjip meim na reprens pende omukro kanja pakerondo, Baibel yu weieri meim nepilgi dom mem erdongal wei enda.

6. Danjep manjep ngaljep nalmal pakeronambe, Baibel yu weieri dom nepisam? Wal pende enam mal yubol to. (Piksa pra kane.)

6 Ngalnem pakeroi Baibel yu weieri meim ne pilkane enda. Ngal danjep manjep wusngam jeljel karkar ere ngaljep, Baibel yu na Got bol pilgi ninam mal duwom erngonam. Pende embe mal, misium gar pu wal kombe mom wal kansinjip meim kanam, pak wal ombom kawei ermoksam bar pu kanam, mo Johova Witnis ga brens opis gar senda bar pu kanam kunum, ngalnem wal pende duwom erngondol. Pende embe mal, misium gar kombe mom wal Baibel yubol tonom bol woding punom wal kenjip meim kanja kunum, pakero kelde Baibel yu weieri dom nepilgi dom, mem erdongal wei enda. Got kangem wei komb ku ende kangem Moabite pane pam boll pakjip, kongar 3,000 wopunom ngalnem pilkane enem mo? Komb Ku e Louvre Misium Paris kulu Prens tuwalto, misium sembar kenjip paim. Ba nim ngalnem bol pu komb ku e kanambel kaple narim dal, kenem buk na nusa piksa meim bar kanambel, mo intaneta pusi kanambel eri. Komb ku Moabite e, Johova Witnis ga Wol Etkota Wawik, Nu Yok seim bar “The Bible and the Divine Name” pane paim bar ele kenjip paim. Komb ku Moabite e Moap King Mesa, Israil ga bol opyem erim mal neori kerem yu paim. Ding yu e, Baibel dom eri. (2 Kin. 3:​4, 5) Ngalnem wal embe mal olom dungola kanja erkelde, Baibel yuwei dom kun paim nepilgi dom mem wose dongal wei punda.—2 Stori 9:6 yu pra omukro kane.

Ngalnem pakeroi Baibel na Got kin pilgi dom mem erdongal enda, e kombe wal kansinjip misium gar meim, yubol to pisambel erkelde Baibel dom yu weieri paim nepilgi wei ninda (Paragrap 6 kane)


7-8. (a) Johova wal kanem kanem erkem meim, kala kaka moldo kanmen bar nawal duwom esmen? Ende yubol to. (Piksa pra kane.) (b) Nal ki pende ngalnem pakerondo, Got Wal Porpor Ersem nepilgi dom mem erdongal enda?

7 Ngalnem pakeroi Got wal porpor min kúpula na mala erkem meim bar buro pisa. Ngalnem bol kulu ende wal kanem kanem bollmora bar kane wanambel kunum, mo penegara morambel kunum, yune ngalnem pakeroi Johova wal kanem kanem erkem meim, kala kapaim kanem bar pilgi ninda ne endel. Nalende embe endel? Nalenem, wal embe mal kanja erkelde ende sape kerma wei na bunuman kapam alamb wal embe mal, ersem nepisa. Wal pende kala ka mo disain meim, saintis omukro kanpol tonamen ne kongar puli duwom enjip. Saintis ende kangem Nikola Pameli embe nim, Got wal pende erkem meim kala mo disain kauntim erkanal ne endel, wal pende namba mo sunom ding mal meim panim. Namba embe mal meim saintis walem Pibonasi sikwens panim. Disain embe mal Johova wal puli erkem meim bar kanjel, pende embe mal, galeksi e kanjip puli min kupula meim bar, sel apnol meim bar, wal aulom meim bar, na sanplawa meim bar kanjel eri. a

8 Ngalnem sukul punda bar sains wal duwom enda kunum, omukro kanja wal porpor meim lo ende karkar enjip panda. Ende embe mal, ond puli meim sunom mo monom ding mal meim, saintis wal embe mal meim kangem, prektels panim. Ba wal porpor namal lo ngom karkar enambe disain mo monom, na kala ka embe paim? Ki embe mal ngalnem bu manero pimdal, erkelde Got wal porpor ersem nepilgi wei ninda. (Hib. 3:4) Kunum pende ne olom ki embe ngondol, “Got kenem ersem pamdal, nal mambnem karkar ere kapile pilmoramen nepisem?” Ki embe ngo bulto, karkar ere kapile moramen yune kem Baibela meim panindel.

NASA, ESA, and the Hubble Heritage (STScl/AURA)-ESA/Hubble Collaboration

Namal erkem wal porpor meim disain mo monom, na kala kapaim paninamen? (Paragrap 7-8 paibel kane)


NGALNEM PAKEROI BAIBEL LO KARKAR ENDA MAL KANPOL TONDA

9. Baibel lo mambnem kes na ka padom yu, ngalnem nal ki pende ngonda?

9 Kunum pende ne ngalnem Baibel mambnem kes na kapaim paim padom ki ngonda. Ngalnem ki embe ngonda omukro kanpol tonal ne endel. Baibel yu nekem meim, olom weieri nepilgi ninda pesil paim mo? Pilgi dom wal kanpolto ne alamb ende ngonda pesil panda paim. Embe pamdal buk Stap Amamas Oltaim! Nalende Johova lo aiyem karkar enamen kapaim padom yu, ngalnem pakero duwom erngoi Baibel lo dulto meim kapile karkar enda. b

10. Nim nalmal ngalnem pakeroi Johova bol senonom mem buro pile, se olom kin mand punda?

10 Yune ngalnem dongal ngoi olom olom Johova bol senonom mem erdongal enda. Nim olom bol buk Stap Amamas Oltaim! duwom erngondol kunum, ki na yu ekin pende buk ele meim konganem ere pakeroi wal puli duwom erkane, se Johova bol mand punda ne endel. (Prov. 20:5) Ende lesen 8, kenem senomon alamb ende yune pakerondo kamoramen ne enem mal, Johova embe ding mal enem padom. 1 Jon 5:3 gere omukronambel kunum bulto olom ki embe ngondol, “Johova Senomon ye ka embe momdal, kenem wal pende eiya dom bar nal nepisamen?” E ki kerma ma, ba nim ngalnem ngondol pakerondo, Got kenem kanka kane pakeronal ne lo ngom nepisa.—Ais. 48:​17, 18.

11. Nim ngalnem pakeroi Baibel kolta yu meim, nalende karkar enda wal kerma paim pilkane enda? (Provep 2:​10, 11)

11 Baibel kolta yu karkar esmen nalmal pakeronom mal, yubol to ngondol. Ngalnem bol Baibel gernambel mo de teks kanambel kunum, Baibel kolta yu enem pemili nalmal pakerom mal yubol to ngondol. Ende embe mal, ngalnem kongan ombol ere yuwei mongse ninda bar pake sinda mal duwom erngoi pilkane enda. (Hib. 13:18) Baibel kolta yu karkar enamen pakerondo, keswos nasi kapile moramen mal nengoi pilkane enda eri. (Prov. 14:​29, 30) Kolta yu embe mal omukronambel bar, ngalnem pakeronda kapaim ne pilkane erim dal, Baibela kolta yu meim karkar enal nekapisa.—Provep 2:​10, 11 gere.

12. Ngal danjep ende nalmal ngangem pakerondo, Baibel kolta yu meim kapile karkar enda ne erim?

12 Stipen olom ambiyem kin kulu Prens meibel, ngangjel kangem Eten. Stipen olom ngangem barel pakero nalmem pange Johova Baibela lo kem meim, na nalende kenem kanka kanem mal nengom. Stipen embe nim: “Kil olom ki embe pende ngonjil, ‘Johova lo aiyem karkar enam nalende kapisem? Johova kenem kanka kanem mem nalmal tadom? Baibel kolta yu karkar nanjindal, nawal min wonda?’” Yune ki embe mal ngonjil Eten pakero kelnge, pilgi dongal pange Johova dom yu kun paim karkar enal nepim. Stipen yu pende embe nim: “Kil bunuman kerma pam Eten pakerombo Baibela yu meim bunuman kawei pase minro pu, alamb bunuman kapaim ngonom pilkane enda nepinjil.”

13. Ngal danjep manjep nalmal ngaljep duwom erngonambe Baibel kolta yu karkar enam? Ende embe mal yubol to.

13 Baibel kolta yu karkar enda mal ngalnem duwom erngondol. Wusngam ende embe endel, ngalnem sukul punom bar buk pende gera nengonda ngom. Buk pende gernem bar Johova madom mambnem kes na pasdia esim yu tuwal mora meim, erkelde Buk gernem alamb mambnem embe esim mal karkar enal nepisa. Nim ngalnem ki ngo mambnem kes karkar ere yu embe mal nim, Johova nal nepisema ne ki ngondol? (Prov. 22:​24, 25; 1 Kor. 15:33; Fili. 4:8) Ki embe ngondol pakerondol olom dongal ngondo, sukul gar tisa na ngal pende moram bar, yubol tonam kunum olom pilgi dom wal neori kera.

NGALNEM DUWOM ERGOI PILGI DOM WAL NEORI KERA

14. Nal yu pengem ende ngang ambel gal Kristen meim, alamb ende bol yu ninam bar kisal gosum, nalende ende kisal gosum?

14 Kunum pende ne Kristen ngang ambel gal, enjep piligi nim wal neori kele alamb ngonam kisal gosum. Ngal pende sukul gar evolusen pane yubol tom kunum, enjep pilgi nim mal neori keram pesil panda. Nalende pesil panda? Nalenem, tisa walem evolusen e yu weieri pilgi ninam pane duwom erngom. Ngal danjep manjep ende mondal, nalmal ngalnem pakeroi olom Baibel yu pilgi dom ambilgi wei ninda?

15. Nawal ngang ambel gal Kristen meim pakerondo, pilgi nim wal ambilgi wei ninam?

15 Ngalnem pakeroi pilgi dom wal erdongal wei enda. Yu gend nim bar ngalnem kisal nagora, nalenem, Got Wal Poro Ersem pane Baibel yuwei dom olom pilkane enem. (2 Tim. 1:8) Nalende kisal nagora? Nalenem, saintis puli kol meim wal porpor eimal min nawonjup nepisim eri. Saintis pende kol meim wal omukro pilkane enjip tanim, ende bunuman kapa tuluk tom alamb ende kol meim wal ersem pam. Mem embe pande enjep sukul gar evolusen pane mal yemyem pal duwom erngonjup pilgi nanim. Wusngam ende nim ngalnem pakerondo pilgi dom wal ambilgi ninda, e pilgi ding angjen ambanjen man nalmem pande wal porpor kol meim Got ersem nepilgi nim mal, yubol tonambe pisa. c

16. Danjep manjep ngaljep nalmal pakeronambe, Got Wal Porpor Ersem nepilgi dom yumem, nalmal neori kele alamb ende ngonda? (1 Pita 3:15) (Piksa pra kane.)

16 Nalende ngalnem Got Wal Porpor Ersem ye pane pilgi dom yu pakeroi, neori kele alamb ende ngonda. (1 Pita 3:15 gere.) Wusngam ende ngalnem pakerondol, e jw.org apu buk ende kangem “Young People Ask, pane paim bar yu pengem kerei—Creation or Evolution?” pane paim bar kane ngalnem pakerondol. Yu ele meim omukro kanambel ngalnem pakerondo, Got Wal Porpor Ersem nepilgi dom yu pende bollmene kera, ala ne alamb nalmal ngonda mal pende omuk airo kanambel. Wal ende ngalnem nengoi sukul ding ngal bol yu ninda kunum, popol si yu yemyem naninda. Ngalnem pakeroi ende komol se yu pisam ne enjip dal, yu onom mal pande alamb pilsinam mal ninda. Ende embe mal, sukul ding ngal ende embe ninda: “Na kanj wal mongse pilgi nind, embe pile Got na nakanj.” Embe ninda kunum ngalnem yune yem kele embe ninda: “Pi nim buro pile, nim ond mam pinwei alamb puli tuwal pu nawanim bar pu kanjel, gar kawei wei ende tau kenjip panda. Gar e kanjel kunum nim nal nepisel? Nim bu tal napanda, alamb ende gar e tauwum nepisel. Embe ding mal, kupula na mala wal porpor kol meim, alamb ende erkem meim!”

Sukul ding ngal bol yu nindel kunum, pilsinam onom mal panda yu nindel (Paragrap 16-17 paibel kane) d


17. Ngal danjep manjep ngaljep nalmal pakeronambe, wusngam pende kansi Baibel yuwei neori kele ende ngonam? Yu ekin yubol to.

17 Ngalnem pakeroi wusngam pende kansi Baibel yuwei neori kele ende ngonda. (Rom 10:10) Ngalnem Baibel yuwei meim duwom erngoi ne alamb ngonda ne enen, e ende musik duwom er tonal ne enem bol ding mal paim. Musik duwom enem alamb yero, golang onoma paim kele duwom enem. Duwom kanan enem pakerondo, musik tonda onom paim. Embe ding mal, ngalnem Baibel yu neori kel alamb ngonal ne enda kunum, onom paim yu yero ninda. Ende embe, olom sukul ding ngal ki embe sinda: “Enjiniya walem kunum puli Got wal erkem meim bar kane si wal pende esim, nim pilkane enem mo? Piksa kawei ende paim kere nim kanjel.” Piksa e, Was It Designed? pane paim kelde kanje, bulto ki embe ngonda: “Saintis ende Got wal ermokum bar kansi wal ende beunom bar kangem kerma simdal, Got Wal Porpor Ersem Ye kangem kerma wei sinda kun napaim mo?” Yu onom mal embe ninda sukul ding ngal pende pakerondo, kapile Baibel yu pende eri duwom erkanamen nepisam.

ANJNGO NGALNEM PAKEROI PILGI WAL ERDONGAL ENDEL

18. Ngal danjep manjep nalmal ngaljep anjngo pakeronambe, Got bol pilgi nim mem dongal panda?

18 Johova bol pilgi nanim alamb pulikes yipe mala meim bar, tuwal meimen. (2 Pita 3:3) Embe pile ngal danjep manjep, ngaljep man Baibel yu duwom erngonam kunum, yu pengem pende olom pakero dongal ngondo Got Yuwom Baibela meim na lo aiyem kem meim bol pilgi dom mem erdongal enda mal, nengonam. Johova wal porpor kupula na mala erkem meim olom kanem bar, enem yubol mane to pisam erkelde Johova bol pilgi dom mem dongal wei punda. Wal ende Baibel yu propet pende ne mokum mongom weieri pi tonom na to sikem mal nengoi pilkane enda eri. Wal kerma wei paim, ngalnem bol yane ai ninambel, olom yane nengondol eri. Nim embe erindal weieri pilkane endel, kongan ombol er ngalnem pilgi erdongal enal ne enen bar, Johova nim topum kangonda.—2 Sto. 15:7.

GOLANG 133 Ngang Ambel Barel Men Kunum Johova Lotu Erngondol

a Yu pende eri kanal nepin dal, jw.org apu vidio ende kangem, The Wonders of Creation Reveal God’s Glory—Patterns pane paim kanjel.

b Nim ngalnem buk Stap Amamas Oltaim! yu duwom erpornim pamdal, seksen 3 na 4 Got lo Baibela meim mal dom ala omukro kanambel.

c Septemba 2006 Awake! ende yu pengem, “Why We Believe in a Creator” pane paim na, buklet The Origin of Life—Five Questions Worth Asking pane paim kanjel. Wal pende min wom mal kanal nepin dal, jw.org apu vidio pende yu pengem ding menro erkenjip, ende kangem Viewpoints on the Origin of Life pane paim kanjel eri.

d PIKSA YU BOLOM: Witnis sukul ding ngal ende kapile yu pisal ne enem bar, vidio ende kangem, Was It Designed pane pam kelde kanem.