Skip to content

Skip to table of contents

YU YUWOM 45

GOLANG 138 Peng Enjnem Kuru-Kawei Wei

Pilgi Dongal Pam Yira Goram Mand Erim Ninjip Yu Duwom Endel

Pilgi Dongal Pam Yira Goram Mand Erim Ninjip Yu Duwom Endel

“Weieri, tuwa senjip ga bunuman kapaim, nalenem, enjep kanan monjup pile bunuman kapaim.”JOP 12:12.

DUWOM ENAMEN YU KERMA

Kenem Got Johova yu karkar enjin dal, olom yu dongal dom yipe wal kawei ngonda ala mibulto kawei wei ende ngonda, e kol aimanj mem.

1. Nalende kenem ga tuwa walem bol wal pende duwom enamen?

 KENEM porpor nomolpa esmen bar, wal kerma ende omukro enamen bar, alamb ende kenem pakeronam ambsik paim. Embe pile, elda walem mo pilgi dongal pam Kristen angjen ambanjen man, kongrikeisena meim kenem pakeronambe wal kerma pende omuk karonamen. Enjep tuwa senjip pile, kenem pakeronda yu ka nengom yipe kenem kunum pakeronda nepisamen. Johova ga tuwa walem bol wal duwom enamen kapisem. Nalenem, enjep ya mala kanan molo kenem ngonjup, embe pile enjep bol wal puli duwom ere bunuman ka sinamen.—Jop 12:12.

2. Yu duwom pi enamen bar nawal duwom enamen?

2 Komna Baibel bonjup kunum, Johova pilgi dongal pam yira konganem ernge olom alambem man kantawol ere, yune erdongal enjip. E yira embe pende, Mosis, Depit na aposol Jon. Enjep kunum jeljel mol min wonjup, ala nomolpa enjip bar ding mal nasem eri. Goram mand wei erim kunum, ngang ambel gal walem bunuman ka karkar enam yu nengo, erdongal enjip. Pilgi dongal pam yira e, Got yu karkar enambe pakerondo kamoram mal, yu kerma pende nengonjup. Enjep bunuman ka ngonda yu ninjip, Johova, erkelnge Baibela boll mokjup yipe duwom erkanamen. Kenem tuwa na gal poro, enjep bunuman ka ngonda yune kenjip meim, kane pake sinamen. (Rom 15:4; 2 Tim. 3:16) Yu duwom pi enamen bar, Mosis, Depit na aposol Jon ninjip yu Baibela meim, gere nawal duwom enamen mal omukro kanamen.

“ENEM KANAN WEI MORAM”

3. Mosis, Got konganem ere alambem man Israil nalmal kantawol erim?

3 Mosis kumbol pal weingo Johova konganem erim. Olom kongan embe pende erim, propet, Jas, komanda, na komna wal min wom mal yubol bom eri. Mosis kongan embe erim bar wal puli wei duwom erim! Ende, Israil ga Isip karpos panjip siori tum kunum, Johova jep puli wei ernge kanim. Johova, Mosis konganem ernge Baibel buk ngimba 5-poro paim olom bom. Ala Buk Song 90, 91, na buk Jop olom eri bom mal paim.

4. Mosis pilsinam yune namal ngom, nalernge embe nim?

4 Mosis kongar 120-mom gora mand erim kunum, Israil alamb porpor si makero Johova wal enjep bol ernge kanjip mal, ala nengom. Kongar pende yero Johova jep puli wei ere, Isip ga nalmal to pornim mal Israil ga pilkane enjip. (Kis. 7:​3, 4) Johova erkelnge Apnol Bang se yemyem pu akil pange, enjep tuwal kol punjup. Ala enjep kanmolngo Johova, Pero ami aiyem man bol Apnol Banga situwal kel to pornim. (Kis. 14:​29-31) Mal kulman ere ei sembar, Johova enjep kantawol kawei erim. (Lo 8:​3, 4) Pi Johova, Israil ga bol Yu Dongal Ne Ngonal Panim Mal, sinam mand wei pujup. Embe pile, Mosis alambem man yune erdongal ere bulto olom gom. a

5. Mosis gora mand erim kunum nim yu Lo 30:​19, 20 paim, Israil ga dongal nalmal ngom?

5 Mosis nal yu nim? (Lo 30:​19, 20 gere.) Olom Israil ga nengo, enem wal kawei wei ende sinam mand wei wom panim. Johova, Israil ga bol yu dongal nengonal panim mal na wal kaka ngondo, si kanan moram pam. Mal kawei wei sem, ala kopngom puli molndo mokun taram kawei wei bora panim! Kulu ele nalmal sem, Mosis enjep nengo embe nim: “Taun dongal kawei wei enem enem naraujup, gar porpor wal kawei kawei pikweiro meim, e enem enem kongan pesil ersi make naronjup, nol tupo meim enem enem nasinjip, ala wain, ond olip na penegar meim enem enem pra naranjip.”—Lo 6:​10, 11.

6. Nalernge Got kankelnge kantri jel wo Israil ga, nganmal ngo tomene kenjip?

6 Mosis, Israil ga kanpol tonam yu pra nengom eri. Enem mal kawei wei seim bar anjngo mol punam nepinjip dal, kunum kunum Johova lo aiyem porpor karkar kawei enam panim. Mosis enjep nengo enem “nal wusngam ende karkar enam nepisam,” Johova yu ninda komol sepile, “olom mongse karkar enam.” Mosis embe nim ba, Israil ga Johova yu karkar nanjip. Embe pile, Got kankelnge Asiria na Babilon ga wo enjep nganmal ngo win ere, tosi karpos punjup.—2 Kin. 17:​6-8, 13, 14; 2 Sto. 36:​15-17, 20.

7. Mosis yu nim bar kenem nawal duwom esmen? (Piksa pra kane.)

7 Mosis yu nim bar kenem nawal duwom esmen? Kenem kunum kunum Johova yu karkar enjin dal, aimanj aimanj moramen. Israil ga Got enjep bol Yu Dongal Ne Ngonal Panim Mal, sinam mand wei pujup mal, kenem pra Got kunum kolnga simin keral pane yu dongal nim, sinamen mand wei wonom. Mal ala erkelde wose paradais punda. (Ais. 35:1; Luk 23:43) Kunum ele Seten, Kipkes aiyem man bol namoram. (Rev. 20:​2, 3) Ala lotu gend propor yu gend duwom ere alamb ngonambe, Johova bol se kol bar pum porninda. (Rev. 17:16) Mala gapman porpor alamb erkes esim porninda. (Rev. 19:​19, 20) Mambnem kes esim alamb Johova kankere Paradaisa namoram. (Sng. 37:​10, 11) Johova lo dulto karkar enam alamb porpor kumbol ding sende, Paradaisa kumbol amin wei moram. Enjep ende ende kanka kane, ende ende bol pilgi ninam. (Ais. 11:9) Kunum kawei wei ende min wonda kenem kui esmen! Wal embe sinamen nepinjin dal, kunum kunum Johova yu karkar enamen. Kongar andet mongse Paradaisa namoramen, aimanj aimanj mol punamen.—Sng. 37:29; Jon 3:16.

Kenem Johova yuwom karkar enjin dal, kongar andet mongse paradaisa namoramen, aimanj aimanj mol punamen (Paragrap 7 kane)


8. Got yu dongal ne kol aimanj mem ngonal panim, misinari ende kongan kanan erim nalmal pakerom? (Jut 20, 21)

8 Kenem kunum kunum Got yu dongal ne kol aimanj mem ngonal padom buro pinjin dal, pakero kelde ombun nal ombun ende wonda kauwo, olom yuwom anjngo karkar enamen. (Jut 20, 21 gere.) Kol aimanj mem sinamen bu e, kenem erdongal ende mambnem kes tomene keramen. Angjen misinari ende Aprika kongar kanan kongan ermom, Johova kanapim wal pende min wo, olom pilgi erkanal ne erim. Olom embe nim: “Ombun embe min wom na pilkane erind, Johova yu karkar narind dal, Paradaisa tuwal namoral pam. Embe pile, na kunum kunum Johova bol yane ne dongal ngoni, ombun e tomene keral panind.” Olom na pakerongo ombun e weieri tomene kend.

“NIM WAL ENDEL WOKA PUNDA”

9. Nal ombun pende Depit bol min wom?

9 Depit kongan king ere, Johova alambem man kantawol ere Got bol kamom. Olom musik toro erim, wal komna min wom mal yubol bolbollo erim, nganmal ere ere erim, ala propet ende mom eri. Wal ka erim ba, olom ombun duwom puli wei kauwum. Kongar puli King Sol olom bol opyem ere to goral ne sikerongo, kewanim. Depit king mom kunum ngangem Apsalom olom to golo, kongan king sinal ne ernge, olom kolmem pile kewanim. Ombun kes mal embe pende kauwum, olom alla kerma pende erim, ba Got bol kamolo konganem anjngo erpu gom. Embe pile Johova Depit kolsi embe nim, “[Olom] kumbola bunuman seim karkar ere wal dulto enem ye” panim. Kenem porpor Depit bunuman ka ngonda yu nim pilsi, karkar enamen!—Apo. 13:22; 1 Kin. 15:5.

10. Nalernge Depit ngangem Solomon pilsinda yu yero nengongo, bulto king mom?

10 Depit ngangem Solomon bulto king mora ye, yu nengom mal omukro kanamen. Johova, Solomon makrongo alamb Got lotu ere kangem min keram tempol gar tauwum. (1 Sto. 22:5) Solomon, kongan puli wei ere Johova alambem man kantawol enda pam. Embe pile, olom Johova bol pake sinda ambsik pam. Dam Depit olom bol nal panim? Nim yu omukro kandpe.

11. 1 King 2:​2, 3 dom, Depit nal yu ka ende ne ngangem Solomon ngom, ala nim yu karkar erim bar nawal kamin wom? (Piksa pra kane.)

11 Depit nal panim? (1 King 2:​2, 3 gere.) Depit ngangem nengo, nim Johova yu karkar erin dal, Johova nim pakerondo lida ka morol panim. Embe pile kongar puli Johova wusngam kanem kanem, Solomon pakero wal kaka puli ngom. (1 Sto. 29:​23-25) Olom tempol gar kawei wei ende tauwum, Baibel buk pende bom, ala bom yu Baibel jeljel pende meim eri. Olom bunuman ka pikweirongo wal puli kannom, erkelnge alamb puli olom kangem kanjip. (1 Kin. 4:34) Ba Depit yune ngangem ngom, Solomon Got Johova yu karkar erim dal, wal porpor enda wose kapunda. Ba wandil wei bulto, Solomon, Johova bulngo got gend lotu erngom. Olom mambnem embe erim bar Johova kanapim, embe pile bunuman ka ngongo alamb poro kin mambnem ding mal ere, kantawol ka ere ere erim, ala nangom.—1 Kin. 11:​9, 10; 12:4.

Depit gora mand erim yune ngangem Solomon ngom pilkane esmen, kenem Johova yu karkar enjin dal, Olom bunuman ka ngondo wal porpor enamen bar omuk karonamen (Paragrap 11-12 paibel kane) b


12. Depit yu nim bar kenem nawal duwom esmen?

12 Kenem nawal duwom esmen? Johova yu karkar enjin dal, kenem wal ka ngo pakeronda. (Sng. 1:​1-3) Johova, Solomon wal kaka puli ngo kangem kerma ngom mal, kenem bol yu dongal ne wal embe ngonal panadom. Ba, Got kolta yu nekem meim karkar enjin dal, olom kenem bunuman ka ngondo wal ende enamen nepisamen bar omuk karonamen. (Prov. 2:​6, 7; Jems 1:5) E wal embe mal, ku kongan, sukul, kumoni, na wal pende er kapisamen ne enamen bar pra. Johova bunuman ka ngonda yu dom karkar ere, wal omuk karonjin dal, olom bol senomon mem dongal pande kol aimanj mem sinamen. (Prov. 2:​10, 11) Ala bunuman ka yu nengonom karkar enamen, yipe kolta ne pakerondo pemili aijen bol kapile moramen.

13. Nawal Kamen pakerongo nomolpa erim bar, wal pende erkun erim?

13 Ambanjen Kamen kulu Mosambik meim, sukul kerma punal bar erkelde kapile moral nepim. Olom sukul yuniwesti pu atiteksa kos sim. Olom embe nim, “Na duwom erind wal bol kawei wei pinj.” “Ba na pilkane erind anj dunglom na dongal kerma wei sim. Na sukul 7:30 kinimba pulnombol nepungo 6:00 ponim bar pornim. Embe pile kongrikeisen make punal kunum nasenge, Johova bol senond mem dongal napam. Ala na pilkane erind Johova bunuman ka yu nengom karkar narind pam.” (Mat. 6:24) Olom bol wal min wom mal yane ne Johova ngo, bulto, kenem buk na nusa yu pende mom omukro kanim. Olom yu pende embe nim: “Na mana na elda walem yu ka ne pakeronjup, erkelnge sukul yuniwesti sikele Johova konganem kunum-kunum erind. Na wal embe erind bar, tongum erind ne kawei wei pinj. Ala wakro sikend wal bol buro yem kel napinj.”

14. Mosis na Depit nal yu kerma ende ninjil?

14 Mosis na Depit, Johova kankawei kane, olom yu karkar enambel wal kerma wei paim nepinjil. Embe pile, enjel gorambel mand erim kunum alamb ende yune erdongal ere, kunum kunum kil mambnem esbel mal karkar ere, Got kin kamoya ninjil. Ala enjep kanpol tonam yu pra nengo, enem Johova bol kanamonjup dal, Johova bol senom mem dongal napande, kol aimanj mem sinam pane yu dongal nim nasinam paninjil. Enjel bunuman ka ngonda yu ninjil, yipe kenem bol wal kerma paim eri. Kongar 100-ende wopungo bulto, Johova konganem ye ende kenem Johova bol anjngo kamoramen, nalmal wal kerma pam pra yubol tom eri.

“WOWO PISMEN MEM KERMA”

15. Nawal pende aposol Jon bol min wom?

15 Aposol Jon, Jises Krais bol tapkaro kongan ai enjil. (Mat. 10:2; Jon 19:26) Jon kunum puli wei kele Jises bol Baibel yu neori ai kenjil, ala jep puli erim kanim eri. Ombun min wom ba, olom Jises bol kamom. Olom kanmolngo Jises erkes erngo to gonjup, ala gol akim kanim eri. Olom komna kongrikeisen Kristen nalmal pulnombol wose kerma pum pra kanim. Jon mala kanan mom pile, Baibel “yu ka nesi mal tambem poro punjup” kanim eri.—Kol. 1:23.

16. Aposol Jon pepe pende bom alamb namal pakerom?

16 Aposol Jon gora mand wei erim kunum, Got murmulom dongal bu ngongo Jon Baibel buk Repelesena wal ka min wonda mal bom. (Rev. 1:1) Baibel Buk Nupela Testamen bonjup bar, olom buk Jon bom. E mongse ma, pepe pende pra bom, 1 Jon, 2 Jon na 3 Jon. Olom pepe namba 3 bom bar, Gaius Kristen ende pilgi wal dongal mom, Jon kanka kanim ngalem mal mom ngom. (3 Jon 1) Gaius mongse ma, Jon ga pende pilgia wal kamonjup ngalem man mal, kanka kanim eri. Kombe pilgi dongal pam ye tuwa e pepe bom, komna Jises karkar enjip ga pakerom, ala yipe kenem kunum pakero erdongal enem eri.

17. 3 Jon 4 yu paim, nawal erkelnge Jon wowo kerma wei pim?

17 Jon nal yu bom? (3 Jon 4 gere.) Jon pepe namba 3 bom bar yu nim, pilgi ding angam ambam man Got yu karkar enjip, erkelnge olom kawei wei pim. Kunum ele Jon pepe namba 3 bom kunum, ga pende yu gend duwom er ende ende ngongo kongrikeisen ombun kerma min wom. Ombun embe min wom ba, ga pende “yuwei anjngo karkar enjip.” “Enjep Johova yuwom na lo aiyem porpor anjngo karkar enjip.” (2 Jon 4, 6) Kristen pilgia dongal monjup ga mambnem embe karkar enjip, erkelnge Jon mongse kanapim Johova pra kapim eri.—Prov. 27:11.

18. Jon yu nim bar kenem nawal duwom esmen?

18 Kenem nawal duwom enamen? Johova bol kamonjin dal, kawei pisamen ala erkelpe alamb ende pra kapisam eri. (1 Jon 5:3) Ende embe, kenem erkelpe Johova kapisem, pilkane esmen kunum erkelde kenem kenem kapismen eri. Ombun ende wonom tomene kele, Johova yuwom karkar esmen kunum, erkelpe olom kawei wei pisem. (Prov. 23:15) Ala enjol walem min epen meim pra kawei pisim. (Luk 15:10) Angjen ambanjen man to erkes erngom mo, wal ende min wo pilgi erkanal ne enda ba akilgi ninambe kanmen kunum, kawei pismen eri. (2 Tes. 1:4) Seten yipe mal tawol enem to porninam kunum, Johova bol ka monjin panda pile kawei pisamen.

19. Ambanjen Resel alamb pakerongo yuwei sinjip, olom nal panim? (Piksa pra kane.)

19 Alamb pakeropo yuwei sim kunum, kenem kawei pismen. Ambanjen Resel, kulu Dominiken Ripablik meim embe nim, alamb pakero Baibel yu duwom erngopo Got Johova ye nalmal pilkane esim, e kongan kawei wei ende esmen panim. Olom alamb pende pakerongo se yuweia tuwal wo, Johova lotu erngonjup. Olom yu pende embe nim: “Na yu duwom erngond alamb pende, pakerongo Johova kanka kane, pilgi ne nomolpa enjip bar wal pende erkun enjip. Embe enambe Johova kapisa ne enjip. Mambem embe enjip kanj kunum, na kapinj mem pase minro wei pu, kongan pesil ere enjep pakerond e ngom.”

Alamb ende Baibel yu duwom erngopo, Johova kanka kane yuwom karkar esim kunum kenem kawei wei pismen (Paragrap 19 kane)


PILGI DONGAL PAM YIRA GORAM MAND ERIM YU NINJIP KENEM PAKERONOM

20. Mosis, Depit na Jon wal pende enjip mal, kenem yipe ding mal esmen mo?

20 Mosis, Depit, na Jon monjup kongar puli wei wopunom. Enjep kombe monjup kunum jelmal wei se, yipe kenem meimen kunum ngonom. Ba enjep komna wal pende enjip mal, yipe kenem ding mal esmen. Enjep Got wei lotu erngonjup, ala kenem pra esmen eri. Enjep enjip mal, kenem yane ne Johova ngomon, olom kenem pakero kol tane ninda nepilgi nimen. Ala angjen man enjip mal, kenem pilgi wei ninamen Johova yu karkar enamen kenem pakero, wal kaka ngonda eri.

21. Mosis, Depit na Jon bunuman ka ngonda yu ninjip pilsi Johova yu karkar enjin dal, nal topom ka sinamen?

21 Angjen man goram mand erim, bunuman ka ngonda yu ninjip karkar ere, Johova lo aiyem porpor karkar enamen eri. Kenem embe enjin dal, Johova pakerondo wal porpor enamen wose kapunda. Weieri, kenem kunum kanan wei moramen,” ala kol aimanj aimanj mol punamen! (Lo 30:20) Embe pile, wal porpor erkelpe Danjin kanka mem seim ye min epen meim, kawei pisa ne enamen. Olom yu dongal ne, kenem wal kaka ngonal padom weieri ngonda, buro pisamen kaple wei nanda, wal puli ngo seminro wei punda. Efe. 3:20.

GOLANG 129 Kenem Anjngo Akilgi ne Moramen

a Israil ga puli wei Apnol Bang pam bar, Johova jep erim kanjip ga Got Ngonal Pane Yu Dongal Nim Mal tuwal napujup. (Nam. 14:​22, 23) Johova nim kongar 20-monjup ga, mo 20-mol semin punjup ga mal kul mal er ei seim bar goram panim. (Nam. 14:29) Embe nim ba, kongar 20-mol semene wonjup ga, Josua, Kelep na ye dulom Liwai, Nol Joden tumbro seyem to pu, Got Ngonal Pane Yu Dongal Nim Mal, Kenen tuwal punjup.—Lo 1:​24-40.

b PIKSA: Angel darto: Depit gora mand erim kunum, bunuman ka ngonda yu pende ne ngangem Solomon ngom. Angel weiro: Painia Sukul paim bar pilgi ding angjen ambanjen man, Johova bunuman ka ngonda yu enjep duwom erngo pakeronom.