ʼE matou fakaʼapaʼapa ki te lakalaka ki muʼa ʼo te faʼahi fakasienesia. Mo tui ki te ʼu faʼahi ʼae e maʼu e te kau popoto mo kapau ʼe ʼi ai hana ʼu fakamoʼoni.

“Ko te sienesia ʼe ko te sivi ʼo te natula mo te agaaga ʼo te ʼu meʼa ʼo te natula pea mo te iloilo ʼe tou maʼu mai te ʼu faʼahi ʼaia.” (Collins Cobuild Advanced Learner’s English Dictionary) Ko te Tohi-Tapu ʼe mole ko he tohi fakasienesia. Kae ʼe ina fakalotomalohiʼi te hahaʼi ke natou sivisivi te natula. Pea ke natou maʼu he ʼu fua lelei o te ʼu faʼahi ʼae ʼe maʼu e te kau popoto. Tou vakaʼi he ʼu faʼifaʼitaki:

• Te gaue sivi fetuʼu: “Koutou hiki okotou mata ki oluga pea kotou sisio! Ko ai ae nee ina fakatupu te u mea aia? Ko ai ae e ina fakahaele fakaatu anatou fua tau? E ina paui natou fuli i onatou higoa taki tahi.”​—Esaia 40:26.

• Biologie: Neʼe palalau ia Salomone “ki te ulu akau, mai te sete o Lipane o kaku ki te isopa ae e hohomo mai te kaupa; nee palalau foki ia ia ki te u manu, mo te u manulele, mo te u manu gatolo, pea mo te u ika.”​—1 Hau 4:​33.

• Faitoʼo: “ʼE mole ko te hahaʼi malolohi ʼae ʼe ʼaoga ki ai he toketa, kaʼe ko natou ʼae ʼe mahahaki.”​—Luka 5:​31.

• Te sivisivi ʼo te temi: “Pe kua ke alu o kaku ki te kogamea ae e tanaki ai te nive? Pe kua ke sio ki te tanakiaga o te u fuai aisi . . . ? Pea e mafola ai te matagi mai te potu esite ki te kele?”​—Sopo 38:22-​24.

ʼE ha i ʼamatou tohi tamatou fakaʼapaʼapa ki te sienesia. ʼE maʼu ai he ʼu alatike ʼe talanoa ki te natula mo te lakalaka ki muʼa ʼo te faʼahi fakasienesia. ʼE fakalotomalohiʼi e te ʼu matuʼā Kilisitiano ʼanatou fanau ke natou maʼu te poto, ke feala ai hanatou mahino kia meʼa fuli. Tokolahi te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼe natou maʼu gaue ʼi te faʼahi fakasienesia, ohage la ko te biochimie, te fainumelo, mo te physique.

ʼE mole matou tui ʼe maʼu ʼi te sienesia ia te ʼu tali ʼo te ʼu fehuʼi fuli ʼo te Tagata a. Ohage la, ʼe kumi e te kau popoto ʼae ʼe natou sivisivi te kele pe neʼe faʼu te kele ʼaki te a. Pea ko te kau popoto ʼae ʼe natou gaue ʼi te potu fakasienesia ʼo te biologie humaine ʼe natou sivisivi te agaaga ʼo te sino. Kae he koʼe neʼe lelei te faʼufaʼu ʼo te kele, ʼo feala ai ke maʼuli ʼi ai te tagata? Pea he koʼe ʼe ʼaoga fuli te ʼu koga kehekehe ʼo te sino?

ʼE matou iloʼi ʼe feala pe ke tou maʼu ʼi te Tohi-Tapu ia te ʼu tali ki te ʼu fehuʼi ʼaia. (Pesalemo 139:13-​16; Esaia 45:18) Koia, ʼe matou mahino ki te ʼaoga ʼo te ako ʼo te sienesia mo te Tohi-Tapu ke kita maʼu te poto.

ʼI ʼihi temi, ʼe hage ʼe mole alu tahi te ʼu manatu ʼa te sienesia mo te Tohi-Tapu, ʼuhi ko te mahino hala ki he manatu Fakatohi-tapu. Ohage la, ʼe mole ui ʼi te Tohi-Tapu neʼe fakatupu te kele ia ʼaho ʼe ono.​—Senesi 1:1; 2:4.

ʼE tokagaʼi e ʼihi kau popoto maʼuhiga ʼe ʼi ai ʼihi akonaki fakasienesia ʼe mole lahi ʼonatou fakamoʼoni. Pea ʼe natou liʼaki te ʼu akonaki ʼaia. Ohage la, neʼe mahino e te tokolahi io te ʼu biologistes, te ʼu chimistes mo ʼihi atu neʼe feala pe fakatupu te natula e he tahi ʼe poto. Kae mole ko te fua ia ʼo te evolisio mo te sélection naturelle.