1. Neʼe fakaha feafeaʼi e Apalahamo tana falala ʼae ki te faitotonu ʼa Sehova? (Vakaʼi te ʼuluaki pāki.)

“ ʼE MOLE fai anai koa e te Tuʼi Fakamau ʼo te kele katoa, ia te meʼa ʼae ʼe faitotonu?” (Senesi 18:​25, MN ) Neʼe lotolotolua koa ia Apalahamo ʼo ʼuhiga mo Sehova? Kailoa ia. Kaʼe neʼe ha ʼi tana fehuʼi, neʼe falala ʼe fakamauʼi anai e Sehova ʼi te faitotonu, ia te ʼu kolo ko Sotoma mo Komola. Neʼe tui papau ia ʼe mole feala anai ke “matehi fakatahi te tagata faitotonu mo ia ʼae ʼe agakovi.” Neʼe mole feala ke maʼu e Apalahamo ia te manatu ʼaia. Koia neʼe ina ui ai ki muli age: “Ko te Maka, ʼe haohaoa ʼana gaue, he ʼe ko ʼona ʼala fuli ʼe faitotonu. ʼAtua ʼo te faitotonu, ʼae ʼe mole ia te ia te heʼe faitotonu; ʼe faitotonu ia pea mo aga fakahagatonu.”​​—Teutalonome 31:19; 32:​4, MN.

2. He koʼe ʼe faitotonu tuʼumaʼu ia Sehova?

² He koʼe neʼe falala ia Apalahamo ʼe fakahoko tuʼumaʼu anai e Sehova ia te faitotonu? Koteʼuhi ko Sehova ko te matapuna ʼo te faitotonu. Koia ʼe feala ke tou ui ʼe fakamauʼi tuʼumaʼu e Sehova ʼi te faitotonu. ʼE ui fenei ʼi te Tohi-Tapu: “E ofa ia ia ki  te faitotonu mo te mooni.”​​—Pesalemo 33:⁠5.

3. Kotou tuku mai he faʼifaʼitaki ʼo he aluʼaga ʼe mole faitotonu ʼe hoko ʼi te temi nei.

³ ʼE tou fiafia ’i tatatou iloʼi ʼae ʼe faitotonu tuʼumaʼu ia Sehova. Kaʼe ko te malama ʼaeni ʼe lahi ai te ʼu aluʼaga ʼe hoko ʼe mole faitotonu. Ohage la, ʼe ʼi ai ʼihi hahaʼi neʼe fakamauʼi pea ʼave ʼo pilisoniʼi, kaʼe neʼe mole natou fai he meʼa ʼe kovi. Pea hili ki ai ni taʼu, ʼaki te ʼu fekumi neʼe fai, neʼe iloʼi ai leva, tala neʼe faihala te tuʼi fakamau. ʼE mahino ia ko te ʼu aluʼaga feia ʼe fakatupu lotomamahi pea mo fakatupu ita. Kaʼe ʼe ʼi ai te tahi aluʼaga ʼe mole faitotonu, ʼe faigataʼa age ia tona katakiʼi. Kotea la te aluʼaga ʼaia?

4. Kotea te aluʼaga ʼe feala ke ʼahiʼahiʼi ai tatatou tui?

⁴ ʼE iloʼi e te kau Kilisitiano, ʼe feala pe ke natou felaveʼi mo he aluʼaga ʼe mole faitotonu ʼi te hahaʼi ʼo te malama. Kaʼe ʼe feala pe ke ʼahiʼahiʼi tatatou tui mo kapau ʼe tou tokagaʼi he aluʼaga ʼe mole faitotonu ʼi te loto kokelekasio. Kapau ʼe hoko he aluʼaga feia, kotea anai ka kotou fai? ʼE kotou to anai koa ʼi te moʼoni?

5. He koʼe ʼe mole tonu ke tou punamaʼuli moka tou tokagaʼi he aluʼaga ʼe mole faitotonu ʼi te loto kokelekasio?

⁵ Ko tatou fuli ʼe tou agahala pea ʼe tou lakahala fuli. Koia ʼe feala pe ke fai mai e he tahi he meʼa ʼe kovi, peʼe ke tou fai he meʼa ʼe kovi ki he tahi ʼo te kokelekasio. (1 Soane 1:⁠8) Logo la ʼe tahitahiga te hoko ʼo te ʼu aluʼaga ʼaia, kaʼe ʼe mole punamaʼuli te kau Kilisitiano peʼe natou tukia ʼi te ʼu aluʼaga ʼaia. ʼE foaki mai e Sehova he ʼu tokoni ʼi te Tohi-Tapu ke tou nonofo agatonu, moka tou felaveʼi mo he aluʼaga ʼe mole faitotonu ʼuhi ko he tahi ʼo te kokelekasio.​​—Pesalemo 55:​13-15.

6, 7. Kotea te aluʼaga neʼe hoko ki te tehina ʼi te kokelekasio? Pea kotea te ʼu kalitate ʼae neʼe tokoni kia ia?

⁶ Kotou tokagaʼi te aluʼaga ʼaeni neʼe hoko ki te tehina ko Willi Diehl. Neʼe gaue ʼi te Petele ʼo Suisse ʼi Berne, talu mai te taʼu 1931. ʼI te taʼu 1946, neʼe kau leva ki te 8 kalasi ʼo Te Ako ʼo Kileate ʼi New York, ʼi Amelika. Hili te ako ʼaia, neʼe hinoʼi ki te gaue ʼo te taupau ʼo te siliko ʼi Suisse. ʼI te mahina ʼo Maio 1949, neʼe fakaha leva e te tehina ko Diehl ki te filiale ʼo Suisse, ʼe teuteu ʼohoana. Neʼe ui age leva e te ʼu tehina takitaki, ʼe natou toʼo anai ʼona pilivilesio fuli. Kaʼe ʼe feala pe anai ke pionie. Neʼe ui fenei e te tehina ko Diehl: “Neʼe mole fakagafua mai ke au fai he ʼu akonaki. Tokolahi neʼe mole kei natou fia fakatahi mo maua. Neʼe hage tanatou aga, neʼe kua fakamavae maua.”

⁷ Kotea ’ae neʼe fai e te tehina ko Diehl? ʼE ina ui fenei: “Neʼe ma iloʼi, neʼe mole tapuʼi ʼi te Tohi-Tapu te ʼohoana. Koia neʼe ma faikole tuʼumaʼu kia Sehova pea mo tuku tamā falala kia te ia.” Tatau aipe pe ʼe ʼi ai ʼihi tehina neʼe mole natou mahino lelei ki te manatu ʼa Sehova ʼo ʼuhiga mo te ʼohoana, kaʼe ʼaki te temi ʼe natou mahino anai ki ai. Neʼe toe maʼu e te tehina ko Diehl ʼona pilivilesio. Neʼe fakapale e Sehova tana nofo agatonu. * (Vakaʼi te kiʼi nota.) Tou tahi fai te fehuʼi ʼaeni: ‘ ʼE feafeaʼi la mo kapau ʼe hoko he aluʼaga ʼe mole faitotonu kia au? ʼE au faʼa kataki  anai koa pea mo fakatalitali ke fakatokatoka e Sehova ia te aluʼaga ʼaia? Peʼe au falala pe anai kia au, ʼo au faiga ke au tauʼi te aluʼaga ʼaia?’​​—Taaga Lea 11:2; lau ia Mikea 7:⁠7.

8. He koʼe ʼe feala ke tou faihala ʼo ʼuhiga mo he aluʼaga ʼe mole faitotonu neʼe hoko?

⁸ Kapau ʼe kotou tokagaʼi ʼe hage kia koutou ʼe ʼi ai he aluʼaga ʼe mole faitotonu neʼe hoko ʼi te kokelekasio, kotou manatuʼi ʼe feala pe ke kotou faihala. Kotea tona tupuʼaga? He ʼe tou agahala, pea ʼe feala pe ke mole tou mahino katoa ki te aluʼaga ʼae neʼe hoko. ʼE lagi ʼi ai ʼihi koga ʼe mole tou iloʼi. Pea tatau aipe pe ʼe moʼoni tatatou sio peʼe kailoa, kaʼe ʼe tonu ke tou faikole kia Sehova ʼo ʼuhiga mo te aluʼaga ʼaia, mo falala kia te ia pea mo tou nonofo agatonu. Pea ʼe tokoni mai anai ke ʼaua naʼa tou iita kia Sehova.​​—Lau ia Taaga Lea 19:⁠3.

9. Kotea te ʼu faʼifaʼitaki ʼae ka tou vakaʼi anai ʼi te alatike ʼaeni pea mo ʼae ka hoa mai?

⁹ Neʼe ʼi ai te ʼu aluʼaga ʼe mole faitotonu neʼe hoko ki te hahaʼi ʼa Sehova ʼi te temi muʼa. Tou vakaʼi pe kotea te ʼu ako ʼe feala ke tou maʼu mai ai. ʼI te alatike ʼaeni ʼe tou talanoa anai ʼo ʼuhiga mo Sosefo, te mokoliha ʼo Apalahamo, pea mo te aluʼaga ʼae neʼe hoko kia ia mo ʼona tehina. ʼI te alatike ʼae ka hoa mai, ʼe tou vakaʼi anai pe kotea ʼae neʼe fai e Sehova ki te Hau ko Akapo, pea mo te aluʼaga ʼae neʼe hoko ki te apositolo ko Petelo ʼi Silia Atiokia. ʼI tatatou vakaʼi anai te ʼu faʼifaʼitaki ʼaia, tou tokagaʼi ai pe ʼe feafeaʼi hatatou haga tuʼumaʼu kia Sehova pea mo taupau ʼatatou felogoʼi mo ia, tafito la mo kapau ʼe tou ui ʼe tou felaveʼi mo he aluʼaga ʼe mole faitotonu.

10, 11. (1) Kotea te ʼu aluʼaga ʼe mole faitotonu ʼae neʼe felaveʼi mo Sosefo? (2) Kotea te faigamalie ʼae neʼe maʼu e Sosefo ʼi tana kei ʼi te fale pilisoni?

¹⁰ Ko Sosefo neʼe ko te kaugana agatonu ʼa Sehova. Neʼe felaveʼi mo he ʼu aluʼaga ʼe mole faitotonu ʼuhi ko ni hahaʼi matapule. Kaʼe ko te aluʼaga ʼae neʼe mamahi ai tona loto, ʼe ko te aluʼaga ʼae neʼe hoko mo ʼona tehina totonu. ʼI tona taʼu 17, neʼe puke ia ia e ʼona tehina pea mo natou fakatau ia ia ohage ko he tagata kaugana. Neʼe ʼave leva ia ia ki Esipito. (Senesi 37:​23-28; 42:21) Ki muli age, neʼe tukugakoviʼi e te fafine ia Sosefo, ʼo ina ui neʼe ina fia fakaʼalikiʼi ia ia. Koia neʼe ʼave ai ia Sosefo ʼo pilisoniʼi, kaʼe neʼe mole pe la fakamauʼi ia ia. (Senesi 39:​17-20) Neʼe maʼuli mamahi ia Sosefo he neʼe ko te kaugana pea neʼe pilisoniʼi lolotoga taʼu ʼe 13. Kotea te ʼu ako ʼe feala ke tou taʼofi mai te aluʼaga ʼae neʼe hoko kia Sosefo? ʼE tokoni feafeaʼi mai te ʼu ako ʼaia moka tou felaveʼi mo he aluʼaga ʼe mole faitotonu ʼuhi ko ʼotatou tehina?

¹¹ Neʼe pilisoniʼi leva te pule ʼo te ʼu tagata ʼae neʼe tokaga ki te meʼa inu ʼa Falaone. ʼI te temi ʼaia, neʼe kei nofo pe ia Sosefo ’i te fale pilisoni. ’I te tahi po, neʼe moemisi te pule , pea neʼe tokoni ia Sehova kia Sosefo ke ina fakamahino tana moemisi. Neʼe ui age e Sosefo ki te pule, ʼe fakaʼateaina anai ia ia pea ʼe toe liliu anai ʼo gaue maʼa Falaone. Pea neʼe ko te faigamalie ʼaia kia Sosefo ke ina fakamatala ki te tagata te aluʼaga ʼae neʼe hoko kia ia. ʼE lahi te ʼu ako ʼe feala ke tou taʼofi mai te ʼu palalau ʼa Sosefo, ʼo feia mo te ʼu palalau ʼae neʼe mole ina fai.​​—Senesi 40:​5-13.

12, 13. (1) ʼE tou iloʼi feafeaʼi neʼe mole nofo noa pe ia Sosefo ʼi te fale pilisoni? (2) Kotea ʼae neʼe mole fakaha e Sosefo ki te tagata pule?

¹² Lau ia Senesi 40:​14, 15. Kotou tokagaʼi neʼe ui e Sosefo neʼe “aumai fakamalohi” ia ia. Ko te kupu ʼae neʼe fakaʼaogaʼi ʼi te vaega ʼaeni ʼe toe fakaʼuhiga neʼe “kaihaʼa.” ʼE mahino ia, neʼe ko he aluʼaga ʼe mole faitotonu. Neʼe toe ui fakahagatonu e Sosefo, neʼe mole ina fai ia te aga kovi ʼae neʼe tukugakoviʼi ai ia ia. Koia neʼe ina kole ai ki te pule, ke alu ʼo palalau kia Falaone ʼo ʼuhiga mo ia. Neʼe kotea koa tana fakatuʼutuʼu? Neʼe ina ui fenei: “Ke au mavae la i te fale pilisoni aeni.”

¹³ Neʼe nofo noa pe koa ia Sosefo ʼi te fale pilisoni? Kailoa ia. Neʼe iloʼi e Sosefo neʼe lahi te ʼu aluʼaga ʼe mole faitotonu neʼe felaveʼi mo ia. Koia neʼe ina fakamahino ai tona aluʼaga ki te pule, pea mo fakaʼamu ʼe tokoni anai te tagata ʼaia kia ia. Kaʼe ʼe kotou tokagaʼi ʼe mole ui ʼi te Tohi-Tapu, neʼe fakaha e Sosefo ki he tahi, peʼe ko Falaone, neʼe ko  ʼona tehina ʼae neʼe natou puke ia ia. ʼI te temi ʼae neʼe ʼomai ai ʼona tehina ki Esipito ʼo fakatokatoka mo Sosefo, neʼe fakatalitali leleiʼi natou e Falaone, ʼo ina foaki age kia natou “te u mea lelei tukupau” ʼo Esipito.​​—Senesi 45:​16-​20.

14. Kotea ʼae ʼe tokoni mai anai ke ʼaua naʼa tou faifatufatu mo kapau ʼe tou felaveʼi mo he aluʼaga ʼe mole faitotonu ʼi te loto kokelekasio?

¹⁴ Kapau ʼe tou manatu ʼe tou felaveʼi mo he aluʼaga ʼe mole faitotonu ʼi te loto kokelekasio, ʼe tonu ke tou tokakaga ke ʼaua naʼa tou faifatufatu. ʼE feala pe ke tou kole tokoni ki te kau tagata ʼafeā pea mo palalau age kia natou mo kapau neʼe fai e he tehina he agahala mamafa. (Levitiko 5:⁠1) Kaʼe ʼe mole ko te aluʼaga ʼaia ʼe tautau hoko. Koia ʼe feala pe ke tou olo ʼo fakatokatoka mo te tehina, kaʼe mole tou palalau ki he tahi, maʼia mo te kau tagata ʼafeā. (Lau ia Mateo 5:​23, 24; 18:15.) Ka hoko he ʼu aluʼaga feia, tou nonofo agatonu ʼo maʼuliʼi te ʼu pelesepeto Fakatohi-tapu. ʼI ʼihi temi, ʼe feala pe ki muli age ke tou mahino ai neʼe tou faihala, neʼe mole ko he aluʼaga ʼe mole faitotonu ʼae neʼe tou felaveʼi mo ia. Koia ʼe tou fiafia ai, he neʼe mole tou fakaha te aluʼaga ʼaia ki ʼotatou tehina. Kotou manatuʼi, pe ʼe tou moʼoni peʼe tou faihala, kaʼe kapau ʼe tou palalau ki he aluʼaga fakatupu lotomamahi, ʼe mole feala anai ke liliu te aluʼaga ʼaia ʼo lelei age. Kapau ʼe tou nonofo agatonu kia Sehova pea mo ʼotatou tehina, ʼe mole tou faifatufatu anai. Neʼe palalau te tagata faipesalemo ʼo ʼuhiga mo “ia ae e haele i te agatonu.” ʼE ko he tahi “e mole ina lau ni kovi ki tona oloi, e mole ina fai he mea kovi ki tona oloi.”​​—Pesalemo 15:​2, 3; Sakopo 3:⁠5.

15. Neʼe tapuakiʼi feafeaʼi e Sehova te ʼu felogoʼi ʼa Sosefo pea mo ia?

¹⁵ ʼE ’i ai te tahi ako maʼuhiga ʼe feala ke tou taʼofi mai te faʼifaʼitaki ʼo Sosefo. Neʼe maʼuli mamahi lolotoga taʼu ʼe 13, ʼuhi ko te ʼu aluʼaga ʼe mole faitotonu ʼae neʼe felaveʼi mo ia. Kaʼe neʼe ina fakaha neʼe ina maʼu te manatu ʼa te ʼAtua. (Senesi 45:​5-8) Neʼe mole he temi neʼe ina tukugakoviʼi ai ia Sehova. ʼE moʼoni, neʼe mole ina galoʼi te ʼu aluʼaga ʼe mole faitotonu ʼaia pea mo ʼona mamahi, kaʼe neʼe mole meo ia. Kaʼe ko te faʼahi ʼae ʼe maʼuhiga, neʼe mole ina tuku te ʼu lakahala pea mo te ʼu aga kovi ke ina fakamamaʼo ia ia mai ia Sehova. Neʼe nofo agatonu ia Sosefo kia Sehova. Koia neʼe feala ai ke sio ki te fakatokatoka e Sehova te aluʼaga ʼe mole faitotonu ʼaia pea mo tapuakiʼi ia ia mo tona famili.

16. He koʼe ʼe tonu ke tou fakaovi lahi age kia Sehova moka tou felaveʼi mo he aluʼaga ʼe mole faitotonu ʼi te loto kokelekasio?

¹⁶ ʼO toe feia pe mo tatou, ʼe tonu ke tou fakamaʼuhigaʼi pea mo puipui ʼatatou felogoʼi mo Sehova. ʼE tou tauhi kia Sehova he ʼe tou ʼoʼofa ia te ia. Koia ʼe mole tonu ai ke tou tuku te ʼu lakahala ʼo ʼotatou tehina, ke  ina fakamamaʼo tatou mai te ʼAtua. (Loma 8:​38, 39) Kapau ʼe tou felaveʼi mo he aluʼaga ʼe mole faitotonu ʼi te loto kokelekasio, tou faʼifaʼitakiʼi ia Sosefo pea mo tou fakaovi lahi age kia Sehova. Tou faiga ke tou maʼu Tana faʼahiga manatu. ʼE tonu ke tou faiga malohi ke tou fakatokatoka te fihifihia ʼaia ʼo mulimuli ki te ʼu pelesepeto Fakatohi-tapu. Hili ia, ʼe tonu ke tou tuku ia meʼa fuli ki te ʼu nima ʼo Sehova. ʼE tou tui papau, ʼe ina fakatokatoka anai te aluʼaga ʼaia ʼi tona temi totonu.

17. ʼE tou fakaha feafeaʼi ʼe tou falala ki te “Tuʼi Fakamau ʼo te kele katoa”?

¹⁷ ʼE maʼua ke tou felaveʼi mo he ʼu aluʼaga ʼe mole faitotonu, koteʼuhi heʼeki pulihi te malama agakovi ʼaeni. ʼO toe feia pe, ʼe feala ke tou felaveʼi mo he aluʼaga ʼe mole faitotonu, peʼe ke tou sisio ki he aluʼaga feia ʼi te loto kokelekasio. ʼAua naʼa tou tukia ai. (Pesalemo 119:165) Tou nonofo agatonu ki te ʼAtua. Tou kole tokoni pea mo falala kia te ia ʼi te faikole. Kotou manatuʼi ʼe tou agahala fuli. Koia ʼe feala pe ke tou faihala, koteʼuhi ʼe mole tou mahino fuli ki te aluʼaga ʼae neʼe hoko. Tou faʼifaʼitakiʼi ia Sosefo, ʼaua natou faifatufatu, heʼe feala ke ʼaʼasili kovi age te aluʼaga ʼaia. ʼAua naʼa kotou falala kia koutou totonu. Kaʼe kotou nonofo agatonu kia Sehova pea mo atalitali ʼaki he faʼa kataki ke fakatokatoka e Sehova te aluʼaga ʼaia. ʼE fiafia anai ia Sehova ʼo ʼuhiga mo koutou, pea ʼe ina tapuakiʼi anai koutou ohage ko tana fai kia Sosefo. ʼE tou tui papau ko Sehova, “te Tuʼi Fakamau ʼo te kele katoa,” ʼe faitotonu tuʼumaʼu, “he ʼe ko ʼona ʼala fuli ʼe faitotonu.”​​—Senesi 18:​25, MN; Teutalonome 32:​4, MN.

18. Kotea ʼae ka tou vakaʼi anai ʼi te alatike ʼae ka hoa mai?

¹⁸ ʼE tou vakaʼi anai ʼi te alatike ʼae ka hoa mai, te tahi ʼu faʼifaʼitaki ʼe lua, ko he ʼu aluʼaga ʼe mole faitotonu neʼe hoko ʼi te hahaʼi ʼa Sehova ʼi te temi muʼa. ʼE tou palalau anai ki te agavaivai pea mo te lotofakamolemole. ʼE tokoni mai anai te ʼu kalitate ʼaia ke tou faʼifaʼitakiʼi ia te faʼahiga sio ʼa Sehova ʼo ʼuhiga mo te faitotonu.