KUA fualoa ki ai, ʼe au manatuʼi neʼe ko te uhu ʼi te temi ʼae kua kamata momoko ai ʼi Brookings, ʼi te Saute ʼo Dakota, ʼi Amelika. Neʼe matou hahaʼi pea neʼe matou nonofo ʼi he kiʼi fale tanakiʼaga taʼukai neʼe mole mafana. Pea neʼe matou tekelili fuli ʼi loto. Neʼe matou nonofo ovi ki he toe maʼanuʼaga lahi pea neʼe momoko te vai. ʼE au fakamatala atu toku maʼuli ke feala hakotou mahino ki te aluʼaga ʼaeni.

Neʼe au tupu ʼi te ʼaho 7 ʼo Malesio 1936. Neʼe matou toko fa pea neʼe ko au te muli ʼo te fanau. Neʼe matou maʼuʼuli ʼi te Saute ʼo Dakota ʼi he kiʼi fale gaue kele. Neʼe maʼuhiga ki te maʼuli ʼo toku famili ia te gaue kele, kaʼe neʼe mole ko te gaue ʼaia neʼe maʼuhiga lahi age kia matou. Neʼe papitema ʼaku matuʼā ʼi te taʼu 1934. Neʼe nā foaki tona maʼuli kia Sehova. Koia neʼe maʼuhiga lahi age kia naua te fai ʼo tona finegalo. ʼI tamatou kiʼi kokelekasio ʼi Conde, ʼi te Saute ʼo Dakota, ko taku tamai, ia Clarence neʼe kau ki te kolesi ʼo te kau tagata ʼafeā pea ki muli age neʼe toe kau ki ai mo tona taʼokete ko Alfred.

ʼE matou kau tuʼumaʼu ki te ʼu fono. Pea ʼe matou toe olo ʼo faifakamafola ʼi te ʼu ʼapi ʼo fakaha ki te hahaʼi te ʼamanaki taulekaleka ʼae ʼe foaki mai ʼi te Tohi-Tapu. Ko te faʼifaʼitaki pea mo te ako ʼae neʼe tuku mai e ʼaku matuʼā, neʼe tokoni mai ke matou ʼoʼofa kia Sehova. Ko au mo toku tokolua ko Dorothy, neʼe ma liliu ko he ʼu kaugā fagona ʼi toku taʼu 6. ʼI te taʼu 1943, neʼe au tohi toku higoa ki te Ako Fakateokalatike, ʼae neʼe hoki fakatuʼu age pe.

Ko te ʼu fakatahi lalahi neʼe ko he ʼu temi maʼuhiga ʼaia kia matou. ʼE au manatuʼi te fakatahi lahi neʼe fai ʼi te taʼu 1949 ʼi Sioux Falls, ʼi te Saute ʼo  Dakota. Ko te tehina ko Grant Suiter neʼe ina fai he akonaki ko tona kupu tafito “ ʼAua Naʼa Koutou Manatu ʼe Kei Tuai!” Neʼe ina fakamahino ai ʼe tonu ki te kau Kilisitiano fuli ʼae kua natou foaki tonatou maʼuli kia Sehova, ke natou fakaʼaogaʼi tonatou maʼuli ki te fakamafola ʼo te logo lelei ʼo te Puleʼaga ʼo te ʼAtua. Hili ia, neʼe au foaki toku maʼuli kia Sehova. Neʼe au papitema ʼi te fakatahi fakasiliko ʼae neʼe hoa mai ki ai, ʼi Brookings, ʼi te ʼaho 12 ʼo Novepeli 1949. Ko te tupuʼaga la ʼaia ʼo taku mokosia, ohage pe ko taku fakamatala atu ʼi te kamata ʼo te alatike. Neʼe matou toko fa pea neʼe matou fakaʼatalitali ke papitemaʼi matou ʼi te toe maʼanuʼaga lahi.

Pea neʼe au fakatuʼutuʼu ke au pionie. Neʼe au kamata ʼi te ʼaho 1 ʼo Sanualio 1952, ʼi toku taʼu 15. ʼE ui fenei ʼi te Tohi-Tapu: “Ko ae e nofo tuumau mo te kau poto e liliu anai o poto.” Koia, neʼe lahi te ʼu hahaʼi fakapotopoto ʼi toku famili neʼe natou lagolago mai ki te tonu ʼae neʼe au toʼo ke au pionie. (Taaga Lea 13:20) Neʼe au tau alu ʼo faifakamafola mo te tehina ʼo taku tamai ko Julius, ʼae neʼe taʼu 60. Logo la neʼe matuʼa age ia au kaʼe neʼe ma fiafia ʼi te faifakamafola fakatahi. Neʼe lahi te ʼu faʼahi neʼe au ako mai ia ia pea mo tona faʼifaʼitaki. Mole faʼa fualoa ki ai, neʼe toe pionie mo Dorothy.

ʼI taku kei tupulaga, neʼe tau fakaʼapi e ʼaku matuʼā ia te ʼu taupau ʼo te ʼu siliko ʼi tomatou ʼapi. Neʼe ʼi ai he taumatuʼa neʼe tokoni lahi mai kia au. Ko te taumatuʼa ʼaia neʼe ko Jesse pea mo Lynn Cantwell. Neʼe nā tokakaga lelei kia au pea neʼe nā fakalotomalohiʼi au. ʼI ʼihi temi, ka ʼomai ʼo ʼaʼahi ʼihi kokelekasio ʼe ovi mai, ʼe nā fakaafe au ke matou faifakamafola fakatahi. Neʼe au fiafia ʼosi ʼi te fakatahi mo naua. Neʼe au fia gaue mo he loto faʼa fai maʼa Sehova ohage ko naua ʼi te selevisi pionie.

Ko tomatou taupau fakasiliko foʼou neʼe ko Bud Miller. ʼI tanā ʼaʼahi mo tona ʼohoana ko Joan tomatou kokelekasio, neʼe ko toku taʼu 18 ʼaia. ʼI te temi ʼaia, neʼe pauʼi au ke au alu age ki te fale ʼae ʼe tokaga kia natou ʼae ʼe hu solia. Neʼe natou loto ke au fai he gaue kaʼe neʼe au iloʼi ʼe fakafeagai ki te fakatotonu ʼae ʼa Sesu ke ʼaua naʼa tou kau ki te ʼu meʼa fakapolitike. Kaʼe, neʼe au fia fakamafola te logo lelei ʼo te Puleʼaga. (Soane 15:19) Koia, neʼe au fai taku kole kia natou ke mole au kau ki te solia he ʼe ko au ko te tagata faifakamafola.

 Neʼe au fiafia ʼosi ʼi te ui mai ʼae e tehina ko Miller ʼe kaugā olo anai mo au ʼi te ʼaho ʼae ʼe au alu ai ki te fale ʼae ʼe tokaga kia natou ʼae ʼe hu solia. Neʼe mole umiuminoa pea neʼe mole mataku ʼi te hahaʼi. Pea tahi, neʼe ina iloʼi lelei te Tohi-Tapu. Neʼe au lotomalohi ʼi tana haʼu mo au. Ki muli age ʼi te fakaʼosi ʼo te temi vela ʼi te taʼu 1954, neʼe tali e natou ʼae neʼe tokakaga kia natou ʼae ʼe hu solia taku kole. Koia, neʼe kua au ʼateaina leva ke au fai ke lahi age he ʼu gaue kia Sehova.

ʼE mole faʼa fualoa ki ai, neʼe fakaafe au ke au alu ʼo gaue ʼi te Petele, ʼi te koga meʼa ʼe higoa ko te Ferme de la Watchtower, ʼi Staten Island, ʼi New York. Neʼe au gaue ai ia teitei taʼu ʼe tolu. Neʼe lahi te ʼu aluʼaga neʼe au fiafia lahi ai koteʼuhi neʼe au feiloʼiʼaki mo gaue fakatahi mo te ʼu tehina mo tuagaʼane fakapotopoto.

ʼI te fale tanakiʼaga taʼukai ʼi Staten Island, neʼe ʼi ai te fale latio ko te WBBR. Neʼe fakaʼaogaʼi e te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼi te taʼu 1924 ki te taʼu 1957. Neʼe mole fakalaka te kau petelite ʼi te toko 20. Tokolahi ia matou neʼe ko te kau tupulaga pea neʼe heʼeki natou mahani mo te ʼu aluʼaga ʼo te maʼuli. Kaʼe, neʼe gaue mo matou ia te tehina fakanofo kua matuʼa ko Eldon Woodworth. Neʼe hage pe ko hamatou tamai pea neʼe lahi te ʼu faʼahi neʼe ina akoʼi mai kia matou. ʼI ʼihi temi, ka matou fetokakoviʼaki, ʼe ina ui fenei mai: “ ʼI meʼa fakaofoofo foki koteʼuhi logo la tokotou ʼuhiga agahala, kaʼe ʼe fakaʼaogaʼi pe koutou e Sehova.”

Neʼe toe fakatahi mo matou ia te tehina ko Frederick Franz. Pea neʼe tokoni kia matou fuli. Neʼe ko he tahi ʼe fakapotopoto pea neʼe ina iloʼi lelei te Tohi-Tapu. Pea neʼe tokaga kia matou takitokotahi. Neʼe ko Harry Peterson tomatou tagata faikuka. ʼE matou tau fakahigoaʼi ia ia ko Papargyropoulos. Neʼe ko te tehina fakanofo pea neʼe ina leleiʼia te faifakamafola. Neʼe ina fakahoko lelei tana gaue ʼae ʼi te Petele pea neʼe mole ina meʼa noaʼi te gaue faifakamafola. ʼE ina tuku ia tohi ʼe lauʼi teau ʼi te mahina fuli. Pea ʼe toe mahino lelei foki ki te Tohi-Tapu pea ʼe lahi te ʼu fehuʼi ʼe matou fai ʼe tali mai ki ai.

ʼI te fale tanakiʼaga taʼukai, neʼe matou teuteuʼi he ʼu tini fuaʼi ʼakau pea mo te ʼu lauʼakau maʼa te  famili ʼo te Petele. Neʼe ko lite ʼe 42 600 ʼi te taʼu. Neʼe au gaue fakatahi mo Etta Huth, neʼe ko he tuagaʼane aga fakapotopoto. ʼE ina teuteuʼi te ʼu meʼa ʼae ke fakatologa ʼaki te ʼu fuaʼi ʼakau pea mo te ʼu lau ʼakau. Neʼe ʼomai ʼihi tuagaʼane ʼe maʼuʼuli ʼi te fenua ʼo tokoni mai. Pea neʼe kau ia Etta ki te fakatuʼutuʼu ʼo te gaue. Logo la neʼe iloʼi lelei e Etta te gaue ʼaia kaʼe neʼe fakaʼapaʼapa tuʼumaʼu pe ki te ʼu tehina ʼae neʼe natou takitaki te fale tanakiʼaga taʼukai. Neʼe ina tuku mai he faʼifaʼitaki lelei kia matou.

ʼI te ʼu tuagaʼane finemui ʼae neʼe ʼomai ʼo tokoni mai ki te gaue, neʼe kau ai ia Angela Romano. Neʼe tokoni ia Etta kia ia ʼi tana tali te moʼoni. Neʼe au ʼohoana mo Angie ʼi Apelili 1958 pea neʼe ma fiafia ʼi te tauhi fakatahi kia Sehova ia taʼu ʼe 58. Lolotoga te ʼu taʼu ʼaia, neʼe malohi toma maʼuli fakataumatuʼa ʼuhi ko tana agatonu kia Sehova. Neʼe ko he fafine aga fakapotopoto pea neʼe au falala ki ai, tatau aipe pe kotea he ʼu fihifihia ʼe hoko kia maua.

Hili te fakatau ʼo te ʼu fale ʼo te latio WBBR ʼi Staten Island ʼi te taʼu 1957, neʼe au nofo ʼi he kiʼi temi pe ʼi te Petele ʼo Brooklyn. Pea ʼi taku ʼohoana mo Angie, neʼe au mavae leva ʼi te Petele. Lolotoga taʼu ʼe tolu, neʼe ma pionie ʼi Staten Island. ʼI te tahi temi, neʼe au toe gaue kia natou ʼae neʼe natou toʼo te fale latio, ʼae kua fakahigoaʼi nei ko te WPOW.

Neʼe ma fakafaigafua toma maʼuli ke feala ai hamā olo faʼifaʼitaliha ʼo gaue ʼi te ʼu koga meʼa ʼae ʼe ʼaoga ke ʼave maua ki ai. Ki muli age, ʼi te taʼu 1961 neʼe ma tali te fakaafe ʼae ke ma liliu ko he ʼu pionie makehe ʼi Falls City, ʼi Nebraska. Kaʼe, mole faʼa fualoa ki tamā tau atu ki te kolo ʼaia, neʼe fakaafe maua ke ma olo ʼo mahina katoa ʼi South Lansing, ʼi New York ʼo kau ki te Ako ʼo Te Minisitelio ʼo Te Puleʼaga. Neʼe ma leleiʼia te ako ʼaia kaʼe neʼe ma manatu ʼe hili pe anai te ako pea ma toe liliu ki Nebraska. Neʼe ma punamaʼuli ʼi te hinoʼi ʼo maua ki te tahi age gaue. Neʼe ma olo ʼo gaue misionea ʼi Cambodge. ʼI te fenua matalelei ʼaia ʼo te potu Saute Esite ʼo Asie, neʼe ma sisio, mo logo pea mo ʼahiʼahi te ʼu meʼa ʼae ʼe mata foʼou kia maua. Neʼe ma loto moʼoni ke ma palalau ki te logo lelei ʼo te Puleʼaga ki te hahaʼi ʼo te fenua.

Kaʼe, neʼe fetogi te aluʼaga fakapolitike ʼi Cambodge. Koia, neʼe ma olo ai ki te potu Saute ʼo Vietnam. Hili taʼu ʼe lua neʼe kovi toku mahaki pea neʼe ma toe liliu ai ki Amelika. Neʼe ʼaoga he temi ke lelei ai toku mahaki. Hili ia, neʼe ma toe pionie.

ʼI Malesio 1965, neʼe ma gaue taupau feoloʼaki ʼo tokaga ki te ʼu kokelekasio. Lolotoga taʼu ʼe 33, neʼe ma fiafia ʼi te gaue ʼi te ʼu fakatahi fakasiliko pea mo fakafenua. Pea neʼe ma tokoni ki te fakatuʼutuʼu ʼo te ʼu fakatahi lalahi. Neʼe au leleiʼia te gaue ʼaia koteʼuhi neʼe ko te ʼu fakatahi lalahi neʼe ko he ʼu temi ʼe fakafiafia tuʼumaʼu kia au. Lolotoga ni taʼu, neʼe ma ʼaʼahi te ʼu kokelekasio ʼo New York pea moʼona tafaʼaki. Neʼe lahi te ʼu fakatahi lalahi neʼe fai ʼi te Yankee Stadium.

ʼAki te temi, neʼe lahi te ʼu gaue neʼe hinoʼi maua ki ai pea neʼe faigataʼa. ʼI te taʼu 1995, neʼe au kole ke au faiako ʼi te Ako Ki Te Gaue Fakaminisitelio. Hili ki ai taʼu ʼe tolu, neʼe fakaafe maua ke ma gaue ʼi te Petele. Hili taʼu ʼe 40, neʼe au fiafia ʼi toe liliu  ki te Petele ʼae neʼe au kamata ai taku selevisi temi katoa. ʼI te tahi temi, neʼe au gaue ʼi te Selevisi Gaue pea neʼe lahi te ʼu fale ako neʼe au faiako ai. ʼI te taʼu 2007, neʼe fakatuʼu e te Kolesi Pule ia te selevisi ʼo te ʼu Ako Fakatohi-tapu ʼa te kautahi. Pea ko te selevisi ʼaia ʼe tokaga ki te ʼu ako fuli ʼae ʼe fakatuʼutuʼu ʼi te Petele. Pea lolotoga ni taʼu, neʼe ko au te tagata taupau ʼo te selevisi ʼaia.

ʼI te ʼu taʼu ʼaeni kua ʼosi, kua fetogi te ʼu ako ʼae neʼe fakatuʼutuʼu ʼi te Petele. ʼI te taʼu 2008, neʼe kamata ai te Ako ’o Te Kau Tagata ʼAfeā. ʼI te ʼu taʼu ʼe lua neʼe hoa mai, neʼe ko te toko 12 000 tupu kau tagata ʼafeā neʼe kau ki te ako ʼaia ʼi Patterson pea ʼi te Petele ʼo Brooklyn. ʼE kei hoko atu pe te ako ʼaia ʼi te tahi ʼu fenua. ʼI te taʼu 2010, ko te Ako Ki Te Gaue Fakaminisitelio kua fetogi ʼaki te Ako Tohi-Tapu ʼo Te ’u Tehina Selipatea. Pea neʼe fakatuʼu he ako foʼou, ko te Ako Tohi-Tapu ʼo Te ’u Taumatuʼa Kilisitiano.

ʼI Sepetepeli 2014, ko te ʼu ako ʼaia ʼe lua neʼe fakatahiʼi pea kua liliu leva ko te Ako ʼo Te Kau Faifakamafola ʼo Te Puleʼaga. Ko te kau ako, ʼe ko he ʼu taumatuʼa, ko he ʼu tehina peʼe ko he ʼu tuagaʼane selipatea. Tokolahi te ʼu tehina mo tuagaʼane ʼi te malamanei katoa neʼe natou punamaʼuli ʼi tanatou iloʼi ʼae ʼe toe ʼi ai anai he ako feia ʼi tonatou fenua. ʼE ko he meʼa fakafiafia tatatou iloʼi ʼae ʼe maʼu anai e ʼihi te faigamalie ʼae ke natou kau ki te ʼu ako ʼaia. Pea neʼe au fiafia ʼi te felaveʼi mo he ʼu tehina mo tuagaʼane neʼe natou fai he ʼu fetogi ʼi tonatou maʼuli ke kau ki te ako ʼaia.

ʼE au manatuʼi toku maʼuli ʼi te temi ʼae neʼe au papitema ai ʼi he toe maʼanuʼaga kaʼe neʼe momoko ʼo kaku mai ki te ʼaho nei. ʼEi, ʼe au lotofakafetaʼi kia Sehova ʼi tana fakafealagia ifo ke au felaveʼi mo he ʼu tehina mo tuagaʼane ʼe fakapotopoto. Neʼe natou tokoni mai ke au iloʼi lelei ia Sehova pea ke au tauhi kia te ia. Ko ʼihi ia natou neʼe kei tupulaga pea ko ʼihi neʼe kua matutuʼa. Pea tokolahi neʼe ʼomai mai he tahi age agaʼi fenua ʼe mole tatau mo ʼaʼaku. Kaʼe, neʼe au tokagaʼi neʼe natou ʼoʼofa mamahi ia Sehova ʼuhi ko ʼanatou aga pea mo ʼanatou faʼahiga manatu. ʼI meʼa fakafiafia leva taku maʼu hoku ʼu kaumeʼa ʼi te hahaʼi ʼa Sehova ʼe fakapotopoto pea neʼe lahi te ʼu faʼahi neʼe au ako mai ia natou.