ʼU Matuʼā, Kotou Faʼufaʼu Te Tui ʼo ʼAkotou Fanau
“Tamaliki tupulaga mo taahine mui . . . Fakavikiviki ki te huafa o [Sehova]!”—PESALEMO 148:12, 13.
KATIKO: 88, 115
1, 2. (a) He koʼe ʼe mole faigafua te akoʼi ʼo te ʼu fanau ke natou tui kia Sehova? Ko ai ʼae ʼe feala ke tokoni ki te ʼu matuʼā ke natou fai te gaue ʼaia? (b) Kotea ia te ʼu manatu ʼe fa ʼae ka tou vakaʼi anai?
KOʼENI te tala manatu ʼa te tamai mo te faʼe ʼi Falani: “ ʼE ma tui kia Sehova, kaʼe ʼe mole fakaʼuhiga leva ʼe tui anai ʼama fanau kia te ia. Ko te tui, ʼe mole maʼu feia pe, kaʼe ʼe tuputupu ia ʼaki te temi.” Neʼe ui fenei e te tehina mai ʼOsitalalia: “Ko te tokoni ʼae ke tuputupu te tui ʼa he fanau, ʼe ko he meʼa faigataʼa ʼaupito.” Pea neʼe ina toe ui fenei: “Ka fai atu e takotou fanau he fehuʼi, ʼe feala ke kotou tali age, pea mo kotou ui kua feʼauga, kaʼe ʼe kotou fakatokagaʼi ki muli age ʼe ina toe fai atu pe te fehuʼi ʼaia. Koia ko te ʼu tali ʼae ka kotou fai anai ki ʼakotou fanau, ʼe feala pe ke mole kei feʼauga.” Ka kua lalahi age te ʼu fanau, tokolahi te ʼu matuʼā ʼe natou fakatokagaʼi ʼe tonu ke natou toe fakamahino lelei age. ʼE natou toe fakatokagaʼi ʼe tonu ke natou fakaʼaogaʼi he tahi age ʼu fealagia moʼo akoʼi ʼanatou fanau ke natou ʼoʼofa kia Sehova.
2 ʼI tokotou ʼuhiga tamai mo faʼe, neʼe kua kotou feʼuiʼaki koa pe ʼe kotou lava akoʼi anai ki ʼakotou fanau ke natou ʼoʼofa kia Sehova Selemia 10:23) Ko te tupuʼaga la ʼaia, ʼe tonu ke tou tuku tatatou falala kia Sehova, ke feala ke tokoni mai. Neʼe lahi te ʼu tokoni neʼe foaki e Sehova ki te ʼu matuʼā moʼo akoʼi ʼanatou fanau. ʼE feafeaʼi anai takotou tokoni kia natou? (1) Ke kotou iloʼi lelei ʼakotou fanau. (2) Ko te ʼu aluʼaga ʼae ʼe kotou akoʼi ki ʼakotou fanau ʼe tonu muʼa ke kotou maʼuliʼi. (3) Kotou tuku he ʼu faʼifaʼitaki. (4) Kotou faikole, ke kotou maʼu te laumalie maʼoniʼoni pea mo kotou faʼa kataki ki ʼakotou fanau.
pea mo hoko atu tanatou tauhi kia te ia, tatau aipe pe ʼe kua natou lalahi? ʼE mole feala ki he tahi age, ke ina fai ia te gaue ʼaia maʼa koutou. (KE KOTOU ILOʼI LELEI ʼAKOTOU FANAU
3. Kotea te faʼifaʼitaki ʼe maʼu e te ʼu matuʼā mai ia Sesu?
3 ʼI ʼihi temi neʼe fehuʼi e Sesu ki ʼana tisipulo pe kotea ia tanatou manatu. (Mateo 16:13-15) ʼE feala ke kotou faʼifaʼitakiʼi ia Sesu. Ka kotou faipalalau mo ʼakotou fanau, peʼe kotou gaue fakatahi mo natou, kotou fehuʼi age ʼanatou manatu pea kotou tuku ke natou fakaha atu te meʼa ʼe natou logoʼi. ʼE lagi ʼe ʼi ai he ʼu faʼahi ʼe kei natou lotolotolua ai? Neʼe ui fenei e te tehina ʼe taʼu 15, ʼe maʼuli ʼi ʼOsitalalia: “ ʼE faipalalau tuʼumaʼu taku tamai mo au ʼo ʼuhiga mo taku tui pea mo tokoni mai ke au mahino lelei. Pea mo ina toe fai mai te ʼu fehuʼi ʼaeni: ‘Kotea ʼae ʼe ui ʼi te Tohi-Tapu?’ ‘ ʼE ke tui moʼoni koa ki ai?’ ‘He koʼe ʼe ke tui ki ai?’ Neʼe loto ia ke au tali age ʼaki ʼaku palalau totonu, kaʼe mole ʼaki he ʼu palalau neʼe au logo ki ai neʼe fai e ʼaku matuʼā. Pea ʼi taku lahi ake, neʼe toe loloto age ʼaku tali.”
4. He koʼe ʼe maʼuhiga te faʼa kataki pea mo tali ki te ʼu fehuʼi ʼo ʼakotou fanau? Tuku mai he faʼifaʼitaki.
4 Kapau ʼe kei lotolotolua pe ʼakotou fanau ʼo ʼuhiga mo te ʼu moʼoni ʼe akoʼi mai ʼi te Tohi-Tapu, kotou faʼa kataki. Kotou tokoni ke natou maʼu te ʼu tali ki ʼanatou fehuʼi. Neʼe ui fenei e he tamai: “Kotou tokagaʼi fakalelei te ʼu fehuʼi ʼae ʼe fai atu e ʼakotou fanau. ʼAua naʼa kotou meʼa noaʼi, peʼe palalau kotou ki he tahi age meʼa koteʼuhi ʼe mole kotou fia tali ki te fehuʼi.” Kaʼe ʼe ko he meʼa lelei moka ʼe faifehuʼi atu ʼakotou fanau, ko tona fakaʼuhiga he ʼe natou fia maʼu he tali ki ʼanatou fehuʼi. Neʼe feia pe la mo Sesu, neʼe ina fai te ʼu fehuʼi ʼi tana kei tamasiʼi. (Lau ia Luka 2:46.) Neʼe ui fenei e te tupulaga ʼe maʼuli ʼi Danemark: “ ʼI taku fehuʼi age ki ʼaku matuʼā pe ʼe moʼoni te lotu ʼaeni ʼe matou kau ai, neʼe mole nā iita, logo la neʼe au iloʼi ʼe nā tuʼania ʼo ʼuhiga mo au. Neʼe nā tali fuli mai ki ʼaku fehuʼi ʼaki pe te Tohi-Tapu.”
Kotou faipalalau mo natou ʼo ʼuhiga mo Sehova ʼi te ʼaho fuli moka kotou gaue fakatahi mo ʼakotou fanau
5. Kotea ʼe tonu ke tou fai logo la ʼe hage kia koutou ʼe tui ʼakotou fanau kia Sehova?
5 Faigaʼi ke kotou iloʼi lelei ʼakotou fanau. ʼAua naʼa kotou manatu ʼe tui ʼakotou fanau kia Sehova ʼuhi pe ʼe natou olo ʼo faifakamafola pea mo kau ki te ʼu fono. Kotea ʼae ʼe logoʼi moʼoni e ʼakotou fanau ʼo ʼuhiga mo Sehova? Pea kotea tanatou manatu ʼo ʼuhiga mo te Tohi-Tapu? Kotou faiga fakamalotoloto ke kotou iloʼi pe kotea anai ka ina fakavaivaiʼi tanatou tui ʼae kia Sehova. Kotou faipalalau mo natou ʼo ʼuhiga mo Sehova ʼi te ʼaho fuli moka
kotou gaue fakatahi mo ʼakotou fanau. Kotou hufakiʼi natou ʼi he temi pe ʼe kotou fakatahi ai mo natou peʼe moka kotou to tokotahi.KOTOU MAʼULIʼI TE ʼU MEʼA ʼE KOTOU FIA AKOʼI
6. Kotea ʼe tokoni anai ki te ʼu matuʼā ke natou akoʼi ʼanatou fanau?
6 Ko te hahaʼi fuli pe ʼe natou fia fagono kia Sesu koteʼuhi ʼe ʼofa ia Sesu kia Sehova mo ina iloʼi lelei te ʼu tohi Fakatohi-tapu. Neʼe natou logoʼi te ʼofa ʼo Sesu ia natou koia la ʼae neʼe natou fakalogo lelei ai. (Luka 24:32; Soane 7:46) ʼO feia pe mo ʼakotou fanau, ka natou sisio anai ʼe kotou ʼoʼofa ia Sehova pea ʼe toe tokoni anai kia natou ke natou ʼoʼofa kia Sehova. (Lau ia Tetelonome 6:5-8; Luka 6: 45.) Koia la ʼae, ʼe tonu ke kotou ako fakamalotoloto te Tohi-Tapu, pea mo kotou lau tuʼumaʼu ʼatatou tohi. Kotou iloʼi lelei te ʼu meʼa ʼae neʼe fakatupu e Sehova. (Mateo 6:26, 28) Ka lahi anai takotou iloʼi ia Sehova pea ʼe lahi anai te ʼu meʼa ʼae ka kotou akoʼi anai ki ʼakotou fanau.—Luka 6:40.
Ka kotou maʼu he ako mai ia Sehova, kotou fakaha ki ʼakotou fanau
7, 8. Ka kotou maʼu he ako mai ia Sehova, kotea ʼe feala ke kotou fai? Kotea neʼe fai e ʼihi matuʼā?
7 Ka kotou maʼu he ako mai ia Sehova, kotou fakaha ki ʼakotou fanau. Kotou fai feia tuʼumaʼu, ʼi te ʼu temi ʼae ʼe kotou fakatahi ai mo natou, kaʼe mole pe ʼi te temi ʼae ʼe kotou teuteuʼi ai te ʼu fono mo natou, peʼe ʼi takotou ako fakafamili. Ko te faʼahi ʼaia neʼe fai e te ʼu matuʼā ʼe maʼuʼuli ʼi Amelika. ʼE nā palalau ki ʼana fanau ʼo ʼuhiga mo Sehova, moka natou fakatokagaʼi he meʼa matalelei ʼi te natula, peʼe moka natou kai he ʼu meʼa kai ʼe lelei. ʼE nā ui fenei: “ ʼE ma fakamanatu ki ʼama kiʼi fanau te manavaʼofa ʼo Sehova, ʼaki te ʼu meʼa ʼae ʼe ina foaki mai.” Ko he taumatuʼa ʼi Afelika Saute, ʼe nā leleiʼia te palalau ʼo ʼuhiga mo te ʼu meʼa ʼae neʼe fakatupu, moka natou gaue ʼi te ʼoloto mo ʼana taʼahine ʼe toko lua. Ohage la, ʼe nā fakaha age te fakaofoofo ʼo te kiʼi tegaʼi ʼakau ʼe liliu anai ko he fuʼu ʼakau. Neʼe ui fenei e te ʼu matuʼā: “ ʼE ma fia fakatuputupu ʼi te loto ʼo ʼama taʼahine ia he fakaʼapaʼapa ʼo ʼuhiga mo te maʼuli.”
8 Ko he tamai ʼe maʼuli ʼi ʼOsitalalia, neʼe ina ʼave tona foha ki he fale mataga. Neʼe fakaʼaogaʼi e te tamai te temi faigamalie ʼaia moʼo fakalotomalohiʼi te tui ʼo tona kiʼi foha, pea ke mahino ki ai ko Sehova ko te Tupuʼaga. ʼE ina ui fenei: “Neʼe ma olo ʼo mamata ki te fakahaha ʼo te ʼu ika lalahi, ʼe mole kei maʼu ʼi te temi nei. ʼE ko he meʼa fakaofoofo te sio ki te ʼu ika ʼaia. ʼE ko he ʼu ika matalelei ohage pe ko te ʼu ika ʼe tou sisio ki ai ʼi te temi nei. Pea kapau la ʼe moʼoni te evolisio, he koʼe neʼe kua katoa pea mo matalelei te ʼu ika ʼo te temi muʼa, ʼae kua pupuli? Neʼe ko te ako ʼaia neʼe malave kia au pea neʼe au vaevae mo toku foha.”
FAKAʼAOGAʼI HE ʼU FAʼIFAʼITAKI
9. He koʼe ʼe lelei ke tou fakaʼaogaʼi he ʼu faʼifaʼitaki? Kotea te faʼifaʼitaki neʼe fakaʼaogaʼi e he faʼe?
9 Neʼe fakaʼaogaʼi tuʼumaʼu e Sesu he ʼu faʼifaʼitaki. Neʼe ina akoʼi he ʼu ako maʼuhiga, ʼo ina fakamatala he ʼu hisitolia peʼe ko he ʼu faʼifaʼitaki. (Mateo 13:34, 35) Ka kotou fakaʼaogaʼi he ʼu faʼifaʼitaki, kotou tuku ki ʼakotou fanau ke natou fakaʼaogaʼi ʼonatou fealagia fakakaukau. ʼE tokoni anai kia natou ke natou fakakaukau ʼo ʼuhiga mo te ʼu ako ʼe tou fai anai, ke natou mahino pea ke natou taʼofi. Pea ʼe natou fiafia anai ʼi tanatou maʼu te ʼu ako ʼaia. Ohage la, ko te faʼe i Saponia, neʼe loto ke mahino ʼanā tama, pe neʼe feafeaʼi te faʼu e Sehova te ʼaele. Neʼe ina loto ke mahino ʼanā tama ki te tokaga fakamalotoloto ʼa Sehova kia tatou. Ko te tahi ʼi ʼanā tama ʼe taʼu valu pea ko te tahi ʼe taʼu hogofulu. Neʼe ina fakaʼaogaʼi he faʼifaʼitaki ʼo mulimuli ki ʼona taʼu. Neʼe ina foaki kia naua takitahi, te moʼi huʼa pipi mo he moʼi suka pea mo te moʼi kafe. Pea neʼe ina kole age kia naua, ke nā teuteu age hona kafe. ʼE ina fakamahino fenei: “Neʼe nā tokakaga fakalelei ki te teuteuʼi ʼo te kafe. ʼI taku fehuʼi age kia naua pe kotea tona tupuʼaga, neʼe nā ui mai neʼe nā loto ke lelei te kafe ohage pe ko taku leleiʼia. Pea neʼe au fakamahino leva kia naua ko Sehova, neʼe ina fefioʼaki feia te ʼu kasa moʼo faʼu ʼaki te ʼaele ke fua lelei ki ʼotatou maʼuli.” Neʼe maʼu e te ʼu tama he ako ʼo nā taʼofi pea neʼe mole nā galoʼi.
10, 11. (a) Kotea he faʼifaʼitaki ʼe feala ke kotou fakaha ki ʼakotou fanau ʼe ʼi ai he Tupuʼaga lahi? (Vakaʼi te ʼuluaki pāki.) (b) Kotea he faʼifaʼitaki ʼe feala ke kotou fakaʼaogaʼi?
10 Kotea ia te faʼifaʼitaki ʼe feala ke kotou fakaʼaogaʼi moʼo fakaha ki ʼakotou fanau ʼe ʼi ai he Tupuʼaga? ʼE feala pe hakotou taʼo he foʼi keke pea mo kotou tohi age ki ʼakotou fanau tona faʼahiga fai. ʼE maʼuhiga ke natou mulimuli lelei ki te pepa moʼo fai ʼo te foʼi keke. Pea kotou foaki ki ʼakotou fanau he foʼi ʼapo, pea kotou fehuʼi fenei: “ ʼE ke iloʼi la ʼe mole hoko faʼu feia pe he foʼi ʼapo?” Pea ke hifiʼi lua te foʼi ʼapo pea ke fakatoʼo age te kiʼi tegaʼi ʼapo. Pea ke fakamahino age ko te kiʼi tegaʼi ʼapo ʼe maʼu ai te faʼahiga faʼu ʼo te foʼi ʼapo. Kaʼe ʼe faigataʼa age ia te fai o he foʼi ʼapo ʼi te fai ʼo he foʼi keke. ʼE feala pe hakotou toe fehuʼi age: “ ʼE mahino ia neʼe ʼi ai he tahi neʼe ina fai te foʼi keke ʼaia. Kaʼe ko ai ʼae neʼe ina faʼufaʼu te foʼi ʼapo?” Kapau ko ʼakotou fanau kua lalahi, ʼe feala pe hakotou fakamahino age ko te faʼufaʼu ʼo he ʼu foʼi ʼapo ʼe feala ke natou maʼu ʼi te ADN ʼi te tegaʼi ʼapo. ʼE feala pe hakotou toe fakaha age ia te ʼu pāki, pea mo te ʼu faʼifaʼitaki ʼe tou maʼu ʼi te pasina 10 ki te 20 ʼi tatatou kaupepa Cinq questions à se poser sur l’origine de la vie.
11 Tokolahi te ʼu matuʼā ʼe natou lau te ʼu alatike o te Réveillez-vous ! “Hasard ou conception ?” mo ʼanatou fanau. Kapau ʼe kei liliki ʼanatou fanau, ʼe feala pe ke fakamahino age ʼanatou matuʼā te alatike ʼo mulimuli ki tanatou mahino. Ohage la, ko te taumatuʼa ʼi Danemark neʼe nā fakatatau te vakalele ki te ʼu manulele. Pea neʼe nā ui fenei: “Ko te ʼu vakalele ʼe hage pe ko he ʼu manulele. Kaʼe ʼe feala koa ki te vakalele ke ina fakatupu mai he ʼu kiʼi manulele? Pea ʼe ʼaoga koa ke ʼi ai he Taaga Lea 2:10-12.
malaʼe vakalele ki te ʼu manulele? ʼE tou fakatatau feafeaʼi koa te logoaʼa ʼo te vakalele pea mo te tagi ʼa te kiʼi manulele? Ko ai ʼae ʼe poto age ia ia ʼae neʼe ina faʼu te vakalele mo ia ʼae neʼe ina Fakatupu te manulele?” Ka kotou fakamahino he meʼa ki ʼakotou fanau, pea mo fai kia natou he fehuʼi ʼe kotou tokoni ai kia natou ke natou fakaʼaogaʼi ʼonatou ‘fealagia fakakaukau’ pea ʼe kotou fakamalohiʼi ai tanatou tui ʼae kia Sehova.—12. Kotea he ʼu faʼifaʼitaki ʼe feala ke kotou fakaʼaogaʼi moʼo fakaha ki ʼakotou fanau ko te Tohi-Tapu ʼe moʼoni?
12 ʼE feala pe hakotou fakaʼaogaʼi he ʼu faʼifaʼitaki moʼo akoʼi age ki ʼakotou fanau ko te ʼu meʼa fuli ʼe ui mai ʼi te Tohi-Tapu ʼe moʼoni. Ohage la, ʼe feala ke kotou lau ia Sopo 26:7. (Lau.) ʼAua naʼa kotou fakaha fakatomuʼa age ki ʼakotou fanau, ko te manatu ʼae ʼe ui ʼi te vaega ʼe moʼoni koteʼuhi ʼe haʼu mai ia Sehova. Kaʼe kotou tokoni kia natou ke natou fakaʼaogaʼi ʼonatou fealagia fakakaukau. Kotou ui age, ʼi te temi ʼo Sopo neʼe mole tui te hahaʼi ko te kele neʼe tautau ʼi te noa. Neʼe natou iloʼi ko meʼa fuli, ohage la ko he foʼi fitipolo peʼe ko he foʼi maka, ʼe mole feala ke tatau ʼi te noa, kaʼe ʼe nā hilihili ʼi he meʼa. Koia la ʼae neʼe faigataʼa ai te tui ʼa te hahaʼi ko te kele neʼe tautau ʼi te noa, mai tona aluʼaga ʼae neʼe heʼeki ai he ʼu foʼi meʼa fakaʼaʼata peʼe ko he tahi neʼe kua alu ki te mahina. Ko te ako ʼe tou maʼu, tatau aipe pe neʼe kua fualoa te tohi ʼo te Tohi-Tapu, kaʼe ko meʼa fuli ʼe tuʼu ai ʼe moʼoni koteʼuhi ʼe haʼu mai ia Sehova.—Neemia 9:6.
KOTOU AKOʼI KI ʼAKOTOU FANAU TE FAKALOGO KI TE TOHI-TAPU
13, 14. ʼE feafeaʼi ki he ʼu matuʼā ke natou akoʼi ki ʼanatou fanau te fakalogo ki te Tohi-Tapu?
13 ʼE toe maʼuhiga foki ke kotou akoʼi ki ʼakotou fanau, kapau ʼe natou fakalogo ki te Tohi-Tapu ʼe lahi anai tonatou fiafia. (Lau ia Pesalemo 1:1-3.) Ohage la, ʼe feala pe ke kotou ui age ki ʼakotou fanau ke natou fakakaukauʼi age muʼa ʼe natou olo anai ʼo nonofo ʼi he motu pea ʼe tonu ke natou kumi niʼihi ke olo mo natou. Pea kotou fai age te fehuʼi ʼaeni: “Ko he ʼu faʼahiga hahaʼi feafeaʼi ʼae ʼe tonu ke kotou kumi mo kapau ʼe kotou loto ke kotou maʼuli fimalie pea mo fiafia?” Pea kotou lau age leva ia Kalate 5:19-23 moʼo fakamahino kia natou pe ʼe ko te ʼu faʼahiga hahaʼi feafeaʼi ʼae ʼe loto e Sehova ke maʼuʼuli ʼi te malama foʼou.
14 Kapau ʼe kotou fai te faʼahi ʼaia, ʼe kotou akoʼi age ki ʼakotou fanau te ʼu ako maʼuhiga ʼaeni ʼe lua. ʼUluaki, ʼe akoʼi tatou ʼe Sehova ke tou maʼu he maʼuli ʼe lelei ʼi te temi nei pea mo tou maʼu te tokalelei mo te hahaʼi. Lua, neʼe ina akoʼi mai pe feafeaʼi anai hatatou maʼuli ʼi te malama foʼou. (Esaia 54:13; Soane 17:3) ʼE toe feala pe ke kotou fakaha age ki ʼakotou fanau pe neʼe tokoni feafeaʼi te Tohi-Tapu ki niʼihi tehina. ʼE feala ke kotou kumi he hisitolia ʼi ʼatatou tohi, ohage la ʼi te ʼu alatike “ ʼE Fetogi Te ’u Maʼuli ʼUhi Ko Te Tohi-Tapu” ʼi Te Tule Leʼo. Peʼe kotou kole age ki he tahi ʼo tokotou kokelekasio ke ina fakamatala atu kia koutou peʼe ki ʼakotou fanau, pe neʼe tokoni feafeaʼi age te Tohi-Tapu ke ina fai he ʼu fetogi ʼi tona maʼuli, ke leleiʼia ia e Sehova.—Hepeleo 4:12.
15. Kotea ka tokoni atu anai ke kotou akoʼi ʼakotou fanau?
15 Fakaʼaogaʼi ʼokotou fealagia fakakaukau, ke feala ki te ʼu ako ʼae ʼe kotou fai ki ʼakotou fanau ke natou leleiʼia. Kotou kumi he ʼu faʼahiga fai ʼe kehekehe ke tokoni ki te ʼu fanau ke natou ʼoʼofa pea mo fakaovi kia Sehova. Kotou hoko atu tonatou akoʼi ʼi te temi fuli pe. Neʼe ui fenei e he tamai: “ ʼAua naʼa kotou pipiko ʼi te fai ʼo he ʼu fekumi ke maʼu he tahi age ʼu faʼahiga faiako ʼo mulimuli ki ʼonatou taʼu.”
KOTOU KOLE TE LAUMALIE ʼO SEHOVA MO KOTOU FAʼA KATAKI KI ʼAKOTOU FANAU
16. Moka kotou akoʼi ʼakotou fanau he koʼe ʼe maʼuhiga te faʼa kataki? Neʼe feafeaʼi te faʼa kataki ʼa ʼihi matuʼā?
16 ʼAki te tokoni ʼa te laumalie maʼoniʼoni ʼo Sehova ʼe feala ai ki ʼakotou fanau ke natou maʼu he tui ʼe malohi. (Kalate 5:22, 23) Kaʼe ke malohi te tui ʼo ʼakotou fanau ʼe ʼaoga ki ai he temi loaloaga. Koia kotou faʼa kataki ʼo ʼuhiga mo ʼakotou fanau pea mo hoko atu tonatou akoʼi. Ko he tamai ʼe maʼuli i Saponia ʼe ʼi ai tona foha mo tona ʼofafine neʼe ina ui fenei: “Ko toku ʼohoana pea mo au neʼe ma tokakaga fakalelei ki ʼama fanau. Talu mai tanā kei liliki neʼe au akoʼi kia naua te Tohi-Tapu ia minuta ʼe 15 ʼi te ʼaho fuli, gata pe ki te ʼu ʼaho ʼae ʼe matou olo ai ʼo fono. Ko te ʼu kiʼi minuta ʼaia ʼe 15 neʼe mole faigataʼa kia maua ʼo toe feia pe mo naua. Neʼe tohi fenei e te taupau ʼo te siliko: “ ʼI taku kei tupulaga, neʼe lahi ʼaku fehuʼi pea neʼe au lotolotolua, kaʼe ʼaki te temi neʼe au maʼu te ʼu tali ʼo ʼaku fehuʼi i te ʼu fono peʼe ʼi te ako fakafamili peʼe ko taku ako tokotahi. Koia ʼe maʼuhiga ki te ʼu matuʼā ke natou hoko atu te akoʼi ʼo ʼanatou fanau.”
17. He koʼe ʼe maʼuhiga ki te ʼu matuʼa ke natou fakamalohi tanatou tui? Kotea ʼae neʼe fai e te tamai mo te faʼe ʼi Bermudes mo fakamalohiʼi te tui ʼo tana taʼahine?
17 ʼE mahino ia, ʼe feala ki te ʼu fanau ke malohi tanatou tui mo kapau ʼe natou sisio ki ʼanatou matuʼā ʼe natou maʼu he tui ʼe malohi kia Sehova. ʼE natou sioʼi te ʼu meʼa ʼe kotou fai. Koia la ʼae, kotou hoko atu te fakamalohiʼi ʼo takotou tui. Fakafealagia ki ʼakotou fanau ke natou mahino ʼe maʼuli moʼoni ia Sehova kia koutou. Ohage la ko te taumatuʼa ʼe maʼuli ʼi Bermudes neʼe nā tuʼania ki he aluʼaga pea neʼe natou faikole fakatahi pea mo ʼana taʼahine ʼo natou kole kia Sehova ke ina takitaki natou. Neʼe nā toe fakalotomalohiʼi ʼana taʼahine ke nā tahi faikole. Neʼe ma ui age ki tama taʼahine lahi, ‘Ke ke falala kia Sehova, hoko atu tau gaue ki te Puleʼaga ʼo te ʼAtua pea ʼaua tau tuʼania fau.’ Pea ʼi tana sio ki te ʼu fua ʼo tana faikole neʼe mahino ai ko Sehova ʼae neʼe tokoni mai kia matou. Pea ko te faʼahi ʼaia, neʼe ina fakamalohiʼi ai tana tui ki te ʼAtua pea mo te Tohi-Tapu.”
18. Kotea ʼe mole tonu ke galoʼi e te ʼu matuʼā?
18 ʼU matuʼa, ʼaua naʼa kotou fakakinauʼi ʼakotou fanau ke natou maʼu te tui. ʼE kotou to pea mo fakavai, kaʼe ko Sehova ʼae ʼe ina fakahomo. (1 Kolinito 3:6) Koia kotou gaue kinakina moʼo akoʼi ʼakotou fanau ʼo ʼuhiga mo Sehova. Kotou faikole ke tokoni age te laumalie maʼoniʼoni ʼo Sehova ke natou maʼu te tui. Pea ʼe kotou tui papau ʼe tapuakina anai e Sehova ʼakotou faiga.—Efeso 6:4.