1. Neʼe fakaha feafeaʼi e he ki tama tana tui ki te fakatuʼuake?

 KO TE kiʼi tama ʼe higoa ko Matthew ʼe tau mo he mahaki faigataʼa pea neʼe tafa tuʼa lahi. ʼI tona taʼu fitu neʼe ina sioʼi mo tona famili te emisio Televisio JW. Neʼe i ai te hiva ʼi te fakaʼosi ʼo te emisio ʼaia neʼe fakaha ai te fakatalitali ʼo te kau fakatuʼuake. b ʼI tanatou ʼosi sioʼi te emisio, neʼe fakaovi ia Matthew ki ʼana matuʼā ʼo puke ʼonā nima pea neʼe ina ui fenei age: “Koia papa mo mama kapau e au mate ʼe fakatuʼuake pe anai au. Kolua atali mai, ʼe lelei pe anai.” Fakakaukauʼi age muʼa te fiafia ʼa te ʼu matuʼā ʼaia ʼi tanā sio ki te tui malohi ʼo tanā kiʼi tama ki te fakatuʼuake.

2-3. He koʼe ʼe lelei ke tou fakakaukau ki te fakapapau ʼo ʼuhiga mo te fakatuʼuake?

² ʼE lelei ʼi ʼihi temi ke tou fakakaukau fuli ki te fakapapau ʼae ʼe tuʼu ʼi te Tohi-Tapu ʼo ʼuhiga mo te fakatuʼuake. (Soa. 5:28, 29) Kotea tona tupuʼaga? Koteʼuhi ʼe feala ʼi he temi pe ke tou tau mo he mahaki faigataʼa peʼe ke mate fakafokifa he tahi neʼe tou ʼoʼofa mamahi ai. (Ekl. 9:11; Sakp. 4:13, 14) ʼE tokoni mai anai tatatou tui ki te fakatuʼuake ke tou ʼutakiʼi te ʼu mamahi ʼaia. (1 Tes. 4:13) ʼE fakaha lelei mai ʼi te Tohi-Tapu ʼe iloʼi lelei tatou e tatatou Tamai ʼae ʼi selo pea ʼe ʼofa mamahi ia tatou. (Luka 12:7) ʼE mahino papau ia, ke feala kia Sehova ke ina fakatuʼuake tatou mo totatou ʼuluagaaga pea mo ʼotatou suvenia, ʼe tonu ke ina iloʼi lelei tatou. ʼE ʼofa mamahi Sehova ia tatou pea ʼe ina foaki mai te fealagia ʼae ke tou maʼuʼuli ʼo heʼe gata. Tatau aipe pe ʼe tou mamate, kae ʼe ina fakatuʼuake anai tatou.

³ ʼE tou vakaʼi anai ʼi te alatike ʼaeni te ʼu tupuʼaga ke tou tui ai ki te fakatuʼuake. ʼE tou toe vakaʼi anai mo te fakamatala ʼi te Tohi-Tapu ʼe fakamalohi ai tatatou tui pea ʼe maʼu ai te vaega  tafito ʼo te alatike ʼaeni: “ ʼE toe maʼuli ake anai tou tokolua.” (Soa. 11:23) Pea ʼe fakaha mai anai pe kotea ʼe tonu ke tou fai ke malohi ai tatatou tui ki te fakatuʼuake.

4. Ke tou tui ki he fakapapau kotea ʼae ʼe tonu ke tou iloʼi ʼo ʼuhiga mo ia ʼae ʼe ina fai te fakapapau? Tuku mai he faʼifaʼitaki.

⁴ Ke tou tui ki he fakapapau ʼe tonu ke tou tui ko ia ʼae ʼe ina fai te fakapapau ʼe loto moʼoni ke ina fakahoko pea ʼe ina maʼu te malohi peʼe ko te fealagia ʼae ke ina fakahoko. Ohage la neʼe to he afā ʼo maumau ai tou ʼapi. ʼE haʼu hou kaumeʼa pea ʼe ina fakapapau atu ʼe tokoni atu anai ke ke toe faʼu tou ʼapi. ʼE ke iloʼi ʼe mole loi pea ʼe loto moʼoni ke tokoni atu. Kapau ʼe ko tana gaue ʼaia, ʼe ke iloʼi ʼe ina maʼu anai te ʼu meʼa gaue pea mo te fealagia ʼae ke tokoni atu. ʼE ke tui papau ai ʼe ina fakahoko anai tana fakapapau. Kae ʼe feafeaʼi ʼo ʼuhiga mo te fakapapau ʼa te ʼAtua ke ina fakatuʼuake te kau mate? ʼE loto moʼoni koa ki ai pea ʼe ina maʼu koa te malohi mo ʼona fakahoko?

5-6. He koʼe ʼe tou tui papau ʼe loto moʼoni ia Sehova ke ina fakatuʼuake te kau mate?

⁵ ʼE loto moʼoni koa ia Sehova ke ina fakatuʼuake te kau mate? ʼEi ʼe mahino ia. Neʼe ina takitaki ʼihi tagata ke natou tohi ʼi te Tohi-Tapu tana fakapapau ʼo ʼuhiga mo te fakatuʼuake. (Esa. 26:19; Oseo 13:14; Apk. 20:11-13) Pea ka fai e Sehova he fakapapau ʼe ina fakahoko tuʼumaʼu pe. (Sos. 23:14) ʼI tona fakahagatonu ʼe fakaʼamu lahi ke ina fakatuʼuake te kau mate. He koʼe e tou iloʼi?

⁶ Manatuʼi te ʼu palalau ʼae neʼe fai e te pateliaka ko Sopo. Neʼe tui papau kapau ʼe mate ʼe fakaʼamu lahi anai ia Sehova ke toe maʼuli ake. (Sopo 14:14, 15) ʼE toe tatau tana fakaʼamu ki ʼana kaugana ʼae kua mamate. ʼE loto moʼoni ke ina fakatuʼuake natou ke natou fiafia mo maʼuli malolo. Kae ʼe feafeaʼi ki te toko lauʼi miliale hahaʼi ʼae kua mamate kae neʼe heʼeki natou iloʼi te moʼoni ʼo ʼuhiga mo ia? ʼE loto e totatou ʼAtua fonu ʼi te ʼofa ke ina toe fakatuʼuake mo natou. (Gaue 24:15) ʼE ina fia foaki kia natou te faigamalie ʼae ke natou liliu ko hona ʼu kaumeʼa pea ke natou maʼuʼuli ʼo heʼe gata ʼi te kele. (Soa. 3:16) Koia, ʼe tou tui papau ʼe loto moʼoni ia Sehova ke ina fakatuʼuake te kau mate.

7-8. He koʼe ʼe tou tui papau ʼe maʼu e Sehova te malohi ke ina fakatuʼuake te kau mate?

⁷ ʼE toe maʼu koa e Sehova te malohi ke ina fakatuʼuake te kau mate? ʼE mahino ia. ʼE ko te ʼAtua Mafimafi. (Apk. 1:8) ‘E feala ke malo ‘i te ‘u fili fuli maʼia mo te mate. (1 Ko. 15:26) ʼI tatatou iloʼi te faʼahi ʼaia ʼe tou maʼu ai te malohi mo te lotofimalie. Neʼe tui papau te tuagaʼane ʼe higoa ko Emma Arnold ʼe maʼu e Sehova te malohi ʼaia. Ko te tuagaʼane mo tona famili neʼe kovi ʼosi tonatou ʼahiʼahi ʼi te Lua Tau Fakamalamanei. Pea neʼe mamate ʼonatou ʼihi kaiga ʼi te ʼu lotoʼa fakamamahi ʼo te kau Nasi. Moʼo fakafimalieʼi tana taʼahine, neʼe ina ui fenei age: “Kapau la ʼe mole feala ke toe maʼuʼuli ake te kau mate, pea ko tona fakaʼuhiga ʼe malohi age totatou fili ia te mate ʼi te ʼAtua. Kae ʼe mole ko te moʼoni ʼaia.” Koia ʼe mole he meʼa ʼe malohi age ia Sehova. ʼE mahino papau ia ko te ʼAtua Mafimafi ʼae neʼe ina fakatupu te maʼuli ʼe feala ke ina toe fakamaʼuli ake natou ʼae kua mamate.

⁸ ʼE tou toe tui ʼe lava fakatuʼuake anai e Sehova te kau mate he ʼe tou iloʼi ʼe mole ina galoʼi he meʼa. Ohage la ʼe ina pauʼi te ʼu fetuʼu fuli ʼi ʼonatou higoa. (Esa. 40:26) ʼO toe feia pe, ʼe ina toe manatuʼi ia natou ʼae kua mamate. (Sopo 14:13; Luka 20:37, 38) ʼO ʼuhiga mo natou ʼae ka ina fakatuʼuake, ʼe faigafua pe kia te ia tana manatuʼi tonatou fofoga, tonatou ʼuluagaaga, tonatou maʼuli mo ʼonatou suvenia pea mo te tahi atu ʼu meʼa.

9. He koʼe ʼe ke tui ki te fakapapau ʼa te ʼAtua e ina fakatuʼuake te kau mate?

 ⁹ ʼE tou tui ki te fakapapau ʼa te ʼAtua ʼo ʼuhiga mo te fakatuʼuake he ʼe loto moʼoni ki ai pea ʼe ina maʼu te malohi mo ʼona fakahoko. Kae ʼe i ai te tahi age tupuʼaga ke tou tui ki ai: Neʼe kua ʼosi fakatuʼuake e Sehova ni hahaʼi neʼe kua mamate. ʼI te temi muʼa neʼe ina foaki ki he ʼu tagata, ʼo kau ai mo Sesu, te malohi ke natou fakatuʼuake he kau mate. Tou vakaʼi te fakamatala ʼo he fakatuʼuake neʼe fakahoko e Sesu. ʼE tou maʼu te fakamatala ʼaia ia Soane kapite 11.

10. Kotea ʼae neʼe hoko ʼi Petania kae lolotoga faifakamafola ia Sesu ʼi te potu Esite ʼo te Solotane, pea kotea ʼae neʼe fai leva e Sesu? (Soane 11:1-3)

¹⁰ Lau ia Soane 11:1-3. ʼE hoko te fakamatala ʼaia ʼi te kamata ʼo te taʼu 33 H.T.S. c ʼi te kolo ko Petania ʼae ʼe maʼuli ai ia Lasalo mo ʼona tuagaʼane ʼe lua ko Maleta mo Malia. (Luka 10:38-42) Ko te ʼu kaumeʼa lelei ʼaia ʼo Sesu. Neʼe tuʼania lahi ia Maleta mo Malia he neʼe kua kovi ʼosi te mahaki ʼo tona tokolua ko Lasalo. Neʼe nā fekauʼi ai he tahi ke alu ʼo fakaha te logo ʼaia kia Sesu ʼae ʼe faifakamafola ʼi te tahi kauvai ʼo te Solotane. (Soa. 10:40) Kae neʼe mate leva ia Lasalo ʼi temi ʼae neʼe maʼu ai e Sesu te logo ʼaia. Logo la tana iloʼi kua mate tona kaumeʼa kae neʼe hoko atu tana nofo ai ia ʼaho ʼe lua. Hili ʼaia neʼe faifagona ia Sesu ia ʼaho ʼe lua ki Petania. Koia ʼi te tau ʼa Sesu ki te kolo, neʼe kua ʼaho fa te kua mate ʼa Lasalo. ʼE fai anai e Sesu he meʼa moʼo tokoni ki ʼona kaumeʼa pea mo fakakololiaʼi ai te ʼAtua.​—Soa. 11:4, 6, 11, 17

11. Kotea te ako maʼuhiga ʼe tou maʼu mai te fakamatala ʼaia ʼo ʼuhiga mo te fakakaumeʼa?

¹¹ ʼE tou maʼu he ako maʼuhiga mai te fakamatala ʼaia ʼo ʼuhiga mo te fakakaumeʼa. Neʼe mole kole age e Maleta mo Malia ke alu age ia Sesu ki Petania. Neʼe nā fakaha age pe kia Sesu te logo ʼae kua mahaki tona kaumeʼa. (Soa. 11:3) ʼI te kua mate ʼa Lasalo neʼe feala pe ke fakatuʼuake e Sesu ia ia mai te potu ʼae neʼe nofo ai. Kae neʼe mole ko te faʼahi ʼaia neʼe ina fai. Neʼe fia alu ki Petania ke fakatahi ai mo ʼona kaumeʼa ia Maleta mo Malia. ʼE i ai koa hou kaumeʼa ʼe fia tokoni atu logo la neʼe mole ke kole age? Koia ʼe ke iloʼi papau ʼe tokoni atu anai ʼi “te ʼu temi mamahi.” (Taag. 17:17) Ohage ko Sesu, tou fakakaumeʼa moʼoni mo ʼotatou tehina mo tuagaʼane. Tou hoko atu te vakaʼi ʼo te fakamatala ʼaia pea mo te meʼa ʼae neʼe hoko ki muli age.

12. Kotea ʼae neʼe fakapapauʼi age e Sesu kia Maleta, pea he koʼe neʼe feala ke tui ki te fakapapau ʼaia? (Soane 11:23-26)

¹² Lau ia Soane 11:23-26. Neʼe iloʼi e Maleta kua ovi age ia Sesu ki Petania. Neʼe lele atu ai pe ʼo fakafelaveʼi kia te ia pea neʼe ina ui age: “ ʼAliki, ka na neʼe ke ʼi heni la, neʼe mole mate toku tokolua.” (Soa. 11:21) ʼE moʼoni neʼe feala pe ke haga ia Sesu ʼo fakamalolo ia Lasalo. Kae neʼe fia fai ia Sesu he meʼa fakaofoofo. Neʼe ina fakapapauʼi age kia Maleta “ ʼE toe maʼuli ake anai tou tokolua.” Pea neʼe ina fakaha age he tahi tupuʼaga ke tui ai ia Maleta ʼe ina fakahoko anai tana fakapapau  ʼaia. Neʼe ina ui age: “Ko au te fakatuʼuake pea mo te maʼuli.” ʼEi neʼe foaki e te ʼAtua kia Sesu te malohi ʼae ke ina fakatuʼuake te kau mate. ʼI muʼa atu, neʼe kua fakatuʼuake e Sesu te kiʼi taʼahine neʼe heʼeki faʼa fualoa tana mate pea mo he tama neʼe hoki mate pe. (Luka 7:11-15; 8:49-55) Kae neʼe feala koa ke ina fakatuʼuake he tahi neʼe kua ʼaho fa tana mate pea kua kamata pala tona sino?

13. ʼO mulimuli kia Soane 11:32-35, kotea ʼae neʼe logoʼi e Sesu ʼi tana sio ki te fetagihi ʼa Malia mo natou ʼae neʼe ʼomai mo ia? (Vakaʼi mo te pāki.)

¹³ Lau ia Soane 11:32-35. Fakakaukauʼi age muʼa te meʼa ʼaeni neʼe hoko. Neʼe toe alu mo Malia ʼo fakafelaveʼi kia Sesu pea neʼe ina toe ui age pe te ʼu palalau ʼae neʼe fai age e Maleta: “ ʼAliki, ka na neʼe ke ʼi heni la, neʼe mole mate toku tokolua.” Neʼe lotomamahi ʼaupito ʼo feia mo natou ʼae neʼe ʼomai mo ia. ʼI tana sio mo logo ki tanatou fetagihi neʼe toe lotomamahi ʼaupito ia Sesu. ʼI tona ʼofa mamahi ki tona ʼu kaumeʼa, neʼe toe tagi mo ia. Neʼe mahino ia Sesu ki te toe lotomamahi moka mate he tahi. Pea neʼe fakaʼamu ke ina pulihi te tupuʼaga ʼo tanatou fetagihi!

14. Kotea ʼae ʼe tou ako ʼo ʼuhiga mo Sehova mai te meʼa ʼae neʼe logoʼi e Sesu ʼi tana sio ki te tagi ʼa Malia?

¹⁴ Kotea ʼae ʼe tou ako ʼo ʼuhiga mo Sehova mai te meʼa ʼae neʼe logoʼi ʼe Sesu ʼi tana sio ki te tagi ʼa Malia? Ko Sehova ʼe ko he ʼAtua ʼe fonu ʼi te manavaʼofa. He koʼe ʼe tou tui papau ki ai? Ohage ko tatatou vakaʼi ʼi te alatike ʼi muʼa atu ʼe tatau te ʼu manatu pea mo te ʼu meʼa ʼae ʼe logoʼi e Sesu mo tana tamai. (Soa. 12:45) Neʼe tagi ia Sesu he neʼe ʼofa mamahi ki ʼona kaumeʼa ʼae neʼe lotomamahi. ʼE tou iloʼi ai ʼe toe ʼofa mamahi ia Sehova kia tatou moka sio mai ʼe tou fetagihi. (Pes. 56:8) ʼE mahino ia ʼe ke fia fakakovi ai ki totatou ʼAtua ʼaia ʼe fonu ʼi te ʼofa.

15. Fakamatala pe kotea ʼae neʼe hoko ʼi te alu ʼa Sesu ki te fale maka ʼo Lasalo. (Soane 11:41-44) (Vakaʼi mo te pāki.)

¹⁵ Lau ia Soane 11:41-44. Neʼe alu ia Sesu ki te fale maka ʼo Lasalo pea neʼe ina kole ke toʼo kehe te foʼi maka ʼae neʼe pupunu ʼaki. Kae neʼe ui age e Maleta kua lagi mamanu te sino ʼo Lasalo. Neʼe ui age e Sesu: “Neʼe mole au ui atu koa la, kapau ʼe ke tui, pea ʼe ke sio anai ki te kololia ʼo te ʼAtua?” (Soa. 11:39, 40) Neʼe hiki ake ʼona mata ki  te lagi pea mo faikole leʼo lahi. Kua ina iloʼi te meʼa ʼae ka hoko pea ʼe ina loto ke fakakololiaʼi ai ia Sehova. Neʼe kalaga fenei leva: “Lasalo, haʼu ki tuʼa!” Pea neʼe hu mai ki tuʼa ia Lasalo! Neʼe fai e Sesu he faʼahi neʼe manatu ʼihi ʼe mole feala ke hoko.

16. ʼE fakamalohi feafeaʼi tatatou tui ʼi te fakamatala ʼae ʼe tou maʼu ia Soane kapite 11?

¹⁶ Ko te fakamatala ʼae ʼe tou maʼu ia Soane kapite 11 ʼe fakamalohi ai tatatou tui ki te fakatuʼuake. ʼO feafeaʼi? Manatuʼi te fakapapau ʼaeni neʼe fai e Sesu kia Maleta: “ ʼE toe maʼuli ake anai tou tokolua.” (Soa. 11:23) Ohage pe ko tana Tamai, ʼe loto moʼoni ia Sesu pea ʼe ina maʼu te malohi ke ina fakatuʼuake te kau mate. Neʼe ha ʼi tana tagi, tana loto moʼoni ke ina pulihi te mate ʼo feia mo te lotomamahi ʼae ʼe logoʼi e natou ʼae ʼe putu. Pea ʼi te temi ʼae neʼe hu mai ki tuʼa ia Lasalo mai tona fale maka, neʼe toe fakamoʼoni ai e Sesu ʼe ina maʼu te malohi ke ina fakatuʼuake te kau mate. Pea manatuʼi te tahi faʼahi ʼaeni neʼe ui e Sesu kia Maleta: “Neʼe mole au ui atu koa la, kapau ʼe ke tui, pea ʼe ke sio anai ki te kololia ʼo te ʼAtua?” (Soa. 11:40) Koia, ʼe tou maʼu ai he ʼu tupuʼaga lelei ke tou tui ai ʼe fakahoko anai e te ʼAtua tana fakapapau ʼae ke ina fakatuʼuake te kau mate. Kae kotea ʼae ʼe feala ke tou fai moʼo fakamalohi tatatou tui ʼaia?

17. Kotea ʼae ʼe tonu ke tou manatuʼi moka tou lau te ʼu fakamatala ʼi te Tohi-Tapu ʼo te ʼu hahaʼi ʼae neʼe fakatuʼuake?

¹⁷ Lau pea mo metitasio ki he ʼu fakamatala ʼi te Tohi-Tapu ʼo ni hahaʼi neʼe fakatuʼuake. ʼE fakamatala ʼi te Tohi-Tapu te fakatuʼuake ʼo te toko valu ʼi te kele. d He koʼe koa ʼe mole ke fakatuʼutuʼu ke ke vakavakaʼi fakalelei te ʼu fakamatala takitahi ʼaia? ʼI tau fai te faʼahi ʼaia, manatuʼi neʼe ko ni tagata, mo ni fafine pea mo ni fanau neʼe māuli moʼoni. Faiga ke ke maʼu ni ako mai te ʼu fakamatala ʼaia. Fakakaukauʼi  pe ʼe fakaha feafeaʼi ʼi te ʼu fakamatala ʼaia te loto moʼoni ʼa Sehova pea mo tana maʼu te malohi ke ina fakatuʼuake te kau mate. Pea ke ke metitasio tafito ki te fakatuʼuake ʼae ʼe maʼuhiga ʼaupito age, ia te fakatuʼuake ʼo Sesu. Manatuʼi neʼe ko hahaʼi ʼe lauʼi teau neʼe natou sisio mata kia Sesu kua fakatuʼuake pea ʼe ko he fakatafitoʼaga malohi ʼaia ʼo tatatou tui.​—1 Ko. 15:3-6, 20-22

18. Kotea ʼae ʼe feala ke ke fai ke fua lelei kia koe te ʼu katiko ʼae ʼe palalau ki te fakatuʼuake? (Vakaʼi mo te kiʼi nota.)

¹⁸ Fakalogo, mo hiva pea mo ke fakakaukauʼi te ʼu “katiko” ʼae ʼe palalau ki te fakatuʼuake. e (Efe. 5:19) Ko te ʼu katiko mo te ʼu hiva ʼaia ʼe fakamalohi ai tatatou tui ki te fakatuʼuake. Ke ke fakalogo, mo ke akoako tona hiva. Pea ʼi te ako fakafamili, kotou vakaʼi te fakaʼuhiga ʼo te ʼu kupu. Ako fakaʼatamai te ʼu hiva ʼaia pea ke malave ki tou loto. Feia la, ka mate he tahi neʼe ke ʼofa mamahi ai peʼe tuʼutamakiʼia tou maʼuli, ʼe tokoni atu anai te laumalie maʼoniʼoni ʼa Sehova ke ke manatuʼi te ʼu hiva ʼaia pea ke ke maʼu mai ai te fakalotofimalie pea mo te malohi.

19. ʼE fakamalohi feafeaʼi tau tui moka ʼe ke fakakaukauʼi kua ke nofo ʼi te Palatiso? (Vakaʼi mo te fakamatala ʼae ʼe ʼa takai “ Kotea Te ʼu Fehuʼi ʼe Ke Fai Anai Kia Natou?”)

¹⁹ Fakakaukauʼi ʼe kua ke nofo ʼi te Palatiso. Neʼe foaki mai e Sehova te fealagia ʼaia. ʼE ui fenei e te tuagaʼane: “ ʼE lahi ʼosi te temi ʼae ʼe au fakakaukauʼi ai kua au nofo ʼi te Palatiso. Pea faifai, ʼe hage ʼe au mamanu ki te magoni ʼo te ʼu matalaʼi losa ʼae ʼe fisi ai.” Pea ke fakakaukauʼi ʼe ke felaveʼi mo ni tagata mo fafine ʼo te temi muʼa. Ko ai ʼae ʼe ke fia palalau mo ia? Kotea te ʼu fehuʼi ʼe ke fia fai anai ki ai? Toe fakakaukauʼi mo te temi ʼae ka fakatuʼuake anai natou ʼae ʼe ke ʼofa mamahi ai, ʼi takotou toe fesioʼaki. ʼE mahino ia ʼe kotou faʼufua anai, mo fetagihi ʼi te fiafia. Kotea ʼae ka ke ui age kia natou?

20. Kotea ʼae ʼe tou fakatotonu ke tou fai?

²⁰ ʼE tou lotofakafetaʼi kia Sehova ʼi tana fakapapauʼi mai ʼe ʼi ai anai he fakatuʼuake. ʼE feala ke tou tui ʼe hoko moʼoni anai, he ʼe loto moʼoni ia Sehova ki ai pea ʼe ina maʼu te malohi ke ina fakatuʼuake te kau mate. Koia tou fakatotonu ke tou fakamalohi tatatou tui ki te ʼamanaki taulekaleka ʼaia. ʼE tou fakaovi lahi ai anai ki te ʼAtua, ʼae ʼe ina fai kia tatou takitokotahi te fakapapau ʼaeni, “ ʼE toe maʼuʼuli ake anai natou ʼae ʼe ke ʼofa mamahi ai!”