ʼE Fakafiafia Te Tali Kaiga Pea ʼe Maʼuhiga ʼAupito
“Ke kotou fakaha te tali kaiga ia koutou, ʼo mole kotou meo.” —1 PETELO 4:9.
1. Kotea te ʼu faigataʼaʼia neʼe felaveʼi mo te kau Kilisitiano ʼo te ʼuluaki sekulo?
ʼI TE taʼu 62 ki te 64 hili te temi ʼo Sesu, neʼe faitohi te apositolo ko Petelo kia natou ʼae ʼe “nonofo fakatemi ʼi te malama ʼaeni pea mo mavetevete ʼi te ʼu koga meʼa ʼo Ponito, mo Kalate, mo Kapatosia, mo Asia pea mo Pitinia.” (1 Petelo 1:1) Neʼe mole tatau te ʼu agaʼi fenua mo te faʼahiga maʼuli ʼo te ʼu tehina mo tuagaʼane ʼaia, pea neʼe natou ʼomai mai te ʼu potu fenua kehekehe. Neʼe natou felaveʼi mo “te ʼu ʼahiʼahi faigataʼa” peʼe ko te fakataga, pea neʼe ʼaoga kia natou he fakalotomalohi mo he takitaki. Pea neʼe natou toe maʼuʼuli ʼi he ʼu temi faigataʼa. Neʼe tohi fenei e Petelo: “Kua ovi mai te fakaʼosi ʼo te ʼu meʼa fuli.” Koia mole fakalaka taʼu ʼe hogofulu ki ai pea maumauʼi ia Selusalemi. Kotea ʼe feala ke tokoni ki te kau Kilisitiano ʼo te potu fuli ke natou fakalaka ʼi te ʼu temi faigataʼa ʼaia?—1 Petelo 4:4, 7, 12.
2, 3. He koe neʼe fakalotomalohiʼi e Petelo ʼona tehina mo tuagaʼane ke natou tali kaiga? (Vakaʼi te ʼuluaki pāki.)
2 Neʼe fakalotomalohiʼi fenei e Petelo ʼona tehina mo tuagaʼane: “Ke kotou fakaha te tali kaiga ia koutou.” (1 Petelo 4:9) Ko te kupusiga palalau Fakakeleka ʼae ko “tali kaiga,” ʼe fakaʼuhiga ki “te agaʼofa peʼe ko te agalelei ki te kau matapule.” Kae neʼe fakalotomalohiʼi e Petelo ʼona tehina mo tuagaʼane ke natou tali kaiga ia natou, tatau aipe pe ʼe kua natou feiloʼiʼaki pea mo gaue fakatahi. ʼE tokoni feafeaʼi age anai te tali kaiga kia natou?
3 ʼE natou fefakaoviʼaki anai ʼi te tali kaiga. ʼE feafeaʼi kia koe? Kei ke manatuʼi koa te fiafia ʼae neʼe ke maʼu moka fakaafe koe e he tahi ki tona ʼapi? Pea ka ke fakaafe he tahi ki tou ʼapi ʼe kolua fefakaoviʼaki ai. Ko he aluʼaga lelei ʼaia ke ke feiloʼiʼaki ai mo ʼou tehina mo tuagaʼane ko hau tali kaiga kia natou. Ko te kau Kilisitiano ʼae neʼe maʼuʼuli ʼi te temi ʼo Petelo neʼe ʼaoga ke natou fefakaoviʼaki he ʼe kua ʼaʼasili malohi te ʼu faigataʼaʼia. Pea ʼe tonu ke toe feia mo tatou ʼi “te ʼu ʼaho fakamuli” ʼaeni.—2 Timoteo 3:1.
4. Kotea te ʼu fehuʼi ʼe talanoa anai ki ai ʼi te alatike ʼaeni?
4 Ko te ʼu aluʼaga fea ʼe feala ke tou tali kaiga ai ia tatou? Kotea te ʼu faʼahi ʼe feala ke ina taʼofi tatatou tali kaiga, kae kotea ʼe tokoni mai ke tou tauʼi te ʼu faʼahi ʼaia? Kotea ʼe lava tokoni mai ke lelei tatatou aga moka fakaafe tatou?
HE ʼU FAIGAMALIE KE TOU TALI KAIGA AI
5. ʼE feala ke tou tali kaiga feafeaʼi ʼi ʼatatou fono?
5 ʼI te ʼu fono: ʼE fakaafe tatou e Sehova mo tana kautahi ki te ʼu fono. Pea ʼe tou fakatalitali leleiʼi natou ʼae ʼe ʼomai ki te ʼu fono, kae tafito ia natou ʼae ʼe foʼofoʼou mai. (Loma 15:7) He neʼe toe fakaafe foki natou e Sehova. Koia ʼae ʼe tonu ai ke tou faiga ke natou logoʼi ʼe tou fakatalitali leleiʼi natou, tatau aipe pe ʼe feafeaʼi ʼonatou faʼahiga teu. (Sakopo 2:1-4) Kapau e ke fakatokagaʼi he tahi neʼe haʼu tokotahi, ʼe ke fakaafe anai koa ke kolua heheka fakatahi? ʼE lagi fiafia ai anai moka ke fakaha age te polokalama ʼo te fono peʼe ko te ʼu vaega Tohi-Tapu ʼae ʼe lolotoga lau. Ko he faigamalie lelei ʼaia ke tou “fakaha tuʼumaʼu te tali kaiga.”—Loma 12:13.
6. Ko ai ʼae ʼe tonu ke tou tali kaiga tafito ki ai?
6 Ko he kiʼi kafe peʼe ko he faikakai: Ko te hahaʼi ʼo te temi muʼa neʼe natou fakaha tuʼumaʼu te tali kaiga. Neʼe natou fakaafe ʼihi ki ʼonatou ʼapi ke natou kakai, ʼo natou fakaha ai ʼe natou fia liliu ko honatou kaumeʼa pea ke natou maʼu te tokalelei. (Senesi 18:1-8; Tu’i Fakamau 13:15; Luka 24:28-30) Kae ko ai ʼae ʼe tonu ke tou tali kaiga tafito ki ai? Ko ʼotatou tehina mo tuagaʼane ʼae ʼi te kokelekasio. Pea ʼuhi ʼae ʼe ʼaʼasili kovi te aga ʼo te malama ʼaeni, ʼe ʼaoga anai ke tou falala ki ʼotatou tehina mo tuagaʼane pea ke tou liliu ko he ʼu kaumeʼa lelei. ʼI te 2011, ko Te Tule Leʼo Ako ʼo te Petele ʼae ʼi Amelika ʼae neʼe kamata ʼi te hola fitu toe kuata afiafi (18:45), neʼe fetogi e te Kolesi Pule ke kamata ʼi te hola ono ʼosi kuata afiafi (18:15). Kotea tona tupuʼaga? Koteʼuhi ʼe faigafua age anai ki te kau Petelite ke natou fefakahaʼaki te tali kaiga moka ʼosi vave te fono ʼaia. Pea neʼe toe mulimuli ki ai te tahi ʼu filiale. Neʼe ko he toe faigamalie ʼaia ki te ʼu famili ʼo te Petele ke natou feiloʼiʼaki ai.
ʼE feala koa ke ke fakaafe ia natou ʼae ʼe kei foʼofoʼou ke kotou inu kafe, kakai fakatahi, peʼe kotou olo ʼo haʼele fakatahi?
7, 8. ʼE feafeaʼi hatatou fakaha te tali kaiga ki te ʼu tehina faiakonaki ʼae ʼe natou ʼaʼahi tatatou kokelekasio?
7 ʼI ʼihi temi, ko he tehina mai he tahi kokelekasio, peʼe ko te taupau ʼo te siliko, peʼe ko he tehina fakafofoga ʼo te Petele ʼe haʼu ʼo fai he akonaki ʼi tatatou kokelekasio. ʼE tou fakaʼaogaʼi koa te ʼu faigamalie ʼaia ke tou fakaha te tali kaiga ki te ʼu tehina ʼaia? (Lau ia 3 Soane 5-8.) ʼE feala ke tou fakaafe ia natou ke tou inu kafe peʼe ke tou kakai fakatahi ʼi totatou ʼapi.
8 Ko te tuagaʼane ʼi Amelika ʼe ina manatuʼi
fenei: “Lolotoga he ʼu taʼu neʼe ma maʼu te faigamalie mo toku ʼohoana, ke ma fakaha te tali kaiga, ʼo ma fakaafe he ʼu tehina faiakonaki mo ʼonatou ʼohoana ki toma ʼapi.” Ko te ʼu lakaga fuli ʼaia, neʼe ko he toe fakalotomalohi ki tanā tui pea mo he ʼu temi fakafiafia. ʼE ina ui fenei: “Neʼe mole he temi neʼe ma fakahemala ai ʼi tonatou fakaafeʼi.”9, 10. (1) Ko ai ʼae ʼe lagi ʼaoga ke tou fakaʼapi lolotoga he temi? (2) ʼE feala koa kia natou ʼae ʼe mole lahi tonatou ʼapi ke natou foaki he tokoni? Tuku mai he faʼifaʼitaki.
9 Natou ʼae ʼe ʼaoga ke fakaʼapi: ʼI te temi muʼa, neʼe ko he agamahani ia te foaki ʼo he nofoʼaga kia natou ʼae neʼe ʼomai mai he tahi ʼu kolo. (Sopo 31:32, MN; Filemone 22) Ia ʼaho nei, ʼe lagi ʼaoga ke tou fai feia. ʼE ʼaoga ke fakaʼapi te ʼu taupau ʼo te siliko moka natou ʼaʼahi te ʼu kokelekasio. ʼO toe feia kia natou ʼae ʼe kau ki te ʼu ako Fakatohi-tapu kehekehe ʼa te kautahi pea mo natou ʼae ʼe kau ki te ʼu gaue laga fale. Kae, ʼe feafeaʼi kia natou ʼae ʼe mole kei ʼi ai honatou ʼapi hili he tuʼutamaki fakanatula? ʼE lagi ʼaoga ke fakaʼapi natou ʼo kaku ki te toe laga ʼo tonatou ʼapi. ʼAua tatatou manatu ʼae, ʼe feala pe kia natou ʼae ʼe lalahi ʼonatou ʼapi ke natou foaki he tokoni. Neʼe lagi kua natou fai tuʼa lahi te faʼahi ʼaia ʼi muʼa atu. Kae ʼe feala koa hau fakaʼapi he tahi tatau aipe pe ʼe mole lahi tou ʼapi?
10 Ko te tehina ʼi Corée du Sud ʼe ina manatuʼi te temi ʼae neʼe ina fakaʼapi ai ia natou ʼae neʼe kau ki te ʼu ako Fakatohi-tapu ʼa te kautahi. ʼE ina tohi fenei: “ ʼI te kamata, neʼe au tuʼania, he neʼe hoki au ʼohoana pe pea neʼe mole lahi toma kiʼi ʼapi. Kae, neʼe ma fiafia ʼaupito ʼi tamā fakaʼapi te kau ako. Neʼe feala ai ke ma sisio ki te fiafia ʼae ʼe maʼu e he taumatuʼa ʼi tanā fai he ʼu fakatuʼutuʼu fakalaumalie pea mo nā tauhi fakatahi kia Sehova.”
11. He koʼe ʼe lagi ʼaoga anai ke ke tali kaiga kia natou ʼae ʼe foʼou mai ki tou kokelekasio?
11 Te ʼu tehina mo tuagaʼane ʼae ʼe foʼofoʼou mai ki te kokelekasio: ʼE lagi ʼomai ʼihi tehina mo tuagaʼane peʼe ko he ʼu famili mai ʼihi kokelekasio ʼo maʼuli ʼi tokotou faʼahi. Neʼe natou ʼomai he neʼe lagi ʼaoga he tokoni ki tokotou kokelekasio. Peʼe lagi ko he ʼu pionie neʼe hinoʼi mai ki tokotou kokelekasio. Pea ʼe ko he toe fetogi lahi ia kia natou. ʼE tonu anai ke natou fakamamahani ʼi he kolo foʼou, ʼi he kokelekasio foʼou pea mo he lea peʼe ko he agaʼi fenua foʼou. ʼE feala koa ke ke fakaafe ia natou ʼae ʼe kei foʼofoʼou ke kotou inu kafe, kakai fakatahi, peʼe kotou olo ʼo haʼele fakatahi? ʼE ʼaoga anai te faʼahi ʼaia ke natou maʼu ai honatou ʼu kaumeʼa foʼou pea ke natou fakamamahani mo te ʼu aluʼaga foʼou ʼae ʼe hoko ʼi tonatou maʼuli.
12. Fakamatala he aluʼaga neʼe hoko ʼe ha ai ʼe mole ʼaoga ke tou teuteuʼi he ʼu tuʼuga meʼa moka ʼe tou tali kaiga.
12 ʼE mole ʼaoga ke lahi he ʼu meʼa ʼe ke teuteuʼi moka ʼe ke faifakaafe. (Lau ia Luka 10:41, 42.) ʼE manatuʼi e te tehina ia te aluʼaga neʼe hoko ʼi tanā kamata misionea mo tona ʼohoana. ʼE ina ui fenei: “Neʼe kei ma tupulaga, pea neʼe kei foʼou ia meʼa fuli kia maua pea neʼe ma manatu tuʼumaʼu ki ʼoma famili. ʼI te tahi afiafi, neʼe lotomamahi tafito ai toku ʼohoana. Logo la ʼaku faiga, kae neʼe mole pe lotofimalie ai. Hili ia, neʼe tukituki mai toma matapa ʼi te teitei hola 7 vaelua poʼuli. Neʼe ko te kiʼi fafine ʼe ina ako te Tohi-Tapu neʼe haʼu mo ʼama foʼi moli ʼe tolu. Neʼe fia haʼu ʼo felaveʼi mo te ʼu misionea foʼou. Neʼe ma fakaafe ai ia ia ki fale, ʼo ma foaki age tona ipu vai mokomoko. ʼOsi ʼaia, pea neʼe matou fai ʼomatou ti mo te kiʼi sokola. Neʼe heʼeki ma palalau ʼi te lea Swahili pea neʼe mole palalau mo te kiʼi fafine ʼi te lea Fakapilitania.” Neʼe ui e te tehina, neʼe tokoni te aluʼaga ʼaia kia naua ke nā maʼu honā ʼu kaumeʼa ʼi te ʼu tehina mo tuagaʼane ʼo te fenua pea neʼe nā fiafia ai.
KE MOLE TAʼOFI E HE MEʼA IA TAU TALI KAIGA
13. Kotea te ʼu fua lelei ʼo te tali kaiga?
13 Neʼe kua ke lotolotolua koa ʼi te fakaha ʼo te tali kaiga? Kapau ko ia, neʼe mole ke maʼu te faigamalie ʼaia ʼae ke ke iloʼi ia he ʼu lakaga fakafiafia pea mo ke maʼu hou ʼu kaumeʼa ʼe ke taupau anai ki te heʼe gata. Ko te tali kaiga ʼe ko he tahi puleʼaki lelei pe ʼaia ke mole toe logoʼi ai e he tahi ia tana nofo tokotahi. Kae, he koʼe koa ʼe tuʼania he tahi ʼi te tali kaiga? Tou vakaʼi ʼona tupuʼaga.
14. Kotea ʼe feala ke tou fai moka ʼe mole maʼu hotatou temi peʼe ko he malohi feʼauga ke tou tali kaiga peʼe ke tou tali he fakaafe?
14 ʼE ʼaoga ki ai he temi mo he malohi: ʼE maʼumaʼua te hahaʼi ʼa Sehova pea ʼe lahi ʼanatou gaue. ʼE lagi manatu ʼihi ʼe mole maʼu honatou temi peʼe ko he malohi feʼauga ke natou fakaha ai te tali kaiga. Kapau ʼe ke manatu feia, ʼe lagi ʼaoga ke ke fetogi tau polokalama ke feala ai hau tali kaiga mo ke tali moka fakaafe koe. ʼE maʼuhiga ʼaupito koteʼuhi ʼe fakalotomalohiʼi tatou ʼi te Tohi-Tapu ke tou tali kaiga. (Hepeleo 13:2) Koia ko te tali kaiga ʼe ko he gaue lelei ʼe tonu ke fai. Kae ke feala hau fakaha te tali kaiga, ʼe lagi ʼaoga anai ke ke fakasiʼisiʼi tou temi ki te ʼu meʼa ʼae ʼe mole maʼuhiga.
15. He koe ʼe manatu ʼihi ʼe mole feala hanatou tali kaiga?
15 Tau faʼahiga manatu ʼo ʼuhiga mo koe totonu: Neʼe kua ke fia tali kaiga koa, kae ʼi tau manatu ʼe mole ke lava fai te faʼahi ʼaia? ʼE lagi ʼe ke umiuminoa pea mo ke tuʼania naʼa mole faʼa leleiʼia e te kau fakaafe. Peʼe lagi mole lahi tau foʼi falā pea ke tuʼania ai naʼa mole feala hau foaki he ʼu meʼa lelei ohage ko te ʼu tehina mo tuagaʼane ʼae. Kae ke ke manatuʼi, ʼe mole tonu ke matalelei feafeaʼi tou ʼapi. ʼE fiafia anai tau kau fakaafe moka ʼe maʼa pe tou ʼapi mo tokalelei kae tafito ko tau agalelei.
16, 17. Kotea ʼe feala ke ke fai moka ke tuʼania ʼi he fakaafe ʼo he tahi?
16 Kapau ʼe ke tuʼania moka ke fakaafe he tahi pea ʼe mole ko koe tokotahi pe. ʼE ui fenei e te tagata ʼafeā ʼi Pilitania: “ ʼE tou hoha tuʼumaʼu moka tou fakatalitali te kau fakaafe. Kae ohage pe ko te ʼu meʼa fuli ʼae ʼe pipiki ki te tauhi ʼae kia Sehova, ko te ʼu tapuakina mo te fiafia ʼae ʼe tou maʼu ai ʼe lahi age ia ʼi te ʼu tuʼania. Neʼe au leleiʼia te ʼu lakaga ʼae neʼe matou fai inu kafe pea mo faipalalau ai mo te kau fakaafe.” Ko he meʼa maʼuhiga ke tou tokaga tuʼumaʼu kia natou ʼae neʼe tou fakaafe. (Filipe 2:4) Tokolahi te hahaʼi ʼe natou fia fakamatala te ʼu faʼahi neʼe hoko ʼi tonatou maʼuli. ʼE feala ke tou fagono ai ki te ʼu fakamatala ʼaia moka hoki tou fakatahi mo natou. Neʼe tohi fenei e te tahi tagata ʼafeā: “Ka au fakaafe ʼoku kaumeʼa ʼi te kokelekasio ki toku ʼapi ʼe tokoni mai ke au mahino kia natou pea ke au iloʼi lelei ai natou, tafito la pe neʼe natou maʼu feafeaʼi te moʼoni.” Kapau ʼe ke tokaga lelei kia natou ʼae neʼe ke fakaafe, ke mahino kia koe ʼe natou leleiʼia fuli anai te kiʼi lakaga ʼaia.
17 Ko te tuagaʼane pionie ʼe ina fakaʼapi tuʼumaʼu te kau ako ʼo te ʼu ako Fakatohi-tapu kehekehe ʼa te kautahi, ʼe ina ui fenei: “ ʼI te kamata neʼe au tuʼania, koteʼuhi neʼe mole faʼa matalelei toku ʼapi pea ko te ʼu puha kua fakaʼaogaʼi ʼae ʼi toku ʼapi. Kae neʼe fakafimalieʼi au e te ʼohoana ʼo te tehina faiako. Neʼe ina ui mai, moka nā gaue mo tona ʼohoana ʼi te selevisi taupau fealuʼaki, neʼe nā leleiʼia tafito te ʼu vahaʼa ʼae neʼe fakaʼapi ai naua e he tahi ʼe manatu fakalaumalie. Tatau aipe pe ʼe mole lahi hona ʼu koloa fakamalama kae ʼe tatau ʼanatou fakatuʼutuʼu, ʼae ko te tauhi kia Sehova pea mo maʼuli fakafeʼauga. Neʼe au toe manatuʼi ai te faʼahi neʼe palalau tuʼumaʼu ki ai tamatou faʼe kae kei matou veliveli: ‘ ʼE lelei age he pa lauʼakau ʼe maʼu ai te ʼofa.’ ” (Taaga Lea 15:17, MN) ʼE mole tonu ia ke tou tuʼania, koteʼuhi ko te fakaha ʼo te ʼofa kia natou ʼae neʼe tou fakaafe ʼae ʼe maʼuhiga.
18, 19. ʼE tokoni feafeaʼi mai te tali kaiga ki te tauʼi ʼo ʼatatou manatu ʼae ʼe kovi ʼo ʼuhiga mo ʼihi?
18 Tau faʼahiga manatu ʼo ʼuhiga mo ʼihi: ʼE ʼi ai koa he tahi ʼi tau kokelekasio ʼe fakatupu ita atu? Kapau ʼe mole ke faigaʼi ke ke tauʼi tau faʼahiga manatu ʼaia, pea ʼe mole fetogi anai tau manatu ʼaia. ʼE lagi ʼe mole ke fia fakaafe he tahi ki tou ʼapi ʼuhi pe ko tona agaaga. Peʼe lagi neʼe ke mamahi ki he tahi ʼi muʼa atu, pea ʼe faigataʼa tau galoʼi te faʼahi ʼaia.
19 ʼE ui mai ʼi te Tohi-Tapu ʼe feala ke lelei age au felogoi mo ʼihi, ʼo toe feia ki ʼou fili, mo kapau ʼe ke tali kaiga. (Lau ia Taaga Lea 25:21, 22.) ʼE feala ke ke tauʼi ʼau faʼahiga manatu ʼae ʼe kovi ʼo ʼuhiga mo he tahi pea ke toe lelei ai ʼakolua felogoi moka ke fakaafe ia ia ki tou ʼapi. ʼE feala pe ke ke tokagaʼi ʼona kalitate ʼae neʼe sioʼi e Sehova ʼi tana taki mai ki te moʼoni. (Soane 6:44) Kapau ko te ʼofa ʼae ʼe ina uga koe ke ke fakaafe he tahi ʼe mole ʼamanaki ki ai, ko te kamataʼaga la ʼaia ʼo he fakakaumeʼa lelei. ʼE feala ke ke iloʼi feafeaʼi ko te ʼofa ʼae ʼe ina uga koe ke ke fai te faʼahi ʼaia? ʼE feala moka ʼe ke maʼuliʼi te tokoni ʼaeni ia Filipe 2:3: “ ʼAki he agavaivai kotou fakaʼuhiga te hahaʼi fuli ʼe maʼoluga age ia koutou.” ʼE tonu ke tou fakakaukauʼi pe ʼe maʼoluga feafeaʼi ʼotatou tehina mo tuagaʼane ia tatou. ʼE feala ke tou toʼo he ʼu ako mai tanatou tui, faʼa kataki, peʼe ko ʼihi atu kalitate Fakakilisitiano. Ka tou fakakaukau ki ʼonatou kalitate, ʼe malohi ai totatou ʼofa ʼae kia natou pea ʼe faigafua ai hatatou tali kaiga.
KE LELEIʼIA KITA E IA ʼAE NEʼE FAIFAKAAFE
20. ʼE feafeaʼi hatatou tuha mo te falala moka fakaafe tatou, pea kotea tona tupuʼaga?
20 Neʼe fehuʼi fenei e te tagata faipesalemo ko Tavite: “[Sehova], ko ai ka nofo anai i tou falela?” (Pesalemo 15:1) Hili ia, neʼe talanoa ia Tavite ki te ʼu kalitate ʼae ʼe loto e Sehova ke maʼu e natou ʼae ʼe ina fakaafe. Ohage la ko te tuha mo te falala he ʼe ui fenei ʼi te Tohi-Tapu: “E mole toe liliu ia ia ki muli mo kapau nee ina fai he fakapapau ae kua kovi kia ia.” (Pesalemo 15:4) Ka tou tali he fakaafe, ʼe mole tou holoʼi anai te fakaafe ʼaia ki he kiʼi meʼa noa. ʼE lagi neʼe kua teuteuʼi meʼa fuli mo ʼotatou fakatalitali kae moka tou holoʼi te fakaafe ʼaia ʼe to noa anai tona kinakina. (Mateo 5:37) ʼE holoʼi e ʼihi he fakaafe mo kapau neʼe fai age e he tahi ia fakaafe ʼe natou leleiʼia age. ʼE ha ai koa te ʼofa mo te fakaʼapaʼapa? ʼE tonu ke tou lotofakafetaʼi kia ia ʼae neʼe ina fai te fakaafe tatau aipe pe ʼe kotea ka ina foaki mai. (Luka 10:7) Kapau ʼe tonu ke tou holoʼi, ʼe tou fakaha anai ʼe tou ʼoʼofa ai mo tou tokagaʼi ia ia mo kapau ʼe tou fakaha fakatomuʼa age.
21. ʼE tokoni feafeaʼi mai te fakaʼapaʼapa ki te agaʼi fenua ke fiafia ai ia ia ʼae neʼe ina fakaafe tatou?
21 ʼE toe maʼuhiga ke tou fakaʼapaʼapa ki te ʼu agaʼi fenua. ʼI ʼihi agaʼi fenua tatau aipe pe neʼe mole fakaafe koe kae ʼe feala pe tau haʼu. Ko ʼihi agaʼi fenua, ʼe lelei age ke tou fakaha fakatomuʼa ki he tahi hatatou olo atu. Ko ʼihi koga meʼa, ko ia ʼae neʼe ina fai te fakaafe ʼe ina foaki te meʼa kai ʼae ʼe lelei age ki tana kau fakaafe, kae hoki muli tona famili. Kae ko ʼihi koga meʼa, ʼe fakatatau pe te hahaʼi fuli. Ko ʼihi koga fenua, ʼe lagolago ia natou ʼae neʼe fakaafe ʼo natou ʼaumai he meʼa ke tokoni ki te meʼa kai. Kae ko ʼihi koga fenua, ʼe mole loto ia e natou ʼae ʼe natou fai te fakaafe ke haʼu he tahi mo he meʼa. ʼI ʼihi agaʼi fenua, ʼe mata fakaʼapaʼapa ia te fakafisi ki te ʼuluaki peʼe ko te lua fakaafe. Kae ko ʼihi agaʼi fenua, ʼe mole ko he aga fakaʼapaʼapa hakita fakafisi ki tokita ʼuluaki fakaafe. ʼE tonu anai ke tou faiga malohi ke fiafia ia ia ʼae neʼe ina fakaafe tatou.
22. He koe ʼe maʼuhiga ke tou fefakahaʼaki “te tali kaiga”?
22 Neʼe ui fenei e te apositolo ko Petelo: “Kua ovi mai te fakaʼosi ʼo te ʼu meʼa fuli.” (1 Petelo 4:7) Ia ʼaho nei, ʼe tou tau mo te mamahi lahi ʼae neʼe heʼeki hoko ki te malamanei. ʼUhi ʼae ʼe fakaalualu ʼo kovi age te tuʼu ʼaeni, ʼe ʼaoga anai ke tou ʼoʼofa lahi age ki ʼotatou tehina mo tuagaʼane. Ko te tokoni ʼaeni ʼa Petelo ʼe ʼaoga tafito mai ʼi te temi nei: “Ke kotou fakaha te tali kaiga ia koutou.” (1 Petelo 4:9) ʼEi ko te tali kaiga ʼe ko he aluʼaga fakafiafia mo maʼuhiga ʼi te temi nei ʼo talu ai.