1-2. (1) Ko te temi fea ʼae ʼe mole faigafua ai hakita fakamolemole? (2) Neʼe feafeaʼi te fakaha e Denise tana lotofakamolemole?

 ʼE FAIGATAʼA koa hau fakamolemole ki he tahi? Tokolahi ia tatou ʼe tou feia, tafito la, moka fai mai e he tahi he ʼu palalau peʼe ko he meʼa ʼe tou mamahi ai. Kae, ʼe feala ke tou katakiʼi te mamahi ʼaia ʼe tou logoʼi pea mo fakamolemole. Tou vakaʼi muʼa te faʼifaʼitaki ʼo te tuagaʼane ko Denise, a neʼe fakaofoofo ʼosi tana lotofakamolemole. ʼI te 2017, neʼe alu mo tona kiʼi famili ʼo mamata te Petele ʼo Warwick. Kae ʼi tanatou liliu leva kio natou, neʼe ʼi ai te motoka neʼe ina fakaʼi natou pea neʼe pogia ai ia Denise. ʼI tana ofo ake, neʼe ina iloʼi neʼe lavevea kovi ʼana tamaliki pea kua mate tona ʼohoana, ko Brian. Ka ina manatuʼi te meʼa ʼae neʼe hoko, ʼe ui fenei e Denise: “Neʼe au lotomamahi ʼosi pea neʼe mole kei au iloʼi pe kotea ka au fai.” Ki muli age, neʼe ina iloʼi leva neʼe mole he meʼa neʼe ina fakaleluʼi te sofea, neʼe mole konahia, pea neʼe mole toloke. Koia neʼe faikole leva kia Sehova ke ina foaki age te tokalelei.

² Neʼe fakamauʼi leva te tagata ʼae neʼe ina fakahoko te tuʼutamaki. Kapau ʼe tala e te telepinale ko tana hala, pea ʼe ʼave ʼo pilisoni. Pea neʼe ui leva e te telepinale kia Denise, ʼe fakalogo te mamafa ʼo tana tuʼa kia ia. Neʼe ui fenei e Denise: “ ʼE ko he meʼa fakamamahi moka kita manatuʼi te meʼa ʼae neʼe hoko. Neʼe hage pe ko he toʼo ʼo he ʼu mataʼi tui ʼi he lavea, pea ʼai ki ai he kilo masima.” ʼOsi ki ai ni vahaʼa, neʼe alu ia Denise ki te telepinale. Pea neʼe palalau ai ia muʼa ʼo te tagata ʼae neʼe ina fakahoko te tuʼutamaki. Kotea ʼae neʼe ina ui? Neʼe ina kole ki te tuʼi fakamau ke  ina fakamolemole ki te tagata ʼaia. b ʼI te logo ʼa te tuʼi fakamau ki te meʼa ʼaia, neʼe tagi ai. Pea neʼe ina ui fenei: “Talu mai taʼu ʼe 25 ʼo taku tuʼi fakamau, ko taku hoki logo e ki he meʼa feia kua hoko ʼi te telepinale. Neʼe heʼeki au logo ki he famili ʼe natou kole ke fakamolemole kia ia ʼae neʼe hala. Neʼe heʼeki au logo pe la ki he tahi neʼe ina fakaha feiaʼi tona ʼofa pea mo te lotofakamolemole.”

 3. Kotea ʼae neʼe tokoni kia Denise ke lotofakamolemole?

³ Kotea ʼae neʼe tokoni kia Denise ke lotofakamolemole? Neʼe metitasio ki te lotofakamolemole ʼa Sehova. (Mik. 7:​18) Kapau ʼe tou lotofakafetaʼi lahi kia Sehova ʼi tana lotofakamolemole, ʼe tokoni mai anai ke tou lotofakamolemole.

 4. Kotea ʼae ʼe loto e Sehova ke tou fai? (Efeso 4:​32)

⁴ ʼE loto e Sehova ke tou fakamolemole ki te hahaʼi ʼaki he loto ʼe lelei, ohage pe ko tana fakamolemole mai kia tatou. (Lau ia Efeso 4:​32.) ʼE ina loto ke tou fakamolemole kia natou ʼae neʼe natou fakamamahiʼi tatou. (Pes. 86:5; Luka 17:4) ʼI te alatike ʼaeni, ʼe tou maʼu ai he ʼu tokoni ʼe tolu ke faigafua ai hatatou fakamolemole ki ʼihi.

TOKAGAʼI TE ʼU MEʼA ʼAE ʼE KE LOGOʼI

 5. Ka tou lau ia Taʼaga Lea 12:​18, kotea ʼe tou logoʼi moka fakamamahiʼi tatou e he tahi?

⁵ ʼE feala ke tou mamahi ʼuhi ko he ʼu palalau peʼe ko he meʼa neʼe fai mai e he tahi, tafito la moka ko hokita kaumeʼa lelei peʼe ko he tahi ʼo te famili. (Pes. 55:​12-​14) ʼI ʼihi temi, ʼe tou lotomamahi ʼosi ohage pe neʼe hukiʼi tatou ʼaki he heleta. (Lau ia Taʼaga Lea 12:18.) ʼI tau manatu la, ʼe ko he puleʼaki lelei koa ke mole tou tokagaʼi te ʼu meʼa ʼae ʼe tou logoʼi? Kapau ʼe tou fai te faʼahi ʼaia, ʼe hage pe ʼe tou tuku te heleta ʼi te mataʼi lavea. Ko tona fakaʼuhiga ʼe kei tou logoʼi pe totatou mamahi.

 6. Kapau neʼe fakamamahiʼi tatou e he tahi, kotea ʼe feala ke tou logoʼi?

⁶ Ka fakamamahiʼi tatou e he tahi, ko te ʼuluaki meʼa pe ʼe tou logoʼi ʼe ko te ita. ʼE ui ʼi te Tohi-Tapu ʼe feala ʼi ʼihi temi ke tou iita. Kae ʼe ina fakalotomalohiʼi tatou ke ʼaua naʼa puleʼi tatou e te ita. (Pes. 4:4; Efe. 4:​26) Kotea tona tupuʼaga? He kapau ʼe ke taupau tou ita, ʼe fakatupu ai hau fai he meʼa ʼe kovi. (Sakp. 1:​20) ʼAua naʼa galo kia koe, ʼe feala hau ita kae ʼe tonu ke ke filifili pe ʼe hoko atu tau nofo ita.

 7. Kotea te tahi ʼu aluʼaga ʼe tou logoʼi moka ʼe fai mai he tahi he meʼa ʼe kovi?

⁷ ʼE feala ke tou toe logoʼi he tahi ʼu meʼa fakalotomamahi moka ʼe fai mai he meʼa ʼe kovi kia tatou. Ohage la, neʼe ui fenei e te tuagaʼane ko Ann: “ ʼI taku kei veliveli, neʼe liʼaki e taku tamai ia taku faʼe kae alu ia ʼo ʼohoana mo te fafine ʼae neʼe ina taupau au. Neʼe au logoʼi hoku liʼakina. ʼI tanā maʼu fanau, neʼe hage leva mole kei ʼi ai hoku ʼuhiga. Neʼe au lahilahi ake mo te manatu ʼae ʼe mole he tahi ʼe ʼofa ia au.” ʼE toe fakaha e te tahi tuagaʼane ʼe higoa ko Georgette te meʼa ʼae neʼe ina logoʼi ʼi te temi ʼae neʼe hala ai ki tuʼa tona ʼohoana. ʼE ina ui fenei: “Neʼe mā kaumeʼa lelei talu mai tamā liliki, pea neʼe mā pionie toko lua, pea mo faifakamafola tuʼumaʼu. Neʼe mamahi ʼosi toku loto.” ʼE ui fenei e te tahi tuagaʼane ʼe higoa ko Naomi: “Kia au, neʼe mole au ʼamanaki pe la ʼi he ʼaho ʼe fai anai e toku ʼohoana kia au he meʼa ʼe kovi. Kae ʼi te ʼaho leva ʼae neʼe ina fakaha mai ai kia au ʼe ina sioʼi fakafufu  te ʼu ʼata kovi, neʼe au logoʼi hoku kakaʼi mo lotomamahi ai.”

 8. (1) Tuku mai he ʼu tupuʼaga ʼe tonu ai ke tou lotofakamolemole. (2) Kotea te ʼu lelei ʼe tou maʼu moka ʼe tou fakamolemole? (Vakaʼi mo te ʼa takai “  ʼE Feafeaʼi Mo Kapau ʼe Tou Mamahi He Neʼe Fai Mai e He Tahi He Aga ʼe Kovi?”)

⁸ ʼE mole feala ke tou puleʼi ʼihi. Ohage la, ʼe mole feala ke tou fakatotonu ki te hahaʼi te ʼu meʼa ʼae ʼe tonu ke natou ui peʼe fai. Kae ʼe feala pe ke tou puleʼi te ʼu meʼa ʼae ʼe tou logoʼi. Pea ko te meʼa ʼae ʼe lelei ke tou fai, ʼe ko tatatou fakamolemole. Kotea tona tupuʼaga? He ʼe tou ʼoʼofa ia Sehova, pea ʼe ina loto ke tou fakamolemole ki ʼihi. Kapau ʼe tou nonofo iita ʼo mole tou fakamolemole, pea ʼe feala ke tou fai he meʼa fakavale, pea mo fua kovi ai ki totatou maʼuli malolo. (Taag. 14:​17, 29, 30) Tou vakaʼi te meʼa ʼae neʼe ui e totatou tahi tuagaʼane ko Christine. ʼE ina ui fenei: “Ka au haga nofo pe mo toku ita pea mo lotomamahi, kua tahitahiga taku malimali. Pea mole kei lelei taku kai, ʼo toe feia mo taku moe. Neʼe faigataʼa kia au taku lolomi te ʼu meʼa ʼae neʼe au logoʼi, koia neʼe tupu ai he ʼu fihifihia ʼi tomā maʼuli fakataumatuʼa, pea neʼe mole kei au felogoi lelei mo ʼihi.”

 9. He koe ʼe tonu ke tou liʼaki te lotokovi?

⁹ Kapau neʼe mole fakalelei mai ia ia ʼae neʼe ina fakamamahiʼi kita, ʼe feala pe ke tou fakamaʼamaʼa totatou mamahi. ʼO feafeaʼi? ʼE ui fenei e Georgette, ʼae neʼe kua tou palalau ki ai: “Neʼe ʼaoga he temi kia au, kae neʼe mole kei au ita leva ki toku ʼuluaki ʼohoana. Neʼe au logoʼi ai he toe tokalelei ʼi toku loto.” Ka mole kei tou iita, ʼe tou puipui ai totatou loto ke mole tou lotokovi. Pea tahi, ʼe fua lelei pe anai kia tatou totonu, ko tona fakaʼuhiga ʼe mole tou toe tokagaʼi anai te meʼa ʼae neʼe hoko. Kae ʼe tou haga sio pe anai ki muʼa ʼo hoko atu pe totatou maʼuli pea mo fiafia. (Taa 11:17) Kae ʼe feafeaʼi mo kapau ʼe kei faigataʼa kia koe hau fakamolemole?

ʼE FEAFEAʼI HAU TAUʼI TOU LOTOMAMAHI PEʼE KO TOU ITA?

10. He koʼe ʼe ʼaoga kia tatou he temi feʼauga ke mole kei tou iita pea mo lotomamahi? (Vakaʼi mo te ʼu pāki.)

¹⁰ Kotea ʼae ka tokoni atu ke ke tauʼi tou lotomamahi pea mo tou ita? Toʼo he temi feʼauga ki te faʼahi ʼaia. Ka ʼosi fai he ʼu faitoʼo ki he tahi neʼe lavea kovi, ʼe ʼaoga anai ki ai he temi fualoa ke toe lelei ai. ʼE toe feia pe, ʼe toe ʼaoga he temi  ke fakamalolo ai totatou loto mai te ʼu mamahi ʼaia, pea ke tou fakamolemole ʼaki he loto katoa.​—Ekl. 3:3; 1 Pet. 1:​22.

11. ʼE tokoni feafeaʼi atu te faikole ke ke lava fakamolemole?

¹¹ ʼE feala hau faikole kia Sehova ke tokoni atu ke ke lotofakamolemole. c ʼE fakamahino e Ann, ʼae kua tou ʼosi palalau ki ai pe neʼe tokoni feafeaʼi te faikole ki ai. ʼE ina ui fenei: “Neʼe au faikole kia Sehova ke fakamolemole mai kia matou takitokotahi ʼo toku kiʼi famili, koteʼuhi neʼe matou fai he ʼu palalau mo he ʼu aga neʼe mole lelei. Neʼe au faitohi leva ki taku tamai mo te fafine ʼae kua nā ʼohoana, ʼe au fakamolemole age kia naua.” Neʼe iloʼi e Ann neʼe mole ko he meʼa ʼe faigafua. Kae ʼe ina toe ui fenei: “ ʼE au fakaʼamu pe kapau ʼe tokagaʼi e taku tamai mo tona ʼohoana taku faʼifaʼitakiʼi te fakamolemole ʼa Sehova, ʼe uga ai anai naua ke lahi age tanā fia iloʼi ia Sehova.”

12. He koʼe ʼe tonu ke tou falala kia Sehova kae mole ki te ʼu meʼa ʼae ʼe tou logoʼi? (Taʼaga Lea 3:​5, 6)

¹² Falala kia Sehova kae mole ki te ʼu meʼa ʼae ʼe ke logoʼi. (Lau ia Taʼaga Lea 3:​5, 6.) ʼE iloʼi e Sehova te meʼa ʼae ʼe lelei kia tatou. (Esa. 55:​8, 9) Pea ʼe mole feala ke ina kole mai he meʼa ke tou fai ʼe to kovi ai kia tatou. Koia, ka ina ui mai ke tou fakamolemole, pea ʼe tou tui papau ʼe fua lelei pe anai kia tatou. (Pes. 40:4; Esa. 48:​17, 18) Kae, kapau ʼe tou mulimuli pe ki te ʼu meʼa ʼae ʼe tou logoʼi, pea ʼe mole feala anai ke tou fakamolemole. (Taag. 14:12; Sel. 17:9) ʼE ui fenei e Naomi, ʼae neʼe kua tou ʼosi palalau ki ai: “ ʼI te kamata, neʼe au manatu neʼe tonu pe taku mole fakamolemole ki toku ʼohoana, ʼae neʼe ina sioʼi te ʼu ʼata kovi. Neʼe au mataku naʼa ina toe fakamamahiʼi au, peʼe ke ina galoʼi te ʼu mamahi ʼae neʼe ina fai mai. Pea neʼe au ui neʼe mahino ia Sehova ki te ʼu meʼa ʼae ʼe au logoʼi. Kae neʼe ʼi ai te aluʼaga neʼe au iloʼi leva. ʼE moʼoni, ʼe mahino ia Sehova ki te faʼahi ʼaia, kae ʼe mole fakaʼuhiga leva ʼe manatu tahi mo au. ʼE ina iloʼi te meʼa ʼae ʼe au logoʼi, pea ʼe ʼaoga he temi ke puli ai toku ita. Kae ʼe ina loto foki ke au fakamolemole.” d

 KE KE MAʼU HE ʼU MANATU ʼE LELEI

13. Ka tou lau ia Loma 12:​18-​21, kotea ʼae ʼe tonu ke tou fai?

¹³ Ka tou fakamolemole ki he tahi neʼe ina fakamamahiʼi tatou, ʼe mole gata pe ki takita mole toe palalau ki te aluʼaga ʼae neʼe hoko. Kapau ko ia ʼaia ko hotatou tehina peʼe tuagaʼane, ʼe tou faiga fakamalotoloto anai ke tou fakatokatoka mo ia. (Mat. 5:​23, 24) ʼE tou loto ke mole kei tou iita mo loto kovi, kae ke tou manavaʼofa mo lotofakamolemole. (Lau ia Loma 12:​18-​21; 1 Pet. 3:9) ʼE feafeaʼi hatatou fakahoko te faʼahi ʼaia?

14. Kotea ʼae ʼe tou faiga malohi ke tou fai? Pea kotea tona tupuʼaga?

¹⁴ Tou faiga malohi ke tou maʼu te sio ʼa Sehova ʼo ʼuhiga mo ia ʼae neʼe ina fakamamahiʼi tatou. Kotea tona tupuʼaga? Koteʼuhi ʼe sioʼi tuʼumaʼu pe e Sehova te meʼa ʼae ʼe lelei ia tatou. (2 Klk. 16:9; Pes. 130:3) Kae ʼe feafeaʼi kia tatou? Kotea ʼae ʼe tou tokagaʼi tafito ʼi te hahaʼi? Ko ʼonatou kalitate koa peʼe ko ʼonatou vaivaiʼaga? Kapau ʼe tou tokagaʼi tafito te ʼu kalitate ʼo ʼotatou tehina  mo tuagaʼane, ʼe faigafua anai hatatou fakamolemole. ʼE ui fenei e te tehina ko Jarrod: “ ʼE faigafua kia au haku fakamolemole ki he tehina, moka ʼe au manatuʼi te ʼu gaue lelei ʼae neʼe ina fai, kae mole ko te hala ʼae neʼe ina fai mai.”

15. He koʼe ʼe lelei ke tou ui age ki he tahi neʼe ina fakamamahiʼi tatou kua tou fakamolemole age ki ai?

¹⁵ ʼE toe maʼuhiga foki ke tou ui age kia ia ʼae neʼe ina fakamamahiʼi tatou kua tou fakamolemole age ki ai. Kotea tona tupuʼaga? Tou vakaʼi te manatu ʼa Naomi. ʼE ina ui fenei: “ ʼI te tahi ʼaho, neʼe ui mai e toku ʼohoana: ‘Kua ke fakamolemole mai koa kia au?’ Neʼe au fia tali age ‘ ʼEi, kua au fakamolemole atu,’ kae neʼe mole au lava ui age. Neʼe au mahino ai neʼe mole heʼeki au fakamolemole au ʼaki toku loto katoa. ʼAki te alu ʼo te temi, neʼe kua au lava ui age, ‘ ʼE au fakamolemole atu kia koe.’ Neʼe logoʼi ʼosi e siʼoku ʼohoana ia he lotofimalie, ʼo loloʼa ai ʼona mata, kae ko au, neʼe au logoʼi ʼosi te tokalelei ʼo toku loto. Talu mai ai mo taku toe falala kia ia. Kua mā toe liliu leva ko he ʼu kaumeʼa lelei.”

16. Kotea ʼae neʼe tou ako ʼo ʼuhiga mo te lotofakamolemole?

¹⁶ ʼE loto e Sehova ke tou lotofakamolemole. (Kol. 3:​13) Kae ʼe lagi faigataʼa. Kae, ʼe feala hatatou fai te faʼahi ʼaia mo kapau ʼe tou tokagaʼi te ʼu meʼa ʼae ʼe tou logoʼi, mo tauʼi tokita lotomamahi mo ita, pea mo faiga ke tou maʼu he ʼu manatu ʼe lelei.​—Vakaʼi te ʼa takai “  ʼE Tokoni Mai Aluʼaga ʼe Tolu Ke Tou Fakamolemole.”

FAKAKAUKAUʼI TE ʼU FUA LELEI MOKA ʼE KE LOTOFAKAMOLEMOLE

17. Kotea te ʼu tupuʼaga ke tou lotofakamolemole ai?

¹⁷ ʼE lahi te ʼu tupuʼaga ke tou lotofakamolemole ai. Tou vakaʼi tupuʼaga ʼe tolu. ʼUluaki, ka tou fakamolemole ʼe tou faʼifaʼitakiʼi ai tatatou Tamai manavaʼofa ko Sehova, pea ʼe tou fakafiafiaʼi ai tona loto. (Luka 6:​36) Lua, ʼe tou fakaha ai ʼe tou lotofakafetaʼi lahi ki te lotofakamolemole ʼa Sehova. (Mat. 6:​12) Pea tolu, ʼe tou fiafia ʼi tatatou maʼu hotatou maʼuli malolo, pea mo taupau maʼu ʼotatou ʼu kaumeʼa lelei.

18-19. Kotea te tapuakina neʼe hoko ʼuhi ko te fakamolemole ʼa Denise?

¹⁸ Ka lotofakamolemole, ʼe tou maʼu ai he ʼu tapuakina neʼe mole tou ʼamanaki pe la ki ai. Ko te aluʼaga ʼaia neʼe hoko ʼi te hisitolia ʼae neʼe tou palalau ki ai ʼi te kamata. Ko te tagata ʼae neʼe tupu ai te tuʼutamaki pea neʼe hao ai ia Denise, neʼe ina fakatuʼutuʼu ke fakamate ʼi te hili ʼo tona fakamauʼi. Kae neʼe mole iloʼi ia e Denise. Neʼe malave ki te loto ʼo te tagata ʼaia ia te fakamolemole age ʼa Denise kia ia. Koia, neʼe ina kamata leva tana ako Tohi-Tapu mo te ʼu Fakamoʼoni ʼa Sehova.

¹⁹ ʼE ʼi ai koa he tahi ʼe tonu ke tou fakamolemole kia ia? Kapau ko ia, ohage ko Denise ʼe feala ke faigataʼa kia tatou, kae lagi ko he faʼahi ʼe tou maʼu ai he ʼu tapuakina lahi. (Mat. 5:7) Koia, ʼe tou faiga fuli ke tou faʼifaʼitakiʼi te fakamolemole ʼa Sehova.