TE ʼU KOLOA ʼO TOTATOU HISITOLIA
“Ko ʼAfea ʼAe Ka Toe Fai Ai Anai Hatatou Fakatahi Lahi?”
KO TE fakaʼosi ʼo te mahina ʼo Novepeli 1932 ʼi te Kolo ko Mexico, ʼae ʼe maʼuʼuli ai ia te toko tahi miliona tupu hahaʼi. Ko te hoki vahaʼa katoa pe ʼae ʼo te fakatuʼu ʼo te ʼu hila ʼi te ʼu ala, ke ina fakahoahoa lelei ia te feoloʼaki ʼa te ʼu motoka. Kaʼe ʼi te temi nei kua gatutu te hahaʼi ki te tahi aluʼaga. ʼE nonofo nei te hahaʼi kumi logo ʼi te taulaga saliote afi mo ʼanatou kamela ʼo fakatalitali te tau mai ʼa te tagata iloa. Ko ai te tagata ʼaia? Ko te pelesita ʼo te Sosiete Watch Tower ia Joseph F. Rutherford. ʼE toe fakatalitali ai foki mo te kau Fakamoʼoni ʼo te kolo ia te tehina ko Rutherford, ʼae ʼe haʼu ʼo kau ki tanatou fakatahi lahi ʼaho tolu.
Neʼe ui fenei ʼi te nusipepa ʼae ko te L’Âge d’Or: ‘ ʼE mahino ia, ko te fakatahi lahi ʼaia, ʼe ko he aluʼaga maʼuhiga anai ki te tuputupu ʼo te moʼoni ʼi te fenua ko Mekesike.’ Kaʼe neʼe ko te teitei toko 150 hahaʼi pe ʼae neʼe kau ki te fakatahi lahi ʼaia. Koia, he koʼe neʼe maʼuhiga ʼaupito ia te fakatahi lahi ʼaia?
ʼI muʼa ʼo te fai ʼo te fakatahi lahi ʼaia, neʼe mole lahi te fakamafola ʼo te moʼoni ʼi Mekesike. Talu mai te taʼu 1919, neʼe fai te ʼu fakatahi kaʼe neʼe tokosiʼi te nofoʼaki. Kaʼe ʼi te hili ʼo te taʼu ʼaia, neʼe mole kei lahi te ʼu kokelekasio. ʼI te taʼu 1929, neʼe fakatuʼu leva te filiale ʼi te Kolo ko Mexico, ʼo natou manatu ai ʼe tuputupu anai te moʼoni. Kaʼe neʼe kei ʼi ai pe te ʼu faigataʼaʼia. Neʼe fakatotonu leva e te kautahi ki te kau pionie ke ʼaua naʼa natou fefioʼaki ʼanatou gaue fakapaʼaga pea mo te faifakamafola. Neʼe ita ai ia te pionie, ʼo mavae ʼi te moʼoni pea alu ʼo faʼufaʼu ia tana kutuga ako Tohi-Tapu. Pea ʼi te temi pe ʼaia, neʼe tonu ke fetogi ia te tehina taupau ʼo te filiale, koteʼuhi neʼe ina fai he aga ʼe kovi. Koia, neʼe ʼaoga ai ke fakalotomalohiʼi ia te kau Fakamoʼoni agatonu ʼo Mekesike.
Lolotoga tana ʼaʼahi, neʼe fakalotomalohiʼi e te tehina ko Rutherford ia te kau agatonu ʼaia. Neʼe ina fai te faʼahi ʼaia ʼaki ʼana akonaki fakalotomalohi ʼe lua ʼi te fakatahi lahi, pea mo akonaki ʼe nima ʼi te latio. Neʼe ko te hoki fakaʼaogaʼi ʼaia e te ʼu tehina ia te latio moʼo fakamafola ia te logo lelei ʼi te fenua katoa ʼo Mekesike. Hili te fakatahi lahi, neʼe fakanofo leva ia te tehina taupau foʼou ʼo te filiale moʼo fakatuʼutuʼu ia te gaue. ʼAki te tapuakina ʼa Sehova, neʼe toe hoko atu e te kau Fakamoʼoni ia tanatou faifakamafola ʼaki he faʼafai.
ʼI te taʼu 1933, neʼe ʼi ai te ʼu fakatahi lalahi ʼe lua neʼe fai ʼi te fenua, ko te tahi ʼi Veracruz pea mo te tahi ʼi te Kolo ko Mexico. Neʼe gaue kinakina ia te ʼu tehina ʼi te faifakamafola pea neʼe ʼi ai ʼona fua lelei. Ohage la, ʼi te taʼu 1931, neʼe ʼi ai te kau faifakamafola ʼe toko 82. Pea ʼi te taʼu 1941, neʼe toe kaugā malie age, he neʼe ko te teitei toko 1 000 hahaʼi ʼae neʼe kau ki te Fakatahi Lahi ʼi te Kolo ko Mexico.
“NEʼE KAUGĀ MALIE TE ʼU ALA”
ʼI te taʼu 1943, neʼe haʼele te kau Fakamoʼoni ʼi te ala mo te ʼu pano ʼe lua neʼe pipiki fakatahi, ko te tahi ʼi * (Vakaʼi te kiʼi nota.) Neʼe kamata fakaʼaogaʼi e te kau Fakamoʼoni ia te ʼu pano moʼo fakaha ʼanatou fakatahi lalahi ʼi te taʼu 1936.
ʼonatou tuʼa pea ko te tahi neʼe natou ʼai ki muʼa. Neʼe natou fakaʼaogaʼi te ʼu pano ʼaia moʼo fakaha ia te fakatahi lahi “La Nation libre” (Te Puleʼaga ʼAe Kua ʼAteaina). Pea neʼe fai te fakatahi lahi ʼaia ʼi te ʼu kolo ʼe 12 ʼo Mekesike.Neʼe fua lelei ʼaupito te fakaʼaogaʼi ʼo te ʼu pano ʼi te Kolo ko Mexico. Koia ʼi te sulunale La Nación neʼe ʼi ai te alatike neʼe tohi fenei ai: ‘ ʼI te ʼuluaki ʼaho ʼo te fakatahi, neʼe fakatotonu ki te kau Fakamoʼoni ke natou fakaafe he hahaʼi kaugā malie. Pea ʼi te ʼaho ake leva, neʼe mole kei natou hao ʼi te koga meʼa ʼae neʼe fai ai te fakatahi.’ Neʼe mole fiafia ai te ʼEkelesia Katolika, pea neʼe natou fakafeagai ki te kau Fakamoʼoni. Kaʼe neʼe mole matataku te ʼu tehina mo tuagaʼane, he neʼe natou hoko atu pe te fakaha ʼo te fakatahi lahi. Neʼe ui fenei ʼi te tahi alatike ʼo te sulunale La Nación: “Neʼe sisio te hahaʼi ʼo te kolo katoa kia natou.” Neʼe toe ui ai foki, neʼe kua tui e te ʼu tehina mo tuagaʼane ia te ʼu pano. Neʼe toe fakaha foki ʼi te alatike, ia te pāki ʼo te ʼu tehina mo tuagaʼane ʼi te ʼu ala ʼo te Kolo ko Mexico pea neʼe tohi fenei: “Neʼe kaugā malie te ʼu ala.”
KO HE ʼU PALEPALE ʼE “MAKALULU PEA MO MAFANA AGE ʼI TE SIMA”
ʼI te ʼu taʼu ʼaia, tokolahi te kau Fakamoʼoni neʼe tonu ke natou fai he ʼu toe sakilifisio ke feala hanatou kau ki te ʼu fakatahi lalahi ʼi Mekesike. Ko te tokolahi ia natou ʼe ʼomai mai he ʼu kolo ʼe tuʼu mamaʼo ʼe mole ʼi ai ni ala, pea ʼe mole fakalaka ai he saliote afi. Neʼe tohi fenei e te kokelekasio: ‘ ʼE mole kaku mai pe la ia he saliote afi ki te koga meʼa ʼaeni.’ Koia ʼae neʼe tonu ai ki te ʼu tehina mo tuagaʼane ke natou heka ’i he ’u asino, peʼe natou haʼele lalo lolotoga ni ʼaho ke natou kaku ki te taulaga saliote afi. Pea natou toʼo ai te saliote afi ʼo olo ki te kolo ʼae ʼe fai ai te fakatahi lahi.
Ko te tokolahi ʼo te kau Fakamoʼoni ʼe masisiva kaʼe neʼe natou faigaʼi pe ke natou kau ki te fakatahi lahi. ʼI tanatou tau atu, neʼe fakaha e te ’u Fakamoʼoni ʼo te kolo ia te ʼofa mo te tali kaiga, ʼaki tanatou fakaʼapi te tokolahi ʼo natou. Ko ʼihi neʼe momoe ’i te ’u Fale Fono. Pea ko te teitei toko 90 ʼu tehina mo tuagaʼane neʼe momoe ’i te petele ’i te ’u fuga kalato tohi. Neʼe tohi ’i te Annuaire, neʼe lotofakafetaʼi te ’u tehina mo tuagaʼane ʼaia he neʼe “makalulu pea mo mafana age” te ’u kalato “’i te sima.”
ʼI te manatu ʼa te kau Fakamoʼoni ʼaia, ko tanatou fakatahi mo ʼonatou tehina mo tuagaʼane neʼe tuha ia mo te ʼu sakilifisio fuli ʼae neʼe natou fai. Ia ʼaho nei, kua ʼi ai te toko 850 000 tupu kau Fakamoʼoni ʼi Mekesike pea ʼe natou toe lotofakafetaʼi foki mo natou. * (Vakaʼi te kiʼi nota.) Neʼe ui ʼi te Annuaire 1949, logo la ʼonatou faigataʼaʼia, kaʼe neʼe hoko atu pe tanatou tauhi kia Sehova ʼaki he faʼafai. Tatau aipe pe ʼe kua hili ki ai he temi loaloaga, kaʼe ʼe kei natou faipalalau pe ʼo ʼuhiga mo te ʼu fakatahi lalahi ʼaki he lotofiafia. Koia ʼae neʼe fai liuliuga ai e te ʼu tehina mo tuagaʼane ia te fehuʼi ʼaeni: “Ko ʼafea ʼae ka toe fai ai anai hatatou fakatahi lahi?”—Mai tatatou tanakiʼaga tohi ’i Amérique centrale.