1. Kotea ʼae ʼe fakafealagia mai e te hiva ke tou fai?

ʼI TE tahi ʼaho, neʼe ui fenei e te tagata faʼu hiva iloa: “Ko te ʼu hiva ʼe mole gata pe ki tana lave lelei ki te ʼu taliga, kae ʼe toe malave ki ʼotatou loto.” ʼAki ʼatatou hiva ʼe tou fakavikiviki pea mo tou fakaha ai totatou ʼofa ʼae ia Sehova, tatatou Tamai ʼi selo. Pea ʼe tou toe fakaovi ai kia te ia. Koia, ʼe tou mahino ai ki te maʼuhiga ʼaupito ʼo te hiva ʼi te tauhi maʼa, tatau aipe pe ʼe kita hiva tokotahi peʼe mo ʼotatou tehina mo tuagaʼane.

2, 3. (1) Kotea ʼae ʼe lagi logoʼi e ʼihi moka ʼe tonu ke natou hiva leʼo lahi mo te kokelekasio? (2) Kotea te ʼu fehuʼi ʼae ka tou vakaʼi anai ʼi te alatike ʼaeni?

² Kae, kotea tau manatu moka ke hiva leʼo lahi mo te kokelekasio? ʼE ke ufiufi ai koa? ʼI ʼihi agaʼi fenua, ʼe lagi ufiufi te hahaʼi tagata ʼi te hiva ia muʼa ʼo te hahaʼi. ʼE feala ke fua kovi te aluʼaga ʼaia ki te kokelekasio katoa. Tafito la mo kapau ʼe mole hiva te kau tagata ʼafeā peʼe natou fai he tahi ʼu gaue lolotoga te katiko.—Pesalemo 30:13.

³ Ko te hiva, ʼe kau ki tatatou tauhi ʼae kia Sehova. Koia ʼe mahino papau ia, ʼe mole tou feoloʼaki anai pea ʼe mole tou faigaʼi anai ke tou pupuli ʼi te hiva ʼo te katiko. Koia, tou fai te ʼu  fehuʼi ʼaeni: ‘Kotea ʼe au logoʼi moka au hiva ʼi te ʼu fono? Kotea ʼe feala ke au fai mo kapau ʼe mole au fia hiva ia muʼa ʼo te hahaʼi? Pea ʼe au lava hiva feafeaʼi te ʼu katiko ʼaki toku loto katoa?’

4, 5. Neʼe feafeaʼi te fakatuʼutuʼu ʼo te ʼu hiva ʼae neʼe fai ʼi te fale lotu ʼi Iselaele?

⁴ Talu mai fualoa mo te fakaʼaogaʼi e te kau atolasio ʼa Sehova ia te musika moʼo fakavikiviki kia te ia. ʼI te temi ʼae neʼe nonofo agatonu ai te kau Iselaele kia Sehova, neʼe maʼuhiga te hiva ʼi tanatou tauhi. Ohage la, ʼi te temi ʼae neʼe teuteuʼi ai e Tavite te laga ʼo te fale lotu, neʼe ina fakatuʼutuʼu ia Levite ʼe toko 4 000 ke natou fakavikiviki kia Sehova ʼaki ia te musika. ʼI te ʼu Levite ʼaia, neʼe ko te toko 288 ʼae neʼe “natou ako te hiva [kia Sehova], natou fuli ae nee popoto i te hiva.”—1 Koloniko 23:5; 25:7.

⁵ Neʼe toe maʼuhiga foki te musika mo te hiva lolotoga te fakatapuʼi ʼo te fale lotu. ʼE ui fenei ʼi te Tohi-Tapu: “Nee hoko leva i te lakaga ae nee kau fakatahi ai te kau pupuhi fakatagi mo te kau hiva, ke natou leo tahi ki te hiva mo te fakafetai [kia Sehova]; pea nee natou hiki fakatahi ake onatou leo mo te u fakatagi pupuhi, mo te u pa, mo te u mea faimusika ake ae, o hiva [kia Sehova] . . . nee fakafonu e te kololia o [Sehova] te fale o te Atua.” ʼE mahino ia, ʼaki te aluʼaga ʼaia, neʼe toe malohi age ai te tui ʼa te kau Iselaele.—2 Koloniko 5:13, 14; 7:6.

6. Fakamatala ia te fakatuʼutuʼu makehe ʼae neʼe fai e Neemia ʼi te temi ʼae neʼe kovana ai ʼi Selusalemi.

⁶ Ko Neemia ʼae neʼe ina fakatuʼutuʼu te kau Iselaele ki te toe laga ʼo te ʼu kaupa ʼo Selusalemi. Pea neʼe ina toe fakatuʼutuʼu mo te kau Levite ke natou hiva pea mo fakatagi musika. Neʼe ʼaʼasili te fiafia ʼa te kau Iselaele lolotoga te fakatapuʼi ʼo te ʼu kaupa ʼuhi ko tanatou hiva pea mo tanatou fakatagi musika. Pea ʼi te lakaga ʼaia, neʼe filifili leva e Neemia “kau hiva e lua” moʼo fai he ʼu fakavikiviki. Neʼe haʼele te ʼu kau hiva ʼi te fuga kaupa ʼo te kolo. Neʼe nā takitahi te faʼahi kaupa ʼo kaku ki tanatou felaveʼi ʼi te kaupa ʼae ʼe tuʼu ovi ki te fale lotu. Pea neʼe feala ke logo mai mamaʼo ia tanatou hiva pea mo tanatou gaoʼi musika. (Neemia 12:27, 28, 31, 38, 40, 43) ʼE tou tui papau, neʼe fiafia ia Sehova ʼi tana logo ki te hiva fakafiafia mo fakavikiviki age ʼo ʼana kaugana.

7. Neʼe fakaha feafeaʼi e Sesu te maʼuhiga ʼae ke hiva te kau Kilisitiano ʼi tanatou tauhi?

⁷ ʼI te temi ʼo Sesu, neʼe kei maʼuhiga ia te musika ʼi te tauhi moʼoni. Fakakaukauʼi age muʼa pe ʼe kotea neʼe hoko ʼi te po ʼae ʼe maʼuhiga tokotahi ʼi te maʼuli ʼo te tagata. ʼI te ʼosi fai e Sesu ia te Taumafa ʼa Te ʼAliki mo ʼana tisipulo, neʼe natou hiva fakavikiviki kia Sehova.—Lau ia Mateo 26:30.

8. Kotea te faʼifaʼitaki neʼe tuku mai e te kau ʼuluaki Kilisitiano ʼo ʼuhiga mo te ʼu hiva fakavikiviki ki te ʼAtua?

⁸ Ko te kau ʼuluaki Kilisitiano neʼe natou tuku he faʼifaʼitaki lelei ʼi tanatou hiva fakavikiviki ki te ʼAtua. Neʼe mole natou olo ʼo tauhi kia Sehova ʼi te fale lotu ohage ko te kau Iselaele. Kae neʼe natou fakatahitahi ʼi he ʼu loto fale. Logo la neʼe mole matalelei te ʼu loto fale ʼaia ohage ko te fale lotu, kae neʼe hiva te ʼu tehina mo tuagaʼane ʼaki he loto fiafia. Koia, neʼe ui fenei ai e te apositolo ko Paulo ki ʼona tehina Kilisitiano: “Ke kotou haga akoʼi pea mo kotou haga fakalotomalohiʼi  ʼihi ʼaki ni pesalemo, mo ni fakavikiviki ki te ʼAtua, mo ni katiko ʼe kotou hiva ʼaki he lotofakafetaʼi, pea mo kotou hiva kia Sehova ʼaki ʼokotou loto katoa.” (Kolose 3:16) ʼE mahino ia, ʼe tonu ke tou hiva te ʼu katiko ʼae ʼi tatatou tohi katiko “ ʼaki he lotofakafetaʼi.” Pea ʼe kau te ʼu katiko ʼaia ki te meʼa kai ʼae ʼe foaki mai e “te tagata faifekau agatonu mo poto” ʼi tona temi totonu.—Mateo 24:45.

9. (1) He koʼe ʼe lagi tuʼania ʼihi ʼi te hiva ʼi te ʼu fono mo te ʼu fakatahi lalahi? (2) ʼE tonu ke feafeaʼi tatatou hiva fakavikiviki kia Sehova, pea ko ai ʼae ʼe tonu ke natou tuku mai he faʼifaʼitaki lelei? (Vakaʼi te ʼuluaki pāki.)

⁹ Kotea te ʼu tupuʼaga ʼae ʼe lagi ke tuʼania ai ʼi tau hiva? ʼE lagi tahitahiga te hiva ʼi tou famili peʼe ʼi tau agaʼi fenua. Peʼe lagi ke ufiufi mo lotovaivai moka ʼe ke fakatatau tau faʼahiga hiva ki te hahaʼi faiva ʼae ʼe hiva ʼi te latio mo te televisio. Kae ko totatou maʼua ke tou hiva fakavikiviki kia Sehova. Koia, puke ke maʼoluga tau katiko, lagaʼi tou ulu ki oluga, pea ke hiva fakafiafia. (Esetalasi 3:11; lau ia Pesalemo 147:1.) Kua lahi te ʼu Fale Fono kua fakaha te ʼu katiko ʼi te televisio, pea ʼe tokoni mai te faʼahi ʼaia ki te hiva ʼo ʼatatou katiko. Pea kua hivaʼi ʼi te temi nei te ʼu katiko ʼi te Ako ʼo Te Minisitelio ʼo Te Puleʼaga ʼae ʼe fai ki te kau tagata ʼafeā. ʼO ha lelei mai ai, ʼe maʼuhiga ke tuku e te kau tagata ʼafeā he faʼifaʼitaki lelei ʼo ʼuhiga mo te hiva ʼo te ʼu katiko ʼi te ʼu fono.

10. Kotea ʼe tonu ke tou manatuʼi moka tou tuʼania ʼi te hiva leʼo lahi?

¹⁰ Tokolahi ʼe natou tuʼania ʼi te hiva leʼo lahi, he ʼe ʼi tanatou manatu ʼe natou leʼo kovi. Kae, fakakaukauʼi age muʼa te aluʼaga ʼaeni: Ka tou palalau “ ʼe lahi te ʼu lakaga ʼe tou lakahala fuli ai,” kae ʼe toe hoko atu pe  tatatou palalau. (Sakopo 3:2) ʼO toe feia pe, ʼe mole tou tuku anai tatatou hiva fakavikiviki kia Sehova ʼuhi he ʼe tou leʼo kovi.

11, 12. ʼE tou lava hikihiki feafeaʼi tatatou faʼahiga hiva?

¹¹ ʼE lagi tou tuʼania he ʼe mole tou popoto ʼi te hiva. Kae ʼe ʼi ai te ʼu faʼahi faigafua ʼe feala ke tou fai ke hikihiki ai tatatou faʼahiga hiva.

¹² ʼE feala hau hiva leʼo lahi kae ʼe tonu ke ke ako tau manava. Ohage pe ko te mu malohi ʼo he foʼi mataʼi hila ʼuhi ko te hila, ʼe malohi tou leʼo ʼuhi ko te lelei ʼo tau manava. ʼE tonu anai ke leʼo lahi age tau hiva ʼi tau palalau. (Vakaʼi te ʼu tokoni ʼaoga ʼi te tohi Tirez profit de l’École du ministère théocratique, pasina 181-184, ʼi te kupu taki “Utilisez correctement votre position d’air.”) ʼI ʼihi temi, ʼe fakatotonu ʼi te Tohi-Tapu ki te kau atolasio ʼa Sehova ke natou “kalaga fakafiafia” moka natou hiva fakavikiviki.—Pesalemo 33:1-3, MN.

13. Fakamahino pe ʼe feafeaʼi hatatou mole tuʼania moka tou hiva.

¹³ ʼAhiʼahi fai te faʼifaʼitaki ʼaeni moka ke nofo tokotahi peʼe lolotoga tau ako fakafamili: Filifili he katiko ʼe ke leleiʼia. Lau te ʼu kupu fuli ʼaki he leʼo lahi. ʼOsi ʼaia, lau leva he falasisi katoa ʼaki hau foʼi manava ʼe tahi. Pea ʼaki pe tou leʼo malohi, ʼe ke hivaʼi leva te falasisi ʼaia. (Esaia 24:14) ʼE fakahaʼuhaʼu pe anai te malohi age ʼo tou leʼo pea ko he meʼa lelei ia. ʼAua naʼa ke tuʼania peʼe ke ufiufi ʼi te fai ʼo te faʼahi ʼaia.

14. (1) Kotea ʼe feala ke tokoni mai ki tatatou hiva? (Vakaʼi te fakamatala ʼae ʼi te ʼa takai “ Hikihiki Tau Faʼahiga Hiva?”) (2) Kotea te ʼu tokoni ʼaoga ʼae ʼe ke fakaʼaogaʼi anai moʼo fakatokatoka te ʼu fihifihia ʼo tou leʼo?

¹⁴ Ke malohi tou leʼo moka ke hiva, ʼe tonu ke ke avahi lelei tou gutu. Kae kotea ʼe tonu ke ke fai mo kapau ʼe ke manatu ʼe ke leʼo veliveli peʼe ke leʼo kiki fau? ʼE feala ke ke maʼu he ʼu tokoni ʼaoga ʼi te tohi Tirez profit de l’École du ministère théocratique, ʼi te fakamatala ʼae ’i te ʼa takai “Quelques problèmes particuliers à surmonter,” ʼi te pasina 184.

15. (1) Kotea ʼae neʼe fakaha ʼi te taʼu 2016 ʼi te fakatahi ʼae ʼe fai ʼi te taʼu fuli? (2) He koʼe neʼe toe vakaʼi ia te katiko?

¹⁵ ʼI te taʼu 2016 ʼi te fakatahi ʼae ʼe fai ʼi te taʼu fuli, neʼe fiafia te nofoʼaki katoa, he neʼe fakaha ifo e te Tehina ko Stephen Lett ʼae ʼe  kau ki te Kolesi Pule, te tohi katiko foʼou ko tona higoa “Tou Hiva Fakafiafia” kia Sehova. Ohage pe ko tona fakamahino e te Tehina ko Lett, neʼe ʼaoga ia he katiko foʼou, koteʼuhi neʼe toe vakaʼi ia te Tohi-Tapu Les Saintes Écritures. Traduction du monde nouveau. Neʼe fetogi te ʼu kupu ʼo te ʼu katiko, koteʼuhi neʼe fetogi te ʼu kupu ʼi te Tohi-Tapu Traduction du monde nouveau. Neʼe toe hilifaki ki ai te ʼu katiko foʼou ʼo ʼuhiga mo te gaue faifakamafola pea mo te totogi. Pea tahi, neʼe loto e te Kolesi Pule ke fai he tohi katiko ʼe toe lelei age, koteʼuhi ko te hiva ko he koga maʼuhiga ki tatatou tauhi. Pea ʼe hage pe tona takafi ko te takafi ʼo te Tohi-Tapu Traduction du monde nouveau.

16, 17. Kotea te tahi ʼu fetogi ʼae ka fai anai ki te tohi katiko foʼou?

¹⁶ Neʼe fakatahiʼi te ʼu hiva ʼae ʼe manatu fakatahi, ke faigafua te fakaʼaogaʼi ʼo te tohi katiko. Ohage la, ko te ʼu ʼuluaki katiko ʼe 12, ʼe talanoa kia Sehova, pea ko te ʼu katiko ʼe 8 ʼae ʼe hoa mai ki ai, ʼe talanoa kia Sesu mo te totogi, ʼo fai hoholo atu. ʼI te kamataʼaga ʼo te tohi katiko, ʼe maʼu ai te lisi ʼo te ʼu manatu tafito. Pea ʼe feala ke tokoni te faʼahi ʼaia ki he tehina ke ina maʼu he katiko ki hana akonaki.

¹⁷ Ke feala hatatou hiva ʼaki totatou loto katoa, ʼe fetogi anai ʼihi kupu ke tou mahino lelei age ki te ʼu manatu ʼo te ʼu katiko. ʼO toe feia ki ʼihi kupu tafito ʼo te ʼu katiko.  Ohage la, ʼe lelei ke fetogi te kupu tafito ʼo te katiko “Puipui Tou Loto” ki te kupu tafito ʼaeni, “Tou Puipui ʼOtatou Loto.” Kotea tona tupuʼaga? He ʼe ka hiva e he tahi ia te ʼu kupu ʼo te katiko ʼaia, ʼe hage ia ʼe ina fakatotonu ki ʼihi te meʼa ʼe tonu ke natou fai. Pea ʼe feala ke mata faikehe ki te kau papitema foʼou, te kau faifakamafola ʼae ʼe heʼeki papitema, mo te kau tupulaga ʼae ʼe kau ki ʼatatou fono mo fakatahi lalahi, ʼo toe feia ki te ʼu tuagaʼane. Koia, ʼe fetogi anai te kupu tafito pea mo te ʼu kupu ʼo te katiko ʼaia.

18. He koʼe ʼe tonu ke tou ako te ʼu katiko ʼi tatatou tohi katiko foʼou? (Vakaʼi te kiʼi nota.)

¹⁸ ʼE lahi te ʼu katiko ʼi te tohi katiko foʼou “Tou Hiva Fakafiafia” kia Sehova, ʼe hage pe ia ko he ʼu faikole. ʼE tokoni mai te ʼu katiko ʼaia ke tou fakaha kia Sehova te ʼu meʼa ʼae ʼe tou logoʼi ʼi ʼotatou loto. Pea ʼe uga anai tatou e ʼihi katiko “ki te ʼofa pea mo te ʼu gaue lelei.” (Hepeleo 10:24) ʼE mahino ia, ʼe tou fia ako ke tou iloʼi te fasi pea mo te ʼu kupu ʼo ʼatatou katiko. Pea ʼe feala ke tou fai te faʼahi ʼaia ʼaki tatatou fakalogo te ʼu katiko kua hivaʼi e ʼotatou tehina mo tuagaʼane, neʼe puke ʼi tatatou tuʼasila ʼi te Neti jw.org. Kapau ʼe ke akoako te ʼu katiko ʼi fale, ʼe ke hiva faʼifaʼitaliha anai ʼaki tou loto katoa. *—Vakaʼi te kiʼi nota.

19. ʼE feala ke tauhi feafeaʼi te kokelekasio katoa kia Sehova?

¹⁹ Manatuʼi, ko te hiva ko he koga ʼe maʼuhiga ʼi tatatou tauhi. Ka tou hiva kia Sehova, ʼe tou fakaha ai ʼe tou ʼoʼofa ia te ia pea ʼe tou lotofakafetaʼi ki te ʼu meʼa fuli ʼae neʼe ina fai maʼa tatou. (Lau ia Esaia 12:5.) Ka tou hiva fakafiafia, ʼe tou fakalotomalohiʼi ai ʼihi ke natou fai feia mo natou. Pea ʼe feala ki te kokelekasio katoa, te kau tupulaga, te kau matuʼa peʼe ko natou ʼe kei foʼou ʼi te moʼoni, ke natou tauhi kia Sehova ʼaki tanatou hiva. Koia, ʼaua tau tuʼania ʼi te hiva ʼaki tou loto, kae ke fakalogo ki te fakatotonu ʼaeni neʼe fai e te tagata faipesalemo: “Kotou hiva kia Sehova.” ʼEi, tou hiva fakafiafia.—Pesalemo 96:1, MN.