Te ʼu Fehuʼi ʼa Te Kau Lautohi
ʼE tonu koa ke fakaʼaogaʼi e te kau Kilisitiano te stérilet (ko he meʼa ʼe ʼai ki te falega fanau ʼo te fafine) ke ʼaua naʼa faitama?
ʼE toʼo anai e te taumatuʼa Kilisitiano he tonu ʼe feala ai hanā taupau he leʼo ʼo loto ʼe lelei ʼo ʼuhiga mo te fakaʼagaʼi ʼo te stérilet. Koia ʼae ʼe tonu ai kena vakavakaʼi fakalelei muʼa pe ʼe feafeaʼi he fakaʼaogaʼi ʼo te stérilet pea mo te ʼu pelesepeto ʼo te Tohi-Tapu ʼae ʼe ʼaoga ki te tonu ʼaia.
Neʼe ui fenei e Sehova kia Atama mo Eva pea ki muli age kia Noe mo tona famili: “Kolua fanaunau, kolua liuliuga.” (Senesi 1:28; 9:1) Ko te fakatotonu ʼaeni ʼe tuʼu ʼi te Tohi-Tapu ʼe mole fakamaʼua ke mulimuli ki ai te kau Kilisitiano. Koia, ʼa te taumatuʼa pe te fakakaukauʼi pe ʼe nā fakaʼaogaʼi anai he ʼu faʼahiga meʼa moʼo taʼofi ʼo he faitama ke fakatuʼakoi ai te hahaʼi ʼo hanā fanau peʼe ko te temi fea ʼe hoki maʼu ai hanā fanau. Kotea te ’u faʼahi ʼe tonu ke nā fakasiosio?
Ka toʼo e te kau Kilisitiano he tonu ʼo ʼuhiga mo te ’u faʼahiga meʼa ʼae ʼe taʼofi ʼaki te faitama, ʼe maʼua anai ke fakatafito ki te ʼu pelesepeto ʼo te Tohi-Tapu. Koia, ʼe mole natou loto anai ke natou fakaʼaogaʼi te fakato fatu ohage ko he puleʼaki ke mole maʼu ai he fanau. Ko he fafine ʼe ina fakato tona fatu, ʼe mahino ia ʼe mole anai fanau. Pea ko te fakato fatu ʼe fakafeagai ia ki te ʼu pelesepeto ʼo te Tohi-Tapu ʼo ʼuhiga mo te fakaʼapaʼapa ki te maʼuli. (Ekesote 20:13; 21:22, 23; Pesalemo 139:16; Selemia 1:5) Kae ʼe feafeaʼi ki te fakaʼaogaʼi ʼo he stérilet?
Neʼe talanoa ki ai ʼi Te Tule Leʼo Fakafalani ʼo te ʼaho 1 ʼo Sepetepeli 1979 (pasina 30-31). ʼI te temi ʼaia, neʼe lahi te ʼu stérilets neʼe fai ʼaki te palasitike pea neʼe ʼai ki te falega fanau ʼo te fafine ke ʼaua naʼa faitama. Neʼe fakamahino ʼi te alatike ʼaia, ko te hahaʼi neʼe heʼeki malama feʼauga ki te fakaʼaogaʼi ʼo te ʼu stérilets. Tokolahi ʼo te kau poto neʼe natou ui ʼe taʼofi e te stérilet te felaveʼi ʼo te vai ʼo te tagata mo te ovule ʼo te fafine, ʼo tupu ai te mole faitama ʼa te fafine.
Kae, ʼe ha mai ʼi ʼihi fakamoʼoni, ʼe feala pe ke ʼi ai he ovule ʼe liliu ko he kiʼi tamasiʼi. Pea ko te ovule ʼae ʼe hoki liliu age pe ko he kiʼi tamasiʼi, ʼe feala ke tuputupu ʼi te ʼu trompes de Fallope (ʼi tuʼa ʼo te falega fanau) peʼe ulu ki te loto falega fanau. ʼI te temi la ʼaia, ʼe feala ke taʼofi ai e te stérilet te nofo ʼa te ovule ʼae kua liliu ko he kiʼi toe ʼi te falega fanau, ʼo fakagata ai te faitama. Ohage pe leva ko he fakato fatu. Pea ʼe fakamahino fakaʼosi fenei mai ʼi te alatike: “Ko te ʼu fafine Kilisitiano ʼae ʼe natou fia iloʼi pe ʼe tuha ke natou fakaʼaogaʼi te stérilet, ʼe tonu anai ke natou vakavakaʼi fakalelei te ʼu faʼahi ʼaia ʼo mulimuli ki te ʼu fakamahino ʼa te Tohi-Tapu ʼo ʼuhiga mo te fakaʼapaʼapa ki te taputapu ʼo te maʼuli.”—Pesalemo 36:10.
Kae talu mai te ta ʼo te alatike ʼaia ʼi te taʼu 1979, neʼe laka ki muʼa te tuputupu ʼo te faʼahi fakatoketa mo te sienesia.
Kua maʼu nei faʼahiga stérilets ʼe lua. Ko te tahi stérilet ʼe maʼu ʼi loto te kapa pea neʼe lahi tona maʼu ʼi te taʼu 1988 ʼi Amelika. Ko te lua ʼe ko te stérilet hormonal, neʼe kamata fakatau ʼi te taʼu 2001. Kotea ʼae ʼe tou iloʼi ʼo ʼuhiga mo te ʼu faʼahiga stérilets ʼaia ʼe lua?
Te Kapa: Ohage ko tona kua fakaha, ʼe ko he stérilet ʼe ina fakafaigataʼa te fakalaka ʼo te vai ʼo te tagata ʼi te falega fanau ke kaku ki he ovule ʼo te fafine. Tahi ʼae, ko te stérilet ʼaia ʼe maʼu ai te kapa, kae ko te kapa ʼe kona kovi ki te vai ʼo te tagata. * (Vakaʼi te kiʼi nota.) ʼE toe fetogi foki e te ʼu stérilets ʼaia te loto falega fanau.
Te Hormone: ʼE ko he faʼahiga stérilet ʼe maʼu ai te hormone ʼae ʼe toe maʼu pe i te ʼu pilules. Ko te stérilet hormonal ʼaia ʼe hage pe ko te ʼu * (Vakaʼi te kiʼi nota.) Pea tahi, ʼe ina fakamatolu te fifiho ʼo te vai ʼo te fafine, ʼo taʼofi ai te fakalaka ʼo te vai ʼo te tagata ke ʼaua naʼa kaku ki te falega fanau.
stérilets ʼafeā, kae ʼe ina tuku age te hormone ki te falega fanau. Ki ʼihi fafine ʼe taʼofi e te stérilet ʼaia te hu ki tuʼa ʼa he ovule mai te fune ʼo te fafine. Koia la ʼae ʼe mole hoko ai he faitama. Ko te stérilet ʼaia, ʼe ina fakamanifi te takafi ʼo te falega fanau.Ohage pe ko tona ui ʼi ʼoluga, ko te ʼu stérilets ʼaia ʼe lua ʼe nā fetogi te takafi ʼo te falega fanau. Ko tona fakaʼuhiga, kapau ʼe liliu he ovule ko he kiʼi toe, ʼe feala ke ulu ki te falega fanau kae ʼe mole nofo maʼu ai anai ʼuhi ko te ʼu fetogi ʼae neʼe hoko ki te takafi ʼo te falega fanau. ʼE fakagata tautonu ai he faitama. Kae ʼi te manatu ʼa te kau poto, ʼe tahitahiga tona hoko pea ʼe toe feala pe la ke hoko ʼaki te ʼu pilule.
Koia, ʼe mole he tahi kua ina iloʼi papau pe ʼe fakagata tuʼumaʼu anai e te ʼu stérilets kapa peʼe hormonaux ia te faitama. Kae ʼe ha te faʼahi ʼaia ʼi te ʼu fekumi ʼa te kau poto, koteʼuhi ʼaki te ʼu stérilets ʼaia ʼe tahitahiga ai te faitama ʼa he fafine.
Ko he taumatuʼa Kilisitiano ʼe nā fia fakaʼaogaʼi he stérilet ʼe tonu anai ke nā felogoi mo tanā toketa mahani. ʼE feala ai ke ui age e te toketa pe ʼe ko te ʼu stérilets fea ʼae ʼe maʼu ʼi te faʼahi ʼae ʼe nā maʼuʼuli ai. ʼO toe feia ki hona ʼu lelei mo hona ʼu nunuʼa ki te fafine. ʼE mole tuku anai e te taumatuʼa ke toʼo te tonu ʼaia e he tahi kehe peʼe ko he toketa. (Loma 14:12; Kalate 6:4, 5) Koteʼuhi ko naua taumatuʼa pe ʼae ʼe nā fai te tonu. Pea ʼe mahino ia, ʼe nā fia fakafiafiaʼi anai ia te ʼAtua mo nā fia taupau ai he leʼo ʼo loto ʼe maʼa.—Vakaʼi ia 1 Timoteo 1:18, 19; 2 Timoteo 1:3.
^ pal. 8 ʼE fakamahino fenei mai e te kaupepa ʼo te Selevisi ʼae ʼe tokaga ki te malolo fakasino ʼo Pilitania: “ ʼE 99 ki te teau te lelei ʼo te ʼu stérilets ʼae ʼe lahi ai te kapa. Ko tona fakaʼuhiga ko te fafine pe ʼe tahi ʼi te toko teau ʼae ʼe natou fakaʼaoga te stérilet ʼe feala anai ke faitama ʼi te taʼu ʼe tahi. Pea ko te stérilet ʼae ʼe mole lahi ai te kapa ʼe mole faʼa lelei.”
^ pal. 9 ʼUhi ko te fakamanifi ʼo te takafi ʼo te falega fanau e te ʼu stérilets hormonaux, ʼi ʼihi temi ʼe fakagafua ai e te ʼu toketa ia te ʼu stérilets ʼaia moʼo sivi te ʼu mahaki fakafafine ʼae ʼe mamahi ʼo te fafine ʼohoana peʼe fafine selipatea.