1924—Kua Hili Nei Ki Ai Taʼu ʼe Teau
NEʼE ui fenei ʼi te kaupepa Bulletin a Fakapilitania ʼo Sanualio 1924: “ ʼE ko te temi lelei ʼaeni te kamata ʼo te taʼu maʼa te ʼu fanau fuli ʼa te ʼAliki ʼae kua papitema . . . ke natou faiga ke lahi age ʼanatou gaue maʼa Sehova.” ʼI te taʼu ʼaia, neʼe mulimuli te kau Ako ʼo Te Tohi-Tapu ki te tokoni ʼaia, ʼo natou lototoʼa pea mo kamata he faʼahiga faifakamafola ʼe foʼou.
ʼE NATOU LAGA HE FALE LATIO
Neʼe gaue ʼi he taʼu katoa ia te ʼu tehina ʼo te Petele moʼo laga te fale latio WBBR ʼi New York ʼi Amelika. Hili tanatou tuʼusi te ʼu fuʼu ʼakau, neʼe natou laga leva he foʼi fale maʼa te kau gaue pea mo he tahi age fale ke tuku ai te ʼu meʼa gaue. ʼI tanatou kua ʼosi laga te ʼu fale ʼaia, neʼe kamata teuteuʼi e te ʼu tehina te ʼu meʼa gaue ʼae neʼe ʼaoga ke fai ai te emisio “ ʼi te latio.” Kae neʼe natou tau mo ni fihifihia.
Neʼe faigataʼa te fakatuʼu ʼo te pou ʼae neʼe ʼaoga ke lava haʼele ai te fale latio. Neʼe meta 91 tona loa pea neʼe tonu ke tautau ʼi te ʼu pou ʼakau ʼe 2, neʼe tahi meta 61 tona loa. Neʼe tonu ke fai liuliuga pea neʼe lava leva. Neʼe ui fenei e te tehina ko Calvin Prosser ʼae neʼe gaue ki te fakatuʼutuʼu ʼaia: “Ka na pau la neʼe lava ʼi tamatou ʼuluaki fai pe, ʼe lagi matou fiameʼameʼa anai.” Kae neʼe vikiʼi e te ʼu tehina ia Sehova he neʼe tokoni kia natou, kae neʼe ʼi ai te tahi fihifihia.
Neʼe ko he meʼa foʼou te emisio latio, pea neʼe mole faigafua te totogi ʼo te ʼu meʼa gaue ʼae neʼe ʼaoga ki ai. Kae neʼe maʼu e te ʼu tehina he ʼu meʼa gaue neʼe kua fakaʼaogaʼi e he tahi neʼe nofo ovi ʼi te ʼu fale ʼaia. Neʼe mole natou totogi he mikolo kae neʼe natou fakaʼaogaʼi te mikolo ʼae neʼe ʼi te telefoni. ʼI te tahi po ʼi te mahina ʼo Fepualio, neʼe fia ʼahiʼahiʼi e te ʼu tehina te ʼu meʼa gaue ʼaia. Neʼe tonu ke natou fakatuʼutuʼu he polokalama ke fakalogo e te hahaʼi. Koia neʼe hiva ai e te ʼu tehina te ʼu katiko. Ko te tehina ko Ernest Lowe neʼe kata ʼi tana manatuʼi ʼae lolotoga te hiva ʼa te ʼu tehina, neʼe pauʼi age te Tuʼi Fakamau ko Rutherford. b Neʼe logo ki tanatou hiva ʼi te latio mai Brooklyn, ʼae ʼe vaha mamaʼo ia kilometa ʼe 25.
Neʼe fai e te tehina ko Rutherford te ʼu palalau fakahuahua ʼaeni: “ ʼOfa mai ʼo tuku takotou hiva, ʼe hage ia ʼe kotou kalaga!” Neʼe ufiufi ai te ʼu tehina ʼo natou matehi atu aipe te emisio. Kae neʼe natou falala ʼe to lelei anai te ʼuluaki polokalama ʼae ka logo anai ki ai te hahaʼi ʼi te latio.
ʼI te ʼaho 24 ʼo Fepualio 1924, ʼi te ʼuluaki emisio ʼo te latio ʼaia, neʼe ui ai e te tehina ko Rutherford, ʼe fakaʼaogaʼi anai te fale latio ʼaia “moʼo fakahoko ai te ʼu gaue ʼa te Puleʼaga ʼo te Mesia.” Neʼe ina ui neʼe fakatuʼu te fale latio ʼaia, “ke feala ai ki te hahaʼi ke natou mahino ʼaki te malama ʼo te Tohi-Tapu ki te fakaʼuhiga ʼo te ʼu temi ʼae ʼe tou maʼuʼuli ai.”
Neʼe to lelei te ʼuluaki emisio latio ʼaia. Neʼe fakaʼaoga te fale ʼaia ʼi te ʼu taʼu ʼe 33 ʼae neʼe hoa mai, ke logo te hahaʼi ʼi te latio ki te ʼu polokalama ʼa te hahaʼi ʼa Sehova.
ʼE NATOU LOTOTOʼA ʼO TAUTEAʼI TE KAU TAKITAKI LOTU
ʼI Sulio1924, neʼe fakatahitahi te kau Ako ʼo Te Tohi-Tapu ki he fakatahi lahi neʼe fai ʼi Columbus ʼi Ohio. Neʼe ʼomai te kau ako ʼo te Tohi-Tapu ʼi te malamanei katoa. Pea neʼe natou logo ki he ʼu akonaki neʼe fai ʼi te lea Fakaalape, Pilitania, Fakafalani, Siamani, Keleka, Hongrois, Italia, Lituania, Polone, Lusia, mo te ʼu lea ʼo Scandinavie pea mo Ukraine. Neʼe logo ʼihi koga ʼo te polokalama ʼi te latio. Pea neʼe kole e te ʼu tehina ki te fale ta nusipepa ʼo te kolo ke natou fakaʼasi te polokalama ʼo te ʼu ʼaho takitahi ʼo te fakatahi lahi ʼaia.
ʼI te Felianima ʼaho 24 ʼo Sulio, ko te toko 5 000 tupu ʼu tehina mo tuagaʼane neʼe natou olo ʼo faifakamafola ʼi te kolo ʼae neʼe fai ai te fakatahi. Neʼe natou tufa tohi ʼe 30 000 pea mo kamata he ʼu ako Tohi-Tapu ʼe lauʼi afe. Neʼe ui ʼi Te Tule Leʼo ko te ʼaho ʼaia, neʼe ko te ʼaho “fiafia ʼaupito ʼo te fakatahi.”
ʼI te Feliaono ʼaho 25 ʼo Sulio, neʼe hoko te tahi fahaʼi maʼuhiga ʼi te fakatahi ʼaia, neʼe lau e te tehina ko Rutherford te tohi neʼe fakatuʼā ai te kau takitaki lotu. Neʼe ina ui “neʼe mole loto e te kau takitaki politike, mo lotu pea mo faikoloa ke iloʼi e te hahaʼi te moʼoni ʼo ʼuhiga mo te Puleʼaga ʼo te ʼAtua,ʼae ka fakaʼaogaʼi e te ʼAtua moʼo tapuakinaʼi te malamanei.” Neʼe ina hoko atu ʼo ui neʼe faihala ʼosi te ʼu tagata ʼaia he “neʼe natou lagolago ki te Sosiete ʼo Te Puleʼaga pea mo natou ui ‘ ʼe fakaʼaogaʼi e te ʼAtua te kautahi ʼaia moʼo pule ki te kele.’ ” Neʼe tonu ke lotomalohi te kau Ako ʼo Te Tohi-Tapu ke feala hanatou tala te logo ʼaia ki te hahaʼi.
Neʼe fakaha ʼi Te Tule Leʼo pe neʼe feafeaʼi te ʼu tehina mo tuagaʼane hili te fakatahi. Neʼe ui fenei:
“Ko te kiʼi kautau ʼaia ʼa te ʼAliki ʼae neʼe fakatahitahi ʼi Columbus, neʼe natou mavae ʼi te fakatahi kua malohi tanatou tui. . . , pea ʼe natou lava tauʼi pe anai te hauhau mo te fakafeagai ʼo ʼonatou fili.” Neʼe manatuʼi e te tehina ko Leo Claus, ʼae neʼe kau ki te fakatahi: “Hili te fakatahi, neʼe matou mavae ʼaki te fakaʼamu lahi ʼae ke matou tala te logo ʼaia ʼi tomatou telituale.”ʼI Oketopeli, neʼe kamata tufa e te kau Ako ʼo Te Tohi-Tapu te ʼu pepa lotu ʼe lauʼi miliona neʼe tuʼu ai te meʼa ʼae neʼe lau e te tehina ko Rutherford. Pea neʼe ko tona kupu taki Actes dʼaccusations contre le clergé. ʼI te kiʼi kolo ko Cleveland ʼi Oklahoma, neʼe ʼosi tufa e Frank Johnson tana ʼu pepa lotu. Pea neʼe kei toe minuta ʼe 20 ʼi muʼa ʼo te ʼomai ʼo te ʼu tehina mo tuagaʼane ʼo kumi ia ia. Kae neʼe tonu ke nofo tokaga he neʼe kumi ia ia e te ʼu tagata ʼo te kolo, neʼe iita ʼi tana faifakamafola. Koia, neʼe alu ai te tehina ko Johnson ʼo nono ʼi he ʼekelesia neʼe tuʼu ovi age. Neʼe mole he tahi ʼi loto, koia neʼe ina tuku ai he ʼu pepa ʼi te fahaʼi ʼae neʼe faiakonaki ai te takitaki lotu pea ʼi te ʼu hekaʼaga fuli. Pea neʼe mavae fakavilivili leva mai te ʼekelesia. Neʼe kei toe tona temi, koia neʼe alu ai ki te tahi ʼu ʼekelesia ʼe lua ʼo ina tuku ai tana ʼu pepa.
Neʼe lele mai leva te tehina ko Frank ki te koga meʼa ʼae neʼe tonu ke ʼomai te ʼu tehina mo tuagaʼane ʼo toʼo ia ia. Neʼe alu ʼo nono ʼi muli ʼo te fale ʼutuʼaga penisini, ʼo nofo tokaga pe naʼa maʼu ia ia e te ʼu tagata ʼae neʼe natou kumi. Neʼe fakalaka te motoka ʼo te ʼu tagata ʼaia, kae neʼe mole natou sisio ki ai. ʼE to atu pe natou, kae tau mai te ʼu tehina mo tuagaʼane ia. Neʼe natou faifakamafola ʼi he telituale neʼe ovi age, pea neʼe ʼomai leva ʼo toʼo ia ia pea natou olo.
Neʼe fakamatala fenei e he tehina ia natou ʼaia: “ ʼI tamatou mavae ʼae ʼi te kolo, neʼe matou fakalaka ia muʼa ʼo te ʼu ʼekelesia ʼe tolu. ʼI te ʼu fale takitahi ʼaia, neʼe tutuʼu ai te ʼu hahaʼi ʼe teitei 50. Neʼe lolotoga lau e ʼihi ia te pepa pea neʼe fakaha e ʼihi age te ʼu pepa ʼaia ki te patele. Neʼe ko te temi totonu ʼaia, neʼe tonu ke matou mavae ai naʼa hoko ni fihifihia. Neʼe matou fakamalo ai kia Sehova tomatou ʼAtua ʼi tana haga ʼo puipui matou, pea mo fakaha mai pe ʼe feafeaʼi hamatou tala te logo ʼaia, kae ʼe mole puke ai matou.”
NEʼE NATOU FAIFAKAMAFOLA ʼAKI HE LOTOTOʼA
ʼI te tahi age ʼu fenua, neʼe toe fakaha e te kau Ako ʼo Te Tohi-Tapu tanatou lototoʼa ʼi tanatou faifakamafola. ʼI te potu noleto ʼo Falani, ko te tehina ko Józef Krett neʼe faifakamafola ki te hahaʼi mai Pologne neʼe ʼomai ʼo gaue ʼi te lameni. Neʼe ina fakatuʼutuʼu ke ina fai he akonaki neʼe ko tona kupu taki “Kua Vave Hoko Mai Pe Te Fakatuʼuake ʼo Te Kau Mate.” ʼI te tufa e te ʼu tehina mo tuagaʼane te ʼu pepa fakaafe ki te hahaʼi ʼo te kolo, neʼe ui age e te patele ki tana hahaʼi ke mole natou olo ki ai. Kae neʼe mole ko te fahaʼi ʼaia neʼe hoko. Ko te toko 5 000 tupu hahaʼi neʼe natou fakalogo ki te akonaki ʼo kau ai mo te patele. Neʼe fakaafe e te tehina ko Krett ia te patele ke ina fakamahino tana ʼu akonaki kae neʼe fakafisi ia. Neʼe tufa e te tehina ko Krett tana ʼu tohi fuli he neʼe ina tokagaʼi tanatou fia iinu moʼoni ʼae ki te Folafola ʼa te ʼAtua.—Amo. 8:11.
ʼI Afelika, ko te tehina ko Claude Brown neʼe ina fakamafola te logo lelei ʼi te fenua ʼae ko Côte-de-l’Or, ʼi te temi nei ko te Ghana. Ko tana ʼu akonaki pea mo te ʼu tohi ʼae neʼe ina tufa neʼe tokoni ki te fakamafola vave ʼo te moʼoni ʼi te fenua ʼaia. ʼI te temi ʼaia, ko John Blankson neʼe ina fai he ʼu ako maʼoluga ke gaue ʼi he fale ʼe toʼo ai te ʼu meʼa faitoʼo. Neʼe ina logo ki te tahi akonaki neʼe fai e te tehina ko Brown. Neʼe mahino atu aipe neʼe kua ina maʼu ia te moʼoni. Neʼe ui fenei e John: “Neʼe lahi ʼaupito toku fiafia ʼi taku iloʼi ia te moʼoni. Pea neʼe au fia fakaha ki te hahaʼi ʼo taku fale ako.”
Neʼe iloʼi leva e John, ʼe mole akoʼi ʼi te Tohi-Tapu ia te Tahitolutapu. Koia ʼi te tahi ʼaho, neʼe alu ki te ʼekelesia ʼo faifehuʼi ki te patele ʼo ʼuhiga mo te akonaki ʼaia. Kae neʼe kapu ia ia e te patele ʼo ina ui fenei age: “ ʼE mole ke kau koe ki te lotu Kilisitiano; ʼe ke kau koe mo te Tevolo. ʼAua naʼa toe tuʼu ʼou vave ʼi heni!”
ʼI tana toe liliu ʼae kio ia, neʼe faitohi ia John ki te patele ʼo ina kole age ke haʼu ʼo fakamahino ki te hahaʼi te ʼuhiga ʼo te Tahitolutapu. Neʼe tali age e te patele ʼo ina ui age kia John ke alu ki te pilo ʼo te pule faiako ʼo te fale ako. Pea neʼe fehuʼi age e te pule faiako pe neʼe ina tohi moʼoni age te fahaʼi ʼaia ki te patele.
Neʼe tali age e John: “ ʼEi.”
Neʼe ui age e te pule faiako ke fai e John he tohi ke faifakalelei ai ki te patele. Koia, neʼe tohi ai e John te fahaʼi ʼaeni:
“Neʼe kole mai e toku pule faiako ke au fai atu he tohi faifakalelei, pea ʼe au faifakalelei atu anai mo kapau ʼe ke ui mai ko te ʼu akonaki ʼae ʼe ke akoʼi ʼe hala.”
Neʼe punamaʼuli ʼosi te pule faiako pea neʼe ina fehuʼi fenei age: “Blankson, ʼe ko te fahaʼi koa ʼaeni ʼe ke fia tohi ki te patele?”
“ ʼEi. Ke meʼa la ke au tohi age tea.”
Neʼe ui age e te pule faiako: “ ʼE ke iloʼi ʼe natou fakamavae anai koe ʼi te fale ako. ʼE mole feala anai te hoko atu ʼo tau ako mo kapau ʼe ke palalau feia tuʼumaʼu ki te patele, he ʼe lagolago te puleʼaga ki ai.”
Neʼe tali fenei age e John: “Kae Tagata Faiako, . . . ka ke akoʼi mai he ʼu manatu pea ʼe mole matou mahino ki ai, ʼe mole tonu koa la ke matou fai atu he ʼu fehuʼi?”
“ ʼEi, ʼe tonu ia ke feia.”
“Pea ʼe toe hage pe ko te fahaʼi ʼaeni. ʼE akoʼi mai e te tagata ia te Tohi-Tapu pea neʼe au fai age he fehuʼi. Kapau ʼe mole feala ia ke tali mai ki taku fehuʼi, he koʼe leva ʼe tonu ke au fai he tohi faifakalelei ki ai?”
ʼE mole fakamavae ia Blankson. Pea neʼe mole fakamaʼua ke ina fai he tohi faifakalelei ki te patele.
TE TAHI ʼU GAUE KI TE KA HAʼU
Neʼe ui fenei ʼi Te Tule Leʼo ʼo ʼuhiga mo te gaue ʼae neʼe fakahoko ʼi te taʼu ʼaia: “ ʼE feala moʼoni ke tou fai te ʼu palalau ʼaeni ʼa Tavite: ‘ ʼE ke foaki mai anai te malohi ki te tau.’ (Pesalemo 18:39) Neʼe lahi ʼosi te fakalotomalohi ʼo tatou ʼi te taʼu ʼaeni, he neʼe tou sio ki te nima ʼo te ʼAliki . . . Ko tana ʼu hahaʼi ʼae kua papitema . . . neʼe natou faifakamafola ʼaki he toe fiafia lahi.”
ʼI te fakaʼosi ʼo te taʼu, neʼe fakatuʼutuʼu e te ʼu tehina ke natou fakatuʼu he tahi fale latio. Neʼe laga te fale ʼaia ʼi Chicago ʼi Amelika. Pea neʼe fakahigoa te fale foʼou ʼaia FOLAFOLA koteʼuhi ʼe fakamafola anai te FOLAFOLA ʼa te ʼAtua ʼi te latio. Neʼe malohi age te ʼu meʼa gaue ʼae neʼe natou fakaʼaogaʼi ʼo feala ai ke kaku te logo ʼo te Puleʼaga ki te ʼu fenua mamaʼo ohage la ʼi te potu noleto ʼo Canada.
ʼI te taʼu 1925, neʼe tokoni ia Sehova ki te ʼu tehina ke natou mahino lelei age ki te kapite 12 ʼo te tohi ʼo Fakaha. Neʼe tukia ʼihi ʼuhi ko te fakamahino foʼou ʼaia. Kae neʼe fiafia te tokolahi ʼi tanatou mahino lelei age ki te ʼu meʼa ʼae neʼe hoko ʼi selo pea mo te malave ʼo te mahino foʼou ʼaia ki te hahaʼi ʼa te ʼAtua ʼi te kele.
a ʼI te temi nei ʼe ko Te Maʼuli Fakakilisitiano Mo Te Faifakamafola—Kaupepa Ako.
b Ko te tehina ko Rutherford, ʼae neʼe ina takitaki te kau Ako ʼo Te Tohi-Tapu ʼi te temi ʼaia, neʼe toe higoa ko te “Tuʼi Fakamau” ko Rutherford. ʼI muʼa ʼo tana gaue ʼi te Petele, neʼe tuʼi fakamau ʼi ʼihi temi ʼi he Telepinale ʼi Missouri.