1-3. (1) He koʼe neʼe ʼofa Sehova kia Salomone, pea kotea te ʼu tapuakina ʼae neʼe maʼu e Salomone? (2) Kotea te ʼu fehuʼi ka tali anai ki ai te alatike ʼaeni?

NEʼE fakanofo hau ia Salomone ki Iselaele kae neʼe kei tupulaga. ʼI te kamataʼaga ʼo tana ʼafio, neʼe ha ia Sehova kia Salomone ʼi he moemisi pea neʼe ina ui fenei ki ai: “Kole mai te mea ae e ke loto ke au foaki atu kia koe.” Neʼe tali fenei e Salomone: “Ko he toe au, ʼe mole au iloi pe feafeai te pule. . . . Koia ke ke foaki ki tau tagata faifekau he loto poto [peʼe “he loto talagafua,” MN] ke fakamaaui ai tau hahai.” (1 Hau 3:5-10) ʼE ha mai ʼi tana kole ʼaia tana agavaivai. Pea ʼe tou mahino ai pe koʼe neʼe ʼofa Sehova kia Salomone. (2 Sam. 12:24) Neʼe fiafia totatou ʼAtua ki te tali ʼa te hau tupulaga, ʼo ina foaki age ai ia “he loto poto mo atamai.”—1 Hau 3:12.

² ʼI te nofo agatonu ʼa Salomone ki te ʼAtua, neʼe mahu ʼona tapuakina. Neʼe ina maʼu te pilivilesio ʼae ke ina laga he fale lotu “ki te huafa o [Sehova], te Atua o Iselaele.” (1 Hau 8:20) Neʼe logologona ʼuhi ko te poto ʼae neʼe foaki age e te ʼAtua. Pea ko te ʼu palalau ʼae neʼe ina fai ʼaki te takitaki ʼa te ʼAtua, ʼe maʼu ʼi te ʼu tohi ʼe tolu ʼi te Tohi-Tapu. ʼE kau te tohi ʼo Taaga Lea ʼi te ʼu tohi ʼaia.

³ ʼE teitei pe ke tuʼa 80 te maʼu ʼo te kupu loto ʼi te tohi ʼo Taaga Lea. Ohage la ia Taaga Lea 4:23, ʼe tou lau fenei: “Taupau tou loto o lahi age i te u mea fuli ake ae.” Kotea ʼae ʼe fakaʼuhiga ki ai te kupu “loto” ʼi te vaega ʼaeni? ʼE tali anai te alatike ʼaeni ki te fehuʼi ʼaia, pea mo te ʼu fehuʼi ʼaeni ʼe lua: ʼE faigaʼi feafeaʼi e Satana ke ina ʼulihi totatou loto? Pea kotea ʼae ʼe feala ke tou fai moʼo puipui totatou loto? ʼE ʼaoga ke tou mahino ki te ʼu tali ʼo te ʼu fehuʼi maʼuhiga ʼaia ke feala hatatou nonofo agatonu ki te ʼAtua.

4-5. (1) ʼE tokoni feafeaʼi mai ia Pesalemo 51:8 ke tou mahino pe kotea ʼae ʼe fakaʼuhiga ki ai ia te kupu “loto”? (2) ʼE ha feafeaʼi te maʼuhiga ʼo totatou maʼuli malolo ʼe tou tokakaga ki totatou ʼuhiga ʼo loto?

⁴ Ia Taaga Lea 4:23, ʼe fakaʼuhiga te kupu “loto” ki “te takele o te loto.” (Lau ia Pesalemo 51:8.) ʼE toe fakaʼuhiga te kupu loto ki ʼatatou manatu, mo te ʼu meʼa ʼae ʼe tou logoʼi, mo te tupuʼaga ʼae ʼe tou fai ai he faʼahi pea mo ʼatatou fakaʼamu. Ko te ʼuhiga moʼoni ʼo totatou loto kae ʼe mole ko te meʼa ʼae ʼe ha ki tuʼa.

⁵ Ke tou mahino ki te maʼuhiga ʼae ke tou tokakaga ki totatou ʼuhiga ʼo loto, ʼe tou vakaʼi anai pe ʼe feafeaʼi hatatou tokakaga ki totatou malolo fakasino. ʼUluaki, ke lelei totatou malolo fakasino, ʼe tonu ke tou kai ia he meʼa kai ʼe ʼaoga kia tatou, pea mo tou faigaoʼi tuʼumaʼu. ʼO toe feia pe, ke lelei totatou maʼuli fakalaumalie, ʼe tonu ke tou lau tuʼumaʼu ia te Tohi-Tapu mo te ʼu tohi Fakatohi-tapu pea mo tou fakaha ʼe tou tui kia Sehova. ʼE tou fakaha tatatou tui moka ʼe tou maʼuliʼi te ʼu faʼahi ʼae ʼe tou ako mo tou palalau ʼo ʼuhiga mo tatatou tui. (Loma 10:8-10; Sakp. 2:26) Lua, kapau ʼe tou tokagaʼi pe ia totatou agaaga ʼo tuʼa, ʼe feala pe ke tou manatu ʼe lelei totatou malolo fakasino, kae ʼe ʼi ai te mahaki ʼe lolotoga mafola ʼi totatou sino. ʼO toe feia pe, kapau ʼe tou falala pe tatou ki ʼatatou agamahani fakalaumalie, ʼe feala pe ke tou manatu ʼe malohi ia tatatou tui, kae ʼe ʼi ai he ʼu holi kovi ʼe tuputupu ia tatou. (1 Ko. 10:12; Sakp. 1:14, 15) ʼE tonu ke tou manatuʼi, ko Satana ʼe ina fia ʼulihi ia tatou ʼo ina faigaʼi ke tou maʼu ia tana faʼahiga manatu. ʼE feafeaʼi koa ia tana fai te faʼahi ʼaia? Kae kotea ʼae ʼe feala ke tou fai moʼo puipui ʼo tatou?

6. Kotea te fakatuʼutuʼu ʼa Satana, pea ʼe ina faigaʼi feafeaʼi ke ina fakahoko tana fakatuʼutuʼu ʼaia?

⁶ ʼE loto e Satana ke tou hage ko ia, ke tou agatuʼu ʼo tou meʼa noaʼi te ʼu lekula ʼa Sehova ʼo ʼuhiga mo te aga ʼae ʼe tonu ke fai pea mo tou manatu pe kia tatou. ʼE mole feala kia Satana ke ina fakakinauʼi tatou ke tou maʼu ia tana faʼahiga manatu pea mo tana aga. Koia ʼae ʼe ina faigaʼi ai ʼihi puleʼaki moʼo fakahoko ia tana fakatuʼutuʼu. Ohage la, ʼe ina fakaovi mai kia tatou he hahaʼi kua ina fakahalaʼi. (1 Soa. 5:19) Ko tana fakatuʼutuʼu ke tou fakatahi mo natou ʼaia  tatau aipe pe ʼe kua tou iloʼi ʼe “maumauʼi” peʼe “fakatupu kovi” te ʼu fakakaugā kovi ki tatatou faʼahiga manatu pea mo tatatou aga. (1 Ko. 15:33, nota.) Neʼe iku ia tana puleʼaki kaka ʼaia ki te Hau ko Salomone. Neʼe kaugā malie te ʼu fafine pagani ʼae neʼe ina ʼohoanaʼi, pea neʼe natou “fakahei . . . tona loto” ʼo fakamamaʼo mamalie ai leva ia Salomone mai ia Sehova.—1 Hau 11:3.

7. Kotea te tahi puleʼaki ʼe fakaʼaogaʼi e Satana moʼo fakamafola ia tana faʼahiga manatu? Pea he koʼe ʼe tonu ke tou nofo tokaga?

⁷ ʼE faigaʼi e Satana ia te ʼu ʼata pea mo te ʼu polokalama televisio moʼo fakamafola ia tana faʼahiga manatu. ʼE ina iloʼi, ko te ʼu fakamatala ʼo he ʼu aluʼaga ʼe moʼoni peʼe ko te ʼu fagana ʼe mole ko he ʼu fakafiafia pe ia. Kae ʼe akoʼi ai tatou ke tou maʼu he faʼahiga manatu peʼe ko he faʼahiga aga. Neʼe fakaʼaogaʼi lelei e Sesu ia te faʼahiga fai ʼaia ʼi ʼana faiakonaki. Ohage la ko ʼana lea fakatata ʼo ʼuhiga mo te tagata Samalitana agalelei pea mo te foha ʼae ʼe mavae mai tona ʼapi kae alu ʼo maumauʼi tona tofiʼa. (Mat. 13:34; Luka 10:29-37; 15:11-32) Kae, ʼe feala pe kia natou ʼae kua natou maʼu ia te faʼahiga manatu ʼa Satana ke natou fakaʼaogaʼi te faʼahiga fai ʼaia moʼo fakahalaʼi ʼo tatou. ʼE moʼoni, ʼe ʼaoga ke tou maʼu he manatu fakapotopoto. Koteʼuhi ʼe feala pe ke tou fiafia pea mo tou maʼu he ʼu ako moka ʼe tou sioʼi he ʼu ʼata peʼe ko he ʼu polokalama televisio kae ʼe mole ʼulihi ai tatatou faʼahiga manatu. Kae ʼe tonu ke tou nofo tokaga. Ka tou filifili he ʼu fakafiafia, tou fai te fehuʼi ʼaeni: ‘ ʼE akoʼi mai koa ʼi te ʼata peʼe ko te polokalama televisio ʼaeni ʼe mole kovi haku mulimuli ki ʼoku holi ʼae ʼe kovi?’ (Kal. 5:19-21; Efe. 2:1-3) Kotea ʼe tonu ke ke fai moka ʼe ke fakatokagaʼi ʼe maʼu ʼi he fakafiafia ia te faʼahiga manatu ʼa Satana? Mavae mai te faʼahiga fakafiafia ʼaia ohage pe ko hau hola mai he tahi naʼa ke pikisia ʼi tona mahaki.

8. ʼE lava tokoni feafeaʼi te ʼu matuʼā ki ʼanatou fanau ke natou puipui ʼonatou loto?

⁸ ʼU matuʼā, ko te maʼua ʼo koutou ke kotou puipui ʼakotou fanau mai te ʼu faiga ʼa Satana ke ina ʼulihi ʼonatou loto. ʼE mahino papau ia, ʼe kotou  fai ia meʼa fuli moʼo puipui ʼakotou fanau naʼa natou mahahaki. ʼE kotou taupau ke maʼa ʼokotou ʼapi pea ʼe kotou liʼaki ia meʼa fuli ʼae ʼe feala ke mahahaki ai ʼakotou fanau. ʼO toe feia pe, ʼe tonu ke kotou puipui ʼakotou fanau mai te ʼu ʼata, te ʼu polokalama televisio, te ʼu gaoʼi viteo pea mo te ʼu tuʼasila ʼi te Neti ʼae ʼe feala ke natou maʼu ai te faʼahiga manatu ʼa Satana. Neʼe tuku atu e Sehova ia te maʼua ʼae ke kotou tokoni ki ʼakotou fanau ke natou liliu ko ʼona kaumeʼa. (Taag. 1:8; Efe. 6:1, 4) Koia ʼaua takotou matataku ʼi te fai maʼa tokotou famili he ʼu lekula ʼe fakatafito ki te ʼu pelesepeto Fakatohi-tapu. Kotou fakaha ki ʼakotou fanau pe kotea ʼe feala ke natou sioʼi mo ʼae ʼe mole feala ke natou sioʼi. Pea kotou tokoni ke natou mahino ki te ʼu tupuʼaga ʼo te ʼu tonu ʼae ʼe kotou toʼo. (Mat. 5:37) ʼI tanatou lahilahi ake, kotou akoʼi kia natou ke natou mahino pe kotea ʼae ʼe lelei mo ʼae ʼe kovi kia mata ʼo Sehova. (Hep. 5:14) Pea kotou manatuʼi, ʼe lahi anai te ʼu ako ka taʼofi e ʼakotou fanau mai ʼakotou palalau, kae tafito age mai ʼakotou aga.—Tet. 6:6, 7; Loma 2:21.

9. Kotea ʼae ʼe loto e Satana ke tou tui ki ai, pea he koʼe ʼe fakatupu tuʼutamaki te manatu ʼaia?

⁹ Ke ina fakahalaʼi ia totatou loto, ʼe toe faigaʼi e Satana ke tou falala ki te poto fakatagata kae mole ki te faʼahiga manatu ʼa Sehova. (Kol. 2:8) ʼE faigaʼi e Satana ke tou tui, ko te faʼahi ʼae ʼe maʼuhiga tafito ʼi totatou maʼuli ko te maʼu paʼaga. Ko natou ʼae ʼe manatu feia ʼe lagi liliu anai ʼo koloaʼia peʼe kailoa. Kae ʼe fakatupu tuʼutamaki te ʼu aluʼaga ʼaia ʼe lua. Kotea tona tupuʼaga? Koteʼuhi ʼe feala ke natou tokaga tafito pe ki te paʼaga, ʼo natou meʼa noaʼi ai tonatou malolo fakasino, mo ʼanatou felogoi mo tonatou kiʼi famili pea mo tanatou fakakaumeʼa mo te ʼAtua. (1 Tim. 6:10) ʼE tou lotofakafetaʼi ki tatatou Tamai ʼe ʼi selo he ʼe tokoni mai ke tou maʼu he manatu fakapotopoto ʼo ʼuhiga mo te paʼaga.—Ekl. 7:12; Luka 12:15.

10-11. (1) Kotea ʼe tonu ke tou fai moʼo puipui ʼo tatou? (2) Kotea ʼae neʼe fai e te ʼu tagata leʼo ʼi te temi muʼa, pea ʼe liliu feafeaʼi totatou leʼo loto ko he tagata leʼo?

¹⁰ Ke feala he puipui ʼo totatou loto, ʼe tonu ke tou iloʼi ia te ʼu tuʼutamaki mo tou maʼu fakavilivili ia he puleʼaki. Ko te aluʼaga ʼaia ʼe ina fakamanatuʼi mai te gaue ʼae neʼe fai e he tagata leʼo. ʼI te temi ʼo te Hau ko Salomone, neʼe tutuʼu he ʼu tagata leʼo ʼi te ʼu fuga kaupa ʼo he kolo pea natou pupuhi fakatagi moʼo fakatokaga he tuʼutamaki ka hoko. Tou fakakaukauʼi te aluʼaga ʼaia ke tou mahino pe ʼe kotea ʼae ʼe tonu ke tou fai ke mole ʼulihi tatatou faʼahiga manatu e Satana.

¹¹ ʼI te temi muʼa, neʼe gaue fakatahi ia te ʼu tagata leʼo ʼi te ʼu fuga kaupa mo te ʼu tagata leʼo matapa. (2 Sam. 18:24-26) Neʼe natou puipui ia te kolo ʼo natou tokakaga ke mapunu lelei te ʼu matapa ʼi te temi fuli pe ʼae neʼe fakaovi age ai ʼonatou fili. (Nee. 7:1-3) Ko totatou leʼo ʼo loto * ʼae ʼe akoʼi ʼaki te Tohi-Tapu, ʼe feala ke hage ko he tagata leʼo ʼe ina fakatokaga tatou moka faigaʼi e Satana ke ina ulufi totatou loto. Ko tona fakaʼuhiga, moka faigaʼi e Satana ke ina fakahalaʼi ʼatatou manatu, mo te ʼu meʼa ʼae ʼe tou logoʼi, mo te ʼu tupuʼaga ʼae ʼe tou fai ai he faʼahi pea mo ʼatatou fakaʼamu. ʼI te temi fuli pe ʼae ʼe fakatokaga mai e totatou leʼo ʼo loto ia he tuʼutamaki, tou fakalogo ki ai pea tou fai ia meʼa fuli moʼo puipui totatou loto mai te tuʼutamaki ʼaia.

12-13. Kotea te hele ʼae ʼe feala ke tou to ki ai, kae kotea anai ʼe tonu ke tou fai?

¹² Tou vakaʼi he faʼifaʼitaki ʼo ʼuhiga mo totatou puipui mai te faʼahiga manatu ʼa Satana. Neʼe  akoʼi mai e Sehova “ke ʼaua naʼa [tou] palalau ʼo ʼuhiga mo te ʼu felaveʼi fakasino heʼe ʼaoga, mo te ʼu aga heʼe maʼa fuli pe, pea mo te ʼu holi fakavale.” (Efe. 5:3) Kae kotea anai ka tou fai moka palalau ʼotatou kaugā ako peʼe kaugā gaue ʼo ʼuhiga mo te ʼu felaveʼi fakasino heʼe ʼaoga? ʼE tou iloʼi ʼe tonu ke “tou liakī te aga heʼe lotu, mo te ʼu holi ʼo te malama.” (Tito 2:12) Ko te tagata leʼo, ia totatou leʼo loto, ʼe ina fakatokaga anai tatou ʼo ʼuhiga mo te tuʼutamaki. (Loma 2:15) Kae ʼe tou fakalogo anai koa ki ai? ʼE feala pe ke tou fia fakalogo ki ʼotatou kaugā ako peʼe kaugā gaue, peʼe ke tou sioʼi te ʼu pāki ʼae ʼe natou fia fakaha mai. Kae ʼe mahino ia ʼe tonu ʼi te temi ʼaia ke tou foimo teteke ia te ʼu fakahala ʼo tou palalau ki he tahi aluʼaga peʼe tou mavae.

¹³ ʼE ʼaoga ke tou maʼu ia te lototoʼa moʼo teteke totatou fakaneke ke tou manatu peʼe ke tou fakahoko he ʼu aluʼaga ʼe kovi. ʼE tou tui papau ʼe tokagaʼi e Sehova ʼatatou faiga. Pea ʼe ina foaki mai anai ia he malohi mo he poto feʼauga ke tou tauʼi ia te faʼahiga manatu ʼa Satana. (2 Klk. 16:9; Esa. 40:29; Sakp. 1:5) Kae, kotea ʼae ʼe feala ke tou toe fai moʼo puipui totatou loto?

14-15. (1) Kotea ʼae ʼe tonu ke tou fakahu ki tatatou loto, pea ʼe feafeaʼi hatatou fai te faʼahi ʼaia? (2) ʼE tokoni feafeaʼi mai ia Taaga Lea 4:20-22 ke fua lelei tatatou lau ia te Tohi-Tapu kia tatou? (Vakaʼi mo te fakamatala ʼae ʼi te ʼa takai “  ʼE Feafeaʼi Te Metitasio?”)

¹⁴ Ke tou puipui totatou loto, ʼe tonu ke tou liʼaki ia te ʼu faʼahiga manatu ʼae ʼe kovi, kae tou fakahu ki ai ia he ʼu manatu ʼe lelei. Tou manatuʼi te faʼifaʼitaki ʼo te kolo ʼae ʼe ʼa takai ʼaki he kaupa. Ko te tagata leʼo matapa ʼe ina pupunu te ʼu matapa naʼa ulufi te kolo e ʼonatou fili. Kae ʼi ʼihi temi ʼe ina avahi te ʼu matapa moʼo fakahu ia te meʼa kai pea mo ʼihi faʼahi ʼe ʼaoga ki te loto kolo. Kapau neʼe mole he temi neʼe avahi ai te ʼu matapa, neʼe feala pe ke halofia te hahaʼi. ʼO toe feia pe, ʼe ʼaoga ke tou tuku tuʼumaʼu totatou loto ke takitaki e te ʼu manatu ʼa te ʼAtua.

¹⁵ ʼE tou maʼu te ʼu manatu ʼa Sehova ʼi te Tohi-Tapu. ʼI te temi fuli pe ʼae ʼe tou lau ai te Tohi-Tapu, tou tuku ke takitaki tatatou faʼahiga manatu mo tatatou aga e te ʼu manatu ʼa Sehova. Kotea ʼae ʼe feala ke tou fai ke fua lelei tatatou lau ia te Tohi-Tapu kia tatou? ʼE maʼuhiga ke tou faikole. ʼE ui fenei e te tuagaʼane: “ ʼI muʼa ʼo taku lau ia te Tohi-Tapu, ʼe au faikole kia Sehova ke tokoni mai ke au ‘sio lelei ki te ʼu meʼa taulekaleka’ ʼo tana Folafola.” (Pes. 119:18) ʼE toe feia pe mo tatou, ʼe ʼaoga ke tou metitasio ki te ʼu faʼahi ʼae ʼe tou lau. Ka tou faikole, mo lau pea mo metitasio, ko te Folafola ʼa te ʼAtua ʼe hu ki totatou loto, pea ʼe tou ʼoʼofa ai ki te faʼahiga manatu ʼa Sehova.—Lau ia Taaga Lea 4:20-22; Pes. 119:97.

16. Kotea te ʼu fua lelei ʼe maʼu e te tokolahi ʼaki ia te ʼu polokalama ʼo te JW Télédiffusion?

¹⁶ Ko te tahi aluʼaga ʼe feala ke takitaki ai tatou e te faʼahiga manatu ʼa te ʼAtua, ko te sioʼi te ʼu polokalama ʼo te JW Télédiffusion. ʼE ui fenei e te taumatuʼa: “Neʼe tali ia Sehova ki ʼamā faikole ʼaki te JW Télédiffusion^® ʼae ʼe fai ʼi te mahina fuli. ʼE ma maʼu ai te fakalotomalohi moka ma lotomamahi pea moka ma logoʼi tamā nonofo ʼateaina. Pea ʼe ma fakalogo tuʼumaʼu mo ʼona hiva, moka ma kuka fakatahi, mo faimenasi, pea moka ma inu ti.” ʼE tokoni mai te ʼu polokalama ʼaia ke tou puipui totatou loto. ʼE akoʼi ai tatou ke tou maʼu te faʼahiga manatu ʼa Sehova kae tou liʼaki te faʼahiga manatu ʼa Satana.

17-18. (1) Kotea ʼae ʼe hoko moka ʼe tou maʼuliʼi te ʼu faʼahi ʼae ʼe akoʼi mai e Sehova, ohage ko tona fakaha mai ia 1 Hau 8:61? (2) Kotea te ako ʼe feala ke tou taʼofi mai te faʼifaʼitaki ʼo te Hau ko Esekiasi? (3) ʼO mulimuli ki te faikole ʼa Tavite ʼae ʼe tou maʼu ia Pesalemo 139:23, 24, kotea ʼe feala ke tou kole ʼi ʼatatou faikole?

¹⁷ ʼI tatatou sisio ki te ʼu fua lelei ʼi tatatou maʼuliʼi te ʼu fakatotonu ʼa Sehova, ʼe lelesili age ai te malohi ʼo tatatou tui. (Sakp. 1:2, 3) Tahi ʼae faʼahi, ʼe tou fiafia he ʼe fiameʼameʼa ia Sehova  he ʼe ko tatou ko ʼana fanau, pea ʼe toe malohi ai tatatou fia fakafiafiaʼi tona loto. (Taag. 27:11) ʼI ʼotatou ʼahiʼahi takitahi, ʼe tou maʼu ai he faigamalie ke tou fakaha ki tatatou Tamai ʼofa ʼe mole tou lotolotolua ʼi tatatou tauhi kia te ia. (Pes. 119:113) Kae ʼe tou ʼoʼofa ia Sehova ʼaki he loto katoa, ko tona fakaʼuhiga, ʼe tou fia fakalogo ki ʼana fakatotonu pea mo fai ia tona finegalo.—Lau ia 1 Hau 8:61.

¹⁸ ʼE feala koa ke tou fai he ʼu lakahala? ʼEi, he ʼe kei tou agahala. Kae kapau ʼe hoko te aluʼaga ʼaia, tou manatuʼi te faʼifaʼitaki ʼo te Hau ko Esekiasi. Neʼe ina fai ia he ʼu lakahala. Kae neʼe fakahemala pea mo toe hoko atu tana tauhi kia Sehova ʼaki he loto katoa. (Esa. 38:3-6; 2 Klk. 29:1, 2; 32:25, 26) Koia, tou faiga malohi ʼo teteke ia te ʼu manatu ʼa Satana. Tou faikole ke tou maʼu ia he loto ʼe talagafua. (1 Hau 3:9; lau ia Pesalemo 139:23, 24.) ʼE feala hatatou nonofo agatonu kia Sehova mo kapau ʼe tou puipui totatou loto ʼo lahi age ʼi te ʼu meʼa fuli ʼae.