1-2. (1) Kotea ʼae ʼe tou logoʼi moka tou fakakaukau ki te maʼuli mo te minisitelio ʼo Sesu? (2) Kotea ka tou vakaʼi ʼi te alatike ʼaeni?

 NEʼE kua mate koa he tahi neʼe ke ʼofa mamahi ai? ʼE mahino ia ʼe fakailoga ʼosi tana kua puli! ʼI te kamata, ka ke manatuʼi te ʼu ʼaho ʼi muʼa ʼo tona mate, neʼe ke mamahi ai tafito la moka neʼe fitaʼa ʼi muʼa ʼo tona mate. Kae ʼaki te temi, ʼe ke logoʼi leva he fiafia ʼi tau manatuʼi he meʼa neʼe ina akoʼi atu, peʼe ko he meʼa neʼe ina ui peʼe ina fai ke ke lotomalohi ai, peʼe ke fia kata ai.

² ʼO toe feia pe, ka tou lau te ʼu fakamatala ʼo ʼuhiga mo te ʼu mamahi pea mo te mate ʼo Sesu, ʼe tou lotomamahi ai. Tafito ʼi te ʼu vahaʼa ʼi muʼa pea mo te hili ʼo te ʼAho Fakamanatu ʼe tou toʼo ai he temi ke tou fakakaukau ki te maʼuhiga ʼo tona sakilifisio. (1 Ko. 11:24, 25) Kae ʼe tou toe maʼu foki he fiafia moka tou metitasio ki te ʼu meʼa fuli neʼe ina ui mo fai ʼi tana kei ʼi te kele. Pea ka tou fakakaukau ki te ʼu faʼahi ʼe ina fai maʼa tatou ʼi te temi nei, mo ʼae ʼi te ka haʼu ʼe tou lotomalohi ai. Ko te metitasio ki te ʼu faʼahi ʼaia pea mo tona ʼofa kia tatou ʼe ina uga ai tatou ke tou fakaha totatou lotofakafetaʼi. Ko te faʼahi ʼaia ka tou vakaʼi ʼi te alatike ʼaeni.

3. He koʼe ʼe tou lotofakafetaʼi kia Sehova mo Sesu ʼo ʼuhiga mo te totogi?

³ Ko te metitasio ki te maʼuli mo te mate ʼo Sesu ʼe ina uga tatou ke tou lotofakafetaʼi. ʼI tana ʼi te kele neʼe akoʼi e Sesu ki te hahaʼi te ʼu lelei ka fakahoko anai e te Puleʼaga ʼo te ʼAtua.  ʼE maʼuhiga ʼaupito kia tatou te ʼu moʼoni ʼaia ʼo ʼuhiga mo te Puleʼaga. ʼE tou lotofakafetaʼi kia Sehova mo Sesu ʼuhi ko te totogi, he ʼe ina fakafealagia ke tou felogoi lelei mo naua. Tahi ʼae, ʼuhi ko tatatou tui kia Sesu ʼe tou maʼu ai te ʼamanaki ke tou maʼuli ʼo heʼe gata, pea ke tou toe sisio kia natou kua mamate neʼe tou ʼoʼofa mamahi ai. (Soa. 5:28, 29; Loma 6:23) ʼE mole tuha mo tatou te ʼu tapuakina ʼaia pea ʼe mole feala ke tou liufaki kia Sehova mo Sesu te ʼu meʼa fuli neʼe nā fai maʼa tatou. (Loma 5:8, 20, 21) Kae ʼe feala ke tou fakaha kia naua totatou lotofakafetaʼi. ʼO feafeaʼi?

4. Neʼe fakaha feafeaʼi e Malia Maketalena tana lotofakafetaʼi ki te ʼu faʼahi neʼe fai e Sesu maʼa ia? (Vakaʼi te pāki.)

⁴ Tou vakaʼi te faʼifaʼitaki ʼo te fafine Sutea ko Malia Maketalena. Neʼe mamahi ʼaupito he neʼe ulu sino ai te ʼu temonio ʼe fitu. Neʼe lagi manatu ʼe mole ina maʼu anai hona fimalie. Koia, fakakaukauʼi age muʼa tana lotofakafetaʼi ʼi te fakaʼateainaʼi e Sesu ia ia mai te malohi ʼo te ʼu temonio ʼaia. Neʼe uga ai ia ia ke liliu ko he tisipulo ʼa Sesu. Neʼe ina fakaʼaogaʼi tona temi, mo tona malohi pea mo ʼona koloa moʼo tauhi kia te ia ʼi tana minisitelio. (Luka 8:1-3) Neʼe lotofakafetaʼi ia Malia ki te faʼahi ʼae neʼe fai e Sesu maʼa ia, pea neʼe lagi heʼeki mahino ki te ʼu faʼahi ka fai anai e Sesu maʼa ia ʼi te ka haʼu. ʼE ina foaki anai tona maʼuli maʼa te hahaʼi fuli, ke feala ke “maʼu . . . te maʼuli heʼe gata” ʼe natou ʼae ʼe tui kia te ia. (Soa. 3:16) Logo la neʼe heʼeki mahino ia Malia Maketalena ki te ʼu faʼahi ʼaia, kae neʼe ina fakaha tana lotofakafetaʼi kia Sesu ʼo nofo agatonu kia te ia. ʼI te tau tugaki ʼa Sesu ʼi te pou fakamamahi, neʼe tuʼu ovi age ia Malia Maketalena he neʼe ʼofa ia Sesu pea neʼe ina fia fakalotofimalieʼi ʼihi. (Soa. 19:25) ʼI te ʼosi mate ʼa Sesu, neʼe alu ia Malia Maketalena mo te ʼu fafine ʼe toko lua ki tona fale maka mo te ʼu meʼa fakamagoni, ke teuteuʼi fakaʼosi tona sino. (Mko. 16:1, 2) Neʼe lahi te ʼu tapuakina neʼe maʼu e Malia Maketalena ʼi tana  nofo agatonu. Neʼe fiafia ʼi te sio pea mo palalau mo Sesu ʼi tana kua ʼosi fakatuʼuake, ʼe ko he aluʼaga makehe neʼe mole maʼu e ʼihi tisipulo.​—Soa. 20:11-18.

5. ʼE tou fakaha feafeaʼi tatatou lotofakafetaʼi kia Sehova mo Sesu ʼuhi ko te ʼu meʼa fuli ʼae neʼe nā fai maʼa tatou?

⁵ ʼE feala mo tatou ke tou toe fakaha tatatou lotofakafetaʼi kia Sehova mo Sesu ʼuhi ko te ʼu meʼa fuli ʼae neʼe nā fai maʼa tatou. ʼE feala ke tou foaki totatou temi, mo totatou malohi pea mo ʼotatou koloa moʼo lagolago ki te ʼu gaue ʼo te Puleʼaga. Ohage la, ʼe feala ke tou kau ki te ʼu gaue laga fale pea mo te taupau ke lelei ʼo te ʼu fale ʼae ʼe fakaʼaogaʼi ki te tauhi maʼa.

6. He koʼe ʼe feala ke tou ui ko te totogi ʼe ko he meʼa ʼofa maʼa tatou takitokotahi?

⁶ Ka tou fakakaukau ki te toe ʼofa ʼo Sehova mo Sesu kia tatou ʼe uga ai tatou ke tou toe ʼofa kia naua. (1 Soa. 4:10, 19) Pea ʼe toe lahi age totatou ʼofa kia naua, ʼi tatatou iloʼi ʼae neʼe mate ia Sesu maʼa tatou takitokotahi. Neʼe mahino te apositolo ko Paulo ki te faʼahi ʼaia pea neʼe ha tana lotofakafetaʼi ʼi tana tohi fenei ki te kau Kalate: “[Ko] te ʼAlo ʼo te ʼAtua, . . . neʼe ʼofa ia au pea neʼe ina foaki ia ia totonu maʼaku.” (Kal. 2:20) Neʼe feala ʼaki te totogi ke taki mai koe e Sehova kia te ia pea ke ke liliu ko tona kaumeʼa. (Soa. 6:44) Mole malave koa la kia koe ia tau iloʼi ʼae neʼe tokagaʼi e Sehova te faʼahi ʼae ʼe lelei ʼi tou loto, pea neʼe ina foaki he toe totogi lahi ke ke liliu ai ko hona kaumeʼa? ʼE mole koa la toe ʼasili ai tou ʼofa kia Sehova mo Sesu? Koia ʼe tonu ai leva ke tou fai te fehuʼi ʼaeni: “ ʼE uga au e te ʼofa ke au fai tea?”

7. Ohage ko tona ha ʼi te pāki, ʼe tou fakaha feafeaʼi totatou ʼofa kia Sehova mo Sesu? (2 Kolonito 5:14, 15; 6:1, 2)

⁷ Ko totatou ʼofa ki te ʼAtua mo Kilisito ʼe  ina uga tatou ke tou ʼofa ki ʼihi. (Lau ia 2 Kolonito 5:14, 15; 6:1, 2.) ʼE tou fakaha te ʼofa ʼaia moka tou faʼafai ʼi te faifakamafola. ʼE tou palalau ai ki te hahaʼi fuli, ʼo mole tou fakakehekeheʼi he tahi. ʼE mole tou lauʼia tona lanu, tona haʼuʼaga, tona telepi, peʼe maʼu koloa peʼe masiva. Ka tou fai feia, ʼe tou fai ai te finegalo ʼo Sehova ʼae “ke haofaki te faʼahiga tagata fuli pe pea ke natou maʼu te ʼatamai malama totonu ʼo te moʼoni.”​—1 Tim. 2:4.

8. ʼE tou fakaha feafeaʼi totatou ʼofa ki ʼotatou tehina mo tuagaʼane?

⁸ ʼE tou toe fakaha totatou ʼofa kia Sehova mo Sesu moka tou ʼofa ki ʼotatou tehina mo tuagaʼane. (1 Soa. 4:21) ʼE tou tokaga pea mo tokoni kia natou moka natou tau mo ni faigataʼaʼia. ʼE tou fakalotofimalieʼi natou moka neʼe mate he tahi neʼe natou ʼoʼofa mamahi ai, mo tou olo ʼo fakasiosio natou moka natou mahahaki, pea mo tou fakalotomalohiʼi natou moka natou lotovaivai. (2 Ko. 1:3-7; 1 Tes. 5:11, 14) ʼE tou hufakiʼi tuʼumaʼu natou, ʼi tatatou iloʼi ʼae “ko te kole mamahi ʼa he tagata faitotonu ʼe malohi.”​—Sakp. 5:16.

9. ʼE tou toe fakaha feafeaʼi te ʼofa ki ʼotatou tehina mo tuagaʼane?

⁹ ʼE tou toe fakaha te ʼofa ki ʼotatou tehina mo tuagaʼane moka tou tokalelei mo natou. ʼE tou faiga ke tou faʼifaʼitakiʼi te lotofakamolemole ʼa Sehova. Kapau neʼe lotolelei ʼo momoli tona ʼAlo ko he sakilifisio maʼa ʼatatou agahala, ʼe mole koa la tonu ke tou fakamolemole mo he lotolelei moka agahala mai he tehina peʼe ko he tuagaʼane? ʼE mole tou fia hage ko te kaugana agakovi ʼi te tahi lea fakata ʼa Sesu. Neʼe molehi e tona pule te toe maʼua lahi neʼe tonu ke ina huʼi age ki ai. Kae neʼe mole fia molehi e te kaugana agakovi ʼaia te kiʼi maʼua veliveli neʼe tonu ke huʼi age e te tahi kaugana ki ai. (Mat. 18:23-35) Kapau ʼe ʼi ai hou fihifihia mo he tahi ʼi te kokelekasio, ʼe feala koa hau alu ʼo fakatokatoka mo ia ʼi muʼa ʼo te ʼAho Fakamanatu? (Mat. 5:23, 24) ʼI tau fai feia, ʼe ke fakaha ai anai tou ʼofa mamahi ia Sehova mo Sesu.

10-11. ʼE fakaha feafeaʼi e te ʼu tagata ʼafea ʼe natou ʼoʼofa ia Sehova mo Sesu? (1 Petelo 5:1, 2)

¹⁰ ʼE fakaha feafeaʼi e te ʼu tagata ʼafea tanatou ʼoʼofa ia Sehova mo Sesu? ʼAki tanatou fakahoko te gaue maʼuhiga ʼae ko te tokaga ki te faga ovi ʼa Sesu. (Lau ia 1 Petelo 5:1, 2.) Neʼe fakamahino lelei e Sesu te faʼahi ʼaia ki te apositolo ko Petelo. ʼI tana fakafisi tuʼa tolu ki tona Pule, neʼe kua lagi ʼamusia age la Petelo ke ʼi ai he faigamalie ke ina fakaha age tona ʼofa kia te ia. ʼI te ʼosi fakatuʼuake ʼo Sesu, neʼe ina fehuʼi age kia Petelo: “Simone, foha ʼo Soane, ʼe ke ʼofa koa ia au.” ʼE feala hatatou tui papau neʼe fia fai e Petelo ia meʼa fuli ke ina fakaha tona ʼofa ki tona Pule. Neʼe ui e Sesu ki ai: “Fafaga ʼaku kiʼi ovi.” (Soa. 21:15-17) ʼO kaku ki tona mate, neʼe tokaga lelei ia Petelo ki te faga ovi ʼa te ʼAliki, ʼo ina fakaha ai tona ʼofa kia te ia.

¹¹ ʼU tagata ʼafea, ʼe kotou fakaha feafeaʼi ʼi te ʼu vahaʼa ʼi muʼa pea mo te hili ʼo te ʼAho Fakamanatu ʼe maʼuhiga kia koutou te ʼu palalau ʼae neʼe fai e Sesu kia Petelo? ʼE feala ke kotou fakaha ʼe kotou ʼoʼofa ia Sehova mo Sesu ʼi takotou hikihiki takotou gaue fakatauhi ovi pea mo faiga lahi ke kotou tokoni kia natou neʼe fakamamaʼo mai te kokelekasio ke natou toe liliu mai kia Sehova. (Esk. 34:11, 12) ʼE toe feala foki ke kotou fakalotomalohiʼi te kau ako Tohi-Tapu pea mo feiloʼiʼaki mo natou ʼae ko tanatou hoki kau ki te ʼAho Fakamanatu. ʼE tou fia fakatalitali leleiʼi natou he ʼe tou fakaʼamu ke natou liliu ko ni tisipulo ʼa Sesu.

12. He koʼe ʼe tou lototoʼa ʼuhi ko te ʼu palalau ʼae neʼe fai e Sesu ki ʼana tisipulo ʼi te po ʼi muʼa ʼo tona mate? (Soane 16:32, 33)

¹² ʼI te po ʼi muʼa ʼo tona mate, neʼe ui age e Sesu ki ʼana tisipulo: “ ʼI te malama ʼaeni, ʼe kotou tau anai mo ni mamahi, kaʼe kotou kataki. Kua au malo ʼi te malama ʼaeni.” (Lau ia Soane 16:32, 33.) Kotea ʼae neʼe tokoni kia Sesu ke lototoʼa, ʼo mole mataku ki ʼona fili pea ke nofo agatonu ʼo kaku ki tona mate? Ko tana falala kia Sehova. ʼI tana iloʼi ʼae ʼe toe tau anai ʼana tisipulo mo te ʼu faigataʼaʼia ʼae neʼe tau mo ia, neʼe ina kole ki tana Tamai ke ina puipui natou. (Soa. 17:11) ʼE tou lototoʼa ai, heʼe malohi age ia Sehova ʼi ʼotatou fili fuli. (1 Soa. 4:4) ʼE mole he meʼa ʼe puli kia te ia, he ʼe sio kia meʼa fuli. ʼE tou tui papau ai, ka tou falala kia Sehova, ʼe feala ke tou tauʼi te mataku pea ke tou lototoʼa.

13. Neʼe fakaha feafeaʼi e Sosefo mai Alimatea tona lototoʼa?

¹³ Tou vakaʼi te faʼifaʼitaki ʼo Sosefo mai Alimatea. Neʼe fakaʼapaʼapaʼi e te hahaʼi Sutea. Neʼe kau ʼi te Sanetualio, te telepinale lahi Sutea. Kae lolotoga te minisitelio ʼa Sesu ʼi te kele, neʼe mole lototoʼa ia Sosefo. Neʼe ui e Soane “neʼe ko he tisipulo fakafufu ʼa Sesu koteʼuhi neʼe mataku ʼi te kau Sutea.” (Soa. 19:38) Neʼe ina leleiʼia te logo ʼo te Puleʼaga, pea neʼe tui kia Sesu kae neʼe mole ina loto ke iloʼi e ʼihi. Neʼe lagi mataku naʼa mole kei fakaʼapaʼapaʼi e te hahaʼi Sutea. Kae ʼe ui mai ʼi te Tohi-Tapu, ʼi te ʼosi mate ʼo Sesu, “neʼe lototoʼa [ia Sosefo] ʼo alu kia Pilato ʼo kole age ia te sino ʼo Sesu.” (Mko. 15:42, 43) Neʼe mole kei fakafufu e Sosefo tana tui kia Sesu.

14. Kotea ʼae ʼe feala ke ke fai moka ke mataku ki te tagata?

¹⁴ ʼE ke mataku koa ki te tagata ohage ko Sosefo? ʼI te fale ako peʼe ko te fale gaue, ʼe ke ufiufi koa ʼi te fakaha ko koe ko he Fakamoʼoni ʼa Sehova? ʼE fakanau koa tau liliu ko he kauga fagona peʼe ko tau papitema ʼuhi he ʼe ke tuʼania pe kotea te manatu ʼa ʼihi ʼo ʼuhiga mo koe? ʼAua naʼa ke tuku te ʼu manatu ʼaia ke ina taʼofi tau fai te meʼa ʼae ʼe ke iloʼi ʼe lelei. Faikole fakamalotoloto kia Sehova. Kole age ke ina foaki atu te lototoʼa ke ke fai tona finegalo. ʼI tau sio ʼae ʼe tali atu Sehova ki ʼau faikole, ʼe ke lotomalohi ai mo lototoʼa.​—Esa. 41:10, 13.

15. Hili te ʼasi ʼa Sesu ki ʼana tisipulo, kotea ʼae neʼe uga e tonatou fiafia ke natou fai? (Luka 24:52, 53)

¹⁵ Neʼe mamahi ʼaupito te ʼu tisipulo ʼi te mate ʼa Sesu. Neʼe kua puli tonatou kaumeʼa  ʼofaina. Neʼe hage kia natou mole kei ʼi ai honatou haofakiʼaga. (Luka 24:17-21) Kae ʼi te ʼosi fakatuʼuake ʼo Sesu, neʼe ʼasi kia natou. Neʼe ina toʼo te temi ke ina fakamahino age pe neʼe feafeaʼi tana fakahoko te ʼu lea fakapolofeta ʼo ʼuhiga mo ia. Neʼe ina toe tuku age kia natou he gaue maʼuhiga. (Luka 24:26, 27, 45-48) Pea hili ki ai ʼaho e 40, neʼe hake leva Sesu ki selo. ʼI te temi ʼaia, neʼe mole kei lotomamahi ʼana tisipulo kae neʼe kua natou fiafia. Kotea tona tupuʼaga? Koteʼuhi neʼe natou iloʼi kua toe maʼuli tonatou Pule, pea kua feala hana tokoni age ke natou fakahoko tanatou gaue foʼou. Neʼe uga natou e tonatou fiafia ke natou fakavikiviki tuʼumaʼu kia Sehova.​—Lau ia Luka 24:52, 53; Gaue 5:42.

16. ʼE feafeaʼi hatatou faʼifaʼitakiʼi te ʼu tisipulo ʼa Sesu?

¹⁶ ʼE feafeaʼi hatatou faʼifaʼitakiʼi te ʼu tisipulo ʼa Sesu? ʼE feala ke tou fiafia ʼi te tauhi kia Sehova lolotoga te taʼu katoa, kae mole ko te temi pe ʼae ʼe fakahoko ai te ʼAho Fakamanatu. ʼE tonu ai ke tou fakamuʼamuʼa te Puleʼaga ʼo te ʼAtua ʼi totatou maʼuli. Ohage la ko ʼihi, neʼe natou fetogi ʼonatou hola gaue ke feala hanatou kau ki te minisitelio, mo te ʼu fono, pea ke fai tuʼumaʼu tanatou ako fakafamili. Ko ʼihi neʼe natou fakatotonu ke fakafaigafua tonatou maʼuli ke fakaʼaogaʼi lahi natou e te kokelekasio peʼe ke natou olo ʼo tokoni ʼi te ʼu koga meʼa ʼae ʼe ʼaoga lahi ai he kau faifakamafola. ʼE moʼoni, ʼe tonu ke tou faʼa kataki ke tou tauhi tuʼumaʼu ai kia Sehova. Kae ʼe ina fakapapau mai ʼe lahi anai tana tapuakina tatou mo kapau ʼe tou fakamuʼamuʼa te Puleʼaga ʼi totatou maʼuli.​—Taag. 10:22; Mat. 6:32, 33.

17. Kotea ʼae ʼe ke fakatotonu ke ke fai ʼi te ʼu vahaʼa ʼi muʼa pea mo te hili ʼo te ʼAho Fakamanatu? (Vakaʼi te pāki.)

¹⁷ Kua tou loto la ke hoko mai te ʼAho Fakamanatu, ʼae ka fakahoko ʼi te Feliatolu, ʼaho 4 ʼo Apelili. ʼAua naʼa ke atali pe ke hoki hoko mai te ʼaho ʼaia, pea ke metitasio ki te maʼuli mo te mate ʼo Sesu, mo tona ʼofa ʼo feia mo Sehova ʼae neʼe nā fakaha mai kia tatou. Toʼo te ʼu faigamalie fuli ke ke fai te ʼu faʼahi ʼaia ʼi te ʼu vahaʼa ʼi muʼa pea mo te hili ʼo te ʼAho Fakamanatu. Ohage la, toʼo hou temi ke ke lau mo metitasio ki te ʼu aluʼaga ʼae ʼe tuʼu ʼi te “16-Te Vahaʼa Fakaʼosi ʼo Te Maʼuli ʼo Sesu ʼi Te Kele” ʼi te kiʼi kaupepa “Tokoni Ki Te Ako ʼo Te Folafola ʼa Te ʼAtua.” Pea ke fakailoga te ʼu vaega ʼae ʼe feala ke fakamalohi ai tau lotofakafetaʼi, tou ʼofa, tou lototoʼa pea mo tou fiafia. Hili ʼaia, fakakaukau pe kotea anai ka ke fai ke ke fakaha ai tau lotofakafetaʼi. ʼE feala hau tui papau ʼe fiafia lahi anai ia Sesu ʼi te ʼu faiga ʼae ka ke fai anai ke ke manatuʼi ia ia ʼi te ʼu vahaʼa ʼi muʼa pea mo te hili ʼo te ʼAho Fakamanatu.​—Apk. 2:19.