1-2. Ko te ʼu lakaga fea ʼae ʼe lagi tou fetagihi ai?

 ʼE TOU fetagihi fuli. ʼI ʼihi temi, ʼe tou fetagihi he ʼe fiafia totatou loto. Lagi neʼe ke tagi he neʼe hoko he aluʼaga maʼuhiga kia koe. Ohage la neʼe ke tagi ʼi te tupu ʼo hau fanau, peʼe ʼi tau manatuʼi he aluʼaga fakafiafia, peʼe ʼi tau toe felaveʼi mo hou kaumeʼa neʼe kua fualoa takolua heʼeki fesioʼaki.

² Kae ʼe lahi age tatatou fetagihi ʼuhi he tou lotomamahi. Ohage la neʼe lagi tou fetagihi he neʼe kakaʼi tatou e he tahi neʼe tou falala ki ai. Peʼe tou fetagihi moka tou mamahi ʼuhi ko he mahaki kua fualoa tatatou tau mo ia peʼe moka neʼe mate he tahi neʼe tou ʼoʼofa mamahi ai. Ka hoko te ʼu aluʼaga ʼaia, ʼe lagi tou hage ko te polofeta ko Selemia ʼi te maumauʼi e te kau Papilone ia Selusalemi. Neʼe ui e Selemia: “ ʼE maligi ʼoku loʼimata ohage ko ni vai tafe . . . ʼE tafe tuʼumaʼu pe ʼoku loʼimata.”—Tgl. 3:​48, 49.

3. Kotea ʼae ʼe logoʼi e Sehova moka sio mai ʼe mamahi ʼana kaugana? (Esaia 63:9)

³ ʼE iloʼi lelei e Sehova te ʼu lakaga ʼae ʼe tou fetagihi ai ʼuhi ko he ʼu aluʼaga fakalotomamahi. ʼE ui ʼi te Tohi-Tapu ʼe ina iloʼi te ʼu temi ʼae ʼe mamahi ai ʼana kaugana pea ʼe fagono ki ʼatatou kole tokoni. (Pes. 34:15) Kae ʼe mole haga sio mo fagono mai pe ia Sehova. ʼE ko ia tatatou Tamai pea ʼe ʼofa mamahi ia tatou. Koia, ka sio mai ʼe tou fetagihi, ʼe lotomamahi pea ʼe foimo tokoni mai kia tatou.—Lau ia Esaia 63:9.

4. Ko te faʼifaʼitaki ʼo ʼai ʼi te Tohi-Tapu ʼae ka tou vakaʼi, pea kotea ʼae ka tou ako anai ʼo ʼuhiga mo Sehova?

 ⁴ ʼE fakaha mai e Sehova ʼi tana Folafola pe neʼe kotea ʼae neʼe ina logoʼi ʼi te fetagihi ʼo ʼana kaugana ʼi te temi muʼa, pea neʼe tokoni feafeaʼi kia natou. Koia, ʼe ha te faʼahi ʼaia ʼi te ʼu aluʼaga neʼe hoko kia Ana, mo Tavite pea mo te Hau ko Esekiasi. ʼE tou ako anai pe koʼe neʼe maligi ʼonatou loʼimata. Pea ʼe tou vakaʼi anai pe neʼe tokoni feafeaʼi ia Sehova kia natou. ʼE tou toe vakaʼi leva pe fakalotofimalieʼi feafeaʼi tatou e Sehova moka tou lotomamahi, peʼe moka neʼe kakaʼi tatou e he tahi neʼe tou falala ki ai, peʼe moka tou manatu ʼe mole kei ʼi ai he puleʼaki.

ʼE KE TAGI ʼI TE MATE ʼO HE TAHI NEʼE KE ʼOFA MAMAHI AI

5. Kotea ʼae neʼe logoʼi e Ana ʼuhi ko te aluʼaga ʼae neʼe tau mo ia?

⁵ Neʼe lahi te ʼu faigataʼaʼia neʼe tagi ai ia Anai. Neʼe ʼohoana te ʼohoana ʼo Ana mo te tahi fafine neʼe higoa ko Penina. Pea neʼe agakovi ʼosi te fafine ʼaia kia Ana. Neʼe mole he fanau ʼa Ana kae maʼu fanau ia Penina. (1 Sam. 1:​1, 2) Neʼe manukiʼi tuʼumaʼu e Penina ia Ana ki tana mole hana fanau. Kotea anai ka ke logoʼi moka neʼe ke tau mo he aluʼaga feia? Neʼe lavea ʼosi te loto ʼo Ana, ʼo “tagi mamahi ai,” neʼe mole kei kai” pea “neʼe lotomamahi ʼaupito.”—1 Sam. 1:​6, 7, 10.

6. Kotea ʼae neʼe fai e Ana ke fakafimalieʼi ai tona loto?

⁶ Kotea ʼae neʼe fai e Ana ke fakafimalieʼi tona loto? Neʼe alu ki te tapenakulo ʼae neʼe fai ai te tauhi kia Sehova. Neʼe lagi tuʼu ovi ia Ana ki te huʼaga ʼo te malaʼe ʼo te tapenakulo, pea neʼe “kamata faikole ai kia Sehova pea neʼe mole feala ke tuku tana tagi.” Neʼe ina kole mamahi kia Sehova: “Sio ifo ki te mamahi ʼo tau kaugana . . . [Ke] ke manatuʼi au.” (1 Sam. 1:​10, lua koga, 11) Neʼe faikole ia Ana, ʼo ina fakaha kia Sehova ia meʼa fuli ʼae neʼe ʼi tona loto. ʼE mahino ia, neʼe malave ʼosi kia Sehova tana sio ʼae ki te tagi mamahi ʼo siʼona ʼofafine ʼofaina.

7. Neʼe feafeaʼi ia Ana ʼi tana ʼosi faikole kia Sehova ʼo fakaha age ia meʼa fuli ʼae neʼe ina logoʼi?

⁷ Neʼe feafeaʼi ia Ana ʼi tana ʼosi faikole ʼaia kia Sehova pea ʼi te ʼosi ui age e te Pelepitelo Lahi ko Eli ʼe tali anai e Sehova tana kole? ʼE ui ʼi te Tohi-Tapu: “Neʼe alu ai te fafine ʼo kai pea neʼe mole kei matamamahi.” (1 Sam. 1:​17, 18) Logo la neʼe heʼeki fetogi te aluʼaga faigataʼa ʼo Ana, kae neʼe kua fimalie ia tona loto. Neʼe hage neʼe ina toʼo te kavega mamafa ʼae neʼe ina ʼamo ʼo li kia Sehova. Neʼe sio ia Sehova ki tona mamahi, neʼe logo ki tana tagi. Pea ki muli age, neʼe ina tapuakiʼi ia Ana ʼo ina maʼu ai hana ʼu fanau.—1 Sam. 1:​19, 20; 2:21.

8-9. Ka tou lau ia Hepeleo 10:​24, 25, he koʼe ʼe maʼuhiga ke tou kau ki te ʼu fono? (Vakaʼi mo te pāki.)

⁸ Te ʼu ako ke tou taʼofi. ʼE ke lolotoga tau nei koa mo he aluʼaga ʼe ke tagi ai he kua lahi tou  lotomamahi? Lagi ko he tahi ʼo tou famili peʼe ko hou kaumeʼa kua mate. ʼI te ʼu taʼi aluʼaga ʼaia, ʼe mahino ia ʼe ke fia nofo tokotahi. Kae ohage ko Ana neʼe alu ki te tapenakulo ke ina maʼu ai he fimalie mo he fakalotomalohi. ʼO toe feia pe, ʼe ke maʼu anai he fimalie moka ke kau ki te ʼu fono, tatau aipe pe ʼe ke gaʼegaʼe peʼe lotomamahi. (Lau ia Hepeleo 10:​24, 25.) Ka tou logo ki he ʼu vaega Tohi-Tapu fakalotofimalie ʼi te ʼu fono, ʼe tokoni mai ai e Sehova ke tou pulihi te ʼu manatu fakalotovaivai kae tou maʼu ni manatu fakalotomalohi. Ka tou fai te faʼahi ʼaia, ʼe tou logo fimalie ai logo la heʼeki fetogi totatou aluʼaga.

⁹ ʼI te ʼu fono, ʼe fakalotofimalieʼi tatou e ʼotatou tehina mo tuagaʼane, pea ʼe natou fakaha mai tonatou ʼofa mamahi ia tatou. Pea ʼe tou logo fimalie moka tou fakatahi mo natou. (1 Tes. 5:​11, 14) Tokagaʼi te meʼa ʼae neʼe hoko ki he tehina pionie makehe, kua mate tona ʼohoana. Neʼe ina ui: “Kei au tagi pe. ʼI ʼihi temi, ʼe au fia nofo tokotahi ʼo tagi. Kae ka au alu ki te ʼu fono, ʼe au maʼu ai te fakalotomalohi ʼae ʼe ʼaoga mai kia au. Ko te ʼu palalau agalelei ʼae ʼe fai mai e ʼoku tehina mo tuagaʼane, ʼo feia mo ʼanatou tali ʼi te ʼu fono, ʼe fakalotofimalie ʼosi kia au. Logo la ʼe au hoha ʼi muʼa ʼo taku tau atu ki te fono, kae ʼi taku fakatahi leva mo ʼoku tehina mo tuagaʼane ʼe au logo fimalie ai.” Ka tou kau ki te ʼu fono, ʼe fakaʼaogaʼi e Sehova ʼotatou tehina mo tuagaʼane ke tokoni mai kia tatou.

10. ʼE tokoni feafeaʼi mai ia te faʼifaʼitaki ʼo Ana moka lahi totatou mamahi?

¹⁰ Neʼe toe logo fimalie ia Ana ʼi tana ʼosi faikole kia Sehova ʼo fakaha age te ʼu meʼa ʼae neʼe ina logoʼi. ʼE toe feala foki mo koe ke ke ‘tuku kia Sehova ʼou tuʼania fuli’ mo ke falala ʼe fagono atu anai. (1 Pet. 5:7) ʼE ui fenei e he tuagaʼane neʼe matehi tona ʼohoana e he kau kaihaʼa: “Neʼe lahi ʼosi toku mamahi ʼo au manatu ai ʼe mole toe feala anai ke au fiafia ʼi he ʼaho. Kae ka au faikole ki taku Tamai ʼi selo ko Sehova, ʼae ʼe ʼofa ia au, ʼe au lotofimalie ai. ʼI ʼihi temi mole au maʼu ni kupu moʼo fakaha age te ʼu meʼa ʼae ʼe au logoʼi, kae ʼe lotomahino pe ia. Ka lahi toku lotomamahi ʼe au kole kia te ia ke ina foaki mai tona tokalelei. ʼE au logoʼi atu aipe te tokalelei pea feala ai ke hoko atu taku gaue.” Ka ke fakaha kia Sehova ʼou tuʼania fuli, ʼe malave kia te ia tana sio ki ʼou loʼimata pea ʼe toe mamahi mo ia. Tatau aipe pe heʼeki puli ʼosi tou mamahi, kae ʼe feala ke fakapelepeleʼi koe e Sehova pea mo tokoni atu ke ke maʼu te tokalelei. (Pes. 94:19; Flp. 4:​6, 7) ʼE ina tokagaʼi ʼau faiga ʼae ke hoko atu tau tauhi agatonu kia te ia pea ʼe ina fakapale anai koe.—Hep. 11:6.

ʼE KE TAGI HE NEʼE KAKAʼI KOE E HE TAHI NEʼE KE ʼOFA AI

11. Kotea ʼae neʼe logoʼi e Tavite ʼi te agakovi age ʼa ʼihi kia ia?

¹¹ ʼI te maʼuli ʼo Tavite neʼe ina ʼutakiʼi ni aluʼaga faigataʼa neʼe tagi ai. Neʼe fehihiʼa ʼihi ia ia pea maʼia pe la mo ʼihi ʼo tona famili mo ʼona kaumeʼa neʼe natou kakaʼi ia ia. (1 Sam. 19:​10, 11; 2 Sam. 15:​10-14, 30) ʼI tana fakalaka ʼi he aluʼaga faigataʼa, neʼe ina tohi: “Kua au gaʼegaʼe ʼi te lauga. Kua palapala toku moeʼaga ʼi te tagi po katoa, ʼei, ʼe palapala toku moeʼaga ʼi taku tagi.” Kotea tona tupuʼaga? Neʼe ina ui feni: “ ʼUhi ko natou fuli ʼae ʼe natou gaohi koviʼi au.” (Pes. 6:​6, 7) Neʼe lotomamahi ʼosi ia Tavite ʼuhi ko te agakovi ʼa ʼihi kia ia pea neʼe mole feala ke tuku tana tagi.

12. Ka tou lau ia Pesalemo 56:​8, kotea ʼae neʼe tui papau ki ai ia Tavite?

¹² Logo te ʼu aluʼaga fakalotomamahi ʼae neʼe felaveʼi mo Tavite, kae neʼe tui papau ia ʼe ʼofa Sehova ia ia. Neʼe ina tohi: “ ʼE logo anai ia Sehova  ki taku tagi.” (Pes. 6:8) ʼI te tahi lakaga, neʼe tohi e Tavite te ʼu palalau matalelei ʼae ʼe tou maʼu ia Pesalemo 56:8. (Lau.) ʼE tokoni mai te ʼu palalau ʼaia ke tou mahino ai ʼe ʼofa mamahi Sehova ia tatou pea ʼe ina tokagaʼi te ʼu meʼa ʼae ʼe tou logoʼi ʼi ʼotatou loto. Neʼe ui e Tavite neʼe hage pe neʼe ʼai e Sehova ʼona loʼimata ki he ʼaiʼaga vai peʼe hage neʼe ina tohi ʼi he tohi. Neʼe falala Tavite neʼe tokagaʼi e Sehova tana tagi pea ina manatuʼi anai. Neʼe toe tui papau ia Tavite neʼe molemo puli ki tana Tamai ʼofa ʼae ʼi selo te ʼu aluʼaga ʼae neʼe fakalaka ai ʼo toe feia aipe mo siʼona lotomamahi.

13. Ka kakaʼi peʼe fakalotomamahiʼi tatou, kotea ʼae ʼe lelei ke tou manatuʼi? (Vakaʼi mo te pāki.)

¹³ Te ʼu ako ke tou taʼofi. ʼE ke lotomamahi koa he neʼe kakaʼi koe e he tahi neʼe ke ʼofa ai? Neʼe lagi liʼaki koe e ia ʼae neʼe kolua fakatuʼutuʼu ke kolua ʼohoana peʼe ko tou ʼohoana. Pe ko he tahi ʼe ke ʼofa ai ʼe mole kei tauhi kia Sehova. Koʼeni te tala manatu ʼa he tehina neʼe tono tona ʼohoana pea neʼe alu: “Neʼe mole pe la au manatu ʼe hoko anai he meʼa feia kia au. Neʼe au lotomamahi, mo ita pea mo manatu ʼe mole kei hoku ʼuhiga.” Kapau neʼe kakaʼi peʼe fakalotomamahiʼi koe, manatuʼi ʼe mole liʼakina anai koe e Sehova ʼi he temi. Neʼe ui e te tehina pe ʼaia: “Neʼe au mahino ai ʼe feala pe ke mole agatonu tuʼumaʼu atu he tahi, kae ko Sehova ʼe agatonu tuʼumaʼu pe anai ia. Kotea pe he meʼa ʼe hoko, ʼe tokoni tuʼumaʼu mai pe anai. ʼE mole ina liʼaki anai tana kau agatonu.” (Pes. 37:28) Pea ke ke toe manatuʼi, ʼe lahi age te ʼofa ʼo Sehova kia koe, ʼi te ʼofa atu ʼa he tahi. Ka liʼaki koe e he tahi ʼe ke mamahi ʼaupito. Kae ʼe mole fetogi anai te meʼa ʼae ʼe logoʼi e Sehova ʼo ʼuhiga mo koe. ʼE ke maʼuhiga kia te ia. (Loma 8:​38, 39) Ko te faʼahi ʼaeni ʼe lelei ke ke manatuʼi: Kotea pe he meʼa ʼe fai atu e he tahi, ʼe ʼofa tau Tamai ʼae ʼi selo ia koe.

14. Kotea te fakalotofimalie ʼe tou maʼu ia Pesalemo 34:18?

¹⁴ Kapau neʼe kakaʼi tatou, ʼe tou toe maʼu he fakafimalie mai te ʼu palalau ʼae neʼe tohi e Tavite ia Pesalemo 34:18. (Lau.) ʼE ui ʼi he tohi ko natou ʼae ʼe “lotovaivai” ʼe lagi fakaʼuhiga kia natou ʼae ʼe natou manatu ʼe mole honatou ʼamanaki. Kotea ʼae ʼe fai e Sehova moʼo tokoni kia natou ʼaia? “ ʼE ovi ia Sehova” kia tatou. ʼE hage ko he tamai peʼe ko he faʼe ʼofa ʼe ina fua pea mo fakanaʼanaʼa hana fanau ʼe tagi. Koia, ka tou mamahi he neʼe kakaʼi peʼe liʼaki tatou e he tahi, ʼe toe mamahi mo Sehova pea ʼe fia tokoni mai. ʼE ina fia fakalotofimalie tatou moka lahi totatou mamahi mo manatu ʼe mole hotatou ʼuhiga. ʼE ina tuku mai he ʼamanaki ke feala hatatou katakiʼi ʼi te temi nei ʼotatou ʼahiʼahi.—Esa. 65:17.

 ʼE KE TAGI HE ʼE HAGE MOLE KEI HE PULEʼAKI

15. Kotea ʼae neʼe hoko kia Esekiasi ke tagi mamahi ai?

¹⁵ ʼI tona taʼu 39, neʼe maʼu e te Hau ʼo Suta ko Esekiasi he mahaki faigataʼa. Neʼe fakaha e te polofeta ko Esaia ki te Hau te logo ʼaeni mai ia Sehova: ʼE mate anai ʼi tona mahaki. (2 Hau 20:1) ʼI te logo ʼa Esekiasi ki ai neʼe lotomamahi pea neʼe tagi mamahi ai. Neʼe faikole fakamalotoloto kia Sehova ke tokoni age.—2 Hau 20:​2, 3.

16. Kotea ʼae neʼe fai e Sehova ʼi tana logo ki te faikole ʼa Esekiasi pea mo sio ki ʼona loʼimata?

¹⁶ Neʼe malave kia Sehova te faikole ʼa Esekiasi pea mo tana sio ki ʼona loʼimata. Neʼe ina ui fenei ki ai: “Neʼe au logo ki tau faikole. Neʼe au sio ki ʼou loʼimata. Koia, ʼe au fakamalolo anai ia koe.” ʼAki ia Esaia, neʼe fakaha e Sehova tona manavaʼofa kia Esekiasi pea neʼe ina fakapapau age ʼe ina fakatologa anai tona maʼuli. Neʼe ina toe fakapapau age ʼe ina haofaki anai ia Selusalemi mai te ʼu nima ʼo te kau Asilia.—2 Hau 20:​4-6.

17. ʼE fakalotofimalieʼi feafeaʼi tatou e Sehova moka tou tau mo he mahaki faigataʼa? (Pesalemo 41:3) (Vakaʼi mo te pāki.)

¹⁷ Te ʼu ako ke tou taʼofi. Kotea ʼae ʼe feala ke ke fai moka ke tau mo he mahaki pea hage mole kei hona faitoʼo? Fakaha kia Sehova ia meʼa fuli ʼi tou loto, maʼia pe ke tagi ʼi tau faikole ʼaia. ʼE fakapapau mai ʼi te Tohi-Tapu ʼe ina fakafimalieʼi tatou ʼi ʼotatou ʼahiʼahi fuli, he ʼe ko ia “te Tamai ʼo te ʼu manavaʼofa pea mo te ʼAtua ʼae ʼe ina fakafimalieʼi te hahaʼi ʼi te ʼu aluʼaga kehekehe”. (2 Ko. 1:​3, 4) ʼE mole feala ʼi te temi nei ke haga Sehova ʼo pulihi ʼotatou faigataʼaʼia fuli, kae ʼe feala ke tou falala ʼe ina fakafimalieʼi tatou. (Lau ia Pesalemo 41:3.) ʼAki ia tona laumalie maʼoniʼoni ʼe foaki mai e Sehova te malohi, mo te poto pea mo te tokalelei ke tou lava katakiʼi. (Taag. 18:14; Flp. 4:13) ʼE ina toe fakafimalieʼi tatou ʼaki tatatou ʼamanaki ʼae ʼe fakaha mai ʼi te Tohi-Tapu, ʼae ka pulihi anai te ʼu faʼahiga mahaki fuli pe.—Esa. 33:24.

18. Kotea la te vaega Tohi-Tapu ʼae ʼe ina fakafimalieʼi koe moka hoko he aluʼaga ʼe hage ʼe mole hona puleʼaki? (Vakaʼi te fakamatala ʼi te ʼa takai “ He ʼu Vaega Tohi-Tapu ʼe Ina Fakafimalieʼi Tatou Moka Tou Fetagihi.”)

¹⁸ Neʼe lotofimalie ia Esekiasi ʼi te ʼu palalau ʼae neʼe fai age e Sehova. ʼE feala ke tou toe maʼu mo tatou te fakafimalie ʼi te Folafola ʼa te ʼAtua. Ka hoko kia tatou he aluʼaga faigataʼa ʼaupito, ʼe feala ke fakafimalieʼi tatou e te ʼu folafola ʼa Sehova ʼi te Tohi-Tapu pea mo tokoni mai ke tou maʼu te tokalelei. (Loma 15:4) ʼI te fakaha age ki he tuagaʼane ʼi Afelika Uesite kua ina maʼu ia te kosea, neʼe tagi mamahi ʼosi. ʼE ina ui fenei: “Ko te vaega ʼae ʼe ina fakafimalieʼi au ʼe ko Esaia 26:3. Logo la mole feala ke tou fetogi te aluʼaga ʼae ʼe tou tau mo ia, kae ʼe fakapapau mai ʼi te vaega ʼaeni ʼe foaki mai e Sehova te tokalelei pea mo tokoni mai ke tou lava katakiʼi ia he faigataʼa pe ʼe tou tau mo ia.”  ʼE ʼi ai koa he vaega ʼe ina fakafimalieʼi koe moka hoko he aluʼaga ʼe hage ʼe mole hona puleʼaki?

19. ʼE feafeaʼi anai totatou ka haʼu?

¹⁹ Kua ovi mai te fakaʼosi ʼo te malama ʼaeni, pea ʼe toe ʼasili age anai tatatou fetagihi ʼuhi ko te ʼu mamahi. Kae ohage ko te ʼu faʼahi ʼae neʼe tou ako mai te ʼu faʼifaʼitaki ʼo Ana, mo Tavite pea mo te Hau ko Esekiasi, ʼe sio ia Sehova ki ʼotatou loʼimata pea ʼe malave ʼaupito kia te ia. ʼE maʼuhiga kia te ia ʼotatou loʼimata. Koia ka tou tau mo ni aluʼaga faigataʼa ʼaupito, ʼe tou fia fakaha kia Sehova ʼi te faikole ia meʼa fuli ʼae ʼi ʼotatou loto. ʼE tonu ke tou haga fakatahi tuʼumaʼu mo ʼotatou tehina mo tuagaʼane ʼofaina ʼo te kokelekasio. Pea ʼi tatatou lau ia te Tohi-Tapu ʼe tou maʼu ai he fakafimalie mai ia Sehova. ʼE feala ke tou tui papau, kapau ʼe tou haga kataki agatonu ʼe fakapale anai tatou e Sehova. ʼE kau ki te fakapale ʼaia te fakapapau taulekaleka ʼae ka ina holoholoʼi anai te ʼu loʼimata fuli mai ʼotatou mata ʼuhi ko tatatou lotomamahi. (Fkha. 21:4) ʼE tou fetagihi pe anai ʼuhi ko te fiafia.