1, 2. Kotea te ʼu faigataʼaia neʼe tau mo Sefete pea mo tona ʼofafine?

KO HE taʼahine ʼe lele ʼo fakafetaulaki ki tana tamai. Neʼe fiafia ʼaupito ʼi tana sio ki ai ʼe toe liliu haohaoa mai te tau. Ko te malo lahi ʼaia neʼe ina ʼekenaki ia ia ke hiva mo meʼe fakafiafia. Kaʼe ko te meʼa leva ʼae ka fai pea mo ui age e tana tamai ʼe punamaʼuli anai ki ai. Neʼe ina hae ʼona mutuʼi meʼa pea mo kalaga fenei: “Oi! [“Siʼoku ʼofafine,” MN] . . . ko koe tonu ae e ke fakatupu toku mamahi.” Pea neʼe ui age e tana tamai neʼe ina fai he fakapapau kia Sehova ʼe fetogi ai anai tona maʼuli ʼo talu ai. Ko te fakaʼuhiga ʼo te fakapapau ʼaia, ʼe mole feala anai ke ʼohoana peʼe ke maʼu hana fanau. Kaʼe, neʼe ina foimo tali atu aipe ʼaki tana fakalotomalohiʼi tana tamai ke ina fakahoko tana fakapapau kia Sehova. Neʼe ha ʼi te tali ʼae neʼe ina fai tana falala katoa kia Sehova. Tatau aipe pe ʼe kotea ʼae neʼe kole age e Sehova kaʼe neʼe mahino ʼe loto e Sehova ke maʼuli fiafia. (Tui Fakamaau 11:34-37) Neʼe fiameʼameʼa tana tamai ʼi tana sio ki te tui ʼo tona ʼofafine. Koteʼuhi neʼe ina iloʼi neʼe ina fia fakafiafiaʼi te loto ʼo Sehova.

 ² Neʼe falala katoa ia Sefete mo tona ʼofafine kia Sehova pea mo tana faʼahiga takitaki. Neʼe nā agatonu logo la neʼe faigataʼa kia naua. Koia, neʼe nā fia maʼu te ʼofa ʼo Sehova tatau aipe pe ʼe kotea te ʼu sakilifisio neʼe tonu ke nā fai.

3. He koʼe ko te faʼifaʼitaki ʼo Sefete mo tona ʼofafine ʼe feala ke tokoni mai kia tatou ia ʼaho nei?

³ Ko te nofo agatonu kia Sehova, ʼe mole faigafua tuʼumaʼu. ʼE ʼaoga ke tou ‘tau malohi ʼo ʼuhiga mo te tui.’ (Suta 3) Koia, ke feala hatatou nonofo agatonu, tou ako pe neʼe katakiʼi feafeaʼi e Sefete mo tona ʼofafine ia te ʼu faigataʼaia ʼo tonā maʼuli. Neʼe nā nonofo agatonu feafeaʼi kia Sehova?

4, 5. (1) Kotea ia te fakatotonu neʼe fai e Sehova ki te kau Iselaele ʼi tanatou ulu ki te Kele ʼo Te Fakapapau? (2) Ohage ko tona fakaha ia Pesalemo 106, kotea te ʼu nunuʼa ʼo te talagataʼa ʼa te kau Iselaele?

⁴ Neʼe lagi manatuʼi e Sefete mo tona ʼofafine ʼi te ʼaho fuli ia te ʼu nunuʼa ʼo te talagataʼa ʼa te kau Iselaele kia Sehova. Hili ki ai teitei taʼu ʼe 300 ki muʼa atu, neʼe fakatotonu e Sehova ki te kau Iselaele ke natou matematehi ia te kau atolasio loi ʼi te Kele ʼo Te Fakapapau. Kaʼe, neʼe mole natou fakalogo. (Tetelonome 7:1-4) Tokolahi te kau Iselaele neʼe natou kamata faʼifaʼitakiʼi te kau Kanaane ʼae neʼe tauhi ki te ʼu ʼatua loi pea mo fai he ʼu aga heʼe ʼaoga.—Lau ia Pesalemo 106:34-39.

⁵ Neʼe mole puipui e Sehova te kau Iselaele mai ʼonatou fili koteʼuhi neʼe mole natou fakalogo. (Tui Fakamaau 2:1-3, 11-15; Pesalemo 106:40-43) Neʼe lagi faigataʼa ki te ʼu famili ʼae neʼe ʼoʼofa kia Sehova tanatou nonofo agatonu ʼi te ʼu taʼu faigataʼa ʼaia. Kaʼe, ʼi te Tohi-Tapu ʼe talanoa ai ki te ʼu kaugana neʼe agatonu. Ohage la, ko Sefete mo tona ʼofafine, mo Elekana, mo Ana pea mo Samuele. Neʼe natou fakatotonu ke natou fakafiafiaʼi te loto ʼo Sehova.—1 Samuele 1:20-28; 2:26.

6. Kotea te ʼu fakaneke ʼo te malama ʼaeni ʼe tou maʼu ia ʼaho nei? Pea kotea ʼae ʼe tonu ke tou fai?

⁶ ʼI totatou temi, ko te aga mo te manatu ʼa te hahaʼi ʼe hage pe ko te kau Kanaane. Kua tokakaga tafitō pe natou ki te fai ʼo te ʼu aga heʼe ʼaoga, mo te agamalohi pea mo te maʼu koloa. Kaʼe, ʼe foaki mai e Sehova he ʼu fakatokaga. Koteʼuhi ʼe ina fia puipui tatou ohage pe ko tana puipui te kau Iselaele mai te ʼu fakaneke kovi. ʼE tou taʼofi anai koa he ʼu ako mai ʼanatou lakahala? (1 Kolinito 10:6-11) Koia, ʼe tonu ke tou fai ia meʼa fuli ʼe tou lavaʼi moʼo tekeʼi te manatu ʼo te malama ʼaeni. (Loma 12:2) ʼE tou faiga anai koa ke tou tekeʼi te manatu ʼo te malama?

7. (1) Kotea ʼae neʼe fai e te hahaʼi kia Sefete? (2) Kotea ʼae neʼe fai e Sefete?

⁷ ʼI te temi ʼo Sefete, neʼe tuku e Sehova ke gaohi koviʼi te kau Iselaele e te kau Filisitini mo te kau Amone ʼuhi ko tanatou mole fakalogo kia te ia. (Tui Fakamaau 10:7, 8) Pea ʼo hilifaki ki te ʼu puleʼaga ʼae neʼe fakafeagai kia natou, neʼe toe tau ia Sefete mo te ʼu faigataʼaia mai ʼona tehina totonu mo te ʼu pule ʼo Iselaele. Neʼe fakakinauʼi e ʼona tehina ia ia ke mavae ʼi tona kele koteʼuhi neʼe natou maheheka mo fehihiʼa kia ia. (Tui Fakamaau 11:1-3) Neʼe mole tuku e Sefete ke fakaneke ia ia e te aga ʼa te hahaʼi agakovi. He koʼe ʼe tou iloʼi te faʼahi ʼaia? Heʼe ʼi te temi ʼae neʼe kole age e te kau matutuʼa ʼo te puleʼaga ke tokoni  age, neʼe tokoni atu aipe kia natou. (Tui Fakamaau 11:4-11) Kotea ʼae neʼe ina ʼekenaki ia Sefete ke tokoni kia natou?

8, 9. (1) Kotea te ʼu pelesepeto ʼe maʼu ʼi te Lao ʼa Moisese neʼe lagi tokoni kia Sefete? (2) Kotea ʼae neʼe maʼuhiga age kia Sefete?

⁸ Ko Sefete neʼe ko he tagata tau malohi pea neʼe ina iloʼi lelei te hisitolia ʼo te kau Iselaele pea mo te Lao ʼa Moisese. Ko te tokaga ʼa Sehova ki Tana hahaʼi neʼe feala ai kia Sefete ke ina iloʼi te manatu ʼa Sehova ki te meʼa ʼae ʼe lelei mo ʼae ʼe kovi. (Tui Fakamaau 11:12-27) ʼAki te ʼu faʼahi fuli ʼae neʼe ina ako, neʼe fai leva e Sefete he ʼu tonu ʼi tona maʼuli. Neʼe ina iloʼi lelei pe ʼe kotea ʼae neʼe logoʼi e Sehova moka ita he tahi pea mo lagavaka. Pea neʼe toe mahino kia ia, ʼe loto e Sehova ke maʼuli feʼofaʼofani Tana hahaʼi. Pea tahi, neʼe ako e Sefete ʼi te Lao pe ʼe feafeaʼi anai tana aga ki te hahaʼi, maʼia mo natou ʼae neʼe fehihiʼa kia ia.—Lau ia Ekesote 23:5; Levitiko 19:17, 18.

⁹ Neʼe lagi tokoni te faʼifaʼitaki ʼo Sosefo kia Sefete. Neʼe lagi ina ako pe neʼe fakaha feafeaʼi e Sosefo tona manavaʼofa ki ʼona tehina logo la neʼe natou fehihiʼa ki ai. (Senesi 37:4; 45:4, 5) ʼI te fakakaukauʼi e Sefete te faʼifaʼitaki ʼaia, neʼe lagi tokoni kia ia ke ina fai te meʼa ʼae ʼe fiafia ai Sehova. Ko te aga ʼae neʼe fai e te ʼu tehina ʼo Sefete kia ia neʼe mamahi ʼaupito ai tona loto. Kaʼe, neʼe maʼuhiga age kia Sefete ia tana haofaki te huafa ʼo Sehova mo tana hahaʼi ʼi te ʼu meʼa ʼae neʼe ina logoʼi. (Tui Fakamaau 11:9) Koia, neʼe ina fakatotonu ai ke agatonu kia Sehova. Pea ko te faʼahiga manatu ʼae neʼe ina maʼu, neʼe feala ai kia ia mo te kau Iselaele ke natou maʼu te tapuakina ʼa Sehova.—Hepeleo 11:32, 33.

10. Ia ʼaho nei, ʼe feafeaʼi hatatou mulimuli ki te faʼifaʼitaki ʼo Sefete?

¹⁰ Kotea ʼe tou ako anai mai te faʼifaʼitaki ʼo Sefete? Kotea ka tou fai anai mo kapau neʼe fakalotomamahiʼi peʼe neʼe gaohi koviʼi tatou e he ʼu tehina? ʼE mole tonu ke tou tuku ʼotatou lotomamahi ke ina taʼofi ai tatatou tauhi ʼae kia Sehova. ʼAua naʼa tou tuku tatatou olo ki te ʼu fono Fakakilisitiano peʼe ko tatatou fakatahi mo te kokelekasio. Koia, tou faʼifaʼitakiʼi ia Sefete pea mo tou fakalogo kia Sehova. Heʼe tokoni mai anai ke tou katakiʼi te ʼu faigataʼaia pea mo tou tuku he faʼifaʼitakiʼaga lelei.—Loma 12:20, 21; Kolose 3:13.

11, 12. Kotea te fakapapau ʼae neʼe fai e Sefete? Pea kotea tona fakaʼuhiga?

¹¹ Neʼe iloʼi e Sefete neʼe ʼaoga kia ia te tokoni ʼa te ʼAtua ke ina fakaʼateaina te kau Iselaele mai te kau Amone. Neʼe ina fakapapau kia Sehova kapau ʼe Ina fakafealagia ke malo ʼi te tau, ʼe ina foaki age anai ia ia ʼae ka ʼuluaki hu mai ki tuʼa mai tona ʼapi moka toe liliu mai te tau. Pea ʼe ko he “failaulau” anai peʼe ko he holokoseta. (Tui Fakamaau 11:30, 31) Kotea tona fakaʼuhiga?

¹² ʼE fehiʼa ia Sehova ki te matehi ʼo he tahi moʼo fai ʼaki he sakilifisio. Koia, ʼe tou  iloʼi ai neʼe mole matehi e Sefete he tahi ke sakilifisioʼi. (Tetelonome 18:9, 10) ʼO mulimuli ki te Lao ʼa Moisese, ko he holokoseta neʼe ko he meʼa ʼofa makehe neʼe fai e he tahi kia Sehova. Koia ʼae neʼe ui ai e Sefete ʼe ina foaki anai kia Sehova he tahi ke alu ʼo tauhi ʼi te tapenakulo ʼi tona maʼuli katoa. Neʼe fagono ia Sehova kia Sefete pea neʼe tokoni kia ia ke malo ʼi te tau. (Tui Fakamaau 11:32, 33) Kaʼe, ko ai ʼae ka foaki anai e Sefete kia Sehova?

13, 14. Ia Tui Fakamaau 11:35, kotea ʼae ʼe ha ai ʼo ʼuhiga mo te tui ʼa Sefete?

¹³ Ke ke fakakaukauʼi age muʼa te aluʼaga ʼae neʼe tou talanoa ki ai ʼi te kamata ʼo te alatike ʼaeni. ʼI te toe liliu mai ʼa Sefete mai te tau, neʼe ko tona ʼofafine ʼofaina ʼae neʼe ʼuluaki hu mai ki tuʼa ʼo fakafelaveʼi kia ia, neʼe ko tana fanau pe ʼaia ʼe tahi. ʼE agatonu anai koa ia Sefete ki tana fakapapau? ʼE ina foaki anai koa tona ʼofafine kia Sehova ke alu ʼo tauhi ʼi te tapenakulo ʼi tona maʼuli katoa?

¹⁴ Neʼe lagi toe tokoni kia Sefete te ʼu pelesepeto ʼae ʼi te Lao ʼa Te ʼAtua ke feala hana toʼo he tonu ʼe lelei. ʼE lagi neʼe ina manatuʼi te ʼu palalau ʼae ʼe tuʼu ia Ekesote 23:19. ʼE fakaha ai neʼe lotolelei te hahaʼi ʼa te ʼAtua ke natou foaki te meʼa ʼae ʼe lelei tukupau kia Sehova. Neʼe toe ui ʼi te Lao ka fai e he tahi hana fakapapau kia Sehova, “e mole ina maumaui anai tana palalau, e ina fai anai ia o mulimuli ki te mea ae nee hau mai tona gutu.” (Numelo 30:3) Ohage ko te fafine agatonu ko Ana ʼae neʼe lagi maʼuli ʼi te temi ʼaia, neʼe fakahoko e Sefete tana fakapapau logo la neʼe ina iloʼi te aluʼaga ʼae ka hoko anai kia ia mo tona ʼofafine. Neʼe mole feala ke maʼu e tona ʼofafine hana fanau heʼe alu anai ʼo tauhi ʼi te tapenakulo. Pea neʼe mole feala ki he tahi ke ina toʼo te higoa ʼo Sefete mo maʼu tona kele. (Tui Fakamaau 11:34) Logo la te ʼu aluʼaga ʼaia, kaʼe neʼe ui fenei e Sefete ʼaki he tui malohi: “Nee au avahi toku gutu o lahi ia mua o [Sehova], pea e mole  feala ke au toe liliu mai ki muli.” (Tui Fakamaau 11:35) Koia, neʼe tali e Sehova te sakilifisio ʼa Sefete pea neʼe ina tapuakinaʼi ia ia. ʼE ke agatonu anai koa ohage ko Sefete?

15. Kotea te fakapapau ʼae neʼe tou fai? Pea ʼe tou lava nofo agatonu feafeaʼi?

¹⁵ ʼI tatatou foaki ʼotatou maʼuli kia Sehova, neʼe tou fakapapau ai ʼe tou fakahoko anai tona finegalo ʼi he faʼahiga aluʼaga pe. ʼE tou iloʼi ʼe mole faigafua tuʼumaʼu te fakahoko ʼo te fakapapau ʼaia. Kaʼe, kotea ʼe tou fai anai moka kole mai ke tou fai he meʼa ʼe mole tou leleiʼia? Kapau ʼe tou tauʼi totatou mataku pea mo lotolelei ʼo fakalogo ki totatou ʼAtua, ʼe tou fakaha ai ʼe tou agatonu ki tatatou fakapapau. Logo la ʼe lagi faigataʼa hatatou fai he ʼu sakilifisio kaʼe ʼe mahino kia tatou ko te ʼu tapuakina mai ia Sehova ʼe lahi age ia. (Malakia 3:10) Kaʼe, ʼe feafeaʼi ʼo ʼuhiga mo te ʼofafine ʼo Sefete? Kotea ʼae neʼe ina fai ʼo ʼuhiga mo te fakapapau ʼo tana tamai?

16. Kotea ʼae neʼe fai e te ʼofafine ʼo Sefete ʼo ʼuhiga mo te fakapapau ʼa tana tamai? (Vakaʼi te ʼuluaki pāki.)

¹⁶ Neʼe kehekehe te ʼu fakapapau ʼa Sefete mo Ana. Neʼe fakapapau e Ana ʼe ina foaki anai tana tama ke tauhi ʼi te tapenakulo ohage ko he Nasilea. (1 Samuele 1:11) Ko he Nasilea neʼe feala ke ʼohoana pea mo maʼu hona famili. Kaʼe, ko te ʼofafine ʼo Sefete neʼe foaki ohage he “failaulau” peʼe ko he holokoseta. Koia, neʼe mole feala ai ke ina logoʼi te fiafia ʼae ʼe maʼu e he fafine ʼohoana peʼe ko he faʼe. (Tui Fakamaau 11:37-40) Ke ke fakakaukauʼi age muʼa te aluʼaga ʼaeni: Neʼe feala pe ke ʼohoana mo he tagata ʼo te fenua koteʼuhi ko tana tamai neʼe ko he pule ʼi Iselaele. Kaʼe, ʼi te temi ʼaia neʼe liliu ko he kaugana agavaivai ʼe tauhi ʼi te tapenakulo. Kotea te tali ʼae neʼe fai e te ʼofafine ʼo Sefete? Neʼe ina fakaha ʼe ina fakamuʼamuʼa te tauhi kia Sehova ʼi tana ui fenei ki tana tamai: “Ke ke fai kia au o mulimuli ki te mea ae kua puaki e tou gutu.” (Tui Fakamaau 11:36) Neʼe ina sakilifisioʼi tona loto ʼae ke maʼu hona ʼohoana pea mo hana fanau kaʼe ke tauhi kia Sehova. ʼE feafeaʼi hatatou faʼifaʼitakiʼi tona maʼuli fakasakilifisio?

17. (1) ʼE feafeaʼi hatatou faʼifaʼitakiʼi te tui ʼa Sefete mo tona ʼofafine? (2) Ia Hepeleo 6:10-12, ʼe ina fakalotomalohiʼi feafeaʼi ai koe ke ke fai he ʼu sakilifisio?

¹⁷ Ko te toko lauʼi afe talavou mo  finemui Kilisitiano ʼe natou lotolelei ke natou fai he ʼu sakilifisio. Ohage la, ʼe mole natou ʼohoana peʼe mole maʼu fanau ʼi te temi nei. Kotea tona tupuʼaga? Koteʼuhi ʼe natou fia tokakaga tafitō ki te tauhi kia Sehova. Pea tahi, tokolahi te kau matutuʼa ʼe natou sakilifisioʼi te temi ʼae ʼe natou fakatahi ai mo ʼanatou fanau peʼe ko ʼonatou mokopuna. Kaʼe, ʼe natou foaki tonatou temi mo tonatou malohi ki te tauhi kia Sehova. Ko ʼihi ia natou ʼe gaue ʼi te ʼu laga fale peʼe kau ki te Ako ʼo Te Kau Faifakamafola ʼo Te Puleʼaga pea natou olo leva ki he kokelekasio ʼe ʼaoga lahi ai he kau faifakamafola. Pea ko ʼihi ʼe natou fai he ʼu fakatuʼutuʼu ke natou fakalahi tanatou tauhi kia Sehova lolotoga te temi ʼo te ʼAho Fakamanatu. Koia, ʼe mole galoʼi anai e Sehova te ʼu sakilifisio fonu ʼi te ʼofa ʼae neʼe fai e te hahaʼi agatonu fuli ʼaia. (Lau ia Hepeleo 6:10-12.) ʼE feafeaʼi ʼo ʼuhiga mo koe? ʼE feala koa ke ke fai he ʼu sakilifisio ke lahi age tau tauhi kia Sehova?

18, 19. Kotea ʼae neʼe tou ako mai te hisitolia Fakatohi-tapu ʼo Sefete mo tona ʼofafine? Pea ʼe feafeaʼi hatatou faʼifaʼitakiʼi ia naua?

¹⁸ Kotea ʼae neʼe tokoni kia Sefete ke ina katakiʼi ʼona faigataʼaia? Neʼe ina tuku ia Sehova ke ina takitaki te ʼu tonu ʼae neʼe ina toʼo ʼi tona maʼuli. Neʼe ina filifili ke ʼaua naʼa fakaneke ia ia e te hahaʼi ʼi ʼona tafaʼaki. Pea neʼe nofo agatonu ia Sefete logo la neʼe fakalotomamahiʼi ia ia e niʼihi. Neʼe tapuakinaʼi e Sehova ia Sefete mo tona ʼofafine koteʼuhi neʼe nā fai he ʼu sakilifisio ʼaki he lotolelei. Pea neʼe fakaʼaogaʼi naua e Sehova ke nā lagolago ki te tauhi moʼoni. ʼI te temi ʼaia, ko ʼihi neʼe mole kei mulimuli ki te ʼu pelesepeto Fakaʼatua kaʼe neʼe nonofo agatonu pe ia Sefete mo tona ʼofafine kia Sehova.

¹⁹ ʼE ui fenei ʼi te Tohi-Tapu: “Koutou faifaitaki kia natou ae nee tui mo kataki fualoa, pea kua natou mau te u mea ae nee fakapapau.” (Hepeleo 6:12) Koia, tou faʼifaʼitakiʼi ia Sefete mo tona ʼofafine. Koteʼuhi ka tou nonofo agatonu kia Sehova, ʼe ina tapuakinaʼi anai tatou.