1, 2. He koʼe ko te fakakaumeʼa ʼa Sonatane mo Tavite, ʼe ko he faʼifaʼitaki lelei?

ʼE MAHINO ia, neʼe punamaʼuli ia Sonatane ki te lototoʼa ʼa te tupulaga ko Tavite. Neʼe matehi e Tavite te tagata lahi ko Koliate pea neʼe ina ʼave “te ulu o te Filisitini” ʼaia ki te tamai ʼo Sonatane ia Saulo, te Hau ʼo Iselaele. (1 Samuele 17:57) Neʼe iloʼi papau e Sonatane neʼe nofo te ʼAtua mo Tavite. Pea talu mai ai, neʼe nā liliu ʼo kaumeʼa lelei. Neʼe nā fakapapau ʼe nā feagatonuʼaki tuʼumaʼu anai. (1 Samuele 18:1-3) ʼO kaku ki tona mate, neʼe nofo agatonu ia Sonatane kia Tavite.

² Logo la neʼe filifili e Sehova ia Tavite ke liliu ko te hau ʼo Iselaele ʼo hoa mai kia Saulo, kaʼe neʼe nofo agatonu ia Sonatane kia Tavite. Pea ʼi te faiga ʼae ʼa Saulo ke ina matehi ia Tavite, neʼe hoha ia Sonatane ʼo ʼuhiga mo tona kaumeʼa. Neʼe ina iloʼi neʼe nofo ia Tavite ʼi te toafa ʼi Olesi. Koia neʼe alu ai ʼo fakalotomalohiʼi tona kaumeʼa ke hoko atu tana falala kia Sehova. Neʼe ina ui fenei kia Tavite: “Aua naa ke tuania, koteuhi e mole  kaku anai kia koe te nima o Saulo, taku tamai. E ke pule anai ki Iselaele, pea ko au, e au nofo anai i te tuulaga lua i ou tafa.”—1 Samuele 23:16, 17.

3. Kotea ʼae neʼe maʼuhiga ʼaupito kia Sonatane? Pea ʼe feafeaʼi hatatou iloʼi te faʼahi ʼaia? (Vakaʼi te ʼuluaki pāki.)

³ ʼI te agamahani, ʼe tou leleiʼia te hahaʼi agatonu. Kaʼe ʼe tou leleiʼia pe koa ia Sonatane ʼuhi ko tana agatonu ʼae kia Tavite? Kailoa, koteʼuhi neʼe ko tana nofo agatonu ki te ʼAtua ʼae neʼe maʼuhiga ʼaupito ʼi tona maʼuli. Koia ʼae neʼe agatonu ai Sonatane kia Tavite. Koteʼuhi logo la neʼe ko Tavite ʼae ka fakanofo hau, kaʼe neʼe mole maheka ia. Neʼe toe tokoni ia Sonatane kia Tavite ke ina tuku tana falala kia Sehova. Neʼe nā nonofo agatonu kia Sehova pea neʼe nā fefalalaʼaki. Pea neʼe nā taupau te fakapapau ʼaeni: “Ke nofo tuumau [ia Sehova] i ota vahaa, i te vaha o toku hakoga mo tou hakoga!”—1 Samuele 20:42.

4. (1) Kotea ʼae ʼe ina fakafiafiaʼi moʼoni anai tatou? (2) Kotea ʼae ka tou vakaʼi ʼi te alatike ʼaeni?

⁴ ʼE tonu foki ke tou agatonu ki totatou famili, mo ʼotatou kaumeʼa, mo ʼotatou tehina mo tuagaʼane ʼi te kokelekasio. (1 Tesalonika 2:10-12) Kaʼe ʼe maʼuhiga age tatatou agatonu ʼae kia Sehova. Koteʼuhi ko ia ʼae neʼe ina foaki mai totatou maʼuli. (Apokalipisi 4:11) Ko tatatou agatonu kia te ia, ʼe tou maʼu ai te fiafia moʼoni. Kaʼe ʼe tou toe iloʼi, ʼe tonu ke tou agatonu ki te ʼAtua maʼia mo te ʼu temi faigataʼa. ʼI te alatike ʼaeni, ʼe tou vakaʼi anai pe ʼe lava tokoni feafeaʼi mai te faʼifaʼitaki ʼa Sonatane ke tou nonofo agatonu kia Sehova ʼi te ʼu aluʼaga ʼaeni ʼe fa: (1) Kapau ʼe tou manatu ʼe takitaki he tahi kaʼe ʼe mole tuha mo te fakaʼapaʼapa, (2) kapau ʼe tonu ke tou filifili pe ʼe ko ai ʼae ʼe tou agatonu anai ki ai, (3) kapau ʼe mahino hala he tehina ʼe takitaki peʼe agakovi mai, pea (4) kapau ʼe tou manatu ʼe faigataʼa tatatou taupau ia he fakapapau.

5. He koʼe neʼe faigataʼa ki te hahaʼi ʼo Iselaele hanatou agatonu ki te ʼAtua ʼi te temi hau ʼo Saulo?

⁵ Neʼe tau ia Sonatane pea mo te hahaʼi ʼo Iselaele mo te aluʼaga faigataʼa. Ko te Hau ko Saulo, te tamai ʼa Sonatane, neʼe talagataʼa pea neʼe liʼakina ia ia e Sehova. (1 Samuele 15:17-23) Kaʼe neʼe fakagafua e te ʼAtua ke hoko atu ia tana ʼafio lolotoga ni taʼu. Koia neʼe faigataʼa ai ki te hahaʼi hanatou agatonu ki te ʼAtua, koteʼuhi ko te hau ʼae neʼe filifili ke heka ki “te hekaaga fakahau [ʼo Sehova]” neʼe ina fai te meʼa ʼae ʼe kovi.—1 Koloniko 29:23.

6. ʼE tou iloʼi feafeaʼi neʼe nofo agatonu ia Sonatane kia Sehova?

⁶ Neʼe nofo agatonu ia Sonatane kia Sehova. Tou fakakaukauʼi age muʼa pe ʼe kotea ʼae neʼe fai e Sonatane hili pe te talagataʼa ʼa Saulo ki te ʼAtua. (1 Samuele 13:13, 14) ʼI te temi ʼaia, neʼe ʼomai te foʼi kautau Filisitini mo ʼanatou saliote tau ʼe 30 000 ke natou ʼohofi te puleʼaga ʼo Iselaele. Neʼe ko tagata solia pe ʼe 600 neʼe maʼu e Saulo, pea ko naua pe mo Sonatane neʼe nā maʼu mahafu tau. Kaʼe neʼe mole mataku ia Sonatane. Neʼe ina manatuʼi te ʼu palalau ʼaeni ʼa te polofeta ko Samuele: “E mole siaki anai e [Sehova] tana hahai, o tupu ko tona huafa lahi.” (1 Samuele 12:22) Neʼe ui fenei ai e Sonatane ki te tahi tagata solia: “E mole he mea e ina taofi [ia Sehova] ke ina haofaki aki he kii toko sii o  hage he kaugamalie.” Neʼe alu ai mo te tagata solia ʼo tauʼi te kutuga Filisitini pea neʼe nā matehi ia te teitei toko 20 ʼo natou. Neʼe tui ia Sonatane kia Sehova pea neʼe tapuakinaʼi e Sehova. Koia neʼe fakatupu e Sehova te mafuike, ʼo matataku ai te kau Filisitini. Pea neʼe natou fetamateʼiʼaki pe, ʼo malo ai te kau Iselaele ʼi te tau.—1 Samuele 13:5, 15, 22, MN; 14:1, 2, 6, 14, 15, 20.

7. Neʼe feafeaʼi te aga ʼa Sonatane ki tana tamai?

⁷ Tatau aipe pe neʼe hoko atu te talagataʼa ʼa Saulo kia Sehova, kaʼe neʼe fakalogo ia Sonatane ki tana tamai mo kapau ʼe feala. Ohage la, neʼe nā kaugā tau fakatahi ke haofaki ai te hahaʼi ʼa Sehova.—1 Samuele 31:1, 2.

8, 9. ʼE tou agatonu feafeaʼi ki te ʼAtua moka ʼe tou fakaʼapaʼapa kia natou ʼae ʼe takitaki?

⁸ Ohage ko Sonatane, ʼe feala ke tou agatonu kia Sehova ʼaki tatatou fakalogo ki te puleʼaga ʼo totatou fenua ʼi te lakaga fuli ʼe tou fealagia ai. ʼE fakagafua e Sehova ki ‘te ʼu pule taki’ peʼe ko te ʼu pule maʼoluga, ke natou puleʼi tatou, pea ʼe ina fakamaʼua mai ke tou fakaʼapaʼapaʼi natou. (Lau ia Loma 13:1, 2.) Koia tatau aipe pe ʼe mole natou aga fakahagatonu peʼe tou manatu ʼe mole natou tuha mo te fakaʼapaʼapa, kaʼe ʼe tonu ke tou fakaʼapaʼapaʼi natou. ʼI tona fakahagatonu, ʼe tonu ke tou fakaʼapaʼapa kia natou fuli ʼae neʼe foaki ki ai e Sehova te pule.—1 Kolinito 11:3; Hepeleo 13:17.

⁹ Ko te tuagaʼane ko Olga mai Amelika  Saute, neʼe ina fakaha tana agatonu kia Sehova ʼi tana fakaʼapaʼapa ki tona ʼohoana ʼae neʼe agakovi kia ia. ^[1] (Vakaʼi te nota ʼi te fakaʼosi ʼo te alatike.) ʼI ʼihi temi neʼe mole fia palalau age tona ʼohoana pea neʼe ina fai age he ʼu palalau ʼe lave kovi, koteʼuhi ko ia ko te Fakamoʼoni ʼa Sehova. Pea neʼe ina ui age ʼe ina liakī anai ia ia kaʼe alu ia mo tanā fanau. Kaʼe neʼe mole ‘tauʼi e Olga te kovi ʼaki te kovi.’ Neʼe faiga malohi ke ina fakahoko lelei ʼona maʼua. Neʼe ina teuteuʼi te meʼa kai ʼo tona ʼohoana, pea neʼe ina fai mo ʼana fo pea mo tokaga ki tona kiʼi famili. (Loma 12:17) Pea kapau neʼe feala, neʼe nā kaugā olo ʼo haʼele ki te ʼu famili mo te ʼu kaumeʼa ʼo tona ʼohoana. Ohage la, ʼi te temi neʼe tonu ke alu ai tona ʼohoana ki te ʼavaifo ʼo tana tamai neʼe fai ʼi te tahi kolo, neʼe teuteuʼi e Olga ia meʼa fuli ʼe ʼaoga ki tanatou faifagona. Pea ʼi te ʼavaifo, neʼe ʼatalitali ʼi tuʼa ʼo te ekelesia. Hili ki ai ni taʼu, neʼe kamata agalelei te ʼohoana ʼo Olga kia ia, ʼuhi ko tana faʼa kataki pea mo tana fakaʼapaʼapaʼi ia ia. ʼI te temi nei, ʼe ina fakalotomalohiʼi ia Olga ke alu ki ʼana fono pea ʼe ina toe ʼave ia ia. ʼI ʼihi temi, ʼe nā olo tokolua ʼo fono.—1 Petelo 3:1.

10. Neʼe iloʼi feafeaʼi e Sonatane pe ʼe ko ai ʼae neʼe tonu ke agatonu ki ai?

¹⁰ ʼI te temi ʼae neʼe talanoa ai Saulo ke ina matehi ia Tavite, neʼe ko he tonu ʼe faigataʼa kia Sonatane. Koteʼuhi neʼe fia agatonu ki tana tamai, pea neʼe toe fia agatonu foki kia Tavite. Neʼe iloʼi e Sonatane ko te ʼAtua neʼe nofo mo Tavite kaʼe neʼe mole nofo ia mo Saulo. Koia neʼe ina filifili ai ke agatonu kia Tavite. Neʼe ina fakatotonu kia Tavite ke alu ʼo nono pea neʼe ina fakamahino age kia Saulo pe ʼe koʼe neʼe mole tonu ke ina matehi ia Tavite.—Lau ia 1 Samuele 19:1-6.

11, 12. Ko totatou ʼofa ki te ʼAtua ʼe tokoni feafeaʼi mai ke tou agatonu kia te ia?

¹¹ Ko te tuagaʼane ko Alice mai ʼOsitalalia, neʼe tonu ke ina filifili pe ʼe ko ai ʼae ʼe agatonu anai ki ai. ʼI tana kamata ako te Tohi-Tapu, neʼe ina fakaha ki tona famili te ʼu manatu ʼae kua ina ako. Neʼe ina toe fakaha kia natou ʼe mole toe kau anai ki te Po Tapu pea neʼe ina fakamahino age tona tupuʼaga. ʼI te kamata, neʼe lotomamahi tona famili pea ki muli age neʼe natou iita kia ia. Koteʼuhi ʼi tanatou manatu ʼe mole toe ʼofa anai ia Alice kia natou. Pea neʼe ui e tana faʼe ʼe mole toe fia sio kia Alice. Neʼe ui fenei e Alice: “Neʼe au punamaʼuli pea neʼe lavea toku loto koteʼuhi ʼe au ʼofa mamahi ki toku famili. Kaʼe kua au fakatotonu ke au fakamuʼamuʼa ia Sehova mo tona ʼAlo ʼi toku loto, ʼo au papitema ai ʼi te fakatahi lahi ʼae ka hoko mai.”—Mateo 10:37.

¹² Tou tokakaga naʼa liliu he foʼi gaoʼi, he fale ako peʼe ko he fenua ʼo maʼuhiga fau kia tatou ke mole kei tou agatonu ai kia Sehova. Ohage la, ko Henry neʼe manako ki te faʼahiga gaoʼi ʼi tona fale ako pea neʼe fia malo maʼa tona fale ako ʼi te fakahaoga gaoʼi. Kaʼe neʼe mole kei maʼu hona temi feʼauga ke kau ai ki te faifakamafola mo te ʼu fono, koteʼuhi neʼe gaoʼi ʼi te fakaʼosi vahaʼa fuli. Neʼe ui e Henry, neʼe kua maʼuhiga age kia ia tana agatonu ʼae ki tona fale ako ʼi tana agatonu ʼae ki te ʼAtua. Koia neʼe ina fakatotonu ai ke ina fakagata la tana gaoʼi maʼa tona fale ako.—Mateo 6:33.

13. ʼE tokoni feafeaʼi mai tatatou nonofo agatonu ki te ʼAtua ke tou katakiʼi te ʼu fihifihia fakafamili?

 ¹³ ʼE feala ke faigataʼa te fakaha ʼo tatatou agatonu ki te famili katoa. Ohage la, ʼe ui fenei e Ken: “Neʼe au fia alu tuʼumaʼu ki taku faʼe ʼae kua finematuʼa, pea ʼi ʼihi temi neʼe au loto ke haʼu ke matou nonofo. Kaʼe ko taku faʼe mo toku ʼohoana neʼe mole nā felogoʼi lelei.” Neʼe ina hoko fenei atu: “Kapau ʼe au fakafiafiaʼi he tahi pea ʼe ita te tahi.” Neʼe fakakaukauʼi e Ken pe ʼe kotea ʼae ʼe ui ʼi te Tohi-Tapu pea neʼe mahino ai neʼe tonu ke ina fakafiafiaʼi tona ʼohoana mo lagolago ki ai. Koia neʼe ina maʼu ai he puleʼaki neʼe fiafia ai tona ʼohoana. Hili ia, neʼe fakamahino e Ken ki tona ʼohoana pe ʼe koʼe ʼe tonu ke agalelei ki tana faʼe. Neʼe ina toe fakamahino ki tana faʼe pe ʼe koʼe ʼe tonu ke fakaʼapaʼapa ki tona ʼohoana.—Lau ia Senesi 2:24; 1 Kolinito 13:4, 5.

14. Neʼe feafeaʼi te aga ʼa Saulo kia Sonatane?

¹⁴ ʼE toe feala ke tou agatonu kia Sehova tatau aipe pe ʼe agakovi mai he tehina ʼe takitaki. Ko te Hau ko Saulo neʼe fakanofo e te ʼAtua, kaʼe neʼe agakovi ki tona foha. Neʼe mole mahino ia pe ʼe koʼe neʼe ʼofa ia Sonatane kia Tavite. Koia ʼi te faiga ʼa Sonatane ke tokoni kia Tavite, neʼe itaita ai ia Saulo pea neʼe ina fakalainoaʼi tona foha ʼi muʼa ʼo te kaugā malie. Kaʼe neʼe fakaʼapaʼapa aipe Sonatane ki tana tamai. Neʼe toe agatonu foki kia Sehova mo Tavite, ʼae neʼe filifili e te ʼAtua ke liliu ko te hau ʼo Iselaele  ʼo hoa mai kia Saulo.—1 Samuele 20:30-41.

15. Kapau ʼe mole aga fakahagatonu mai he tehina kia tatou, ʼe tonu ke feafeaʼi tatatou aga?

¹⁵ Ia ʼaho nei, ko te ʼu tehina takitaki ʼo ʼotatou kokelekasio, ʼe natou faiga ke natou aga fakahagatonu kia tatou fuli. Kaʼe ko te ʼu tehina ʼaia ʼe heʼe haohaoa. Pea ʼi tonatou ʼuhiga ʼaia, ʼe feala pe ke mole natou mahino ki he faʼahiga gaue ʼe tou fakahoko. (1 Samuele 1:13-17) Koia kapau ʼe fakalakahalaʼi tatou peʼe mahino hala mai he tahi, tou nonofo agatonu kia Sehova.

16. Kotea te ʼu aluʼaga ʼae ʼe tonu ai ke tou agatonu ki te ʼAtua kaʼe mole tou manatu pe kia tatou totonu?

¹⁶ Neʼe loto e Saulo ke fakanofo hau ia Sonatane kaʼe mole ko Tavite. (1 Samuele 20:31) Kaʼe ko Sonatane neʼe ʼofa mo agatonu kia Sehova. Koia neʼe mole manatu pe ia Sonatane kia ia totonu, kaʼe neʼe liliu ko he kaumeʼa ʼo Tavite pea neʼe ina taupau tana fakapapau ʼae neʼe ina fai kia ia. ʼI tona fakahagatonu, ko he tahi ʼe ʼofa mo agatonu kia Sehova, “e mole toe liliu ia ia ki muli mo kapau nee ina fai he fakapapau ae kua kovi kia ia.” (Pesalemo 15:4) ʼE tou taupau anai ʼatatou fakapapau, koteʼuhi ʼe tou agatonu ki te ʼAtua. Ohage la, kapau ʼe tou fai he talaga gaue, ʼe tou fakahoko anai te gaue ʼae neʼe kua tou ʼio ki ai, tatau aipe pe ʼe faigataʼa anai. Pea kapau ʼe tou tau mo he ʼu fihifihia ʼi totatou maʼuli fakataumatuʼa, tou fakaha totatou ʼofa kia Sehova ʼo tou nonofo agatonu ki totatou ʼohoana.—Lau ia Malakia 2:13-16.

17. Kotea te ʼu fua lelei neʼe ke maʼu ʼi te alatike ʼaeni?

¹⁷ ʼE tou fia agatonu ki te ʼAtua logo la te ʼu aluʼaga faigataʼa, ohage pe ko tona fai e Sonatane. Koia tou nonofo agatonu ki ʼotatou tehina mo tuagaʼane moka ʼe natou fakalotomamahiʼi tatou. ʼE tou fakafiafiaʼi anai te loto ʼo Sehova, pea ʼe tou toe fiafia ai mo tatou. (Taaga Lea 27:11) Tou tui papau ʼe ina fai tuʼumaʼu pe anai te meʼa ʼae ʼe lelei kia tatou pea ʼe tokaga tuʼumaʼu anai kia tatou. ʼI te alatike ʼae ka hoa mai, ʼe tou vakaʼi ai anai pe ʼe kotea ʼe tou lava ako mai te ʼu kaugana ʼa Sehova ʼi te temi ʼo Tavite, natou ʼae neʼe agatonu pea mo natou ʼae neʼe mole agatonu.