1, 2. (1) Kotea te tonu ʼae neʼe fai e Moisese ʼi tona taʼu 40? (Vakaʼi te ʼuluaki pakī.) (2) He ko ʼe neʼe filifili e Moisese ke mamahi tahi mo te kau Iselaele?

NEʼE iloʼi e Moisese pe ko te ka haʼu fea ʼae neʼe feala ke ina maʼu ʼi Esipito. Koteʼuhi neʼe sio ki te ʼu fale lalahi matalelei ʼa te kau maʼu paʼaga. Neʼe vaheʼi ia ia e te famili hau. Pea neʼe akoʼi ia ia “i te poto katoa o te kau Esipito,” ʼo lagi kau ai mo te ako ʼo te ʼatulaulau, mo te fai numelo pea mo ʼihi atu sienesia. (Gaue 7:22) Neʼe feala tana maʼu gafua te paʼaga, mo te malohi pea mo te ʼu pilivilesio neʼe mole feala ke maʼu e te tagata fuli.

² Logo pe neʼe maʼu e Moisese te ʼu faiga malie fuli ʼaia, kaʼe ʼi tona taʼu 40, neʼe ina fai he tonu neʼe lagi mole mahino ki ai ia Falaone pea mo tona famili. Neʼe ina filifili ke lituʼa ki tona ka haʼu ʼi Esipito. Neʼe loto koa ia ke hage tona maʼuli ko te tagata fuli ʼi Esipito? Kailoa ia. Neʼe filifili e Moisese ke popula tahi mo te kau Iselaele. Kotea tona tupuʼaga? Koteʼuhi neʼe ina maʼu te tui. (Lau ia Hepeleo 11:24-26.) Pea ʼuhi neʼe tui ia Moisese, neʼe hage pe ia neʼe lava sio kia Sehova. Neʼe tui ia kia te ‘Ia ʼae ʼe mole sio ki ai te ʼu mata’ pea mo te fakahoko ʼo te ʼu fakapapau ʼa te ʼAtua.—Hep. 11:27.

3. Kotea te ʼu fehuʼi ʼe tolu ʼae ka tou tali anai ki ai ʼi te alatike ʼaeni?

³ Ohage pe ko Moisese, ʼe tonu ke tou maʼu mo tatou te ʼu mata ʼo te tui ke fakalaka tatatou sio ʼi te ʼu meʼa ʼae ʼe foaki e te malama pea mo tou sio kia Sehova. ʼE tonu ke tou kau “kia natou ae e natou mau te tui.” (Hep. 10:38, 39) Pea ke feala hatatou fakamalohi ia tatatou  tui, tou vakaʼi te ʼu faʼahi ʼae neʼe tohi ʼo ʼuhiga mo Moisese ia Hepeleo 11:24-26. ʼI tatatou fai te faʼahi ʼaia, tou faiga ke tou tali ki te ʼu fehuʼi ʼaeni: Neʼe tokoni feafeaʼi te tui kia Moisese ke ina tekeʼi te ʼu holi ʼo te kakano? ʼI te temi ʼae neʼe tau ai mo te fakafeagai, neʼe tokoni feafeaʼi kia ia te tui ke ina fakamaʼuhigaʼi tona pilivilesio ʼae ke tauhi kia Sehova? Pea he ko ʼe neʼe “pipiki ona mata [peʼe sio fakamamaʼu] ki te fakapale”?

4. Kotea ʼae neʼe mahino Moisese ki ai ʼo ʼuhiga mo te “fiafia o te agahala”?

⁴ ʼAki te maʼu e Moisese te ʼu mata ʼo te tui, neʼe feala ai ke mahino ko te “fiafia o te agahala” neʼe fakatemi pe ia. Kaʼe neʼe lagi kehe te faʼahiga sio ʼa ʼihi. Kotea tona tupuʼaga? Koteʼuhi neʼe natou sio ki te liliu ʼa Esipito ko he malohi fakamalamanei, ʼae neʼe mafola ai te tauhi taula ʼatuā mo te faifakalauʼakau, kaʼe lolotoga maʼuli popula mo mamahi pe te hahaʼi ia ʼa Sehova. Kaʼe neʼe iloʼi e Moisese ʼe fetogi anai e te ʼAtua te aluʼaga ʼaia. Neʼe falala ia ʼe fakaʼauha anai te kau agakovi logo la neʼe hage ʼe lelei tonatou maʼuli. Koia neʼe mole to ai ia ia ki te fiafia fakatemi ʼo te agahala.

5. Kotea anai ka tokoni mai ke tou tekeʼi te fiafia fakatemi ʼo te agahala?

⁵ ʼE ke tekeʼi feafeaʼi anai te fiafia fakatemi ʼo te agahala? ʼAua naʼa galo kia koe ko te fiafia ʼae ʼe maʼu mai te agahala ʼe fakatemi pe ia. Pea ʼe tokoni atu anai te tui ke ke mahino ʼe pulihi anai “te malamanei, mo ona holi.” (1 Soa. 2:15-17) Ke ke metitasio ki te ka haʼu ʼa te kau agahala ʼae ʼe mole fakahemala. ʼE natou nofo ʼi he “ala hekeheke” pea kua tau ovi pe tanatou mamate. (Pes. 73:18, 19) Koia moka ʼe ke fia fakahoko he agahala, fai te fehuʼi ʼaeni: “Ko te ka haʼu fea ʼae ʼe au loto ki ai?”

6. (1) He ko ʼe neʼe fakafisi ia Moisese “ke fakahigoa ia ko te tama a te ofafine o Falaone”? (2) He ko ʼe ʼi tau manatu neʼe lelei te tonu ʼa Moisese?

⁶ Ko tana tui ʼae neʼe ina toe takitaki ia Moisese ke ina filifili tona ka haʼu. Pea “ko te tui [pe] ae nee fakafisi ai leva ia Moisese, i tona lahi, ke fakahigoa ia ko te tama a te ofafine o Falaone.” (Hep. 11:24) Neʼe mole manatu ia ke ina maʼu hona tuʼulaga maʼuhiga ʼi te fale hau pea hoki tauhi leva ki te ʼAtua ʼaki tana paʼaga mo tona malohi moʼo tokoni ki ʼona tehina Iselaele. Kaʼe neʼe fakatotonu e Moisese ke ʼofa kia Sehova mo tona loto katoa, mo tona maʼuli katoa pea mo tona malohi katoa. (Tet. 6:5) Pea ʼuhi ko te tonu ʼae neʼe fai e Moisese neʼe hao ai mai te ʼu mamahi. Ki muli age neʼe lahi te ʼu koloa ʼa te kau Esipito neʼe toʼo e te kau Iselaele. (Eke. 12:35, 36) Pea neʼe fakalainoaʼi ia Falaone pea mo matehi. (Pes. 136:15) Kaʼe neʼe feafeaʼi kia Moisese? Neʼe fakaʼaogaʼi ia ia e te ʼAtua ke ina taki te puleʼaga katoa ʼo Iselaele ki te haofaki. ʼE mahino papau ia neʼe lava lelei ia tona maʼuli.

7. (1) ʼO mulimuli kia Mateo 6:19-21, he ko ʼe ʼe tonu ke tou fai ni fakatuʼutuʼu ki he ka haʼu ʼe heʼe gata? (2) Kotea te faʼifaʼitaki ʼe ha ai te kehekehe ʼo te fai ni fakatuʼutuʼu ki he ka haʼu fakatemi pea mo heʼe gata?

⁷ Kapau ko koe ko he kaugana tupulaga ʼa Sehova, pea ʼe tokoni feafeaʼi atu anai te tui ke ke filifili tou ka haʼu? ʼE ke fai anai ni fakatuʼutuʼu fakapotopoto ki te ka haʼu. Pea ke ke tui ki te ʼu fakapapau ʼa Sehova mo “tanaki” peʼe ke fai ni fakatuʼutuʼu ki he ka haʼu ʼe heʼe gata kaʼe mole fakatemi. (Lau ia Mateo 6:19-21.) Neʼe ko he tonu ia neʼe maʼua ke fai e Sophie ʼae neʼe faiva ʼi te meʼe. Ko te ʼu foʼi meʼe ʼi Amelika, neʼe natou fia foaki kia ia he foʼi falā ki tana ako pea mo he ʼu faiga malie ke ina maʼu ai hana gaue lelei. ʼE ina ui “neʼe ko he meʼa fakafiafia tokita fakamaʼuhigaʼi.” ʼE ina toe ui foki, neʼe laka age tana meʼe ʼi te kau meʼe ʼae. Kaʼe neʼe mole fiafia ia. Pea neʼe sioʼi leva e Sophie te foʼi ʼata Les jeunes sʼinterrogent... Que vais-je faire de ma vie ? ʼE ina ui fenei: “Neʼe au mahino ai neʼe au fetogi taku tauhi kia Sehova ʼaki te ʼu faʼahi ʼae neʼe foaki mai e te malama, ʼae ko te iloa pea mo toku fakamaʼuhigaʼi.” Koia neʼe faikole fakamalotoloto ai kia Sehova pea neʼe ina tuku leva ia tana meʼe. Kotea tana manatu ʼo ʼuhiga mo tana tonu ʼaia? ʼE ina ui fenei: “ʼE mole he temi ʼe au manatu ai ki toku maʼuli ʼafeā. Ia ʼaho nei, kua lahi ʼaupito toku fiafia. Pea ʼe au pionie mo toku ʼohoana. ʼE moʼoni ʼe mole ma iloa pea  ʼe mole ma koloaʼia. Kaʼe ʼe nofo Sehova mo maua, ʼe ʼi ai ʼama ako Tohi-Tapu pea mo ʼama fakatuʼutuʼu fakalaumalie. Pea ʼe mole au fakahemala.”

8. Kotea te tokoni Fakatohi-tapu ʼe lava tokoni ki he tupulaga ke ina filifili ia tona ka haʼu?

⁸ Ko Sehova ʼe ina iloʼi te meʼa ʼae ʼe lelei age maʼa koe. Koteʼuhi neʼe ui fenei e Moisese: “Kotea te mea ae e kole atu kia koe e [Sehova], tou Atua? Ke ke mataku [kia Sehova], tou Atua, o haele i ona ala fuli, o ofa mo tauhi [kia Sehova], tou Atua, i tou loto katoa mo tou laumalie katoa. Ke ke tauhi te u folafola a [Sehova] mo ana lao ae e au tuku atu kia koe i te aho nei, o tupu ke ke manuia.” (Tet. 10:12, 13) ʼI tou temi tupulaga, filifili he gaue ʼe feala ai hau tauhi pea mo ʼofa kia Sehova ‘ʼi tou loto katoa pea mo tou maʼuli katoa.’ Pea ʼe feala ai ke ke tui papau ʼe “ke manuia” anai ʼi tau fai te tonu ʼaia.

9. Fakamahino pe ko ʼe neʼe mata faigataʼa kia Moisese hana fakahoko tana gaue.

⁹ Kia Moisese, ‘ko te matagafua ʼo Kilisito neʼe ko he koloa ia e lahi age i te u koloa o Esipito.ʼ (Hep. 11:26) ʼI te vaega ʼaeni ʼe fakata ia Moisese ki te “Kilisito” peʼe ko he “Fakanofo.” Ko tona fakaʼuhiga, neʼe fili ia ia e Sehova ke ina fakamavae te kau Iselaele mai Esipito. Logo ai neʼe iloʼi e Moisese ʼe faigataʼa anai te faʼahi ʼaia, kaʼe neʼe ina tali ke ʼulihi ai tona “matagafua.” ʼI muʼa atu, neʼe manukiʼi fenei e te tahi Iselaele ia Moisese: “Ko ai nee ina fakanofo ia koe ke pule mo tuifakamaau kia maua?” (Eke. 2:13, 14) Ki muli age, neʼe fehuʼi fenei e Moisese kia Sehova: “Pe e feafeai anai he fakalogo a Falaone kia au?” (Eke. 6:12) Ke feala hana lava tauʼi te fakafeagai, neʼe faikole ia Moisese kia Sehova ʼo ʼuhiga mo ʼona tuʼania. Neʼe tokoni feafeaʼi ia Sehova kia Moisese ke ina lava fakahoko ia tana gaue faigataʼa ʼaia?

10. Kotea ʼae neʼe fai e Sehova ke lava fakahoko e Moisese ia tana gaue?

¹⁰ ʼUluaki, neʼe fakapapau e Sehova kia Moisese fenei: “E au nofo anai mo koe.” (Eke. 3:12) Lua, neʼe foaki e Sehova kia ia he ʼamanaki pea mo he lotomalohi ʼaki tana fakamahino fenei age te tahi fakaʼuhiga ʼo Tona huafa: “ʼE Au Liliu Anai Ko Ia ʼAe ʼe Au Loto Ki Ai.” * (Eke. 3:14, MN) Tolu, neʼe ina foaki kia Moisese te malohi moʼo fakahoko ni milakulo pea mo fakamoʼoni ai neʼe fekauʼi ia ia e te ʼAtua. (Eke. 4:2-5) Fa, neʼe filifili e Sehova ia Alone ke ina fakafofoga pea mo tokoni kia Moisese ke ina fakahoko tana gaue. (Eke. 4:14-16) Pea ʼi te fakaʼosi ʼo te maʼuli ʼo Moisese, neʼe tui papau ia ʼe tokoni te ʼAtua ki ʼAna kaugana ke natou fakahoko he gaue pe ʼe Ina foaki age. Koia ʼi te lahi ʼo tana falala ʼae kia Sehova, neʼe feala ai ke ina ui fenei kia Sosue: “E haele anai [Sehova] i ou mua, e mole mavae anai ia maia koe, e mole ina siaki anai koe: aua naa ke mataku pea aua naa ke loto vaivai!”—Tet. 31:8.

11. He ko ʼe neʼe fakamaʼuhigaʼi e Moisese ia tana gaue?

¹¹ ʼAki te lagolago ʼa Sehova, neʼe fakamaʼuhigaʼi ai e Moisese ia tana gaue faigataʼa ʼo laka age ʼi “te u koloa o Esipito.” ʼE mole he meʼa ʼe tatau mo te tauhi ʼae ki te ʼAtua mafimafi. Kia Moisese ko tona filifili e Sehova ke ina taki ia Iselaele ʼae neʼe maʼuhiga age ʼi tona ʼuhiga ʼaliki ʼi Esipito. Koia neʼe fakapale ia Moisese ʼi tana manatu lelei ʼaia. Pea neʼe ina maʼu he ʼu felogoʼi lelei mo Sehova, ʼae neʼe ina foaki age he malohi fakaofoofo ke ina taki te kau Iselaele ki te Kele ʼo Te Fakapapau.—Tet. 34:10-12.

12. Kotea te ʼu pilivilesio ʼae neʼe foaki mai e Sehova ʼe tonu ke tou fakamaʼuhigaʼi?

¹² ʼO toe feia mo tatou ʼe ʼi ai tatatou gaue. Neʼe hinoʼi tatou e Sehova ki te “gaue,” ʼae ko te fakamafola ʼo te logo lelei, ohage pe ko tana fai ki te apositolo ko Paulo pea mo ʼihi atu. (Lau ia 1 Timoteo 1:12-14.) Pea ʼe tou maʼu fuli ia te pilivilesio ʼaia. (Mat. 24:14; 28:19, 20) Ko ʼihi ʼe natou pionie temi katoa. Pea ko te ʼu tehina ʼae kua fotufotuʼa ʼe natou tokoni ki ʼihi ʼi te kokelekasio ʼi tonatou ʼuhiga kau faifekau fakaminisitelio pea mo tagata ʼafeā. Kaʼe ʼe lagi fakafihiʼi e  tou famili ʼae ʼe mole kotou lotu tahi pea mo ʼihi atu ia te maʼuhiga ʼo ʼou pilivilesio. ʼE lagi natou toe valokiʼi te ʼu sakilifisio ʼae ʼe ke fai maʼa Sehova. (Mat. 10:34-37) Mo kapau ʼe ke lotovaivai ai, pea ʼe feala ke ke manatu ʼe mole he ʼuhiga ʼo ʼau sakilifisio peʼe mole ke lava fakahoko tau gaue. Kaʼe kapau ʼe hoko te aluʼaga ʼaia kia koe, pea ʼe tokoni feafeaʼi atu anai te tui ke ke faʼa kataki?

13. ʼE tokoni feafeaʼi mai ia Sehova ke tou fakahoko te ʼu gaue ʼe ina foaki mai?

¹³ Ke ke kole mamahi kia Sehova ke lagolago atu, pea mo ke tui ʼe tokoni atu anai. Fakaha kia te ia ʼau tuʼania pea mo te ʼu faʼahi ʼae ʼe ke hoha ki ai. Pea tahi, ʼe ko Sehova ʼae neʼe ina foaki atu te gaue ʼaia, pea koia ke ke tui papau ʼe tokoni atu anai ke lava lelei. ʼO feafeaʼi? Ohage pe ko tana tokoni kia Moisese. ʼUluaki, neʼe fakapapau fenei e Sehova: “E au fakamalohii ia koe, e au hau o tokoni kia koe, e au taofi ia koe aki toku nima matau malo.” (Esa. 41:10) Lua, ʼe ina fakamanatuʼi fenei atu ʼe ke lava falala ki ʼana fakapapau: “Nee au fakaha ia ia, pea e au fai anai ia; nee au fakakaukaui ia ia, pea e au fakahoko anai ia ia.” (Esa. 46:11) Tolu, ʼe foaki atu e Sehova he “malohi lahi” ke ke lava fakahoko tau gaue. (2 Ko. 4:7) Pea fa, ke feala hau faʼa kataki ʼi tau gaue, ʼe foaki atu e tatatou Tamai ʼofa ia he fale tau tehina fakamalamanei ʼae ko ni kau atolasio moʼoni ʼe natou ‘fetokoniʼaki pea mo fefaʼufaʼuʼaki.’ (1 Tes. 5:11) ʼI te temi ʼae ʼe tokoni atu ai ia Sehova ke lava lelei ʼau gaue, ʼe malohi age anai tau tui kia te ia. Koia ʼe ke fakamaʼuhigaʼi anai ʼau pilivilesio ʼo laka age ʼi te ʼu meʼa fuli ʼae ʼe feala ke foaki atu e te malama.

14. He ko ʼe neʼe tui papau ia Moisese ʼe fakapale anai ia?

¹⁴ Neʼe sio fakamamaʼu ia Moisese ki “te fakapale.” (Hep. 11:26) Logo pe neʼe mole lahi te ʼu faʼahi neʼe iloʼi e Moisese ʼo ʼuhiga mo te ka haʼu, kaʼe neʼe mulimuli pe ki ai ʼana tonu. Ohage pe ko tana kui ko Apalahamo, neʼe falala ia Moisese ʼe lava fakatuʼuake e Sehova ia te kau mate. (Luka 20:37, 38; Hep. 11:17-19) Pea neʼe falala ia ki te ʼu fakapapau ʼa te ʼAtua koia ʼae neʼe mole manatu ai neʼe ko he puli temi tana maʼuli feholaʼaki ia taʼu ʼe 40 pea mo tana nofo ’ae ʼi te toafa ia taʼu ʼe 40. Tatau aipe pe neʼe mole ina iloʼi pe fakahoko feafeaʼi anai e Sehova ʼana fakapapau fuli, kaʼe ʼi te lahi ʼo tana tui kia Sehova neʼe hage pe ia neʼe sio ki tona fakapale ʼi te ka haʼu.

15, 16. (1) He ko ʼe ʼe tonu ke tou tokakaga tafitō ki totatou fakapale? (2) Kotea te ʼu tapuakina ʼe ke fakaʼamu ki ai ʼi te takitaki ʼo te Puleʼaga ʼa te ʼAtua?

¹⁵ ʼE ke sio fakamamaʼu koa ki tou fakapale?  Ohage ko Moisese, ʼe mole heʼeki tou iloʼi lelei pe hoko feafeaʼi anai te ʼu fakapapau ʼa te ʼAtua. Ohage la, ʼe mole tou iloʼi “pe e hau fakaa anai” te mamahi lahi. (Mko. 13:32, 33) Logo pe ʼe mole tou iloʼi ia meʼa fuli, kaʼe ʼe lahi te ʼu faʼahi ʼe tou iloʼi age ia Moisese ʼo ʼuhiga mo te Palatiso. Neʼe foaki mai e Sehova ni fakapapau ke tou iloʼi ai pe feafeaʼi anai te maʼuli ʼi te takitaki ʼo tona Puleʼaga. Koia ʼe feala tatatou sisio fakamamaʼu ki ai, ko tona fakaʼuhiga, ʼe feala hatatou mahino lelei ki te malama foʼou. Kapau ʼe tou mahino lelei ki te ʼu faʼahi ʼaia, pea ʼe tou fia fakamuʼamuʼa moʼoni anai ia te Puleʼaga. ʼO feafeaʼi? Ke ke fakakaukauʼi te aluʼaga ʼaeni: ʼE ke totogi anai koa he ʼapi tatau aipe pe ʼe mole ke iloʼi tona agaaga? Kailoa ia! ʼO toe feia pe, ʼe mole tou fakaʼaogaʼi anai totatou maʼuli ke tou faiga ki he ʼamanaki ʼe mole tou tui papau ki ai. Koia ko tatatou tui ʼae ʼe tonu ke tokoni mai ke tou mahino lelei ki totatou maʼuli moka takitaki tatou e te Puleʼaga.

¹⁶ Ke feala hau mahino lelei ki te Puleʼaga ʼo te ʼAtua, ʼe tonu ke ke sio fakamamaʼu, ko tona fakaʼuhiga, ke ke fakakaukauʼi tou maʼuli ʼi te Palatiso. Ohage la, moka ʼe ke ako ʼi te Tohi-Tapu te maʼuli ʼo natou ʼae neʼe maʼuʼuli ʼi muʼa atu ʼo Sesu, fakakaukauʼi pe kotea ʼe feala ke ke fehuʼi kia natou hili tonatou fakatuʼuake. Ke ke toe fakakaukauʼi pe kotea ka natou fehuʼi atu ʼo ʼuhiga mo tou maʼuli lolotoga te ʼu ʼaho fakamuli. Pea ke fakafuafua muʼa tou fiafia moka ke felaveʼi anai mo ʼau kui ʼo te temi muʼa pea mo ke akoʼi age ia faʼahi fuli neʼe fai e te ʼAtua maʼa natou. ʼE ke fiafia anai koteʼuhi ʼe ke lava sioʼi pea mo iloʼi lelei anai te ʼu manu fekai ʼi he kele tokalelei. Pea ke ke metitasio leva ki te ʼu felogoʼi lelei ʼe ke maʼu anai mo Sehova ʼi tau liliu ʼae ʼo haohaoa.

17. Ia ʼaho nei, ʼe lava tokoni feafeaʼi mai ia tatatou mahino lelei ʼae ki totatou fakapale?

¹⁷ Moka tou mahino lelei ki totatou fakapale, pea ʼe feala ai ke tou faʼa kataki, mo fiafia pea mo fai ni tonu koteʼuhi ʼe tou iloʼi ʼe tou maʼuli anai ʼo heʼe gata. Neʼe tohi fenei e Paulo ki te kau Kilisitiano fakanofo: “Kapau e tou amanaki ki te mea ae e mole tou sio ki ai, e tou talitali ki ai mo he kataki fualoa.” (Loma 8:25) Kaʼe ʼe toe fakaʼuhiga foki te ʼu palalau ʼaia ki te kau Kilisitiano fuli ʼae ʼe natou maʼu te ʼamanaki ki te maʼuli heʼe gata. Logo pe ʼe mole heʼeki tou maʼu totatou fakapale, kaʼe ʼe tou haga fakatalitali ki ai mo he kataki fualoa koteʼuhi ʼe malohi tatatou tui. Ohage pe ko Moisese, ʼe mole ko he fakapuli temi kia tatou ia te ʼu taʼu ʼae ʼe tou tauhi ai kia Sehova. Kaʼe ʼe tou tui papau ko “te u mea e sio ki ai te u mata e fakatemi; kae ko te u mea e mole sio ki ai te u mata e heegata.”—Lau ia 2 Kolinito 4:16-18.

18, 19. (1) He ko ʼe ʼe tonu ke tou faiga malohi ke tou taupau tatatou tui? (2) Kotea ʼae ʼe tou talanoa anai ki ai ʼi te alatike ka hoa mai?

¹⁸ ʼAki te tui ʼe feala ai ke tou mahino ki “he fakamooni o te u mea e mole [tou] sio ki ai.” (Hep. 11:1) Ko he tahi ʼe mole ina fakamuʼamuʼa te ʼu meʼa fakalaumalie, ʼe mole ina maʼu te ʼu mata ʼo te tui, ʼo mole mahino ai ki te maʼuhiga ʼo te tauhi ʼae kia Sehova. Ki te faʼahiga tagata ʼaia, ʼe ko he meʼa noa ia te pilivilesio ʼaia. (1 Ko. 2:14) Ka’e ʼe tou ʼamanaki ki te maʼuli heʼe gata pea mo mamata ki te fakatuʼuake, pea ʼe ko he ʼu meʼa ia ʼe mole pe la feala ke fakakaukau ki ai te malama ʼaeni. Ko ʼihi tagata ʼo te temi ʼo Paulo neʼe natou fakahigoaʼi ia ia ko he “tagata gutu palalau” vale. Pea ia ʼaho nei tokolahi te hahaʼi ʼe natou hage ko natou ʼaia koteʼuhi ʼe natou manatu ʼe laulaunoa te ʼamanaki ʼae ʼe tou fakamafola.—Gaue 17:18.

¹⁹ Koia ʼe tonu ai ke tou faiga malohi ke tou taupau tatatou tui koteʼuhi ʼe tou maʼuʼuli ʼi he malama heʼe tui. Kole mamahi kia Sehova “ke aua naa higa tau tui.” (Luka 22:32) Ohage pe ko Moisese, ʼe tonu ke ke mahino lelei ki te ʼu nunuʼa kovi ʼo te agahala, mo te pilivilesio ʼae ke ke tauhi kia Sehova pea mo te ʼamanaki ʼo te maʼuli heʼe gata. ʼE ko te gata pe koa ʼaia ʼo te ʼu ako ʼo te faʼifaʼitaki ʼa Moisese? Kailoa ia. Koteʼuhi ʼe hoki tou talanoa anai ʼi te alatike ʼae ka hoa mai pe neʼe tokoni feafeaʼi te tui kia Moisese ke sio kia te ‘Ia ʼae ʼe mole sio ki ai te ʼu mata.’—Hep. 11:27.