1, 2. Ko te fetogi fea ʼae neʼe fai e Sehova ʼi te Penikosite ʼo te taʼu 33? Ko ai ia natou ʼae neʼe liliu ko te puleʼaga foʼou ʼa Sehova? (Vakaʼi te ʼuluaki pāki.)

ʼI TE Penikosite ʼo te taʼu 33, neʼe fai e Sehova ia he fakatuʼutuʼu foʼou. Neʼe ina fakatuʼu he puleʼaga foʼou ʼae neʼe higoa ko “te Iselaele a te Atua,” peʼe ko te Iselaele fakalaumalie. (Kalate 6:16) Neʼe fakaʼaogaʼi e Sehova ia tona laumalie maʼoniʼoni moʼo filifili ʼaki ia natou ʼae ka kau anai ki tona puleʼaga. Neʼe faitohi ia Paulo ʼo ʼuhiga mo natou ʼae ʼe kau ʼi te puleʼaga foʼou ʼaia. Neʼe ina ui neʼe mole ʼaoga ia ke natou silikosisio ohage ko te hologa ʼo Apalahamo. Kaʼe ko te faʼahi ʼae neʼe maʼuhiga, neʼe ‘ko te silikosisio ʼo tonatou loto’ ʼaki te laumalie maʼoniʼoni.—Loma 2:29.

² Ko natou ʼae neʼe ʼuluaki kau ki te puleʼaga foʼou ʼa te ʼAtua neʼe ko te kau apositolo pea mo te toko teau tupu ʼu tisipulo ʼa Kilisito ʼae neʼe fakatahitahi ʼi te koga fale fata ʼi Selusalemi. (Gaue 1:12-15) Neʼe tuku ifo e te ʼAtua kia natou ia tona laumalie maʼoniʼoni pea neʼe natou liliu ai ko te ʼu foha ʼo te ʼAtua. (Loma 8:15, 16; 2 Kolinito 1:21) Ko te fakamoʼoni ʼaia, neʼe tali e Sehova ia te sakilifisio ʼa Kilisito pea neʼe fetogi ia te fuakava ʼo te Lao ʼaki he fuakava foʼou. (Luka 22:20; lau ia Hepeleo 9:15.) Neʼe  kau ia te ʼu tisipulo fakanofo ʼaia ki te puleʼaga foʼou ʼa Sehova peʼe ko tana hahaʼi foʼou. Pea ʼaki te laumalie maʼoniʼoni, neʼe natou maʼu ai te fealagia ʼae ke natou popoto ʼi te palalau mo mahino ki te ʼu lea kehekehe pea mo akoʼi ia “te u mea matalelei a te Atua.”—Gaue 2:1-11.

3-5. (1) Kotea ʼae neʼe ui e Petelo ki te kau Sutea ʼi te Penikosite? (2) Neʼe tuputupu feafeaʼi ia te puleʼaga foʼou ʼi te temi ʼo te kau apositolo?

³ Neʼe fakaʼaogaʼi e Sehova ia te apositolo ko Petelo moʼo fakaafe ia te kau Sutea pea mo te kau poloselite ke natou kau ki Tona puleʼaga foʼou, ia te kokelekasio ʼo te kau Kilisitiano fakanofo. ʼI te Penikosite, neʼe ui fakahagatonu e Petelo neʼe matehi ia Sesu e te kau Sutea pea neʼe tonu leva ke natou tali ia ia ohage ko tonatou “Aliki mo Kilisito.” ʼI te temi ʼae neʼe kole age ai e te hahaʼi pe kotea ʼae ʼe tonu ke natou fai, neʼe ui fenei age e Petelo: “Koutou fakahemala pea koutou tahi papitema i te huafa o Sesu Kilisito, o tupu ko te fakamolemole o akotou agahala; pea e kotou tali anai te meaofa o te Laumalie Maonioni.” (Gaue 2:22, 23, 36-38) ʼI te ʼaho ʼaia, neʼe teitei pe ko te toko 3 000 hahaʼi neʼe natou kau ki te puleʼaga foʼou, ia te Iselaele fakalaumalie. (Gaue 2:41) Hili ʼaia, neʼe hoko atu aipe te faifakamafola faʼa fai ʼa te kau apositolo, pea tokolahi te hahaʼi neʼe natou tali te moʼoni. (Gaue 6:7) Pea neʼe tuputupu ia te puleʼaga foʼou ʼaia.

⁴ Ki muli age, neʼe kamata faifakamafola ia te ʼu tisipulo ʼa Sesu ki te kau Samalitana. Tokolahi ia natou neʼe natou tali te moʼoni pea mo papitema, kaʼe neʼe mole natou maʼu te laumalie maʼoniʼoni. Neʼe fekauʼi  e te kolesi pule ʼo Selusalemi ia Petelo mo Soane ke nā olo ʼo ʼaʼahi ʼonā tehina mo tuagaʼane foʼou Samalitana. Neʼe hili leva e te ʼu apositolo ʼonā nima kia natou “pea nee natou tali leva te Laumalie Maonioni.” (Gaue 8:5, 6, 14-17) ʼI te fai ʼo te faʼahi ʼaia, neʼe fakanofo ai te kau Samalitana ke natou kau ki te Iselaele fakalaumalie.

⁵ ʼI te taʼu 36, neʼe fakaʼaogaʼi e te ʼAtua ia Petelo moʼo fakaafe ʼihi ke natou kau ki te puleʼaga foʼou, te Iselaele fakalaumalie. Pea neʼe hoko te faʼahi ʼaia ʼi tana faifakamafola ki te setulio Loma ko Kolenelio mo tona famili pea mo ʼona kaumeʼa. (Gaue 10:22, 24, 34, 35) ʼE ui ʼi te Tohi-Tapu ʼi te temi ʼae neʼe palalau ai ia Petelo, neʼe foaki ia te laumalie maʼoniʼoni ki te kau matapule ʼae neʼe fakalogo. “Nee punamauuli leva te kau agatonu silikosisio ae nee omai mo Petelo, koteuhi kua toe tufaki foki te meaofa o te Laumalie Maonioni ki te kau pagani.” (Gaue 10:44, 45) Talu mai te temi ʼaia, neʼe fakaafe ia te kau matapule ʼae neʼe mole silikosisisoʼi ke natou kau ki te Iselaele fakalaumalie.

6, 7. Kotea ʼae neʼe tonu ke fai ʼe natou ʼae ʼe kau ki te puleʼaga foʼou, ke natou liliu ko he hahaʼi ki te huafa ʼo Sehova?

⁶ ʼI te fono ʼae neʼe fai e te kolesi pule ʼi te taʼu 49, neʼe ui fenei e te tisipulo ko Sakopo: “Neʼe fakamatala katoa e Simeone, te ʼuluaki tokaga ʼa te ʼAtua ki te ʼu puleʼaga ke feala hana toʼo mai ia natou he hahaʼi ki tona huafa.” (Gaue 15:14, MN) Ko te kau Sutea mo te kau Kilisitiano matapule neʼe natou faʼufaʼu ia he puleʼaga, te puleʼaga ʼa te ʼAtua ʼae neʼe ko ‘he hahaʼi foʼou ki tona huafa.’ (Loma 11:25, 26) Ki muli age, neʼe tohi fenei e Petelo: “Neʼe mole ko koutou ko he hahaʼi kaʼe ʼi te temi nei kua koutou liliu ko he hahaʼi ʼa te ʼAtua.” Neʼe fakamahino e Petelo te fakatuʼutuʼu ʼo te puleʼaga foʼou ʼaia, ʼo ina ui fenei: “Ko koutou, ko te ‘faʼahiga hahaʼi kua fili, ko he kau pelepitelo fakahau, ko he puleʼaga maʼoniʼoni, ko he hahaʼi kua tuku ke liliu ko hona koloa makehe, ke kotou fakamafola te ’u kalitate’ ʼo Ia ʼae neʼe ina pauʼi koutou mai te fakapoʼuli ki tona malama taulekaleka.” (1 Petelo 2:9, 10, MN) Neʼe tonu ke natou liliu ko he ʼu fakamoʼoni lototoʼa ʼa Sehova. Pea neʼe tonu ke natou fakavikiviki kia te ia ia muʼa ʼo te hahaʼi ki tona ʼuhiga Tuʼi ʼo te ʼAtulaulau.

⁷ ʼI te temi nei, kua fakaʼaogaʼi e Sehova ia te puleʼaga foʼou, te Iselaele fakalaumalie. Pea neʼe feala leva ke ina ui fenei ʼo ʼuhiga mo natou: “Ko te hahai ae nee au fau maa aku, e natou [fakamatala] anai aku fakavikiviki.” (Esaia 43:21) Neʼe natou tala ʼaki he lototoʼa ki te hahaʼi, ʼe ko Sehova te ʼAtua moʼoni pe ʼaia ʼe tahi pea ko te ʼu ʼatua fuli ake ʼae ʼe ko he ʼu ʼatua hala. (1 Tesalonika 1:9) Pea neʼe ko te ʼu fakamoʼoni ʼaia ʼa Sehova pea mo Sesu “i Selusalemi, mo Sutea katoa, mo Samalia o kaku ki te u potu fuli o te malamanei.”—Gaue 1:8; Kolose 1:23.

8. Kotea ia te fakatokaga ʼae neʼe foaki e te apositolo ko Paulo ki te hahaʼi ʼa te ʼAtua?

⁸ Ko Paulo neʼe ko he fakamoʼoni lototoʼa ʼa Sehova. Neʼe ina tauʼi ia te ʼuhiga ʼAtua moʼoni pe e tahi ʼo Sehova, maʼia moka neʼe palalau mo te kau faifilosofia pagani. Neʼe ina fakamahino ʼe ko Sehova ʼae “nee ina fakatupu te malamanei mo mea fuli i ai” pea ʼe ko ia “te Aliki o te lagi mo te kele.” (Gaue 17:18, 23-25) Pea neʼe toe fai e Paulo te fakatokaga ʼaeni ki te kokelekasio: “ ʼE au iloʼi ʼi taku ʼosi mavae, ʼe fehufi mai anai kia koutou te ʼu lupo fekai ʼe mole natou gaohi fakaleleiʼi anai te faga ovi, pea ʼi te lotolotoiga ʼo koutou ʼe mafuta ake anai te ’u tagata ʼe natou palalau ki te ’u meʼa pikopiko, koteʼuhi ke natou toho te kau tisipulo ke  mulimuli ia natou.” (Gaue 20:29, 30, MN) Kaʼe ʼi muʼa ʼo te mamate ʼa te kau apositolo, neʼe kua ʼi ai te kau ʼaposita.—1 Soane 2:18, 19.

9. Kotea ʼae neʼe hoko ki te hahaʼi ʼa te ʼAtua ʼi te ʼosi mamate ʼa te kau apositolo?

⁹ ʼI te ʼosi mamate ʼa te kau apositolo, neʼe mafola ia te kau ʼaposita ʼi te ʼu kokelekasio pea neʼe natou fakatuʼu ai he ʼu magaʼi lotu. Neʼe mole natou liliu ko he hahaʼi ʼi te huafa ʼo Sehova kaʼe neʼe haga ia te kau Kilisitiano loi ʼaia ʼo toʼo te huafa ʼo te ʼAtua ʼi te ʼu Tohi-Tapu fuli. Neʼe natou fakalainoaʼi te huafa ʼo te ʼAtua ʼi te tahi age ʼu faʼahi. Neʼe natou muliʼi ia te ʼu agaʼi fenua pagani, pea neʼe natou fai he ʼu akonaki loi ʼe mole fakatafito ki te Tohi-Tapu. Neʼe natou fakatupu he ʼu tau ʼo natou ui ko he ʼu tau maʼoniʼoni pea neʼe natou tala ʼe natou tau ʼi te huafa ʼo te ʼAtua. Pea neʼe natou fai he ʼu aga fakakakā mo he ʼu aga heʼe ʼaoga. Lolotoga he ʼu lauʼi taʼu hili ʼo te kamata ʼo te ʼapositasia, neʼe tokosiʼi te ʼu kaugana ʼa Sehova ʼi te kele. Kaʼe neʼe mole ʼi ai he kutuga kua fakatuʼutuʼu lelei ‘ki tona huafa.’

10, 11. (1) Kotea ʼae neʼe fakakikite e Sesu ʼo ʼuhiga “mo te fulumeto” pea mo te vao kovi? (2) Neʼe hoko feafeaʼi ia te lea fakata ʼa Sesu ʼi te hili ʼo te taʼu 1914?

¹⁰ Neʼe fakaʼaogaʼi e Sesu tana lea fakata ʼo te fulumeto mo te vao kovi moʼo fakakikite, ʼe faigataʼa anai te iloʼi ʼo te lotu moʼoni ʼuhi ko te aposetasia. Neʼe ina ui “i te lolotoga o te momoe a te hahai,” ʼe nunusi anai e te Tevolo ia te vao kovi ʼi te gaueʼaga ʼi te faʼahi ʼae neʼe nunusi ai te fulumeto e te Foha ʼo te tagata. Ko te fulumeto pea mo te vao kovi ʼe nā hohomo fakatahi anai ʼo kaku ki “te fakaosi o te malamanei.” Pea neʼe ina fakamahino “ko te pulapula lelei,” ʼe ko “te u foha o te puleaga” pea ko “te sisania” peʼe ko te vao kovi, ʼe ko “te u foha o te pule kovi.” Lolotoga te temi fakaʼosi, ʼe fekauʼi anai e te Foha ʼo te tagata ia tana kau ʼaselo ke ina tuku keheʼi te fulumeto mai te vao kovi. Hili ʼaia, ʼe fakatahiʼi anai e te kau ʼaselo ia te ʼu foha ʼo te Puleʼaga. (Mateo 13:24-30, 36-43) Neʼe hoko feafeaʼi ia te faʼahi ʼaia? Neʼe toe maʼu feafeaʼi e Sehova he kau atolasio kua fakatuʼutuʼu lelei ʼi te kele?

¹¹ Neʼe kamata ‘te fakaʼosi ʼo te tuʼu ʼo te ʼu faʼahiga meʼa ʼaeni’ ʼi te taʼu 1914. ʼI te temi ʼaia, neʼe teitei pe ko te toko lauʼi afe kau Kilisitiano fakanofo ʼi te kele. Lolotoga te tau ʼae neʼe kamata ʼi te taʼu ʼaia, ko “te u foha o te puleaga” ʼae neʼe fakanofo, neʼe kei natou maʼuʼuli popula ʼi te faʼahi fakalaumalie ki Papilone Lahi. Kaʼe ʼi te taʼu 1919, neʼe fakaʼateainaʼi natou e Sehova, pea neʼe ha mamalie leva ia te kehekehe ʼo te kau Kilisitiano moʼoni pea mo te kau Kilisitiano loi. Neʼe ina fakatahiʼi leva “te u foha o te puleaga” ke liliu ko he hahaʼi neʼe fakatuʼutuʼu lelei ohage pe ko tona fakakikite fenei e Esaia: “Pe e feala ke tupu he fenua i he aho e tahi? Pe e feala ke fanaui he puleaga i he faiaga e tahi? Kei kamata  atu ana gaue, kae nee fanaui e Sione ona foha!” (Esaia 66:8) ʼI te temi ʼaia, ko Sione ʼe ko te kautahi ʼo te kau ʼaselo ʼa Sehova. Neʼe “fanaui e Sione ona foha” ʼi te temi ʼae neʼe fakatuʼu ai ia te puleʼaga ʼo te ʼu foha fakanofo ʼi te kele.

12. Neʼe liliu feafeaʼi ia te kau fakanofo ko he hahaʼi ʼi te huafa ʼo Sehova?

¹² Ohage ko te kau Kilisitiano ʼo te temi ʼo te kau apositolo, ko “te u foha o te puleaga” ʼae neʼe fakanofo ʼe ko te kau fakamoʼoni ʼa Sehova ia ʼaho nei. (Lau ia Esaia 43:1, 10, 11.) ʼE natou makehe koteʼuhi ʼe natou tuku ia he faʼifaʼitaki lelei ʼi tonatou ʼuhiga Kilisitiano pea ʼe natou fakamafola te logo lelei ʼo te Puleʼaga “ke fakamooni ki te u puleaga fuli.” (Mateo 24:14; Filipe 2:15) ʼI tanatou fai te faʼahi ʼaia, ʼe natou tokoni ai ki te toko lauʼi miliona hahaʼi ke natou maʼu he ʼu felogoʼi lelei mo Sehova.—Lau ia Taniela 12:3.

13, 14. Kotea ʼae neʼe tonu ke fai ʼe natou ʼae neʼe mole fakanofo ʼaki te laumalie ke tali e Sehova tanatou tauhi? Kotea ʼae neʼe fakakikite e te Tohi-Tapu ʼo ʼuhiga mo te faʼahi ʼaia?

¹³ ʼI te alatike ʼaeni kua ʼosi, neʼe talanoa ai ʼo ʼuhiga mo te Iselaele ʼafeā. Neʼe tali e Sehova te tauhi ʼa te kau matapule mo kapau neʼe natou tauhi fakatahi mo tana hahaʼi. (1 Hau 8:41-43) Ia ʼaho nei, ʼe tonu kia natou ʼae neʼe mole fakanofo ʼaki te laumalie ke natou tauhi mo te kau Fakamoʼoni fakanofo.

¹⁴ Kua fualoa ki ai, neʼe fakakikite e te kau polofeta ʼe tokolahi anai ia natou ʼe natou fia tauhi mo tana hahaʼi kia Sehova ʼi te ʼu temi fakaʼosi ʼaeni. Neʼe fakakikite fenei e Esaia: “E olo anai ki ai ni hahai toko lahi pea e natou ui anai: ‘Koutou omai, pea ke tou hahake fakatahi ki te mouga o [Sehova], ki te fale o te Atua o Sakopo, o tupu ke ina ako mai kia tatou ona ala, pea ke tou haele i ona ala liliki.’ Koteuhi e hau anai mai Sione te lao, pea mai Selusalemi te folafola a [Sehova].” (Esaia 2:2, 3) Neʼe fakakikite e Sakalia “e omai anai ni hahai kaugamalie mo ni puleaga kaugamalie o kumi [Sehova] o te atu fua tau i Selusalemi mo faikole [kia Sehova].” Ko te kutuga ʼaia ʼe ʼomai anai “mai te u lea kehekehe fuli o te atu puleaga.” ʼE natou tauhi anai ki te ʼAtua ʼi te lotolotoiga ʼo te Iselaele fakalaumalie pea ʼe ina ui fenei: “E matou olo anai mo [koutou], koteuhi kua matou iloi e nofo te Atua mo koutou.”—Sakalia 8:20-23.

15. Kotea te fakaʼuhiga ʼo te ui ʼae ko te ‘tahi ʼu ovi’ neʼe ‘olo mo’ te Iselaele fakalaumalie?

¹⁵ Ko te ‘tahi ʼu ovi’ neʼe ‘olo mo’ te Iselaele fakalaumalie ʼo fakamafola te logo lelei ʼo te Puleʼaga. (Maleko 13:10) ʼE natou kau anai ʼi te hahaʼi ʼa te ʼAtua. ʼE kau anai ia natou ʼaia pea mo te kau fakanofo ki “he faga ovi e tahi” pea ʼe natou fakalogo ki he “tauhi ovi agalelei,” ia Kilisito Sesu.—Lau ia Soane 10:14-16.

16. ʼE takitaki feafeaʼi anai e Sehova ia te ʼu aluʼaga ʼae ka hoko anai ʼo kaku ki Halamaketone?

¹⁶ Hili ʼo te fakaʼauha ʼo Papilone Lahi, ʼe ʼohofi anai te hahaʼi ʼa te ʼAtua. Kapau ʼe tou fia hao mai te ʼaho ʼaia pea ʼe ʼaoga kia tatou ia te puipui ʼa Sehova. ʼI tona temi totonu, ʼe takitaki anai e Sehova ia te ʼu aluʼaga ʼae ʼe  hoko ʼi te kele ʼae ʼe iku anai ki te ʼohofi ʼo tana hahaʼi. Pea ʼe hoko mai ai leva te koga fakaʼosi ʼo te “mamahi lahi,” ia Halamaketone. (Mateo 24:21; Esekiele 38:2-4) Koia ʼe ʼohofiʼi anai e Koke ia “he hahaʼi neʼe tanaki mai te ʼu puleʼaga.” (Esekiele 38:10-12, MN) Ka hoko te faʼahi ʼaia, ʼe haʼu fakavilivili anai ia Sehova ʼo haofaki tana hahaʼi pea ʼe tau anai kia Koke mo tana kau tau. ʼE fakaha anai e Sehova tana pule faʼitaliha pea ʼe ina fakatapuha anai tona huafa. ʼE ina ui fenei: “E au fakaha anai toku lahi pea mo toku maonioni, e au fakaha anai ia au kia mata o te atu puleaga pea e natou iloi anai ko au ko [Sehova].”—Esekiele 38:18-23.

17, 18. (1) Ka ʼohofi e Koke ia te hahaʼi ʼa Sehova, kotea te ʼu fakatotonu ʼe foaki mai anai e Sehova kia tatou? (2) Kapau ʼe tou loto ke puipui tatou e Sehova, kotea ʼae ʼe tonu ke tou fai?

¹⁷ Ka kamata ʼohofi e Koke, ʼe ui fenei e Sehova ki ʼana kaugana: “Alu, siaku hahai, ulu ki tou kogafale, pea ke tapunu te matapa mai muli; nono i he kii temi nounou pe, o kaku ki te osi o te ita.” (Esaia 26:20) Lolotoga te temi ʼaia, ʼe foaki mai anai e Sehova ia he ʼu fakatotonu ke feala ai hotatou puipui. ʼE feala ke fakata e te ʼu “kogafale” ia te ʼu kokelekasio.

¹⁸ Kapau ʼe tou loto ke puipui tatou lolotoga te mamahi lahi, ʼe tonu ke tou tali ʼe ʼi ai te hahaʼi ʼa te ʼAtua ʼi te kele ia ʼaho nei pea neʼe ina fakatuʼutuʼu natou ohage ko he ʼu kokelekasio. ʼE tonu ke tou kau ki te hahaʼi ʼa Sehova pea ke tou nonofo ovi ki totatou kokelekasio. Ohage ko te tagata faipesalemo, ʼe tonu ke tou ui mo totatou loto katoa ia te ʼu palalau ʼaeni: “E mau te fakamauli ia tafa o [Sehova]: Ke hifo tau tapuaki ki tau hahai!”—Pesalemo 3:9.