Tou Fakatuputupu Te ʼOfa ʼAē ʼe Molemo Puli Ia ʼi He Lakaga

‘Ko te ʼofa ʼe ina kātakiʼi ia meʼa fuli. Ko te ʼofa ʼe molemo puli ia ʼi he lakaga.’ —1 KO. 13:7, 8.

 1. (a) ʼI te agamāhani, ʼe feafeaʼi ia te fakahā ʼo te ʼofa? (b) Ko ai ʼaē ʼe fakahā ki ai e te tokolahi ia tonatou ʼofa?

 NEʼE lahi te ʼu fakamahino neʼe fai ʼo ʼuhiga mo te ʼofa. Neʼe vikiʼi te kalitātē ʼaia pea faʼu ʼaki ai mo te ʼu hiva fakalaukau. Ko te ʼofa ʼe ko he kalitātē ʼe ʼaoga tāfito ki te tagata. Kae ʼi te ʼu tohi pea mo te ʼu ʼata, ʼi te agamāhani ʼe fakahā ai te ʼofa ohagē ko he ʼu hisitolia fakalaukau, pea ʼe tapuke ʼaupitō ia te ʼu taʼi tohi ʼaia ʼi te ʼu fakatauʼaga tohi. Kae ko te ʼofa moʼoni ʼaē ki te ʼAtua pea mo te kāiga ʼe pulinoa ʼosi ia . ʼE tou sio nei ki te ʼu meʼa ʼaē ʼe hoko neʼe fakakikite ʼi te Tohi-Tapu ʼe pipiki ki te ʼu ʼaho fakamuli. Ko te hahaʼi “ ʼe kaumeʼa pē anai mo nātou totonu, kaumeʼa mo te paʼaga, . . . kaumeʼa mo te ʼu fakafiafia kae mole kaumeʼa mo te ʼAtua.”—2 Tim. 3:1-5.

 2. Koteā te fakatokaga ʼe foaki mai ʼi te Tohi-Tapu ʼo ʼuhiga mo te ʼofa ʼaē ʼe mole lelei?

² ʼE feala ki te hahaʼi ke natou fakahā tonatou ʼofa, kae ko te Tohi-Tapu ʼe ina fakatokagaʼi mai tātou  ʼo ʼuhiga mo te ʼofa ʼaē ʼe mole lelei. Pea ʼe fakamahino mai ʼi te Folafola ʼa te ʼAtua ia te meʼa ʼaē ʼe hoko mokā ʼe tou tuku ke aka ia te taʼi ʼofa ʼaia ʼi totatou loto. (1 Tim. 6:9, 10) ʼE kei kotou manatuʼi koa ia te ʼu palalau ʼaē neʼe fai e te ʼapositolo ko Paulo ʼo ʼuhiga mo Temasi? Logolā tana kaugā gāue ʼaē mo Paulo, kae neʼe manako ia Temasi ki te ʼu meʼa ʼo te mālamanei. (2 Tim. 4:10) Ko te ʼapositolo ko Soane neʼe ina fakatokagaʼi te kau Kilisitiano ʼo ʼuhiga mo te taʼi tuʼutāmaki ʼaia. (Lau ia 1 Soane 2:15, 16.) Ko te manako ki te mālamanei pea mo meʼa fakatemi fuli ʼi ai, ʼe mole ʼalutahi ia mo te ʼofa ki te ʼAtua pea mo te ʼu meʼa ʼaē ʼe haʼu mai iā te ia.

 3. Koteā te manatu hala ʼe tonu ke tou tekeʼi, ʼo fakatupu ʼaki ai ia te ʼu fehuʼi fea?

³ ʼE mole tou kau ʼi te mālamanei logolā tatatou kei māʼuʼuli ʼaē ʼi ai. Koia, ʼe tonu ai ke tou tekeʼi ia te ʼu manatu hala ʼo te mālamanei ʼo ʼuhiga mo te ʼofa. ʼE maʼuhiga ke mole tou tō ki te hele ʼaia ʼo te ʼofa ʼaē ʼe mole lelei peʼe kovi. Koia, ko ai koa ʼaē ʼe tonu ke tou fakahā ki ai te ʼofa ʼaē ʼe fakatafito ki te ʼu pelesepeto? Ko te ʼu fakatuʼutuʼu fea ʼaē kā tokoni mai ke tou fakatuputupu ia te ʼofa ʼaē ʼe ina kātakiʼi ia meʼa fuli pea ʼe molemo puli ia ʼi he lakaga? ʼE feafeaʼi hona fua lelei kiā tātou ʼi te temi nei pea mo te kā haʼu? ʼE tonu ke tou maʼu ia te ʼu tali mai te manatu ʼa te ʼAtua ke feala ai hotatou takitaki lelei.

Tou Fakatuputupu Ia Te ʼOfa ʼAē Kiā Sehova

 4. ʼE feafeaʼi he fakatuputupu ʼo te ʼofa ʼaē ki te ʼAtua?

⁴ Ko te fakatuputupu ʼo he meʼa, ʼe fakaʼuhiga ki he teuteu pea mo faigaʼi ke homo ia he meʼa. Kotou fakakaukauʼi age muʼa he tagata gāue kele, ʼe gāue kinakina moʼo teuteuʼi te kele pea mo ina tō te ʼu pulapula. ʼE fakaʼamu ia ʼe homo ake anai ia te ʼu pulapula. (Hep. 6:7) ʼO toe fēia pē, ko totatou ʼofa ʼaē ki te ʼAtua ʼe tonu ke tuputupu. Koteā ʼaē ʼe fakamaʼua ke hoko te faʼahi ʼaia? ʼE tonu ke tou gāueʼi ia te kele lelei ʼo totatou loto, ʼaē neʼe tō kiai ia te ʼu moʼoni ʼo te Puleʼaga. ʼE tou lava fai ia te faʼahi ʼaia ʼaki hata ako fakalelei te Folafola ʼa te ʼAtua ke tuputupu ai tatatou mahino ʼaē kiā te ia. (Kol. 1:10) Ko tata kau tuʼumaʼu ki te ʼu fono pea mo fai hata ʼu tali, ʼe toe tokoni mai anai kiā tātou ke lahi age tata mahino. ʼE tou tōkakaga tuʼumaʼu koa takitokotahi ke hikihiki age te tuputupu ʼo tata mahino ʼaē kiā te ia?—Taag. 2:1-7.

 5. (a) ʼE feafeaʼi hata lava ako ia te ʼu kalitātē tāfito ʼo Sehova? (b) Koteā ʼaē ʼe kotou lava ʼui ʼo ʼuhiga mo te faitotonu, mo te poto pea mo te mālohi ʼo te ʼAtua?

⁵ ʼAki tana Folafola, ʼe fakahā mai e Sehova ia tona ʼulugaaga. ʼAki te ako ʼo te Tohi-Tapu pea mo te tuputupu māmālie ʼo tatatou mahino ʼaē kiā Sehova, ʼe feala ai ke lahilahi ake tatatou leleiʼia tona ʼu kalitātē—tana faitotonu, tona mālohi, tona poto, kae tāfito ia tona ʼofa tauʼoluga. ʼE fakahā e Sehova tana faitotonu ʼi tona ʼu ala fuli pea ko tana lao ʼe haohaoa. (Teu. 32:4; Pes. 19:7) ʼE tou lava fakakaukauʼi ia te ʼu gāue fuli ʼaē neʼe fai e Sehova pea mo tou mahino ki te māʼoluga ʼo tona poto. (Pes. 104:24) Ko te ʼatulaulau ʼe ko he tahi fakamoʼoni ko Sehova ʼe ko te Matapuna ʼo te mālohi māʼoluga.—Isa. 40:26.

 6. Neʼe fakahā feafeaʼi mai e te ʼAtua ia tona ʼofa ʼaē kiā tātou, pea ʼe malave feafeaʼi kiā tātou?

⁶ Koteā ʼaē ʼe tou lava ʼui ʼo ʼuhiga mo te kalitātē māʼoluga ʼo te ʼAtua ʼaē ko te ʼofa? ʼE lahi tona ʼofa pea ʼe malave kiā tātou fuli. Neʼe ina fakahā ia te ʼofa ʼaia ʼaki tana foaki mai te totogi moʼo haofaki ia te mālamanei. (Lau ia Loma 5:8.) Ko te fakatuʼutuʼu ʼaia ʼe maʼu e te mālamanei kātoa, kae gata pē kiā nātou ʼaē ʼe natou tali ia te ʼofa ʼo te ʼAtua pea mo haga tui ki tona ʼAlo, ʼe natou maʼu anai tona ʼofa ʼaia. (Soa. 3:16, 36) Ko te momoli ʼaē e te ʼAtua ia Sesu ko he sākilifisio faifakalelei ʼe ina fakatupu ʼi ʼotatou loto ke tou ʼoʼofa kiā te ia.

7, 8. (a) Koteā ʼaē ʼe fakamaʼua mai kiā tātou ke feala ai hatatou fakahā ia totatou ʼofa ʼaē ki te ʼAtua? (b) Neʼe maʼuliʼi e te hahaʼi ʼa te ʼAtua tana ʼu fakatotonu, logolā teā?

 ⁷ ʼE tou lava fakahā feafeaʼi totatou ʼofa ki te ʼAtua ʼo ʼuhiga mo te ʼu meʼa ʼaē neʼe ina fai maʼa tātou? ʼE maʼuhiga te tali ʼaē ʼe foaki mai e te ʼAtua: “Koʼenī te fakaʼuhiga ʼo te ʼofa ʼaē ki te ʼAtua: ke tou maʼuliʼi tana ʼu fakatotonu; pea ko tana ʼu fakatotonu ʼe mole fakamafasia ia.” (1 Soa. 5:3) ʼEī, ko te ʼofa ʼo Sehova ʼAtua ʼe ina uga tātou ke tou maʼuliʼi tana ʼu fakatotonu. Ko te tupuʼaga lā ʼaia ʼo tatatou fakamafola tona huafa pea mo tona Puleʼaga, ke toe logo mo niʼihi kiai. Kā tou fai ia te faʼahi ʼaia ʼaki he loto kātoa, pea ʼe tou fakahā ai ʼe tou maʼuliʼi te ʼu fakatotonu ʼa te ʼAtua ʼaki he loto ʼe lelei.—Mat. 12:34.

⁸ Ko totatou ʼu tehina ʼi te mālamanei ʼe natou faʼa kātaki ʼo maʼuliʼi te ʼu fakatotonu ʼa te ʼAtua logolā te agakovi pea mo te mole tali ʼo te logo ʼo te Puleʼaga. Kae ʼe mole natou lotovaivai ʼi tanatou faiga ʼaē ke natou fakahoko kātoa ia tanatou minisitelio. (2 Tim. 4:5) ʼO toe fēia pē, ʼe uga tātou ke tou fakamafola ki te hahaʼi ia te ʼatamai mālama ʼo ʼuhiga mo te ʼAtua, pea ke tou toe maʼuliʼi mo ʼihi fakatotonu.

He Koʼē ʼe Tou ʼOfa Ki Totatou ʼAliki Ko Sesu Kilisito?

 9. Koteā ʼaē neʼe ʼūtakiʼi e Kilisito, pea koteā ʼaē neʼe ina uga ia ia ke ina fai te faʼahi ʼaia?

⁹ ʼO mole gata pē ʼi tatatou ʼoʼofa ʼaē ki te ʼAtua, ʼe kei lahi age te ʼu tupuʼaga ʼaē ke tou fakatuputupu ai totatou ʼofa ʼaē ki tona ʼAlo. Logolā neʼe mole heʼeki tou sisio kiā Sesu, kae mokā lahi te ʼu meʼa ʼaē ʼe tou ako ʼo ʼuhiga mo ia, pea ʼe toe lahi ai foki mo totatou ʼofa ʼaē kiā te ia. (1 Pet. 1:8) Koteā he ʼu meʼa neʼe faʼa kātakiʼi e Sesu? Logolā neʼe fai e Sesu te finegalo ʼo tana Tamai, kae neʼe fehiʼaʼinaʼi ia, neʼe fakatagaʼi ia, neʼe tukugākoviʼi hala, pea neʼe laukoviʼi. Neʼe ʼi ai foki mo ʼihi age meʼa kovi neʼe tau mo ia. (Lau ia Soane 15:25.) Ko te ʼofa ʼo Sesu ʼaē ki tana Tamai ʼe ʼi selō, neʼe ina uga ia ia ke ina ʼūtakiʼi te ʼu ʼahiʼahi ʼaia. Pea ʼaki te ʼofa, ko tana mate fakasākilifisio neʼe ina foaki ai he totogi maʼa he tokolahi.—Mat. 20:28.

10, 11. ʼO ʼuhiga mo te ʼu meʼa ʼaē neʼe fai e Kilisito maʼa tātou, koteā ʼaē ʼe tonu ke tou fakatuʼutuʼu ke tou fai?

¹⁰ Ko te maʼuli ʼo Sesu ʼe ina uga tātou ke tou liufaki tona ʼofa. Kā tou fakakaukauʼi te ʼu gāue ʼaē neʼe fai e Kilisito maʼa tātou, pea ʼe toe lahi age mo totatou ʼofa ʼaē kiā te ia. ʼI totatou ʼuhiga tisipulo, ʼe tonu ke tou fakatuʼutuʼu ke tou fakatuputupu pea mo haga fakahā ia te taʼi ʼofa ʼaia neʼe maʼu e Kilisito, ke feala ai hatatou faʼa kātaki, ʼo fakalogo ki tana fakatotonu ʼaē ke fakamafola te Puleʼaga pea mo fai ni ʼu tisipulo.—Mat. 28:19, 20.

¹¹ Moʼo tali ki te ʼofa ʼo Kilisito ʼaē ki te mālamanei kātoa, ʼe tou logoʼi ʼe tonu ke fakaʼosi te gāue ʼaē neʼe tuku mai ke tou fakahoko, ʼi muʼa ʼo te fakaʼosi. (Lau ia 2 Kolonito 5:14, 15.) Ko te ʼofa ʼaē neʼe fakahā e Kilisito, neʼe ko te fakatafito ʼaia ki tana fakahoko ia te fakatuʼutuʼu ʼa te ʼAtua maʼa te mālamanei. Pea ko te faʼifaʼitaki ʼaē neʼe tuku mai e Kilisito ke tou muliʼi fakalelei, ʼe ina fakafealagia ai kiā tātou fuli ke tou kau ki te fakatuʼutuʼu fakaʼatua ʼaia. Ko he faʼahi ʼe ina fakamaʼua ai kiā tātou ke tou fakatuputupu fakalelei ke lahi age totatou ʼofa ʼaē ki te ʼAtua. (Mat. 22:37) ʼI tatatou maʼuliʼi te ʼu meʼa ʼaē neʼe akoʼi mai e Sesu pea mo tou haga taupau aipē tana ʼu fakatotonu, ʼe tou fakahā ai ʼe tou ʼoʼofa kiā te ia pea ʼe tou fakatotonu ke tou lagolago ki te pule faʼitaliha ʼa te ʼAtua logolā te ʼu meʼa ʼaē ʼe feala ke hoko mai kiā tātou, ohagē pē ko tona fai e Sesu.—Soa. 14:23, 24; 15:10.

 Tou Kumi Te Ala Fakaofoofo ʼo Te ʼOfa

12. Koteā ʼaē neʼe fia ʼui e Paulo ʼaki tana palalau ʼaē ki “te ala fakaofoofo”?

¹² Ko te ʼapositolo ko Paulo neʼe ina faʼifaʼitakiʼi ia Kilisito. ʼAki tana muliʼi fakalelei ʼaē ia te ʼu tapugā vaʼe ʼo Kilisito, neʼe feala ai kiā Paulo ke palalau fakahagatonu ki tona ʼu tehina, ʼo ina fakalotomālohiʼi nātou ke natou faʼifaʼitakiʼi ia ia. (1 Ko. 11:1) Logolā neʼe fakalotomālohiʼi e Paulo ia te kau Kilisitiano ʼo Kolonito ke natou haga faʼafai ʼo kumi te ʼu meʼa ʼofa ʼo te laumālie ʼaē neʼe fakahā ʼi te ʼuluaki sēkulō, ohagē lā ko te ʼu faifaitoʼo, pea mo te ʼu palalau ki te ʼu lea kehekehe, kae neʼe ina fakahā age kiā nātou neʼe ʼi ai te tahi age meʼa ʼe lelei age ke natou kumi. Iā 1 Kolonito 12:31, neʼe ina fakamahino fēnei: “Kae ʼe au fakahā atu nei te ala fakaofoofo.” Ko te ʼu vaega ʼaē ʼe hoa mai kiai, ʼe hā mai ai neʼe ko te ala fakaofoofo ʼo te ʼofa. He koʼē ʼe fakaofoofo te ala ʼaia? Neʼe fakamahino e Paulo te faʼahi ʼaia ʼaē neʼe talanoa kiai. (Lau ia 1 Kolonito 13:1-3.) Kanapau lā neʼe ina maʼu he ʼu faʼahiga fealagia makehe pea mo fakahoko he ʼu meʼa lalahi kae neʼe mole ina maʼu te ʼofa, koteā anai hona ʼaoga kiā te ia? ʼE ʼalunoa ia! ʼAki te takitaki ʼa te laumālie māʼoniʼoni ʼo te ʼAtua, neʼe ina fakamahino te moʼoni maʼuhiga ʼaenī. Neʼe ko he faʼahi maʼuhiga neʼe ina fai ke aʼu mai kiā tātou te manatu ʼaia!

13. (a) Koteā anai ia te vaega ʼo te taʼu 2010? (b) ʼE fakaʼuhiga feafeaʼi ia te ʼui ʼaē ʼe mole puli anai te ʼofa ʼi he lakaga?

¹³ Ki muli age ʼe fakahā mai e Paulo te fakaʼuhiga totonu ʼo te ʼofa. (Lau ia 1 Kolonito 13:4-8.) Tou vakaʼi age muʼa peʼe feafeaʼi takotou fakafuafua ia te maʼuhiga ʼaē ʼo te ʼofa. Tou vakaʼi tāfito te ʼu manatu fakaʼosi ʼo te vaega 7 pea mo te ʼu ʼuluaki manatu ʼo te vaega 8: ‘Ko te ʼofa ʼe ina kātakiʼi ia meʼa fuli. Ko te ʼofa ʼe molemo puli ia ʼi he lakaga,’ pea ko te vaega Tohi-Tapu ʼo te taʼu 2010. Kotou fakatokagaʼi ʼi te vaega 8, neʼe ʼui e Paulo ko te ʼu meʼa ʼofa ʼo te laumālie, ʼaē ko te ʼu fai fakakikite pea mo te palalau ki te ʼu lea kehekehe, ʼaē neʼe fakaʼaogaʼi ʼi te kamata fakatuʼu ʼo te kōkelekāsio Fakakilisitiano, ʼe pulihi anai ia. ʼE fakagata anai ia te ʼu meʼa ʼaia. Kae ko te ʼofa ia ʼe tuʼumaʼu anai ia. Ko Sehova ʼe ko ia te ʼofa, pea e heʼegata ia. Koia ko te ʼofa ʼe mole puli anai ia ʼi he lakaga. ʼE ko he kalitātē ʼo te ʼAtua heʼegata ʼe mole puli anai ia ʼi he temi.—1 Soa. 4:8.

Ko Te ʼOfa ʼe Ina Kātakiʼi Ia Meʼa Fuli

14, 15. (a) ʼE lava tokoni feafeaʼi mai te ʼofa ke tou kātakiʼi te ʼu ʼahiʼahi? (b) He koʼē neʼe mole fia fakafisi te tehina tūpulaga ki tana tui?

¹⁴ Koteā ʼaē neʼe ina fakafealagia ki te kau Kilisitiano ke natou kātakiʼi he faʼahiga ʼahiʼahi ʼe tau mo nātou? Neʼe natou lava kātakiʼi ʼaki pē ia te ʼofa fakaʼatua. Ko te taʼi ʼofa ʼaia ʼe laka age ia iā meʼa fuli. ʼAki te taʼi ʼofa ʼaia, ʼe tou lava tali ke matehi kita ʼuhi ko Kilisito. (Luka 9:24, 25) Kotou fakakaukauʼi age muʼa te maʼuli agatonu ʼa te kau Fakamoʼoni ʼaē neʼe fakamamahiʼi ʼi te ʼu lotoʼā fakamamahi, pea mo pilisoniʼi lolotoga ni ʼu taʼu pea ʼi te hili ʼo te Lua Tau Fakamālamanei.

¹⁵ Ko te kiʼi tūpulaga Fakamoʼoni Siamani ʼe higoa ko Wilhelm neʼe hoko kiā ia te meʼa fēia. ʼI tana mole fia fakafisi ki tana tui, neʼe nofo agatonu aipē ʼi te temi ʼaē neʼe fanahi ai e te kau Nasi. ʼI tana tohi tauʼinē ki tona fāmili, neʼe ina ʼui fēnei: “Iā meʼa fuli pē, ʼe tonu ke tou ʼofa ki te ʼAtua, ohagē ko tona fakatotonu mai e totatou Pule ko Sesu Kilisito. Kapau ʼe tou nonofo agatonu kiā te ia, ʼe ina fakapale anai tātou.” Ki muli age, ʼi te ʼalatike ʼo Te Tule Leʼo, neʼe ʼui fēnei e te tahi ʼo tona fāmili: “ ʼAki te ʼu maveuveu ʼo te temi, neʼe matou fakatokagaʼi ʼi tomatou ʼuhiga fāmili ko tomatou ʼofa ʼaē ki te ʼAtua neʼe takimuʼa aipē.” Pea ko te manatu ʼaia ʼe maʼu nei e te ʼu tehina e tokolahi ʼe pilisoniʼi ʼi Alamenia, ʼi Erythrée, ʼi te Potu Sautē ʼo Kolea, pea mo ʼihi atu fenua. Ko te ʼu tehina ʼaia ʼe natou taupau maʼu aipē tonatou ʼofa ʼaē kiā Sehova.

16. Koteā ʼaē neʼe kātakiʼi e totatou ʼu tehina ʼi Malawi?

¹⁶ ʼE lahi te ʼu fenua, ʼe ʼahiʼahiʼi ai te tui pea mo te faʼa kātaki ʼa te ʼu tehina. Lolotoga taʼu e 26, neʼe kātakiʼi e te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼi Malawi te ʼu tapu ʼa te puleʼaga, te ʼu fakataga, pea mo te tahi atu ʼu fakamamahiʼi. Kae neʼe fakapale tanatou faʼa  kātaki ʼaia. ʼI te temi ʼaē neʼe ʼosi ai te fakataga, neʼe ko te toko 18 000 kau Fakamoʼoni ʼi te fenua ʼaia. Iā taʼu e 30 ki muli age, neʼe tuputupu age tonatou kaugamālie, kua natou toko 39 393. Neʼe toe maʼu te ʼu tuputupu fēia ʼi te tahi ʼu fenua.

17. Koteā ʼaē neʼe felāveʼi mo ʼihi ʼi te ʼu loto fale ʼe mole natou tauhi tahi ai, pea he koʼē neʼe feala ke natou kātakiʼi tonatou ʼu gaohi koviʼi ʼaia?

¹⁷ ʼE ko he meʼa faigataʼa mokā tauʼi fakahagatonu ia te ʼu kaugana ʼa te ʼAtua. Kae kā haʼu te fakataga mai he tahi ʼo te fāmili, ʼe mole tatau ia. ʼE feala ke tupu te lotomamahi mai he tahi ʼo te loto fale peʼe ʼo te fāmili. Neʼe mole fakakikite koa lā ʼe Sesu ʼe hoko anai te ʼu meʼa ʼaia? ʼEī, pea tokolahi neʼe felāveʼi mo nātou ia te ʼu ʼaluʼaga ʼaia. (Mat. 10:35, 36) Ko te kau tūpulaga neʼe fakatagaʼi nātou e tanatou ʼu mātuʼa ʼaē neʼe mole tauhi tahi mo nātou. Ko ʼihi neʼe kapu nātou ʼi ʼonatou loto fale, kae neʼe tali nātou e te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova agalelei. Ko ʼihi neʼe fakafisi ki ai tonatou ʼu hahaʼi. Koteā ʼaē neʼe feala ai kiā nātou ʼaia ke natou kātakiʼi tonatou gaohi koviʼi? ʼE mole ko tonatou ʼofa pē ʼaē ki ʼonatou tehina, kae tāfito neʼe ko tanatou ʼoʼofa moʼoni ʼaē kiā Sehova pea mo tona ʼAlo.—1 Pet. 1:22; 1 Soa. 4:21.

18. ʼE lava feafeaʼi ki te ʼofa ʼaē ʼe ina kātakiʼi ia meʼa fuli ke tokoni ki te kau Kilisitiano ʼaē kua ʼohoana?

¹⁸ ʼE lahi te ʼu ʼaluʼaga ʼi te maʼuli, ʼe tonu ai ke fakahā ia te ʼofa ʼaē ʼe ina kātakiʼi ia meʼa fuli. ʼI te nofo ʼohoana, ko te ʼofa ʼe ina fakafealagia ki te taumātuʼa ke nā mulimuli ki te ʼu palalau ʼaenī ʼa Sesu: “Ko te meʼa ʼaē neʼe fakatahiʼi e te ʼAtua ʼi te ʼakau toho e tahi, ke ʼaua naʼa veteki e te tagata.” (Mat. 19:6) Kā hoko he ‘ ʼu fihifihia ʼi tonatou kakano,’ ʼe tonu ki te kau Kilisitiano ʼaē kua ʼohoana ke natou manatuʼi ko Sehova ʼe ko te tupuʼaga ʼo tonatou maʼuli fakataumātuʼa. (1 Ko. 7:28) ʼE ʼui ʼi tana Folafola ko te ‘ ʼofa ʼe ina kātakiʼi ia meʼa fuli,’ pea ko te tagata mo te fafine ʼaē ʼe nā kofuʼi te kalitātē ʼaia, ʼe nā mālolohi ai ke nā fefakaʼapaʼapaʼaki pea mo puipui tonā maʼuli fakataumātuʼa.—Kol. 3:14.

19. Koteā ʼaē neʼe hoko ki te hahaʼi ʼa te ʼAtua ʼi te hili ʼo te ʼu tuʼutāmaki?

¹⁹ Ko te ʼofa ʼe tokoni mai ke tou kātakiʼi ia meʼa fuli ʼi te temi fuli pē ʼaē ʼe hoko ai he ʼu tuʼutāmaki. Neʼe hoko te ʼaluʼaga fēia ʼi te mafuike neʼe tō ʼi te potu sautē ʼo Pelu pea mo te ʼafā Katrina, ʼaē neʼe ina maumauʼi te ʼu koga meʼa ʼo te Golf ʼi Amelika. Tokolahi totatou ʼu tehina ʼi te ʼu tokakovi ʼaia, neʼe maumau tonatou ʼu ʼapi, ʼo fēia mo tanatou ʼu meʼa. Ko te ʼofa neʼe ina uga te ʼu kōkelekāsio ʼi te mālamanei kātoa ke natou tokoni kiā nātou, pea mo fekauʼi niʼihi ke ʼolo ʼo tokoni ki te toe laga ʼo te ʼu fale pea mo toe faʼu te ʼu fale fono. ʼAki te ʼu aga ʼaia, ʼe fakamoʼoni ai e totatou ʼu tehina ʼe natou ʼoʼofa pea mo natou fetokagaʼaki ʼi te temi fuli pē pea ʼi te ʼu ʼaluʼaga fuli pē.—Soa. 13:34, 35; 1 Pet. 2:17.

Ko Te ʼOfa ʼe Molemo Puli Ia ʼi He Lakaga

20, 21. (a) He koʼē ko te ʼofa ʼe laka age tona ia maʼuhiga? (b) He koʼē ʼe kotou fakatotonu ke kotou kumi te ala ʼo te ʼofa?

²⁰ ʼI te hahaʼi ʼa Sehova iā ʼaho nei, ʼe tou sio ai ki te fakapotopoto ʼaē ke kumi te ala fakaofoofo ʼo te ʼofa. ʼI tona fakahagatonu, ʼe laka age ʼi te ʼu ʼaluʼaga fuli pē ʼo tonatou maʼuli. Koia kotou fakatokagaʼi age muʼa pe neʼe fakamaʼuhigaʼi feafeaʼi e te ʼapositolo ko Paulo ia te moʼoni ʼaia. ʼUluaki, neʼe ina ʼui ko te ʼu meʼa ʼofa ʼaia ʼo te laumālie ʼe gata anai pea ko te kōkelekāsio ʼe tuputupu anai ia pea mo mālohi. Koia neʼe ina fakaʼosi fēnei ai: “Kae ʼi te temi nei, ʼe maʼu te tui, te falala, te ʼofa, te ʼu meʼa ʼaia e tolu; kae ko ʼaē ʼe lahi ake iā nātou toko tolu, ko te ʼofa.”—1 Ko. 13:13.

²¹ ʼIo, ko te ʼu meʼa ʼaē neʼe tou tui kiai ʼe liliu anai ʼo moʼoni pea ko tatatou tui ʼaē kiai ʼe gata anai ia. ʼE mole kei ʼi ai anai he ʼuhiga ʼo he ʼamanaki ki te ʼu fakapapau ʼaē neʼe tou fakatalitali kiai talu mai fualoa, ʼi te temi ʼaē kā fakafoʼou ai ia meʼa fuli. Kae ʼe feafeaʼi ki te ʼofa? ʼE mole puli anai ia ʼi he lakaga. ʼE tuʼu maʼu anai ia. ʼAki te maʼuli heʼegata, ʼe tou sio moʼoni anai pea mo mahino lahi age anai ki te ʼu agaaga ʼo te ʼofa ʼo te ʼAtua. ʼI takotou fai te finegalo ʼo te ʼAtua ʼo kotou kumi aipē te ala fakaofoofo ʼo te ʼofa ʼaē ʼe mole puli anai ia ʼi he lakaga, ʼe kotou māʼuʼuli anai ʼo heʼegata.—1 Soa. 2:17.

ʼE Kotou Tali Feafeaʼi Anai?

• He koʼē ʼe tonu ke tou tōkakaga ki te ʼofa ʼaē ʼe mole lelei?

• Ko te ʼofa ʼe ina lava tokoni mai ke tou kātakiʼi teā?

• ʼE fakaʼuhiga feafeaʼi ko te ʼofa ʼe mole puli ia ʼi he lakaga?

[ʼU fehuʼi ʼo te ako]

[Talanoa ʼo te pasina 27]

Ko te vaega ʼo te taʼu 2010: ‘Ko te ʼofa ʼe ina kātakiʼi ia meʼa fuli. Ko te ʼofa ʼe molemo puli ia ʼi he lakaga.’—1 Ko. 13:7, 8.

[Paki ʼo te pasina 25]

ʼE tou fai fakamafola heʼe tou ʼofa ki te ʼAtua

[Paki ʼo te pasina 26]

Neʼe ko te ʼofa tuʼumaʼu ʼaē neʼe maʼu e te ʼu tehina mo te ʼu tuagaʼane ʼi Malawi ʼaē neʼe feala ai ke natou kātakiʼi te ʼu ʼahiʼahi