ʼE Fia ʼIloʼi E Te Kau Lautohi . . .

ʼE Feʼauga Anai Koa Ia Te Meʼa Kai ʼi Te Kele Pea Mo Tona ʼu Lelei?

▪ Ko totatou Kele matalelei ʼe ina maʼu te toe fealagia lahi moʼo taupau te maʼuli ʼo te hahaʼi. Kae ʼi te kua kaugamālie ʼo te hahaʼi pea mo te vave fau ʼaē ʼo te fakaʼaogaʼi ia te ʼu tuʼuga meʼa lelei ʼo te kele, ʼe lagi kotou feʼekeʼaki anai: ‘ ʼE feala ʼapē koa ke hoko moʼoni he meʼa fēia ʼi he temi? ʼE maʼu tuʼumaʼu anai koa ʼi te kele ia te meʼa kai pea mo te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼaoga ki te maʼuli?’

Ko tatatou fakakaukauʼi ia te fehuʼi ʼaia, ʼe feala ke tou fiafia ʼi te fakapapau ʼaē neʼe fai e te ʼAtua ki te mālamanei kua hili kiai taʼu e 4 000 tupu: “ ʼI te ʼaho fuli pē ʼe tuʼu anai te kele, ko te tō pulapula pea mo te taʼukai, pea mo te momoko pea mo te vela, pea ko te temi vela pea mo te temi momoko, pea mo te ʼaho pea mo te pōʼuli, ʼe mole gata anai.” (Senesi 8:22) Koia, ohagē pē ko tatatou ʼiloʼi ʼaē ʼe gigila pē anai te laʼā ʼi te ʼaho fuli, ʼe feala ke tou tui papau ʼe foaki tuʼumaʼu anai e te kele ia te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼaoga moʼo taupau te maʼuli ʼo te hahaʼi.

ʼI te taʼu 2004 neʼe ʼui ʼi te nusipepa ʼaē ko tona kupu tāfito “ ʼE Feala Koa Ke Maʼu Hatatou Meʼa Kai Mai Te Kele?” Ko Alex Kirby te tagata fai kumi ʼo ʼuhiga mo te ʼaluʼaga ʼo te kele, neʼe ina ʼui fēnei: “ ʼI te mālama ʼaenī ʼe maʼu noa te meʼa kai pea mo feʼauga ki te hahaʼi fuli. Kae ʼi te agamāhani ko te meʼa kai ʼe maʼu ʼi te ʼu koga meʼa ʼaē ʼe aga fakakākā ai te hahaʼi, peʼe totogi kovi fau peʼe mole feala hona tānaki fualoa fau. Ke mahino papau kiā tātou, ke maʼu tatau e te hahaʼi hanatou meʼa kai ʼe fakalogo ki te takitaki fakapolitike kae mole ko te kele ʼaē ʼe tupu ai te fihifihia ʼaia.” ʼAki te taupau lelei ʼo te kele pea mo fakaʼaogaʼi fakapotopoto ia te ʼu lelei ʼo te kele, ʼe mole ʼi ai anai he hoge meʼa kai. Ohagē lā, ʼi te temi ʼo te Iselaele ʼāfea, neʼe foaki fakalelei age e te ʼAtua ia te ʼu fakatotonu ʼo ʼuhiga mo te faʼahiga gāueʼi ʼo te kele. Iā Levitike 25:4, neʼe ʼui fēnei e te ʼAtua ki te kau Iselaele: “Ko te fitu taʼu, ʼe tonu anai ke ʼi ai he sāpato ʼo te mālōlō kātoa maʼa te kele. . . . ʼE mole tonu anai ke ke tō tau gāueʼaga.” Logolā neʼe mole feala ke gāueʼi te kele iā taʼu fuli ʼaē e fitu, kae neʼe fakapapau age e te ʼAtua ʼe tokaga lelei anai ke fakafiafia te hahaʼi ʼo Iselaele ʼi te mahu ʼo te ʼu meʼa lelei pea ke ʼaua naʼa natou tuʼaniaʼi he hoge meʼa kai.—Levitike 26:3-5.

Logolā te ʼu faiga fakamālotoloto ʼaē neʼe fai iā ʼaho nei moʼo fakatokatoka te maumauʼi ʼo te kele pea mo tona ʼu lelei, tokolahi ʼe natou tuʼania ko te ʼu faiga ʼaia ʼe mole feʼauga, pea kua tauhala fau. Ko te puleʼaki pē e tahi ʼo talu ai, ʼaē ʼe tuʼu iā Fakahā 11:18. ʼE ʼui ʼi te Tohi-Tapu ko Sehova ʼe ina “maumauʼi [anai] ia nātou ʼaē ʼe natou maumauʼi te kele.” ʼE mole pulihi pē anai e Sehova ia te hahaʼi ʼaē ʼe natou maumauʼi te kele pea mo tona ʼu lelei, kae ʼe toe tokaga anai ke mahu te meʼa kai ʼi te kele ki te hahaʼi fuli pē. Ko nātou fuli ʼaē ʼe fakafeagai ki te fakatuʼutuʼu ʼa te ʼAtua pea mo te ʼu gāue fuli ʼaē ʼe fai moʼo fakaʼaogaʼi fakavale tona ʼu lelei ke fua lelei pē kiā nātou totonu, ʼe pulihi anai nātou. ʼI te tahi age faʼahi, ko nātou ʼaē ʼe lagolago ʼaki tonatou loto kātoa ki te pule ʼa Sehova ʼe hoko anai kiā nātou te ʼu palalau ʼaenī ʼaē ʼe tuʼu iā Pesalemo 72:16: “ ʼE mahu anai te pulapula ʼi te kele; ʼe tapuke anai ʼi te tumutumu ʼo te ʼu moʼuga.”

ʼAki tona ʼofa pea mo tona poto, neʼe fakatuʼutuʼu e Sehova ko te tagata ʼe maʼuli anai ʼi te palatiso ʼi te kele pea ʼe tokaga anai ia ki tonatou nofoʼaga. (Senesi 1:28) ʼI tana takitaki, ko te hahaʼi fakalogo ʼe akoʼi anai nātou ke natou fakaʼaogaʼi fakapotopoto ia te ʼu lelei ʼo te kele, kae mole natou maumauʼi ia te ʼu tuʼuga meʼa ʼaē ʼi te kele. ʼE tou loto fakafetaʼi, ki te taʼi ʼAtua ʼofa ʼaia, ʼaē kā ina fakafīmālieʼi anai ia te loto ʼo te meʼa maʼuli fuli pē!—Pesalemo 145:16.

[Paki ʼo te pasina 12]

“Ke mahino papau kiā tātou, ke maʼu tatau e te hahaʼi hanatou meʼa kai ʼe fakalogo ki te takitaki fakapolitike kae mole ko te kele ʼaē ʼe tupu ai te fihifihia ʼaia”