Kotou Nonofo Teuteu!

“Kotou nonofo teuteu, heʼe ko te Foha ʼo te tagata ʼe haʼu ʼi te hola ʼaē ʼe mole kotou manatu kiai.”—MAT. 24:44.

1, 2. (a) Ko te ʼu ʼaluʼaga fea ʼaē ʼe fakakikite ʼi te ʼu lea fakapolofetā Fakatohi-tapu ʼe feala ke fakatatau ki he ʼohofi ʼa he taika? (b) ʼE malave feafeaʼi kiā koutou te ʼohofi ʼaē kā hoko mai?

 LOLOTOGA ni ʼu taʼu, ko te tagata fakalalata manu fekai ʼiloa, neʼe ina fakafiafia te hahaʼi ʼaki tana felōgoi lelei mo tana ʼu taika mai te fenua ʼo Bengale ʼaē neʼe ina akoʼi. Neʼe ina ʼui fēnei: “Kā lalata atu he manu kiā koutou, pea ʼe hagē ia neʼe foaki atu te meʼa ʼofa ʼaē ʼe matalelei age ʼi te mālamanei.” Kae ʼi te ʼaho 3 ʼo ʼOketopeli 2003, neʼe fakagata te lalata ʼaia. Fokifā pē neʼe ʼohofiʼi ia ia e te tahi ʼo tana ʼu manu, ko he taika hina e kilo 172. Neʼe fakapunamaʼuli te ʼohofi ʼaia, pea ko te tagata fakalalata manu neʼe mole nofo teuteu.

² ʼE lelei ke tou fakatokagaʼi ʼe fakakikite ʼi te Tohi-Tapu te ʼohofi ʼo te “manu fekai,” pea ʼe tonu ke tou nonofo teuteu. (Lau ia Fakahā 17:15-18.) Ko ai ʼaē ʼe ʼohofiʼi e te manu fekai ʼaia? ʼE hoko anai te ʼaluʼaga fakafokifā, heʼe mavetevete anai te mālama ʼa te Tēvolo ʼo fakafeagai kiā ia totonu. Ko te manu fekai lanu kula ʼahoʼaho ʼe ina fakatā te ʼu Puleʼaga Fakatahi, pea ko “te ʼu tala e hogofulu” ʼe natou fakatā te ʼu mālohi fakapolitike fuli. Ko te ʼu Puleʼaga Fakatahi pea mo te ʼu mālohi fakapolitike fuli ʼe natou maliu anai ki te fafine paomutu ia Papiloni Lahi, te kautahi fakamālamanei ʼo te lotu hala pea ʼe fakamataku anai tanatou fakaʼauha ia ia. Ko ʼāfea koa ʼaē kā hoko ai te ʼaluʼaga ʼaia? ʼE mole tou ʼiloʼi te ʼaho pea mo te hola. (Mat. 24:36) ʼE tou ʼiloʼi ko te ʼaluʼaga ʼaia ʼe hoko anai ʼi he hola ʼe mole tou ʼamanaki kiai, pea ko te temi ʼaē ʼe kei toe ʼi muʼa ʼo te ʼohofi ʼaia kua nounou. (Mat. 24:44; 1 Ko. 7:29) Koia, ʼe maʼuhiga ai ke tou nonofo teuteu ʼi te faʼahi fakalaumālie, ke feala ai ʼi te temi ʼaē kā hoko ai te ʼohofi ʼaia pea kā fakahoko e Kilisito te ʼu tautea, ke ina toe haofaki foki mo tātou! (Luka 21:28) Ke tou nonofo teuteu, ʼe tou lava ako mai te ʼu kaugana agatonu ʼa te ʼAtua ʼaē neʼe natou nonofo teuteu pea neʼe natou sisio mata ki te fakahoko ʼo te ʼu fakapapau ʼa te ʼAtua. ʼE maʼuhiga anai koa kiā tātou te ʼu hisitolia ʼaia ʼo te hahaʼi neʼe māʼuʼuli moʼoni?

Kotou Nonofo Teuteu Ohagē Ko Noe

 3. Ko te ʼu ʼaluʼaga fea neʼe feala ai ke mata faigataʼa kiā Noe hana tauhi agatonu ki te ʼAtua?

³ Logolā te ʼu ʼaluʼaga fakamataku ʼaē neʼe kua mafola ʼi te kele lolotoga tona temi, kae neʼe nofo teuteu ia Noe ke sio ki te fakahoko ʼo te fakapapau ʼa te ʼAtua. Kotou fakakaukauʼi age muʼa te ʼu faigataʼaʼia neʼe tonu ke tauʼi e Noe, ʼi te kofuʼi e te ʼu ʼāselo agatuʼu te ʼu sinoʼi tagata pea mo natou māʼuʼuli fakatahi mo te ʼu fafine matalelei! Neʼe tutupu mai te ʼu fakatahi heʼeʼaoga ʼaia ia he ʼu fānau neʼe natou maʼu te mālohi ʼe fakalaka age ʼi te mālohi ʼa te tagata, “te ʼu tagata mālohi” ʼaē neʼe natou fakaʼaogaʼi tonatou mālohi moʼo gaohi koviʼi ʼo te hahaʼi. (Sen. 6:4) Kotou toe fakakaukauʼi age mo te liliu ʼa te hahaʼi ʼo agamālohi ʼuhi ko te ʼu maumau ʼaē neʼe fai e te ʼu tagata lalahi ʼaia ʼi he faʼahi pē neʼe natou ʼolo kiai. Koia, neʼe kua mafola te agakovi pea ko te manatu ʼa te tagata pea mo tana aga neʼe kua liliu ʼo kovi ʼaupitō. Neʼe fai ai e te Tuʼi ʼAliki ko Sehova he fakatotonu fakaʼatua, ʼo ina fakahā ai te temi kua ina fakatuʼakoi kā ina fakaʼauha ai te mālama agakovi ʼaia.—Lau ia Senesi 6:3, 5, 11, 12. a

4, 5. Ko te ʼu ʼaluʼaga fea ʼaē ʼe tatau ai ia totatou temi mo te temi ʼo Noe?

⁴ Neʼe fakakikite e Sesu ʼe hagē anai te ʼu ʼaluʼaga ʼo totatou temi ko ʼaē ʼo te temi ʼo Noe. (Mat. 24:37) Ohagē lā, ʼe tou toe sisio ki te ʼu aga fakakākā ʼa te ʼu laumālie agakovi. (Fakh. 12:7-9, 12) Ko te ʼu temonio ʼaia neʼe natou kofuʼi te ʼu sinoʼi tagata ʼi te temi ʼo Noe. Logolā ʼe mole kei feala hanatou fai te faʼahi ʼaia ʼi totatou temi, kae ʼe natou faiga mālohi ke natou puleʼi te kau tūpulaga pea mo te hahaʼi mātutuʼa. Ko te meʼa ʼaē ʼe mole ʼiloʼi e te hahaʼi, ko  te ʼu temonio ʼaia ʼaē ʼe natou holi fakavale ki te ʼu felāveʼi fakasino, ʼe natou fiafia mokā natou lava kākāʼi ia te hahaʼi ʼo te kele ke natou fai te ʼu aga ʼaē ʼe kovi pea mo te ʼu aga ʼaē ʼe heʼeʼaoga.—Efe. 6:11, 12.

⁵ ʼE fakamatalatala ʼi te Folafola ʼa te ʼAtua te agaaga ʼa te Tēvolo, ʼe ko “he faifakapō” pea ʼe ina “maʼu te puleʼaki moʼo fakatupu ʼo te mate.” (Soa. 8:44; Hep. 2:14) Neʼe mole tuku e te ʼAtua ke haga ia te Tēvolo ʼo matehi he tahi pē ʼe ina loto ki ai. Kae, ʼe fakatuputupu e te laumālie agakovi ʼaia te aga fakakākā pea mo te fakahala. ʼE ina fakahū ki te loto pea mo te ʼatamai ʼa te hahaʼi ia te fia faifakapō. Ohagē lā ko te toko 1 ʼi te ʼu toko 142 fānau ʼaē ʼe tutupu ʼi Amelika, ʼe matehi anai. ʼI te kua lahi ʼaupitō fēia ʼo te agakovi, ʼe kotou manatu koa ʼe mole lahi age anai te tokaga ʼa Sehova kiai ʼi totatou temi ʼi tana tokaga ʼaē kiai ʼi te temi ʼo Noe. ʼE mole ina fai anai koa he meʼa?

6, 7. Neʼe fakahā feafeaʼi e Noe mo tona fāmili te tui pea mo te manavasiʼi ʼaē ki te ʼAtua?

⁶ ʼI tona temi totonu, neʼe fakahā age e te ʼAtua kiā Noe tana fakatotonu ʼaē ke ina fakatō ifo he lōmaki ki te kele, ʼo fakaʼauha ai te kakano fuli pē. (Sen. 6:13, 17) Neʼe fakatotonu e Sehova kiā Noe ke ina faʼu he ʼaleka ʼe hagē he foʼi puha lahi. ʼO kamata faʼu e Noe mo tona fāmili te ʼaleka. Koteā ʼaē neʼe tokoni age kiā nātou ke natou fakalogo pea mo nonofo teuteu mokā hoko te fakamāu ʼa te ʼAtua?

⁷ Ko tanatou tui mālohi pea mo tanatou manavasiʼi ki te ʼAtua ʼaē neʼe ina uga ia Noe pea mo tona fāmili ke natou fai te gāue ohagē ko tona fakatotonu e te ʼAtua. (Sen. 6:22; Hep. 11:7) ʼI tona ʼuhiga pule fāmili, neʼe nofo ʼalaʼala ia Noe ʼi te faʼahi fakalaumālie pea neʼe ina tekeʼi te agakovi ʼo te mālama ʼāfea ʼaia. (Sen. 6:9) Neʼe ina ʼiloʼi neʼe tonu ke nofo tokaga ia tona fāmili ke mole natou liliu ʼo agamālohi pea mo agapauʼu ohagē ko te hahaʼi ʼo ʼonatou tafaʼaki. Neʼe maʼuhiga ke mole natou maʼumaʼua fau ʼi te ʼu gāue ʼo te maʼuli ʼo te ʼaho fuli. Neʼe foaki age e te ʼAtua tanatou gāue ke natou fakahoko, pea neʼe maʼuhiga ki te foʼi fāmili kātoa ke natou tōkakaga tāfito kiai.—Lau ia Senesi 6:14, 18.

Neʼe Nonofo Teuteu Ia Noe Pea Mo Tona Fāmili

 8. Koteā ʼaē ʼe hā ai ko te fāmili ʼo Noe neʼe natou pipiki ki te ʼAtua?

⁸ Ko te fakamatala Fakatohi-tapu ʼe ina fakamaʼuhigaʼi te pule fāmili ko Noe, kae ko te ʼohoana ʼo Noe mo tona ʼu foha pea mo tonatou ʼu ʼohoana neʼe natou toe tauhi foki mo nātou kiā Sehova. Neʼe fakamoʼoni kiai ia te polofetā ko Esekiele. Neʼe ina ʼui kanapaulā neʼe maʼuli ia Noe ʼi te temi ʼo Esekiele, pea lagi neʼe mole feala ke haofaki tana fānau ʼaki pē te faitotonu ʼo tanatou tamai. Neʼe kua natou lalahi pea neʼe kua feala ke natou filifili ke natou fakalogo peʼe kailoa. Koia, neʼe natou fakahā takitokotahi tanatou ʼoʼofa ʼaē ki te ʼAtua pea mo tona ʼu ala. (Esk. 14:19, 20) Neʼe tali e te fāmili ʼo Noe ia tana akoʼi ʼaē nātou, neʼe natou maʼu ia tana tui, pea neʼe mole natou tuku te fai fakahala ʼa ni ʼihi ke fakaleluʼi ia tanatou fai ia te gāue ʼaē neʼe foaki age e te ʼAtua.

 9. Ko te faʼifaʼitaki ʼo ai ʼi totatou temi ʼe feala ke tou talanoa kiai neʼe natou maʼu ia te taʼi tui ʼaē ʼa Noe?

⁹ ʼI meʼa fakalotomālohi tatatou sisio ʼi te temi nei ki te ʼu pule fāmili ʼo totatou foʼi fāmili fakatautēhina ʼi te mālamanei, ʼe natou fai ia meʼa fuli ʼe natou lavaʼi moʼo faʼifaʼitakiʼi ia Noe! ʼE mahino kiā nātou ʼe mole gata pē ki tanatou foaki ki tonatou fāmili te meʼa kai, mo te mutuʼi meʼa, mo te nofoʼaga, pea mo akoʼi nātou, kae ʼe tonu foki ke natou toe tōkakaga kiā nātou ʼi te faʼahi fakalaumālie. Koia ʼi tanatou fai te faʼahi ʼaia, ʼe natou nonofo teuteu ai ki te meʼa ʼaē kā vave fakahoko anai e Sehova.

10, 11. (a) ʼI te ʼaleka, neʼe feafeaʼi ʼapē ia Noe pea mo tona fāmili? (b) Koteā te fehuʼi ʼaē ʼe lelei ke tou tahi fai kiā tātou totonu?

 ¹⁰ Neʼe faʼu te ʼaleka e Noe pea mo tona fāmili lolotoga taʼu e 50. Kotou fakakaukauʼi age muʼa te ʼu gāue faigataʼa fuli ʼaē neʼe tonu ke natou fai: Neʼe natou vali te kolotā ki te ʼaleka. Neʼe natou ʼave te meʼa kai ki loto pea neʼe natou fakahū ki te ʼaleka te faga manu. Neʼe tuʼa lahi tanatou hū ki te ʼaleka pea mo tanatou hū ʼaē ki tuʼa ʼo te ʼaleka. ʼI te ʼosi fuli ʼo te gāue ʼaia, ʼi te ʼaho 17 ʼo te lua māhina ʼo te taʼu 2370 ʼi muʼa ʼo totatou temi, neʼe tō ai leva te tulivio. Kotou fakakaukauʼi age muʼa te ʼaluʼaga ʼaenī: ʼI te ʼaho ʼaia, neʼe natou hū ki te ʼaleka pea neʼe natou nonofo ai. Ko Sehova ʼaē neʼe ina pupunu te matapā ʼo te ʼaleka pea neʼe kamata ʼua. Neʼe lahi te tō ʼo te ʼua ʼi te kele kātoa. Neʼe ava te lagi peʼe ko te moana ʼo te lagi, pea neʼe lahi te ʼua ʼaē neʼe tō ifo ki te ʼaleka. (Sen. 7:11, 16) Ko te hahaʼi ʼaē neʼe ʼi tuʼa ʼo te ʼaleka neʼe natou mamate kae ko nātou ʼaē neʼe ʼi te loto ʼaleka neʼe natou hao. Neʼe koteā ʼapē te manatu ʼa te fāmili ʼo Noe? ʼE mahino papau ia neʼe natou loto fakafetaʼi lahi. Kae ʼe mahino ia neʼe natou manatu fēnei: ‘ ʼI meʼa fakafiafia kiā tātou he neʼe tou haʼele mo te ʼAtua moʼoni pea neʼe tou nonofo teuteu!’ (Sen. 6:9) ʼE feala koa hakotou fakakaukauʼi ia koutou, ʼi takotou kua kotou hao ʼi Halamaketone, ʼe kotou toe fonu mo koutou ʼi te loto fakafetaʼi?

¹¹ ʼE mole he meʼa ʼe ina lava tāʼofi te Māfimāfi ke ina fakahoko ia tana fakapapau ʼaē ke ina pulihi te tuʼu ʼo te ʼu faʼahiga meʼa ʼaenī ʼa Satana. Kotou fai te fehuʼi ʼaenī kiā koutou totonu: ‘ ʼE au falala mālohi koa ko Sehova ʼe ina lava fakahoko fuli anai ia tana ʼu fakapapau māʼiapē lā mo te ʼu kiʼi faʼahi liliki pea mo ina lava fakahoko fuli anai ʼi tona temi totonu?’ Kapau koia, kotou nonofo teuteu ʼo kotou taupau maʼu ʼi tokotou ʼatamai “te ʼaho ʼo Sehova” ʼaē ʼe fakaovi vave mai.—2 Pet. 3:12.

Neʼe Nofo Tokaga Ia Moisese

12. Koteā ʼaē neʼe feala ke ina fakaleluʼi te sio fakalaumālie ʼa Moisese?

¹² Tou vakaʼi age muʼa te tahi faʼifaʼitaki. ʼI te manatu fakatagata, neʼe hagē ia neʼe maʼu e Moisese he tuʼulaga lelei pea mo fakaofoofo ʼi te fenua ʼo Esipito. ʼI tona vaheʼi e te ʼofafine ʼo Falaone, neʼe lagi fakamaʼuhigaʼi ia ia pea mo kai ki te ʼu meʼa kai lelei, mo ina kofuʼi he ʼu mutuʼi meʼa matalelei, pea mo maʼuli koloaʼia. Neʼe lahi te ʼu meʼa ʼaē neʼe ina ako. (Lau ia Gāue 7:20-22.) Neʼe lagi feala pē ke ina maʼu he tofiʼa ʼe lahi.

13. Neʼe nofo tokaga feafeaʼi ia Moisese ki te ʼu fakapapau ʼa te ʼAtua?

¹³ Neʼe ʼatolasio te kau Esipito ki te ʼu taulāʼatua, kae neʼe ʼiloʼi e Moisese neʼe ko he agavale ia. ʼI tana kei veliveli, neʼe akoʼi age e tana ʼu mātuʼa neʼe ko Sehova te ʼAtua moʼoni. (Eke. 32:8) Logolā te faʼahiga faiako ʼo Esipito pea mo te matalelei ʼo te fale hau, kae neʼe mole liʼaki e Moisese te tauhi moʼoni. Neʼe lagi ina metitāsioʼi fakamālotoloto te ʼu fakapapau ʼaē neʼe fai e te ʼAtua ki tana ʼu kui pea mo loto moʼoni ke nofo teuteu moʼo fai ʼo te finegalo ʼo te ʼAtua. Neʼe ʼui fēnei e Moisese ki te ʼu foha ʼo Iselaele: ‘Ko Sehova, te ʼAtua ʼo Apalahamo, te ʼAtua ʼo Isaake pea mo te ʼAtua ʼo Sakopo, neʼe ina fekauʼi mai au kiā koutou.’—Lau ia Ekesote 3:15-17.

14. Neʼe ʼahiʼahiʼi feafeaʼi te tui pea mo te lototoʼa ʼa Moisese?

¹⁴ ʼO mole hagē ko te ʼu taulāʼatua ʼaē neʼe natou  fakatā te ʼu ʼatua mate ʼo Esipito, ko Sehova, ia te ʼAtua moʼoni, neʼe maʼuli ia kiā mata ʼo Moisese. ʼI tona maʼuli neʼe hagē pē ia neʼe feala ke sio “kiā Ia ʼaē ʼe fakapulipuli.” Neʼe tui ia Moisese ʼe fakaʼāteaina anai ia te hahaʼi ʼa te ʼAtua, kae neʼe mole ina ʼiloʼi peʼe ko te temi fea ʼaē kā hoko ai anai. (Hep. 11:24, 25, 27) Neʼe hā ia tana holi mālohi ʼaē ke fakaʼāteaina te kau Hepeleo ʼi tana haofaki te tagata kaugana Iselaele ʼaē neʼe gaohi koviʼi. (Eke. 2:11, 12) Kae, neʼe mole ko te temi ʼaia neʼe fakakatofa e Sehova ke ina haofaki ai ia tana hahaʼi, koia neʼe hola ai ia Moisese ʼo maʼuli ʼi he fenua mamaʼo. ʼE mahino ia neʼe lagi faigataʼa kiā ia ia tana liʼaki te maʼuli fīmālie ʼo te fale hau ʼo Esipito kae ʼalu ʼo nofo ʼi te toafa. Kae neʼe nofo teuteu tuʼumaʼu pē ia Moisese, ʼo nofo ʼalaʼala ʼo ʼuhiga mo te ʼu fakatotonu fuli ʼaē neʼe fai age e Sehova kiā ia. Koia, neʼe feala ai ki te ʼAtua ke ina fakaʼaogaʼi ia ia moʼo foaki he fīmālie ki tona ʼu tehina hili taʼu e 40 ʼo tana nofo ʼi Matiane. ʼAki te takitaki ʼa te ʼAtua, neʼe fakalogo ia Moisese pea neʼe toe liliu ai ki Esipito. Kua hoko mai te temi ʼaē neʼe tonu ai ke fakahoko e Moisese ia he gāue fakaʼatua pea ke ina fai te gāue ʼaia ʼa te ʼAtua ʼo mulimuli ki Tona finegalo. (Eke. 3:2, 7, 8, 10) ʼI tana kua toe liliu ki Esipito, neʼe ʼaoga kiā Moisese, ia ‘te tagata agavaivai ʼi te ʼu tagata fuli,’ ke ina maʼu te tui pea mo te lototoʼa ke ʼalu ʼo tuʼu iā muʼa ʼo Falaone. (Fkau. 12:3) Neʼe mole tuʼa tahi pē ia tana fai te faʼahi ʼaia, kae neʼe ina fai ʼi te temi fuli pē ʼaē neʼe hoko ai he malaʼia, ʼo mole ina ʼiloʼi pe neʼe tonu ke tuʼa fia ia tana ʼalu ʼaē ʼo tuʼu iā muʼa ʼo Falaone.

15. Logolā te ʼu fihifihia ʼaē neʼe tau mo Moisese, kae koteā ʼaē neʼe ina uga ia ia ke ina haga kumi he ʼu faigamālie moʼo fakamaʼuhigaʼi ia tana Tamai ʼaē ʼi selō?

¹⁵ Lolotoga te ʼu taʼu e 40 ki muli age, ʼi te feʼoloʼaki ʼa te kau Iselaele ʼi te toafa, neʼe tau ia Moisese mo te ʼu lotomamahi. Kae neʼe ina kumi he ʼu faigamālie moʼo fakamaʼuhigaʼi ʼo Sehova pea mo ina fakalotomālohiʼi fakamālotoloto ia tona ʼu tehina Iselaele ke natou fai mo nātou te faʼahi ʼaia. (Teu. 31:1-8) Koteā tona tupuʼaga? Koteʼuhi neʼe ʼofa ia ki te huafa ʼo Sehova pea mo tana pule faʼitaliha ʼo laka age ia ʼi tona ʼofa ʼaē ki tona higoa ʼo ia totonu. (Eke. 32:10-13; Fkau. 14:11-16) Koia logolā te ʼu lotomamahi peʼe ko te ʼu fihifihia ʼaē ʼe feala ke hoko mai, kae ʼe tonu ke tou toe hoko atu mo tātou tatatou lagolago ki te pule ʼa te ʼAtua, ʼo tou falala ko tana faʼahiga fai ʼaē ʼo te ʼu gāue ʼe fakapotopoto age, ʼe faitotonu age, pea mo lelei age ia ʼi ʼihi atu ʼu faʼahiga fai. (Isa. 55:8-11; Sel. 10:23) ʼE ko takotou manatu koa lā ʼaia?

Kotou Nonofo ʼAlaʼala!

16, 17. He koʼē ʼe maʼuhiga ia Maleko 13:35-37 kiā koutou?

¹⁶ “Kotou nonofo tōkakaga, pea ke kotou nonofo ʼalaʼala, heʼe mole kotou ʼiloʼi peʼe ko te temi fea ʼaē kua fakakatofa.” (Mko. 13:33) Neʼe fai e Sesu te fakatokaga ʼaia ʼi tana palalau ʼo ʼuhiga mo te fakaʼiloga ʼo te fakaʼosi ʼo te tuʼu ʼo te ʼu faʼahiga meʼa agakovi ʼaenī. Kotou vakaʼi age muʼa te ʼu palalau fakaʼosi ʼo te lea fakapolofetā lahi ʼa Sesu ʼaē iā Maleko, neʼe ina ʼui fēnei: “Kotou nonofo fakaonoono, heʼe mole kotou ʼiloʼi pe ko te temi fea ʼaē kā haʼu ai te pule ʼo te ʼapi, peʼe ʼi te kua hokosia ʼo te afiafi pe ko te māʼupō peʼe ʼi te temi ʼaē ʼe ʼuʼua ai te moa peʼe ʼi te kei hegihegi; koteʼuhi ke hoko mai lā te temi ʼaē ʼe haʼu fakafokifā ai, ʼe mole ina maʼu mai koutou ʼe kotou māʼumoea. Kae ko te meʼa ʼaē ʼe au tala atu kiā koutou ʼe au tala foki ki te hahaʼi fuli: ke kotou nonofo fakaonoono.”—Mko. 13:35-37.

¹⁷ Ko te tokoni ʼaē neʼe fai e Sesu ʼe ina uga tātou ke tou fakakaukau. Neʼe talanoa ia ki te ʼu temi leʼo kehekehe e fā ʼo te pōʼuli. Ko te temi leʼo fakaʼosi neʼe ko he temi faigataʼa ke nofo ʼalaʼala ai, he neʼe kamata ʼi te teitei hola tolu māfoatā ki te hopo ake ʼo te laʼā. ʼI te ʼu fakatuʼutuʼu tau, neʼe ko te temi  lelei ʼaia moʼo ʼohofiʼi te fili, he neʼe ko he temi faigamālie ʼaia moʼo puke ia nātou lolotoga tanatou “māʼumoea.” Ohagē pē ko totatou temi, ʼi te māʼumoea ʼaē ʼa te mālama ʼi te faʼahi fakalaumālie, ʼe lagi tonu ke tou faiga mālohi ke tou nonofo ʼalaʼala. ʼE tou lotolotolua koa ki te ʼaoga ʼaē ke tou “nonofo ʼalaʼala” pea mo tou “nonofo tōkakaga” ʼo ʼuhiga mo te fakaʼosi ʼaē neʼe fakakikite pea mo totatou haofaki?

18. ʼI totatou ʼuhiga Fakamoʼoni ʼa Sehova, koteā te pilivilēsio maʼuhiga ʼaē ʼe tou maʼu?

¹⁸ Ko te tagata fakalalata manu ʼaē neʼe tou talanoa ki ai ʼi te kamata, neʼe hao mai tona ʼohofiʼi ʼaē e te taika ʼo te fenua ʼo Bengale. Kae ʼe fakahā lelei mai ʼi te lea fakapolofetā Fakatohi-tapu, ʼe mole hao anai te lotu hala pea mo te toe ʼo te tuʼu ʼo te faʼahiga meʼa agakovi ʼaenī ʼi te fakaʼosi ʼaē kua vave hoko mai. (Fakh. 18:4-8) ʼOfa pē ki te ʼu kaugana fuli ʼa te ʼAtua, tūpulaga pea mo mātutuʼa, ke natou mahino ki te maʼuhiga ʼaē ke natou fai ia meʼa fuli ʼe natou lavaʼi ke natou nonofo teuteu ai ki te ʼaho ʼo Sehova ohagē ko tona fai e Noe pea mo tona fāmili. ʼE tou māʼuʼuli ʼi he mālama ʼe moamoagaʼi ai te ʼAtua, pea ko te ʼu faiako ʼo te lotu hala, mo te hahaʼi ʼaē ʼe natou tui ʼe mole feala ke tou ʼiloʼi te ʼAtua pea mo nātou ʼaē ʼe mole natou tui ʼe ʼi ai he ʼAtua ʼe natou manukiʼi te Tupuʼaga ʼaki tanatou ʼu palalau. Kae ʼe mole tonu ke malave kiā tātou te faʼahi ʼaia. Ke maʼuhiga kiā tātou te ʼu faʼifaʼitaki ʼaē neʼe tou vakaʼi pea ke tou fakaʼaogaʼi te ʼu faigamālie fuli ke tou lagolago pea mo fakamaʼuhigaʼi ai ia Sehova, ko ia “te ʼAtua ʼo te ʼu ʼatua,” ʼeī, “te ʼAtua lahi, mo mālohi pea mo fakamanavahē.”—Teu. 10:17.

[Nota]

ʼE Kei Kotou Manatuʼi Koa?

• He koʼē neʼe tonu ke fakamuʼamuʼa e Noe te ʼu meʼa ʼaē neʼe ʼaoga ki tona fāmili ʼi te faʼahi fakalaumālie?

• Ko te ʼu faʼahi fea ʼaē ʼe tatau ai totatou temi mo te temi ʼo Noe?

• Logolā te ʼu lotomamahi ʼaē neʼe tau mo Moisese, kae he koʼē neʼe ina haga aipē ʼo tokagaʼi te ʼu fakapapau ʼa Sehova?

• Ko te ʼu lea fakapolofetā Fakatohi-tapu fea ʼaē ʼe ina uga koutou ke kotou nonofo ʼalaʼala ʼi te faʼahi fakalaumālie?

[ʼU fehuʼi ʼo te ako]

[Paki ʼo te pasina 25]

Neʼe tōkakaga tāfito ia Noe pea mo tona fāmili ki te gāue ʼa Sehova

[Paki ʼo te pasina 26]

Neʼe tokoni te ʼu fakapapau moʼoni ʼa te ʼAtua kiā Moisese ke nofo tokaga