Ko Ai ʼAē ʼe Maʼuhiga Tokotahi ʼi Tokotou Maʼuli?

“Ko koe tokotahi pē, te Māʼoluga ʼAupitō ʼi te kele kātoa.”—PES. 83:18.

1, 2. ʼO ʼuhiga mo totatou haofaki, he koʼē ʼe mole feʼauga te ʼiloʼi pē ʼaē ʼo te huafa ʼo Sehova?

 ʼI TE fakahā atu ʼo Pesalemo 83:18, neʼe lagi ko takotou hoki sio ʼaia ki te huafa ʼo Sehova. Pea neʼe lagi kotou punamaʼuli ʼi takotou lau ia te ʼu palalau ʼaenī: “Ke natou ʼiloʼi ko koe, ʼaē ko tou huafa ko Sehova, ko koe tokotahi pē, te Māʼoluga ʼAupitō ʼi te kele kātoa.” Talu mai ai, ʼe mahino ia neʼe kotou fakaʼaogaʼi te huafa ʼaia moʼo tokoni ki ʼihi ke natou ʼiloʼi totatou ʼAtua ʼofa, ʼaē ko Sehova.—Loma 10:12, 13.

² Logolā ʼe maʼuhiga ke ʼiloʼi e te hahaʼi te huafa ʼo Sehova, kae ʼe mole gata aipē ʼi te ʼiloʼi ʼo tona huafa. Kae kotou fakatokagaʼi peʼe fakahā lelei feafeaʼi e te tagata fai pesalemo te tahi moʼoni maʼuhiga ki totatou haofaki ʼi tana ʼui fēnei: “Ko koe tokotahi pē, te Māʼoluga ʼAupitō ʼi te kele kātoa.” ʼEī, ʼe ko Sehova ʼaē ʼe maʼuhiga tokotahi ʼi te ʼatulaulau kātoa. Mai tona ʼaluʼaga ʼaē ʼe ko ia te Tupuʼaga ʼo meʼa fuli, ʼe matatonu ke ina fakamaʼua ke fakalogo kātoa age ia tana ʼu fakatupu fuli kiā te ia. (Fakh. 4:11) Koia ʼaē ʼe tonu ai ke tou fai te fehuʼi ʼaenī kiā tātou totonu: ‘Ko ai ʼaē ʼe maʼuhiga tokotahi ʼi toku maʼuli?’ ʼE maʼuhiga ke tou sivisivi fakalelei tatatou tali ki te fehuʼi ʼaia!

Te Fakafifihi ʼAē ʼi Te ’Ōloto ʼo Eteni

3, 4. Neʼe lava kākāʼi feafeaʼi e Satana ia Eva, pea koteā tona fua?

³ ʼE feala ke hā lelei te maʼuhiga ʼo te fakafifihi ʼaia ʼi te ʼu ʼaluʼaga ʼaē neʼe hoko ʼi te ʼōloto ʼo Eteni. ʼI te ʼōloto ʼo Eteni, ko te ʼāselo agatuʼu ʼaē neʼe fakahigoaʼi ki muli age ko Satana te Tēvolo neʼe ina kākāʼi te ʼuluaki fafine, ia Eva, ke ina fakamuʼamuʼa ia tona ʼu holi ʼi te fakatotonu ʼaē ʼa Sehova ke ʼaua naʼa kai ki te fua ʼo te fuʼu ʼakau. (Sen. 2:17; 2 Ko. 11:3) Neʼe higa ia Eva ki te fakahala ʼaia, ʼo ina fakahā ai ia tana mole fakaʼapaʼapa ʼaē ki te pule faʼitaliha ʼa Sehova. Ko Eva neʼe mole ina tali ke maʼuhiga tokotahi ia Sehova ʼi tona maʼuli. Kae neʼe lava kākāʼi feafeaʼi e Satana ia Eva?

⁴ Neʼe fakaʼaogaʼi e Satana he ʼu faʼahiga manatu fakakākā ʼi tana fai palalau ʼaē mo Eva. (Lau ia Senesi 3:1-5.) ʼUluaki, neʼe mole fakaʼaogaʼi e Satana ia te huafa ʼo Sehova. Neʼe ina ʼui pē ia “ko te ʼAtua.” Kae, ko te tagata faitohi ʼo Senesi neʼe ina fakaʼaogaʼi te huafa ʼo Sehova ʼi te ʼuluaki vaega ʼo te kāpite tolu. Maʼa te tagata faitohi, neʼe maʼuhiga kiā ia ia te fakaʼaogaʼi ʼo te huafa ʼo te ʼAtua. Lua, neʼe fakaʼaogaʼi e Satana ia te kupuʼi palalau “ ʼe moʼoni koa lā” ʼi te temi ʼaē neʼe ina fakafehufehuʼi ai ia Eva. ʼAki te ʼu faʼahiga manatu kākā ʼaia, neʼe lagi faigaʼi e Satana ke ina fakasiʼisiʼi te maʼuhiga ʼo te meʼa ʼaē neʼe ʼui e te ʼAtua. Tolu, logolā ia tana palalau pē ʼaē kiā Eva, kae neʼe ina fakaʼaogaʼi te kupu “kotou” ʼaē ʼe fakaʼuhiga ki te tokolahi. ʼI tana fai fēia, lagi neʼe ina faigaʼi ke ina fakaoloolo ia te fialahi ʼaē ʼo Eva, ke feala ai hana ʼui ʼe maʼuhiga ia ia, ke hagē ia neʼe ko te fakahoko palalau ʼo ia pea mo tona ʼohoana. Koteā tona fua? ʼE mahino ia neʼe fialahi ia Eva ʼi tana fai te tonu ʼaē ke palalau maʼa nāua tokolua ʼo ina ʼui fēnei ki te gata: “Ki te fua ʼo te ʼu ʼakau ʼo te ʼōloto ʼe gafua ke mā kai kiai.”

 5. (a) Koteā ʼaē neʼe fakaneke e Satana ia Eva ke ina tuku kātoa kiai ia tana tokaga? (b) Koteā ʼaē neʼe fakahā e Eva ʼi tana kai te fua ʼo te fuʼu ʼakau ʼaē neʼe tapuʼi age?

⁵ Neʼe toe kākā foki ia Satana ʼo ʼuhiga mo te ʼu meʼa ʼaē neʼe hoko. Neʼe ina lau ko Sehova neʼe heʼe faitotonu ʼi tana fakamaʼua ʼaē kiā Atama mo Eva ke “ ʼaua naʼa [nā] kai ki te ʼakau fuli pē ʼaē ʼi te ʼōloto.” ʼOsi ʼaia, pea neʼe fakaneke e Satana ia Eva ke fakakaukau ʼo ʼuhiga mo ia totonu, peʼe feafeaʼi hana faʼahiga fetogi ake ʼo tona maʼuli ke lelei age, ʼo liliu ‘ohagē ko te ʼAtua.’ Ki muli age, neʼe ina uga ia ia ke ina tuku kātoa ia tana tokaga ki te fuʼu ʼakau pea mo tona fua kae ʼe mole ko tana ʼu felōgoi mo Ia ʼaē neʼe ina foaki age ki ai ia meʼa fuli. (Lau ia Senesi 3:6.) Kae meʼa fakaʼofaʼofa, heʼe ʼi tana kai ia  te fuaʼi ʼakau, neʼe fakahā ai e Eva ko Sehova neʼe mole ko Ia ʼaē neʼe maʼuhiga tokotahi ʼi tona maʼuli.

Te Fakafifihi ʼAē ʼi Te Temi ʼo Sopo

 6. Neʼe fakafifihi feafeaʼi ia Satana ki te nofo agatonu ʼa Sopo, pea koteā te faigamālie ʼaē neʼe foaki age kiā Sopo?

⁶ ʼI te ʼu sēkulō ki muli age, neʼe maʼu e te tagata agatonu ko Sopo te faigamālie ʼaē ke ina fakahā peʼe ko Ai ʼaē ʼe maʼuhiga tokotahi ʼi tona maʼuli. ʼI te temi ʼaē neʼe fakahāhā age ai e Sehova kiā Satana ia te nofo agatonu ʼa Sopo, neʼe tali fēnei ia Satana: “ ʼE mole ʼi ai koa lā he tupuʼaga ʼo te manavasiʼi ʼa Sopo ki te ʼAtua?” (Lau ia Sopo 1:7-10.) Neʼe mole fakafifihi ia Satana ko Sopo neʼe fakalogo ki te ʼAtua, kae neʼe fakafifihi ia ki te ʼu tupuʼaga ʼaē neʼe ina uga ia Sopo ke tauhi ki te ʼAtua. ʼAki he agakākā neʼe ina tukugākoviʼi ko Sopo ʼe mole tauhi kiā Sehova, heʼe ʼofa ki ai, kae ʼe tauhi ia kiā Sehova heʼe ina maʼu ai tona ʼu lelei. Neʼe gata pē ko Sopo ʼaē neʼe ina lava tali ki te fakafifihi ʼaia, pea neʼe ko he faigamālie neʼe foaki age ki ai ke ina fai ia te faʼahi ʼaia.

7, 8. Koteā te ʼu fihifihia ʼaē neʼe tonu ke tauʼi e Sopo, pea koteā ʼaē neʼe ina fakahā ʼaki ia tana faʼa kātaki ʼo nofo agatonu aipē?

⁷ Neʼe fakagafua e Sehova ke fakahoko e Satana he ʼu malaʼia hoholo kiā Sopo, heʼe ʼosi atu pē he malaʼia pea toe hoko mai aipē he tahi malaʼia. (Sopo 1:12-19) Neʼe feafeaʼi ia Sopo ʼo ʼuhiga mo te ʼu fetogi ʼaia kua hoko ki tona maʼuli? ʼE ʼui fēnei mai ʼo ʼuhiga mo ia, neʼe “mole agahala . . . pea neʼe mole ina tukugākoviʼi te ʼAtua ʼi he meʼa.” (Sopo 1:22) Kae neʼe mole nofo fakalogologo ai ia Satana. Neʼe ina toe ʼui fēnei: “Ko te kili maʼa te kili, pea ko meʼa fuli ʼaē ʼe maʼu e te tagata, ʼe ina foaki anai ia moʼo haofaki tona maʼuli.” a (Sopo 2:4) Neʼe lau e Satana kanapau lā neʼe ko Sopo totonu ʼaē neʼe tau mo te mamahi, kanaʼaua lā neʼe kua ina ʼui ʼe mole ko Sehova ʼaē ʼe maʼuhiga tokotahi ʼi tona maʼuli.

⁸ Neʼe kua fetogi te fofoga ʼo Sopo koteʼuhi neʼe ina maʼu te mahaki fakalialia, pea ʼosi ʼaia pea neʼe uga ia ia e tona ʼohoana ke laukovi ki te ʼAtua pea ke mate. Ki muli age, neʼe tukugākoviʼi ia ia e te ʼu tagata fakalotofīmālie loi e toko tolu ʼo ʼuhiga mo hana agahala. (Sopo 2:11-13; 8:2-6; 22:2, 3) Kae, ʼi tona ʼu mamahi fuli ʼaia, neʼe taupau maʼu aipē e Sopo ia tana agatonu. (Lau ia Sopo 2:9, 10.) Neʼe ina fakahā ʼaki tana faʼa kātaki ʼo nofo agatonu aipē, ko Sehova neʼe ko Ia ʼaē neʼe maʼuhiga tokotahi ʼi tona maʼuli. Neʼe toe fakahā foki e Sopo ʼe feala pē ki he tagata heʼe haohaoa ke ina fakaliliu te ʼu tukugākovi loi ʼaē ʼa te Tēvolo, logolā tona fai ʼaē ʼi hona ʼaluʼaga ʼe fakatuʼakoi.—Vakaʼi ia Tāʼaga Lea 27:11.

Te Tali Kātoa ʼAē ʼa Sesu Ki Te Fakafifihi

 9. (a) Neʼe faigaʼi feafeaʼi e Satana ke ina fakahalaʼi ia Sesu ʼaki te meʼa ʼaē ʼe holi kiai ia tona loto? (b) Neʼe koteā te tali ʼa Sesu ki te fakahala ʼaia?

⁹ Hili te kiʼi temi nounou ki te papitema ʼo Sesu, neʼe faigaʼi e Satana ke ina kākāʼi ia Sesu ke ina kumi te ʼu meʼa ʼaē ʼe ʼaoga kiā te ia ʼi hana haga ʼo  fakamuʼamuʼa ia Sehova ohagē ko Ia ʼaē ʼe maʼuhiga tokotahi ʼi tona maʼuli. Neʼe faigaʼi e te Tēvolo ke ina fakahalaʼi ia Sesu ʼaki he ʼu fai fakahala e tolu. ʼUluaki, neʼe ina faigaʼi ke ina fakaʼaogaʼi te fia kai ʼa Sesu ke ina fakaliliu te ʼu maka ko he ʼu pane. (Mat. 4:2, 3) Neʼe hoki ʼosi age pē te sēsuniō ʼa Sesu iā ʼaho e 40 pea neʼe kua kovi ia tana fia kai. Koia ʼaē neʼe fakaneke ai e te Tēvolo ia ia ke ina fakaʼaogaʼi kovi ia tona mālohi fakamilakulo moʼo fakafīmālieʼi tana fia kai. Koteā ʼaē neʼe fai e Sesu? ʼO mole hagē ko Eva, neʼe tuku kātoa e Sesu ia tana tokaga ki te Folafola ʼa Sehova pea mo ina foimo tekeʼi atu aipē ia te fakahala.—Lau ia Mateo 4:4.

10. He koʼē neʼe fakaneke e Satana ia Sesu ke fakatō ifo mai te fuga fale lotu?

¹⁰ Neʼe toe faigaʼi foki e Satana ke ina fakahalaʼi ia Sesu ke manatu pē kiā ia totonu. Neʼe ina fakaneke ia Sesu ke fakatō ifo ia ia mai te fuga fale lotu. (Mat. 4:5, 6) Koteā ʼaē neʼe ʼamanaki e Satana ke hoko? Neʼe lau e Satana kapau ʼe mole lavea ia Sesu ʼi tana fakatō ifo ʼaē ki lalo, pea ʼe ko he fakamoʼoni anai ʼaia ko ia neʼe ko “te ʼalo . . . ʼo te ʼAtua.” ʼE mahino mai, ʼe loto e te Tēvolo ke tokaga tāfito ia Sesu ki tona matagafua, tatau aipē peʼe tonu ke ina fai fakahāhā te faʼahi ʼaia. Neʼe ʼiloʼi e Satana neʼe feala ke tali e he tahi he fakaneke ʼe fakamataku ʼuhi ko tona fia lahi pea mo tana mole fia tō ki lalo anai ʼaē iā muʼa ʼo ʼihi. Neʼe fakaʼaogaʼi kovi e Satana ia te vaega fakatohi-tapu, kae neʼe fakahā e Sesu neʼe Ina maʼu he ʼatamai kātoa ʼo ʼuhiga mo te Folafola ʼa Sehova. (Lau ia Mateo 4:7.) ʼI tana tekeʼi te fakaneke ʼaia, neʼe toe fakamoʼoni ai foki e Sesu neʼe ko Sehova pē ʼaē ʼe maʼuhiga tokotahi ʼi tona maʼuli.

11. He koʼē neʼe fakafisi ia Sesu ki te ʼu puleʼaga fuli ʼo te mālamanei ʼaē neʼe fia foaki age e te Tēvolo kiā te ia?

¹¹ ʼI tana ʼahiʼahiʼi fakaʼosi ia Sesu, neʼe ina fakapapau age ʼe ina foaki age anai te ʼatu ʼu puleʼaga ʼo te mālamanei. (Mat. 4:8, 9) Neʼe foimo fakafisi atu aipē ia Sesu ki te ʼu puleʼaga ʼaē neʼe fia foaki age e Satana. Neʼe mahino kiā ia, kapau neʼe ina tali te ʼu puleʼaga ʼaia pea neʼe fakaʼuhiga ai neʼe ina liʼaki te pule faʼitaliha ʼa Sehova, te matatonu ʼaē ke liliu ia te ʼAtua ko te Māʼoluga ʼAupitō. (Lau ia Mateo 4:10.) Pea ki te ʼu ʼahiʼahi fuli ʼaia ʼaē neʼe hoko kiā ia, neʼe tali ia Sesu kiā Satana ʼo ina fakaʼaogaʼi te ʼu vaega fakatohi-tapu ʼaē ʼe tuʼu ai te huafa ʼo Sehova.

12. Koteā te tonu faigataʼa ʼaē neʼe tau mo Sesu ʼi te kua ovi ki te fakaʼosi ʼo tona maʼuli ʼi te kele, pea koteā ʼaē ʼe tou ako mai tana faʼahiga aga ʼo ʼuhiga mo te tonu ʼaia?

¹² ʼI te kua ovi ʼa Sesu ki te fakaʼosi ʼo tona maʼuli ʼi te kele, neʼe ʼi ai te tonu maʼuhiga neʼe tonu ke  ina fai. Lolotoga tona minisitelio, neʼe ina fakahā ia tana loto lelei ʼaē ke ina foaki ia tona maʼuli ko he sākilifisio. (Mat. 20:17-19, 28; Luka 12:50; Soa. 16:28) Kae, neʼe mahino ia Sesu ʼe toe tukugākoviʼi hala anai ia ia mo fakatūʼā ʼi te lao Fakasutea pea ʼe matehi anai ia ohagē he tagata neʼe laukovi ki te ʼAtua. Ko te faʼahi ʼaia ʼo tona mate ʼaē neʼe mamahi lahi ai tona loto. Neʼe faikole fēnei: “Tamai, kapau ʼe ko he meʼa ʼe feala, pea ke fakalaka mamaʼo te ʼipu ʼaenī iā te au.” Kae neʼe ina toe hoko fēnei: “Kae, ke mole fai ki te meʼa ʼaē ʼe au loto kiai, kae ke fai pē ki te meʼa ʼaē ʼe ke loto kiai.” (Mat. 26:39) ʼEī, ko te nofo agatonu ʼaē ʼa Sesu ʼo aʼu ki tona mate neʼe fakamoʼoni ai peʼe ko ai ia ia ʼaē ʼe maʼuhiga tokotahi ʼi tona maʼuli!

Tatatou Tali Ki Te Fakafifihi

13. Koteā te ʼu ako ʼaē neʼe tou maʼu mai te ʼu faʼifaʼitaki ʼaē ʼa Eva, mo Sopo pea mo ʼaē ʼa Sesu Kilisito?

¹³ Koteā ʼaē neʼe tou ako? ʼO ʼuhiga mo te ʼaluʼaga ʼaē neʼe hoko kiā Eva, ʼe tou ako mai ai ko nātou ʼaē ʼe natou tō ki te ʼu holi ʼaē ko te manatu pē kiā kita peʼe ko te fia maʼuhiga fau ʼe natou fakahā ai ʼe mole ko Sehova ʼaē ʼe maʼuhiga tokotahi ʼi tonatou maʼuli. Kae, ʼo ʼuhiga mo te nofo agatonu ʼa Sopo, ʼe tou ako mai ai māʼia mo te hahaʼi heʼe haohaoa ʼe feala hanatou fakahā ʼe natou fakamuʼamuʼa ia Sehova ʼaki tanatou kātakiʼi agatonu te ʼu faigataʼaʼia, logolā ʼe mole natou mahino kātoa ki te tupuʼaga ʼo te ʼu taʼi fihifihia ʼaia. (Sake 5:11) Pea moʼo fakaʼosi, ʼaki te faʼifaʼitaki ʼa Sesu ʼe tou ako mai ai ke tou loto lelei ʼo meʼa noaʼi te ufiufi pea ke ʼaua naʼa tou fakamaʼuhigaʼi fau ia totatou matagafua. (Hep. 12:2) Kae ʼe feafeaʼi hatatou lava maʼuliʼi te ʼu ako ʼaia?

14, 15. Koteā ʼaē neʼe kehekehe ai te aga ʼa Sesu pea mo ʼaē ʼa Eva ʼo ʼuhiga mo te fakahala, pea ʼe feafeaʼi hatatou lava faʼifaʼitakiʼi ia Sesu? (Kotou fakamatala ia te pāki ʼaē ʼi te pāsina 18.)

¹⁴ Ke ʼaua naʼa kotou galoʼi ia Sehova ʼi he temi ʼuhi ko te ʼu fakahala. Neʼe fakagafua e Eva ke ina fakahaga ia tana tokaga ʼi te moʼi temi pē ʼaia ki te fakahala ʼaē neʼe ʼi ʼona muʼa. Neʼe sio ia ko te fuaʼi ʼakau “neʼe lelei ki te kai pea neʼe ko he meʼa neʼe holi kiai te ʼu mata, ʼio, ko te fuʼu ʼakau neʼe ko he meʼa matalelei tona sioʼi.” (Sen. 3:6) ʼI kehekehe leva mo te aga ʼaē ʼa Sesu ʼo ʼuhiga mo te ʼu fakahala ʼaē e tolu! ʼI te temi fuli pē, neʼe mole ina tuku ke haga te fakahala ʼo fakagaloʼi iā ia te ʼu fua ʼo tana ʼu aga. Neʼe falala ia ki te Folafola ʼa te ʼAtua pea neʼe ina toe fakaʼaogaʼi foki mo te huafa ʼo Sehova.

¹⁵ ʼI te temi ʼaē ʼe fakahalaʼi ai tātou ke tou fai te ʼu meʼa ʼaē ʼe lotomamahi ai ia Sehova, koteā ʼaē ʼe tou tuku kātoa kiai ia tatatou tokaga? Kā lahi tatatou tokagaʼi tāfito te fakahala, pea ʼe toe mālohi foki anai mo te holi ʼaē ki te fai ʼo te meʼa ʼaē ʼe kovi. (Sake 1:14, 15) ʼE tonu ke tou foimo fakamate te holi ʼaia, tatau aipē peʼe ko te faʼahiga fai ʼaia ʼe feala ke hagē ko he fakatuʼutuʼu mālohi, ohagē ko he tuʼusi he koga ʼo totatou sino. (Mat. 5:29, 30) Ohagē ko Sesu, ʼe tonu ke tou tōkakaga tāfito ki te ʼu fua ʼaē ʼo tatatou ʼu aga, peʼe malave feafeaʼi ki tatatou felōgoi ʼaē mo Sehova. ʼE tonu ke tou manatuʼi peʼe koteā ʼaē ʼe ʼui mai ʼi tana Folafola, ia te Tohi-Tapu. Kā tou fai te faʼahi ʼaia, pea ʼe hoki tou lava fakamoʼoni ai ʼe ko Sehova pē ʼaē ʼe maʼuhiga tokotahi ʼi totatou maʼuli.

16-18. (a) Koteā ʼaē ʼe feala ke tupu ai te mamafa ʼo totatou loto? (b) Koteā ʼaē kā tokoni mai anai ke tou tauʼi he ʼu ʼaluʼaga fakalotomamahi?

¹⁶ Ke ʼaua naʼa kotou ʼiʼita kiā Sehova ʼi he temi ʼuhi ko totatou ʼu malaʼia. (Taag. 19:3) ʼI tatatou kua ovi ki te fakaʼosi ʼo te mālama agakovi ʼaenī, kua tokolahi ia nātou ʼo te hahaʼi ʼa Sehova ʼe natou felāveʼi mo te ʼu tuʼutāmaki pea mo te ʼu malaʼia. ʼE mole tou ʼamanaki ki he puipui fakamilakulo ʼi te temi nei. Kae, ohagē ko Sopo, ʼe lagi tou lotovaivai mokā mate he tahi neʼe tou ʼoʼofa ai peʼe mokā tou tau mo he ʼu faigataʼaʼia.

¹⁷ Neʼe mole mahino ia Sopo pe koʼē neʼe fakagafua e Sehova ke hoko he ʼu ʼaluʼaga fakaʼofaʼofa kiā ia, pea ʼi ʼihi temi ʼe lagi mole tou mahino pe koʼē ʼe hoko he ʼu ʼaluʼaga fakaʼofaʼofa kiā kita. Lagi neʼe tou logo ko te ʼu tehina mo tuagaʼane agatonu neʼe mamate ʼi he mafuike, ohagē ko nātou ʼaē ʼi Haïti, peʼe ʼuhi ko he tahi atu ʼu tuʼutāmaki fakanātulā. Peʼe lagi ʼe tou ʼiloʼi he tahi ʼe agatonu neʼe tāmateʼi pe neʼe mate ʼi he fakaʼī fakamataku. Peʼe lagi feala ke tou lotovaivai ʼuhi ko he ʼu ʼaluʼaga fakalotomamahi peʼe ʼuhi ko he ʼu aga heʼe faitotonu ʼe fai mai kiā kita. ʼI te lahi ʼaē ʼo tota loto hoha, ʼe feala ke tou kalaga fēnei: ‘Koteā tona tupuʼaga, Sehova? He koʼē ʼe hoko te ʼu ʼaluʼaga ʼaenī kiā au? Koteā te meʼa ʼaē ʼe kovi neʼe au  fai?’ (Hap. 1:2, 3) Koteā ʼaē kā tokoni mai anai ke tou tauʼi te ʼu manatu ʼaia ʼi te ʼu taʼi lakaga ʼaia?

¹⁸ ʼE tonu ke tou tōkakaga naʼa tou ʼui ko te ʼu taʼi ʼaluʼaga ʼaia ʼe ko he fakaʼiloga ʼe mole ʼofa ia Sehova kiā kita. Neʼe fakahā lelei e Sesu te faʼahi ʼaia ʼi tana talanoa ʼaē ʼo ʼuhiga mo te ʼu malaʼia e lua neʼe hoko ʼi tona temi. (Lau ia Luka 13:1-5.) ʼE lahi te ʼu malaʼia ʼe tupu mai “te ʼu temi pea mo te ʼu meʼa fakafokifā.” (Tnk. 9:11) Kae tatau aipē peʼe koteā te tupuʼaga ʼo tota lotomamahi, ʼe tou lava tauʼi te ʼaluʼaga ʼaia mokā ʼe tou tuku kātoa ia tatatou tokaga ki te “ ʼAtua ʼo te fakalotofīmālie fuli.” ʼE ina foaki mai anai te mālohi feʼauga ke tou haga nonofo agatonu aipē.—2 Ko. 1:3-6.

19, 20. Koteā ʼaē neʼe tokoni kiā Sesu ke ina kātakiʼi te ʼu ʼaluʼaga ʼaē neʼe fakalainoaʼi ai ia ia, pea koteā ʼaē ʼe lava tokoni mai ke tou toe fai mo tātou?

¹⁹ Ke ʼaua naʼa kotou fakamaʼuhigaʼi fau te fiatuʼu peʼe ko te tuʼaniaʼi ʼo te ufiufi ʼi he temi. Ko te agavaivai ʼaē ʼa Sesu neʼe ina fakafealagia kiā ia ke “ina meʼa noaʼi ia ia totonu, pea mo liliu . . . ko he kaugana.” (Filp. 2:5-8) Neʼe ina lava kātakiʼi te ʼu ʼaluʼaga kehekehe ʼaē neʼe fakalainoaʼi ai ia ia koteʼuhi neʼe falala ia kiā Sehova. (1 Pet. 2:23, 24) ʼI tana fai te faʼahi ʼaia, neʼe fakamuʼamuʼa e Sesu ia te finegalo ʼaē ʼo Sehova, pea neʼe iku ai ki tona fakanofo ʼaē ki he tuʼulaga māʼoluga. (Filp. 2:9) Neʼe fakalotomālohiʼi e Sesu ia tana ʼu tisipulo ke toe fēia mo tonatou maʼuli.—Mat. 23:11, 12; Luka 9:26.

²⁰ ʼI ʼihi temi, ko te ʼu ʼahiʼahiʼi ʼaē ʼo tatatou tui ʼe feala ke fakatupu ufiufi. Kae ʼe tonu ke tou falala ohagē ko tona fai e te ʼapositolo ko Paulo ʼaē neʼe ina ʼui fēnei: “Heʼe ko te tupuʼaga lā ʼaia ʼo te hoko ʼo te ʼu meʼa ʼaia kiā au, kae ʼe mole au ufiufi. Heʼe au ʼiloʼi ia ia ʼaē neʼe au tui ki ai, pea ʼe au tui papau ʼe ina lava taupau ʼo aʼu ki te ʼaho ʼaia te koloa ʼaē neʼe au tuku iō ia.”—2 Tim. 1:12.

21. Logolā te manatu pē ʼaē ʼa te hahaʼi ʼo te mālamanei kiā nātou totonu, koteā ʼaē kua kotou fakatotonu ke kotou fai?

²¹ Neʼe fakakikite ʼi te Tohi-Tapu “ko te hahaʼi ʼe kaumeʼa pē anai mo nātou totonu” lolotoga totatou temi. (2 Tim. 3:2) ʼE mole tou punamaʼuli ai ki te manatu pē ʼaē ʼa te hahaʼi kiā nātou totonu ʼi te mālamanei ʼaē ʼe tou māʼuʼuli ai. ʼOfa pē ke ʼaua naʼa ʼi he temi ʼe tou maʼu te taʼi aga ʼaia ʼi he temi! Kae, tatau aipē peʼe tou felāveʼi mo he fakahala, peʼe tou tau mo he ʼu malaʼia, peʼe tou felāveʼi mo niʼihi ʼe natou faiga ke natou fakalainoaʼi tātou, tou tahi fakatotonu ʼi totatou loto ke tou fakamoʼoni ko Sehova tokotahi pē ʼaē ʼe maʼuhiga ʼi totatou maʼuli!

[Nota]

Koteā ʼAē ʼe Tou Lava Ako Mai . . .

• te faʼahiga kākāʼi ʼaē ʼo Eva e Satana?

• te aga ʼaē ʼa Sopo ʼo ʼuhiga mo tona ʼu malaʼia?

• te meʼa ʼaē neʼe tuku kātoa kiai e Sesu ia tana tokaga?

[ʼU fehuʼi ʼo te ako]

[Paki ʼo te pasina 19]

Neʼe mole fakamuʼamuʼa e Eva ia tana ʼu felōgoi ʼaē mo Sehova

[Paki ʼo te pasina 20]

Neʼe tekeʼi e Sesu te ʼu fai fakahala ʼa Satana pea neʼe ina tuku kātoa ia tana tokaga ki te fai ʼo te finegalo ʼo Sehova

[Paki ʼo te pasina 22]

Ko te fai fakamafola ʼi te ʼu falelā ʼi te hili ʼo te mafuike ʼaē neʼe hoko ʼi Haïti

Lolotoga te ʼu temi mamahi, ʼe feala ke tou tuku kātoa tatatou tokaga ki “te ʼAtua ʼo te fakalotofīmālie fuli”