Ko Sehova—“Ia Te ʼAtua ʼAē ʼe Ina Foaki Te Tokalelei”

“Ke nofo mo koutou fuli pē ia te ʼAtua ʼaē ʼe ina foaki te tokalelei.”—LOMA 15:33.

1, 2. Koteā te ʼaluʼaga ʼe fakamatala iā Senesi ʼi te ʼu kāpite 32 pea mo 33? Koteā koa tona ikuʼaga?

 KO TE ʼaluʼaga ʼaenī ʼe hoko ʼi te koga meʼa ʼe ovi ki Penuele, ʼaē ʼe tuʼu ovi ʼi te liuʼa ʼo Sapoke, ʼi te potu ʼesitē ʼi te vaitafe ʼo Solotane. Neʼe logoʼi e Esau ʼe toe liliu mai tona māhaga ia Sakopo ki fale. ʼI ni ʼu taʼu e ʼuafulu ki muʼa atu, neʼe fakatau e Esau ki tona tehina ko Sakopo tona tofiʼa ʼo tona ʼuhiga ʼuluaki tupu. Kae neʼe kei nofo mataku pē ia Sakopo ki tona tehina, naʼa kei ina taupau he loto ʼe kovi pea mo ina fia matehi ia ia. ʼAki te ʼu tagata e toko 400, neʼe ʼalu Esau ʼo fakafelāveʼi ki tona tehina ʼaē neʼe nā fetokakoviʼaki. Koia, ko Sakopo neʼe ina fekauʼi tana ʼu tagata faifekau ke natou ʼave ni ʼu manu, ko he ʼu meʼa ʼofa maʼa Esau. ʼI te temi fuli pē, ko te ʼu tagata faifekau neʼe natou fetuku lahi te ʼu manu ʼo natou ʼui kiā Esau ko te ʼu meʼa ʼofa mai tona tehina. Neʼe foaki e Sakopo ki ai manu e 550.

² Koteā ʼaē neʼe hoko ai leva ʼi te felāveʼi ʼo te tautēhina? ʼAki he lototoʼa, neʼe fakatau atu ia Sakopo kiā Esau, pea neʼe mole tulolo tuʼa tahi pē kae neʼe tulolo tuʼa fitu. Kae ʼi muʼa ʼo tana fai ia te faʼahi ʼaia, neʼe kua ina fai ia te faʼahi ʼaē ʼe maʼuhiga age. Neʼe faikole ia kiā Sehova ke ina haofakiʼi ia ia mai te ʼu nima ʼo Esau. Neʼe fagono koa ia Sehova ki tana faikole? ʼEī. ʼE ʼui fēnei mai ʼi te Tohi-Tapu: “Ko Esau neʼe lele ʼo fakafelāveʼi mo ia, pea neʼe fāʼufua kiā ia, ʼo tāpiki ki tona kiā pea mo ʼuma ki ai.”—Sen. 32:11-20; 33:1-4.

 3. Koteā ʼaē ʼe tou ako mai te hisitolia ʼaē ʼa Sakopo pea mo Esau?

³ Ko te ʼaluʼaga ʼaia ʼe ina fakahā mai kiā tātou ʼe tonu ke tou fai ia meʼa fuli pē moʼo fakatokatoka he ʼu fihifihia mo ʼihi ʼi te kōkelekāsio. Neʼe faiga e Sakopo ke tokalelei mo Esau mole ʼuhi he neʼe ina fai he aga ʼe kovi ki tona tehina, ʼo fakamaʼua ai ke fai fakalelei ki ai. Kailoa ia, neʼe fehiʼa ia Esau  ki te tofiʼa ʼo te ʼuluaki tupu ʼo ina fakatau kiā Sakopo ke foaki age hana pā lenitili. (Sen. 25:31-34; Hep. 12:16) Kae ko te faʼifaʼitaki ʼo Sakopo ʼo ʼuhiga mo tana felāveʼi ʼaē mo Esau, ʼe ina fakahā mai ʼe tonu ke tou faiga fakamālotoloto moʼo taupau te tokalelei mo totatou ʼu tehina mo tuagaʼane Kilisitiano. ʼE toe fakahā mai e te faʼifaʼitaki ʼo Sakopo, ʼe tapuakinaʼi e te ʼAtua moʼoni tatatou ʼu faiga ʼi te faikole ke tou kumi te tokalelei. ʼE lahi te tahi ʼu faʼifaʼitaki ʼe tou maʼu ʼi te Tohi-Tapu, ʼe akoʼi mai ai ke tou gāue ki te tokalelei.

Te Faʼifaʼitaki Māʼoluga Moʼo Fakalotomālohiʼi Tātou

 4. Koteā te fakatuʼutuʼu neʼe fai e te ʼAtua moʼo haofaki te mālamanei mai te agahala pea mo te mate?

⁴ Ko ia ʼaē neʼe ina tuku mai te faʼifaʼitaki maʼuhiga ʼaupitō ʼo ʼuhiga mo te gāue ki te tokalelei, ʼe ko Sehova—“ia te ʼAtua ʼaē ʼe ina foaki te tokalelei.” (Loma 15:33) Kotou fakakaukauʼi age muʼa te ʼu meʼa fuli ʼaē neʼe fai e Sehova ke feala ai ke tou liliu ko hona ʼu kaumeʼa. Mai tona ʼaluʼaga ʼaē ʼe tou agahala fuli heʼe tou hifo mai iā Atama mo Eva, koia ʼe tuha ai mo tātou “te totogi ʼaē ʼe foaki e te agahala.” (Loma 6:23) Kae, ʼi tona ʼofa lahi, neʼe fai e Sehova he fakatuʼutuʼu moʼo haofaki tātou, ʼo ina fekauʼi ifo tona ʼAlo ʼofaina mai te lagi ke haʼu ʼo tupu tagata haohaoa. Pea neʼe fakalogo lelei ia te ʼAlo. Neʼe ina tuku te ʼu fili ʼo te ʼAtua ke natou matehi ia ia. (Soa. 10:17, 18) Ko te ʼAtua moʼoni neʼe ina fakatuʼuake tona ʼAlo ʼofaina, ʼaē ki muli age neʼe ina momoli ki te Tamai te maʼuhiga ʼo tona taʼataʼa ʼaē neʼe ina liligi, ke liliu ko te totogi moʼo haofaki mai te mate heʼegata ia te hahaʼi agahala ʼaē neʼe fakahemala.—Lau ia Hepeleo 9:14, 24.

5, 6. Neʼe tokoni feafeaʼi ia te sākilifisio ʼo Sesu ki te hahaʼi ke natou liliu ko he ʼu kaumeʼa ʼo te ʼAtua?

⁵ ʼAki te agahala, kua liliu te hahaʼi ko te ʼu fili ʼo te ʼAtua. ʼE tokoni feafeaʼi ia te sākilifisio ʼo Sesu ki te hahaʼi? ʼE ʼui fēnei iā Isaia 53:5: “Ko te tautea ʼaē neʼe tonu ke ʼaoga ki totatou tokalelei neʼe tō kiā te ia, pea ʼuhi ko tona ʼu mataʼi lavea neʼe tou maʼu ai ia te mālōlō.” Ko te sākilifisio ʼaē neʼe foaki e Sesu neʼe ina fakafealagia ki te hahaʼi fakalogo ke natou liliu ko he ʼu kaumeʼa ʼo te ʼAtua. “ ʼAki ia ia [ia Sesu] ʼe tou maʼu te fakaʼāteaina ʼaki te totogi ʼo te taʼataʼa ʼo ia ʼaia, ʼeī te fakamolemole ʼo tatatou ʼu hala.”—Efe. 1:7.

⁶ ʼE ʼui fēnei ʼi te Tohi-Tapu: “Neʼe manatu e te ʼAtua ʼe lelei te fakatuʼu ʼo meʼa fuli iā [Kilisito],” heʼe ko Kilisito ʼaē kā fakaʼaogaʼi tāfito moʼo fakahoko te ʼu fakatuʼutuʼu ʼa te ʼAtua. Pea koteā ia te fakatuʼutuʼu ʼa Sehova? Ke “toe fakatokatoka te ʼu meʼa fuli ʼaē mo ia totonu, ʼo ina fakahoko te tokalelei ʼaki [te liligi ʼo] te taʼataʼa” ʼo Sesu Kilisito. Ko “te ʼu meʼa fuli” ʼaē ʼe taki mai e te ʼAtua ke natou felōgoi mo ia ʼi te tokalelei, ʼe ko “te ʼu meʼa ʼo te lagi” pea mo “te ʼu meʼa ʼo te kele.” Koteā te ʼu meʼa ʼaia?—Lau ia Kolose 1:19, 20.

 7. ʼE fakaʼuhiga kiteā ia “te ʼu meʼa ʼo te lagi” pea mo “te ʼu meʼa ʼo te kele”?

⁷ ʼAki te sākilifisio faitotogi ʼo Kilisito, ʼe feala ai ki te ʼu Kilisitiano fakanofo, ʼaē “kua lau ko te kau faitotonu” ʼi tonatou ʼuhiga fānau ʼo te ʼAtua, “ke [natou maʼu] te tokalelei mo te ʼAtua.” (Lau ia Loma 5:1.) ʼE ʼui ko nātou ko “te ʼu meʼa ʼo te lagi,” ʼuhi ko tanatou maʼu te ʼamanaki ʼaē ke natou māʼuʼuli ʼi selō pea ʼe natou “pule fakahau anai ki te kele,” pea mo natou gāue ohagē ko he kau pelepitelō maʼa te ʼAtua. (Fakh. 5:10) ʼI te tahi faʼahi, ko “te ʼu meʼa ʼo te kele” ʼe fakaʼuhiga ki te hahaʼi fakahemala ʼaē kā natou maʼu anai ki muli age te maʼuli heʼegata ʼi te kele.—Pes. 37:29.

 8. ʼE tokoni atu feafeaʼi kiā koutou ia te faʼifaʼitaki ʼa Sehova mokā hoko he ʼu fihifihia ʼi te kōkelekāsio?

⁸ ʼI tana fakahā tana loto fakafetaʼi ki te fakatuʼutuʼu ʼa Sehova, neʼe tohi fēnei e Paulo ki te kau Kilisitiano fakanofo ʼo Efesi: “Ko te ʼAtua, ʼaē ʼe mahu ʼi te manavaʼofa, . . . neʼe ina fakamaʼuli tātou ke tou fakatahi mo Kilisito, ia tātou ʼaē neʼe kua mamate ʼi ʼatatou ʼu hala, kae ʼaki te ʼofa makehe ʼaia kua kotou toe māʼuʼuli.” (Efe. 2:4, 5) Peʼe tou maʼu te ʼamanaki ʼaē ke tou māʼuʼuli ʼi selō peʼe ʼi te kele, ʼe tou loto fakafetaʼi ʼaupitō ki te manavaʼofa ʼo te ʼAtua pea mo tona ʼofa makehe. ʼE tou loto fakafetaʼi ki te ʼu meʼa fuli ʼaē neʼe fai e Sehova ke feala ai ki te hahaʼi ke natou tokalelei mo ia. ʼI ʼihi temi, ʼe tou felāveʼi mo ni ʼu fihifihia ʼe feala ke fakatupu kovi ki te logotahi ʼo te kōkelekāsio. Kā hoko he ʼu fihifihia fēia, pea ʼe tonu ke tou manatuʼi ia te faʼifaʼitaki ʼa te ʼAtua pea mo tou taupau te tokalelei mo totatou ʼu tehina mo tuagaʼane.

 Tou Ako Mai Te ʼu Faʼifaʼitaki ʼo Apalahamo Pea Mo Isaake

9, 10. Neʼe fakahā feafeaʼi e Apalahamo neʼe ina fia taupau ia te tokalelei mo ʼihi?

⁹ ʼO ʼuhiga mo te pāteliaka ko Apalahamo, ʼe ʼui fēnei ʼi te Tohi-Tapu: “ ‘Neʼe tui ia Apalahamo kiā Sehova, pea neʼe lau te meʼa ʼaia kiā ia ko te faitotonu,’ pea neʼe fakahigoaʼi ai ko te ‘kaumeʼa ʼo Sehova.’ ” (Sake 2:23) Neʼe fakahā e Apalahamo tana tui ʼi tana taupau te tokalelei mo ʼihi. Ohagē lā, ʼi te tuputupu ʼo te ʼu faga manu ʼo Apalahamo, neʼe fefihiʼaki tana ʼu tagata tauhi manu pea mo te ʼu tagata tauhi manu ʼo tona ʼilāmutu ʼaē ko Lote. (Sen. 12:5; 13:7) Ko te puleʼaki lelei pē e tahi ʼaē ke nā femavaeʼaki. ʼE fakatokatoka feafeaʼi anai koa e Apalahamo ia te ʼaluʼaga faigataʼa ʼaia? Neʼe mole ina fia fakaʼaogaʼi tona ʼuhiga ʼulu matuʼa pea mo tana felōgoi lelei ʼaē mo Sehova, moʼo fakatotonu age ki tona ʼilāmutu te meʼa ʼaē ʼe tonu ke ina fai. Kailoa ia, kae neʼe ina fakahā tana fia taupau ia te tokalelei mo tona ʼilāmutu.

¹⁰ Neʼe ʼui fēnei e Apalahamo ki tona ʼilāmutu: “Fakalelei tou loto, ʼaua naʼa ke tuku ke hoholo atu tatā kē pea mo te fekēʼaki ʼo taku ʼu tagata tauhi manu pea mo tau ʼu tagata tauhi manu, heʼe tā tautēhina.” Neʼe toe ʼui fēnei e te pāteliaka: “ ʼE mole tuʼu kātoa mai koa lā te fenua ʼi ʼou muʼa? Fakalelei tou loto, mavae lā koe iā te au. Kapau ʼe ke ʼalu ki te faʼahi hema, pea ʼe au ʼalu anai au ki te faʼahi mataʼu; kae kapau ʼe ke ʼalu ki te faʼahi mataʼu, pea ʼe au ʼalu anai au ki te faʼahi hema.” Neʼe fili e Lote te potu fenua ʼaē ʼe kele lelei, pea neʼe mole ʼita ai ia Apalahamo. (Sen. 13:8-11) ʼE tou ʼiloʼi te mole ʼita ʼo Apalahamo, ʼi tana ʼalu fakavilivili ʼo haofaki mai tona ʼilāmutu ʼaē neʼe puke e te kau fili.—Sen. 14:14-16.

11. Neʼe haga kumi feafeaʼi e Apalahamo ke tokalelei mo te kau Filisitini ʼaē neʼe nonofo ʼi tona ʼu tafaʼaki?

¹¹ Kotou toe fakakaukauʼi age muʼa, pe neʼe feafeaʼi te kumi e Apalahamo te tokalelei mo te kau Filisitini ʼaē neʼe nonofo ʼi tona ʼu tafaʼaki, ʼi te fenua ʼo Kanaane. “Neʼe toʼo fakamālohi” e te kau Filisitini te vai keli ʼaē neʼe keli e te ʼu tagata faifekau ʼo Apalahamo ʼi Pelesepa. Koteā anai kā fai e Apalahamo, ia ia ʼaē ki muʼa atu neʼe ina haofaki tona ʼilāmutu ʼaki tana tauʼi ia te ʼu hau e toko fā ʼaē neʼe natou puke ia Lote? Neʼe mole laga tau ia Apalahamo ke toe liufaki age tona vai keli, kae neʼe nofo fakalogologo ia ʼo ʼuhiga mo te faʼahi ʼaia. ʼAki te temi, neʼe ʼaʼahi e te hau ʼo Filisitini ia Apalahamo ke nā fai he fuakava ʼo te tokalelei. Neʼe fakapapau age e Apalahamo ʼe agalelei anai ki te hōloga ʼo te hau. ʼI tana kua ʼosi fai te fakapapau ʼaia, neʼe palalau age leva ia Apalahamo ki te hau ʼo ʼuhiga mo te vai keli ʼaē neʼe kaihaʼa. Neʼe punamaʼuli te hau ʼi tana logo ki te ʼaluʼaga ʼaia, pea neʼe ina toe liufaki age te vai keli kiā Apalahamo. Pea neʼe hoko atu pē te maʼuli tokalelei ʼo Apalahamo ohagē ko he matāpule ʼi te fenua.—Sen. 21:22-31, 34.

12, 13. (a) Neʼe faʼifaʼitakiʼi feafeaʼi e Isaake ia tana tamai? (b) Neʼe tapuakinaʼi feafeaʼi e Sehova ia Isaake, ʼi tana faiga ʼaē ke ina taupau te tokalelei?

¹² Ko Isaake, te foha ʼo Apalahamo, neʼe toe manako mo ia ki te tokalelei ohagē pē ko tana tamai. ʼE ʼiloga te faʼahi ʼaia ʼi te aga ʼaē neʼe fakahā e Isaake ki te kau Filisitini. ʼI te temi ʼaē neʼe hoge ai te fenua, ko Isaake pea mo tona fāmili neʼe natou mavae mai te koga meʼa kakā ʼi Pele-Laʼai-Loi ʼi Nekepe, ʼo ʼolo ki te telituale kele maʼuli ʼa te kau Filisitini ʼi Kelale. ʼI te koga meʼa ʼaia, neʼe tapuakinaʼi e Sehova ia Isaake, ʼo mahu ai tana ʼu taʼukai pea mo fakalahi tana faga pipi. Neʼe kamata māheheka te kau Filisitini ki ai. Neʼe mole natou loto ke maʼu koloa ia Isaake ohagē pē ko te maʼu koloa ʼo tana tamai, koia neʼe natou toe tanu ia te ʼu vai keli ʼaē neʼe keli e te ʼu tagata faifekau ʼa Apalahamo ʼi te fenua ʼaia. Pea neʼe ʼui leva e te hau ʼo Filisitini kiā Isaake ke ‘ ʼalu kehe iā nātou.’ Neʼe mulimuli pē ia Isaake ki te meʼa ʼaē neʼe ʼui age e te hau moʼo taupau ia te tokalelei.—Sen. 24:62; 26:1, 12-17.

¹³ ʼI te ʼosi mavae ʼo Isaake pea mo tona fāmili mai te koga meʼa ʼaia, neʼe keli e tana ʼu tagata tauhi ovi ia te tahi vai keli. Neʼe lau e te ʼu tagata tauhi ovi Filisitini ʼe ʼa nātou ia te vai keli ʼaia. Ohagē pē ko tana tamai ko Apalahamo, neʼe mole fakafihiʼi e Isaake. Kailoa ia, kae neʼe toe keli e te hahaʼi tagata ʼa Isaake ia te tahi vai keli. Neʼe toe lau e te kau Filisitini ʼe ʼa nātou ia te vai keli ʼaia. Moʼo taupau te tokalelei mo te kau Filisitini, neʼe mavae ai ia Isaake pea mo tona fāmili ki he tahi koga meʼa. Neʼe toe keli ai e tana ʼu tagata faifekau ia te tahi vai keli pea neʼe fakahigoa e Isaake ia te  vai keli ʼaia ko Leopoti. Ki muli age, neʼe mavae ki te fenua kele maʼuli ʼo Pelesepa, ʼaē neʼe tapuakinaʼi ai ia ia e Sehova pea mo ina ʼui fēnei age kiā ia: “ ʼAua naʼa ke mataku, heʼe au nofo mo koe, pea ʼe au tapuakinaʼi anai koe pea mo fakalahi anai tou hākoga ʼuhi ko Apalahamo taku tagata kaugana.”—Sen. 26:17-25.

14. Neʼe fakahā feafeaʼi e Isaake tana gāue ki te tokalelei, ʼi te temi ʼaē neʼe kumi e te hau Filisitini ke ina fai mo ia te fuakava ʼo te tokalelei?

¹⁴ ʼE mahino ia, neʼe feala pē kiā Isaake ke ina tauʼi te kau Filisitini ʼo ʼuhiga mo te fakaʼaogaʼi ʼo te ʼu vai keli fuli ʼaē neʼe keli e tana ʼu tagata faifekau, mai tona ʼaluʼaga ʼaē neʼe lagolago pē Sehova kiā ia. Māʼiapē lā mo te hau Filisitini neʼe ina ʼiloʼi te faʼahi ʼaia. Koia neʼe ʼomai ai te hau pea mo tona ʼu ofisa kiā Isaake ʼi Pelesepa pea mo fai mo ia te fuakava ʼo te tokalelei. Neʼe ʼui fēnei ai e te hau kiā Isaake: “Neʼe matou sisio ʼe nofo ia Sehova mo koe.” Kae moʼo taupau ia te tokalelei, neʼe loto lelei pē ia Isaake ke toe hiki nofoʼaga ke mole fihi mo te hahaʼi ʼo te fenua. ʼI te temi ʼaia, neʼe toe fakahā e Isaake tana gāue ki te tokalelei. ʼE ʼui fēnei ʼi te fakamatala ʼi te Tohi-Tapu: “Neʼe ina fai he taumafa maʼa [tana kau folau] pea neʼe natou kakai pea mo ʼiʼinu. ʼI te māfoatā ake neʼe natou tutuʼuake pea mo natou fefaifakapapauʼaki. Pea hili ʼaia, neʼe tuku age leva e Isaake ke natou ʼolo . . . ʼi te tokalelei.”—Sen. 26:26-31.

Tou Ako Mai Te Faʼifaʼitaki ʼo Sosefo

15. He koʼē neʼe mole kei feala ke felōgoi lelei te ʼu taʼokete ʼo Sosefo mo ia?

¹⁵ Ko Sakopo, te foha ʼo Isaake, neʼe liliu ia ‘ko he tagata agamalū.’ (Sen. 25:27) Ohagē ko te faʼahi ʼaē neʼe tou talanoa kiai ʼi te kamataʼaga, neʼe kumi e Sakopo ke tokalelei mo tona tehina ko Esau. ʼE mahino papau ia, neʼe mulimuli ia Sakopo ki te faʼifaʼitaki ʼo tana tamai ko Isaake, ʼi tana kumi te tokalelei. ʼE feafeaʼi ʼo ʼuhiga mo te ʼu foha ʼo Sakopo, neʼe natou mulimuli koa ki tona faʼifaʼitaki? ʼI tona ʼu foha e toko 12, ko Sosefo ʼaē neʼe ʼofainaʼi lahi e Sakopo. Neʼe fakalogo ʼaki he aga fakaʼapaʼapa ia Sosefo pea neʼe feala ke falala ki ai ia Sakopo. (Sen. 37:2, 14) Kae ko te ʼu taʼokete ʼo Sosefo neʼe natou liliu ʼo māheheka pea neʼe mole kei feala hanatou felōgoi lelei mo ia. ʼI te lahi faʼu ʼo tonatou fehiʼa, neʼe natou fakatau ia Sosefo ke liliu ko he kaugana ʼi Esipito, pea natou kākāʼi leva tanatou tamai ke tui neʼe matehi ia Sosefo e te manu fekai.—Sen. 37:4, 28, 31-33.

16, 17. Neʼe fakahā feafeaʼi e Sosefo tana kumi ʼaē ke tokalelei mo tona ʼu tehina?

¹⁶ Neʼe nofo ia Sehova mo Sosefo. ʼAki te temi, neʼe liliu ia Sosefo ko te ʼuluaki minisi ʼo Esipito, ko te tuʼulaga ʼaia ʼe hoa mai pē kiā Falaone. ʼI te temi ʼaē neʼe kovi ai te hoge ʼi Kanaane, neʼe ʼolo ai te ʼu tehina ʼo Sosefo ʼo fai tokonaki ʼi Esipito, pea neʼe mole natou ʼiloʼi ia ia he neʼe teu Fakaesipito. (Sen. 42:5-7) Neʼe faigafua pē kiā Sosefo hana toe liufaki age ki tona ʼu tehina tanatou agakovi ʼaē kiā ia pea mo tanatou tamai! Neʼe mole lagavaka ia Sosefo kae neʼe ina faigaʼi ke tokalelei mo nātou. ʼI tana mahino lelei ʼaē kua fakahemala moʼoni ia tona ʼu tehina, neʼe ina fakahā ia ia kiā nātou ʼo ina ʼui fēnei: “ ʼAua naʼa kotou lotomamahi peʼe kotou ʼiʼita he neʼe kotou fakatau au ki henī; he neʼe fekauʼi au e te ʼAtua ke au muʼamuʼa iā koutou moʼo haofaki te maʼuli ʼo te hahaʼi.” Pea neʼe fekita ia ki tona ʼu tehina fuli pea mo natou fetāgihi. Sen. 45:1, 5, 15.

¹⁷ ʼI te ʼosi mate ʼaē ʼo tanatou tamai, ia Sakopo, neʼe manatu e te ʼu tehina ʼo Sosefo ʼe lagi feala anai ke lagavaka age ia Sosefo. ʼI tanatou fakahā age kiā ia tonatou mātataku, “neʼe tagi leva ia [Sosefo]” pea neʼe ina toe ʼui fēnei: “Ke ʼaua naʼa kotou tuʼania ki he meʼa. ʼE au taupau anai koutou mo ʼokotou fāmili.” Ko Sosefo, ʼaē neʼe manako ki te tokalelei, neʼe ina “fakafīmālieʼi leva nātou ʼi tana palalau ki ʼonatou loto.”—Sen. 50:15-21.

“Neʼe Tohi Ia Moʼo Akoʼi ʼo Tātou”

18, 19. (a) Koteā ʼaē neʼe tou ako mai te ʼu faʼifaʼitaki ʼaē neʼe tou talanoa ki ai ʼi te ʼalatike ʼaenī? (b) Koteā ʼaē ʼe tou vakaʼi anai ʼi te ʼalatike ʼaē kā hoa mai?

¹⁸ Neʼe tohi fēnei e Paulo: “Ko meʼa fuli ʼaē neʼe tohi ʼi te temi muʼa, neʼe tohi ia moʼo akoʼi ʼo tātou, koteʼuhi ke tou maʼu te ʼamanaki ʼaki tatatou faʼa kātaki pea mo te fakalotofīmālie ʼaē ʼe haʼu mai te Tohi-Tapu.” (Loma 15:4) Koteā ʼaē ʼe tou ako mai te faʼifaʼitaki lahi ʼo Sehova, ʼo toe fēia pē mo te ʼu faʼifaʼitaki ʼo Apalahamo, mo Isaake, mo Sakopo pea mo Sosefo?

¹⁹ Kapau ʼe tou fakakaukauʼi ia meʼa fuli ʼaē neʼe fai e Sehova ke feala ai ke tou liliu ko hona ʼu  kaumeʼa, pea ʼe tou loto anai ke tou fai ia meʼa fuli moʼo taupau te tokalelei mo te hahaʼi. Ko te ʼu faʼifaʼitaki ʼo Apalahamo, mo Isaake, mo Sakopo, pea mo Sosefo ʼe natou fakahā mai ʼe feala ki te ʼu mātuʼa ke natou tuku he faʼifaʼitaki lelei ki tanatou ʼu fānau. Tahi ʼaē, ko te ʼu fakamatala ʼaia ʼe natou toe fakahā mai ʼe tapuakina e Sehova te ʼu faiga ʼo te hahaʼi ʼaē ʼe natou fia taupau ia te tokalelei. ʼE mole tou punamaʼuli ai ki te ʼui ʼaē e Paulo ko Sehova “ia te ʼAtua ʼaē ʼe ina foaki te tokalelei”! (Lau ia Loma 15:33; 16:20.) ʼE tou vakaʼi anai ʼi te ʼalatike ʼaē ʼe hoa mai pe koʼē neʼe fakamaʼuhigaʼi e Paulo te ʼaoga ʼaē ke tou haga kumi ia te tokalelei pea mo feafeaʼi hatatou gāue ki te tokalelei.

Koteā ʼAē Neʼe Kotou Ako?

• ʼI muʼa ʼo tana felāveʼi mo Esau, koteā ʼaē neʼe fai e Sakopo ʼi tana haga kumi ʼaē ke nā tokalelei?

• Neʼe malave feafeaʼi kiā koutou te ʼu meʼa ʼaē neʼe fai e Sehova ke feala ai ke tokalelei te hahaʼi fuli pea mo ia?

• Koteā ʼaē ʼe kotou ako mai te ʼu faʼifaʼitaki ʼo Apalahamo, mo Isaake, mo Sakopo pea mo Sosefo ʼi tanatou gāue ki te tokalelei?

[ʼU fehuʼi ʼo te ako]

[Paki ʼo te pāsina 19]

Koteā te faʼahi ʼaē ʼe maʼuhiga age neʼe fai e Sakopo ʼi tana faiga ʼaē ke tokalelei mo Esau?