KAPITE ʼULUAKI
Ko Ai Te ʼAtua?
1, 2. Kotea ia te ʼu fehuʼi ʼae ʼe tou tau fai?
ʼE LAHI te ʼu fehuʼi ʼe fai e te ʼu fanau. Pea ka tou tali ki ʼanatou fehuʼi, ʼe hoko atu pe tanatou faifehuʼi mai, ʼo natou ui mai: “Kaʼe he koʼe ʼe feia?” Logo la kua tou tali ki ai, kaʼe ʼe toe hoko atu pe tanatou fia iloʼi meʼa fuli.
2 Ko tatou fuli ʼe tou fai ni fehuʼi. Ohage la ko te ʼu fehuʼi ʼaeni: “Kotea anai ka au kai? Kotea anai te mutuʼi meʼa ka au tui? Kotea ʼae ka au alu ʼo toʼo ʼi te koloa?” Pea ʼe tou toe fai foki ni fehuʼi ʼo ʼuhiga mo te maʼuli pea mo te ka haʼu. Kaʼe, kapau ʼe mole tou maʼu te ʼu tali ʼo te ʼu fehuʼi ʼaia, ʼi ʼihi temi ʼe mole hoko atu tatatou kumi ʼona tali.
3. ʼI te manatu ʼa te tokolahi, he koʼe ʼe mole feala ke natou maʼu te ʼu tali ki ʼanatou fehuʼi?
3 ʼE tou maʼu koa ʼi te Tohi-Tapu te ʼu tali ki te ʼu fehuʼi maʼuhiga ʼae ʼe tou fai? ʼI te manatu ʼa te tokolahi ʼe feala pe ia, kaʼe ko te Tohi-Tapu ʼe faigataʼa tanatou mahino ki ai. ʼI tanatou manatu, ʼe gata pe ki te kau faiako peʼe ko te kau takitaki lotu, ʼe natou lava tali ki te ʼu fehuʼi ʼaia. Pea ko ʼihi ʼe natou ufiufi ʼi tanatou mole iloʼi te tali ki te ʼu fehuʼi ʼaia. Kaʼe kotea tau ia manatu?
4, 5. Ko te ʼu fehuʼi fea ʼae ʼe ke fia mahino ki ai? He koʼe ʼe tonu ke ke haga kumi ʼona tali?
4 ʼE lagi ke fia iloʼi te ʼu tali ʼo te ʼu fehuʼi ʼaeni: Kotea ia te ʼuhiga ʼo toku maʼuli? Kotea ʼe hoko anai moka au mate? ʼE feafeaʼi te ʼAtua? Neʼe ui fenei e Sesu, te Tagata Faiakonaki iloa: “Kotou haga kole, pea ʼe foaki atu anai. Kotou haga kumi, pea ʼe kotou maʼu anai. Kotou haga tukituki, pea ʼe avahi atu anai.” (Mateo 7:7) Koia, ke ke haga kumi ʼo kaku ki tau maʼu te ʼu tali ki ʼau fehuʼi.
Taaga Lea 2:1-5) Pea ʼe mole faigataʼa anai tau mahino ki ai. ʼE ke maʼu ai anai te fiafia mo he ʼamanaki taulekaleka ki te ka haʼu, ʼi te ʼu faʼahi ʼae ka ke ako. Tou vakaʼi he fehuʼi ʼe tau fai e te tokolahi.
5 ʼEi, kapau ʼe ke ‘haga kumi,’ ʼe ke maʼu anai te ʼu tali ʼi te Tohi-Tapu. (ʼE TOKAGA KOA TE ʼATUA KIA TATOU?
6. He koʼe ʼe ui e ʼihi hahaʼi ʼe mole tokaga te ʼAtua kia tatou?
6 ʼI te manatu ʼa te tokolahi, ko te ʼAtua ʼe mole tokaga ia kia tatou. Ka na pau la ʼe tokaga moʼoni te ʼAtua ki te tagata, ka na ʼaua la ʼe mole feia te malamanei. Kotea tona tupuʼaga? Koteʼuhi ʼi te malamanei katoa, ʼe tou sisio ai ki te ʼu tau, mo te fehiʼa pea mo te mamahi. Pea ʼe tau te tagata mo te mahaki, mo maʼuli mamahi pea mo mate. Koia, ʼe feuiʼaki fenei ai e niʼihi: ‘Ka na pau la ʼe tokaga te ʼAtua kia tatou, he koʼe ʼe mole ina fakagata te ʼu mamahi fuli ʼaia?’
7. (1) Kotea ʼae ʼe akoʼi e te kau takitaki lotu ki te hahaʼi ʼo ʼuhiga mo te ʼAtua? (2) He koʼe ʼe mole tonu ke tou tukugakoviʼi te ʼAtua moka hoko he aluʼaga fakalotomamahi?
7 ʼI ʼihi temi, ʼe akoʼi e te kau takitaki lotu ki te hahaʼi, ko te ʼAtua ʼe agakovi. Ka hoko he tuʼutamaki, ʼe natou ui ʼe ko te finegalo ʼo te ʼAtua. ʼAki te ʼu palalau ʼaia, ʼe natou tukugakoviʼi ai te ʼAtua. Kaʼe, ʼe fakaha ʼi te Tohi-Tapu ʼe mole ko te ʼAtua ia te tupuʼaga ʼo te ʼu mamahi. Ia Sakopo 1:13, ʼe fakaha mai ai ʼe mole ʼahiʼahiʼi e te ʼAtua he tahi ʼaki ni meʼa ʼe kovi. ʼE ui fenei ai: “Moka ʼahiʼahiʼi he tahi, ʼaua naʼa ina ui fenei: ‘ ʼE lolotoga ʼahiʼahiʼi au e te ʼAtua.’ Koteʼuhi ʼe mole feala ke ʼahiʼahiʼi te ʼAtua ʼaki he ʼu meʼa ʼe kovi, pea ʼe mole ina ʼahiʼahiʼi he tahi ʼaki he ʼu meʼa ʼe kovi.” Logo la heʼeki fakagata e te ʼAtua te ʼu mamahi, kaʼe ʼe mole fakaʼuhiga leva ʼe ko ia te tupuʼaga ʼo te ’u mamahi ʼaia. (Lau ia Sopo 34:10-12.) Tou vakaʼi he faʼifaʼitaki.
8, 9. Ka tou tau mo ni fihifihia, he koʼe ʼe mole tonu ke tou tukugakoviʼi te ʼAtua? Tuku mai he faʼifaʼitaki.
Luka 15:11-13) Ko ʼihi hahaʼi neʼe natou filifili ke natou talagataʼa ki te ʼAtua pea ke natou fai te ʼu meʼa ʼae ʼe kovi. Pea ohage pe ko te tamai ʼae neʼe tou talanoa ki ai, ʼe tuku e te ʼAtua ke fai e te hahaʼi te ʼu meʼa ʼae ʼe natou loto ki ai. Pea ka hoko he aluʼaga fakalotomamahi, ʼe tonu ke tou manatuʼi ʼe mole ko te ʼAtua ia te tupuʼaga ʼo te aluʼaga ʼaia. Koia, ʼaua naʼa tou tukugakoviʼi te ʼAtua.
8 Tou toʼo he faʼifaʼitaki. Ohage la, ko he tama tupulaga ʼe kei nofo mo ʼana matuʼā. ʼE ʼofa mamahi tana tamai ia ia pea ʼe tokoni ki ai ke ina toʼo he ʼu tonu ʼe lelei. Pea ʼi te tahi ʼaho, neʼe mole kei fia fakalogo ki tana tamai pea mavae ʼi te loto fale. Neʼe ina fai leva he ʼu aga ʼe kovi ʼo tau ai mo he ʼu fihifihia. ʼI tau manatu la, ko te hala koa ʼa te tamai? ʼE ke tukugakoviʼi koa te tamai ʼuhi he neʼe ina tuku ke mavae tona foha, ʼo tau ai mo te ’u fihifihia? Kailoa ia. (9 He koʼe heʼeki fakagata e te ʼAtua te ʼu mamahi? He ʼe ʼi ai tona tupuʼaga lelei. ʼI te Kapite 11, ʼe tou ako ai anai pe kotea ʼae ʼe ui ʼi te Tohi-Tapu ʼo ʼuhiga mo te faʼahi ʼaia. Kaʼe, ʼe tou tui papau ʼe ʼofa te ʼAtua ia tatou pea ʼe mole ko ia te tupuʼaga ʼo ʼotatou fihifihia. ’I tona fakahagatonu, ʼe ko Ia tokotahi pe ʼe feala ke ina fakatokatoka.—Esaia 33:2.
10. He koʼe ʼe tou tui papau ʼe fakagata anai e te ʼAtua te agakovi?
10 Ko te ʼAtua ʼe maʼoniʼoni. (Esaia 6:3) Ko te ʼu meʼa fuli ʼe ina fai ʼe maʼa mo lelei. Koia ʼae feala ai ke tou falala kia te ia kaʼe mole ki te tagata. Kotea tona tupuʼaga? ʼI ʼihi temi, ʼe fai e te tagata ni meʼa ʼe kovi. Maʼia pe la mo te tagata faipolitike ʼae ʼe gaue fakahagatonu, ʼe mole ina maʼu te malohi moʼo pulihi te ʼu agakovi fuli ʼe fai e te hahaʼi. ʼE mole he tahi ʼe malohi age ʼi te ʼAtua. ʼE feala ki te ʼAtua hana fakagata te ʼu agakovi fuli pea ʼe ina fakahoko anai. ʼEi, ʼe ina pulihi anai ʼo talu ai.—Lau ia Pesalemo 37:9-11.
KOTEA ʼAE ʼE LOGOʼI E TE ʼATUA MOKA MAʼULI MAMAHI TE HAHAʼI?
11. Kotea ʼae ʼe logoʼi e te ʼAtua moka sio mai ʼe ke maʼuli mamahi?
11 Kotea ʼae ʼe logoʼi e te ʼAtua moka sio ki te ʼu aluʼaga ʼae ʼe hoko ʼi te malamanei peʼe moka ke maʼuli mamahi? ʼE fakaha ʼi te Tohi-Tapu ko te ʼAtua ʼe “ofa . . . ki te faitotonu.” (Pesalemo 37:28) Koia, ʼe tokagaʼi e Sehova te ʼu meʼa ʼae ʼe lelei mo ʼae ʼe kovi. Pea ʼe fehiʼa moka sio ʼae ki te maʼuli mamahi ʼa te hahaʼi. ʼE ui ʼi te Tohi-Tapu “nee mamahi osi tona loto” ʼi tana sio ki te kua lahi ʼaupito ʼo te agakovi ʼi te kele ʼi te temi muʼa. (Senesi 6:5, 6) ʼE mole heʼeki fetogi te ʼAtua. (Malakia 3:6) ʼE ui ʼi te Tohi-Tapu ʼe tokaga moʼoni te ʼAtua kia koe.—Lau ia 1 Petelo 5:7.
ʼE fakaha ʼi te Tohi-Tapu ko Sehova ʼe fonu ʼi te ʼofa pea ʼe ko te Tupuʼaga ʼo te ʼatulaulau
12, 13. (1) He koʼe ʼe tou ʼoʼofa ʼi te hahaʼi? Pea kotea ʼe tou logoʼi moka tou sisio ki te maʼuli mamahi ʼa te hahaʼi? (2) He koʼe ʼe tou tui papau ʼe fakagata anai e te ʼAtua te ʼu mamahi fuli mo te ʼu aga ʼe mole faitotonu?
12 ʼE toe ui ʼi te Tohi-Tapu neʼe fakatupu tatou e te ʼAtua ʼo mulimuli ki tona pāki. (Senesi 1:26) Ko tona fakaʼuhiga neʼe ina fakatupu tatou ʼaki te ʼu kalitate ʼae ʼe ina maʼu. Koia, ʼe mamahi tou loto ʼi tau sio ki te maʼuli mamahi ʼa te hahaʼi, kaʼe ʼe toe lahi age la te lotomamahi ʼa te ʼAtua ʼi tana sio ki te ʼu faʼahi ʼaia. E feafeaʼi hatatou iloʼi te faʼahi ʼaia?
13 ʼE fakaha ʼi te Tohi-Tapu “ko te ʼAtua ʼe ko te ʼofa.” (1 Soane 4:8) Neʼe ina fai ia meʼa fuli ʼuhi ko tona ʼofa. Koia, ʼe tou maʼu te ʼofa koteʼuhi ʼe ʼofa te ʼAtua. Ohage la, ka na pau la ʼe ke maʼu te malohi ʼae moʼo fakagata te ʼu mamahi mo te ʼu aga ʼe mole faitotonu, ʼe ke fakahoko anai koa? ʼEi, koteʼuhi ʼe ke ʼofa ki te hahaʼi. Kaʼe ʼe feafeaʼi ʼo ʼuhiga mo te ʼAtua? ʼE ina maʼu te malohi pea ʼe ina fakagata anai te ʼu mamahi fuli mo te ʼu aga ʼe mole faitotonu, koteʼuhi ʼe ʼofa ia tatou. ʼE mahino papau ia, ʼe hoko moʼoni anai te ʼu fakapapau ʼa te ʼAtua ʼae ʼe tuʼu ʼi te kamataʼaga ʼo te tohi ʼaeni. Kaʼe, ʼe tonu ke ke iloʼi lelei age te ʼAtua, ke feala hau tui ki ʼana fakapapau.
ʼE LOTO E TE ʼATUA KE KE ILOʼI IA IA
Kapau ʼe ke fia kaumeʼa mo he tahi, ʼe ke fakaha ki ai tou higoa. ʼI te Tohi-Tapu ʼe fakaha mai ai e te ʼAtua tona huafa
14. Ko ai te huafa ʼo te ʼAtua? He koʼe ʼe tonu ke tou fakaʼaogaʼi te huafa ʼo te ʼAtua?
14 Kapau ʼe ke fia kaumeʼa mo he tahi, kotea te ʼuluaki faʼahi ʼae ka ke fakaha age ki ai? Ko tou higoa. Kaʼe ʼe feafeaʼi ʼo ʼuhiga mo te ʼAtua? ʼE ʼi ai koa hona huafa? ʼE lahi te ʼu lotu ʼe natou ui ko tona huafa ko ʼAtua peʼe ko ʼAliki. Kaʼe ʼe mole moʼoni te manatu ʼaia. ʼE ko he ʼu higoa fakatuʼulaga, ohage ko te “hau” peʼe “pelesita.” ʼE fakaha mai e te ʼAtua ko tona huafa ko Sehova. ʼE ui fenei ia Pesalemo 83:18, MN: “Ke iloʼi e te hahaʼi ia koe, ʼae ko tou huafa ko Sehova, ko koe tokotahi pe, te Maʼoluga ʼAupito ʼi te kele katoa.” Neʼe tuʼa lauʼi afe te fakaʼaogaʼi e te kau tagata faitohi ʼo te Tohi-Tapu ia te huafa ʼo te ʼAtua. Koia, ʼe loto e Sehova ke ke iloʼi tona huafa pea ke ke fakaʼaogaʼi. ʼE ina fakaha kia koe tona huafa ke ke liliu ko hona kaumeʼa.
15. Kotea te fakaʼuhiga ʼo te huafa ʼo te ʼAtua?
15 ʼE ʼi ai te fakaʼuhiga ʼo te huafa ʼo te ʼAtua, ia Sehova. ʼE fakaʼuhiga fenei: ʼE ina fakahoko ʼana fakatuʼutuʼu pea mo ʼana fakapapau fuli. ʼE mole *
he meʼa ʼe feala ke ina taʼofi ia ia. ʼE ko Sehova tokotahi pe ʼe feala ke ina fua te huafa ʼaia.16, 17. He koʼe ʼe ui ko Sehova (1) ko “te Mafimafi”? (2) ko te “Hau ʼae ʼe heʼe gata”? (3) ko te “Tupuʼaga”?
16 Ohage ko tatatou vakaʼi ki muʼa atu, ʼe ui fenei ia Pesalemo 83:18, MN ʼo ʼuhiga mo Sehova: “Ko koe tokotahi pe, te Maʼoluga ʼAupito.” ʼE toe ui fenei ia Fakaha 15:3: “Sehova ʼAtua, te Mafimafi, ʼe lahi mo fakaofoofo ʼau gaue. Ko koe te Hau ʼae ʼe heʼe gata, pea ʼe faitotonu mo moʼoni ʼou ala.” Kotea te fakaʼuhiga ʼo te ui ʼae ko ia ko “te Mafimafi”? Ko tona fakaʼuhiga ko Sehova pe ʼae ʼe malohi tokotahi age ʼi te ʼatulaulau. Pea ko te ui ʼae ko ia ko te “Hau ʼae ʼe heʼe gata,” ko tona fakaʼuhiga ʼe mole ʼi ai hona kamataʼaga. ʼE fakamahino ia Pesalemo 90:2 ʼe ʼAtua ia talu mai ni temi ʼe mole iloʼi hona gataʼaga, ʼo aʼu ki he ʼu temi ʼe mole iloʼi anai hona gataʼaga. ʼE mole koa la ko he aluʼaga fakaofoofo ʼaia?!
17 ʼE ko totatou Tupuʼaga pe ʼe tahi ko Sehova. ʼE ui fenei ia Fakaha 4:11: “ ʼE tuha mo koe, Sehova tomatou ʼAtua, ke ke maʼu te kololia, mo te fakaʼapaʼapa pea mo te malohi, he neʼe ke fakatupu ia meʼa fuli. Neʼe fakatupu ia meʼa fuli ʼuhi ko tou finegalo.” He koʼe ʼe ui ko ia ko te “Tupuʼaga”? He neʼe fakatupu e Sehova ia meʼa fuli. Ohage la ko te kau ʼaselo, mo te ʼu fetuʼu, mo te ʼu fuaʼi ʼakau, mo te ʼu manu pea mo ʼihi atu meʼa.
ʼE FEALA KOA KE KE KAUMEʼA MO SEHOVA?
18. He koʼe ʼe manatu e ʼihi ʼe mole feala ke tou kaumeʼa mo te ʼAtua? Kaʼe kotea ʼae ʼe ui ʼi te Tohi-Tapu?
18 Ka iloʼi e niʼihi te ʼu kalitate ʼo Sehova, ʼe natou tuʼania mo feuiʼaki fenei: ‘ ʼE malohi ia te ʼAtua, mo maʼoluga fau pea ʼe mamaʼo ia mo tatou, ko ai ia au ke tokaga mai?’ Kaʼe ʼe loto koa e te ʼAtua ke ke maʼu te faʼahiga manatu ʼaia? Kailoa. ʼE fia kaumeʼa mo koe. Pea ʼe fia nofo ovi ia koe. ʼE ui ʼi te Tohi-Tapu ko te ʼAtua “ ʼe mole mamaʼo ia tatou takitokotahi.” (Gaue 17:27) Pea ʼe ina loto ke ke fakaovi age kia te ia. Kapau ʼe ke fai te faʼahi ʼaia, ʼe fakapapau atu ‘ ʼe fakaovi atu anai kia koe.’—Sakopo 4:8.
19. (1) ʼE feafeaʼi hau liliu ko he kaumeʼa ʼo te ʼAtua? (2) Ko te ʼu kalitate fea ʼo Sehova ʼae ʼe ke leleiʼia?
19 ʼE feafeaʼi hau liliu ko he kaumeʼa ʼo te ʼAtua? Neʼe ui fenei e Sesu: “Koʼeni ia te fakaʼuhiga ʼo te maʼuli heʼe gata, ke natou ako ke natou iloʼi ia koe, te ʼAtua moʼoni pe ʼe tahi pea mo ia ʼae neʼe ke fekauʼi mai, ia Sesu Kilisito.” (Soane 17:3) Koia, haga ako ke ke iloʼi ia Sehova mo Sesu. Pea ʼe ke maʼu anai te maʼuli heʼe gata. Ohage la, neʼe kua tou akoʼi “ko te ʼAtua ʼe ko te ʼofa.” (1 Soane 4:16) Kaʼe, ʼe toe ʼi ai ʼona tahi atu ʼu kalitate. ʼE ui ʼi te Tohi-Tapu ko Sehova ʼe “manavaʼofa, pea mo agaʼofa, tuai ʼi te ita pea mo mahu ʼi te lotoʼofa pea mo te moʼoni.” (Ekesote 34:6, MN ) Ko Sehova ʼe “agalelei pea mo fakamolemole gafua.” (Pesalemo 86:5, MN ) Ko te ʼAtua ʼe kataki fualoa pea ʼe agatonu. (2 Petelo 3:9; Fakaha 15:4) ʼEi, ʼi tau lau te Tohi-Tapu, ʼe lahi anai te ʼu faʼahi ʼe ke iloʼi ʼo ʼuhiga mo te ʼAtua pea mo ʼona kalitate.
20-22. (1) ʼE feafeaʼi hau liliu ko he kaumeʼa ʼo te ʼAtua logo la ʼe mole ke sio ki ai? (2) Kotea ʼe tonu ke ke fai mo kapau ʼe loto e niʼihi ke ke taʼofi tau ako te Tohi-Tapu?
Soane 1:18; 4:24; 1 Timoteo 1:17) ʼI tau lau te Tohi-Tapu, ʼe ke ako ai ke ke iloʼi lelei age ia Ia. (Pesalemo 27:4; Loma 1:20) Pea ʼi tau iloʼi lelei age ia ia, ʼe tuputupu ai anai tou ʼofa kia te ia pea ʼe malohi ai takolua fakakaumeʼa.
20 ʼE feafeaʼi hau liliu ko he kaumeʼa ʼo te ʼAtua logo la ʼe mole ke sio ki ai? (ʼE ʼofa te tamai ki ʼana fanau kaʼe ʼe toe lahi age te ʼofa ʼo tatatou Tamai ʼae ʼi selo ia tatou
21 ʼE ke mahino ai anai ko Sehova ʼe ko tatatou Tamai. (Mateo 6:9) Neʼe ina foaki mai te maʼuli pea ʼe ina loto ke tou maʼu te maʼuli ʼae ʼe lelei tokotahi. Ohage pe ko te ʼu tamai fuli ʼe fonu ʼi te ʼofa, ʼe ko te faʼahi ʼaia ʼe natou fakaʼamu ke maʼu e ʼanatou fanau. (Pesalemo 36:10) ʼEi, ʼe fakaha mai ʼi te Tohi-Tapu ʼe feala ke ke liliu ko he kaumeʼa ʼo Sehova. (Sakopo 2:23) ʼE loto e Sehova, te Tupuʼaga ʼo te ʼatulaulau, ke kolua kaumeʼa. ʼI meʼa fakafiafia leva.
22 ʼE lagi loto e niʼihi ke ke taʼofi tau ako te Tohi-Tapu. ʼE lagi natou tuʼania naʼa ke fetogi lotu. Kaʼe ʼaua naʼa ke tuku he tahi ke ina taʼofi tau fia liliu ko te kaumeʼa ʼo te ʼAtua. Ko Sehova ʼe ko tou Kaumeʼa lelei pe ʼaia, ʼe feala ke ke maʼu.
23, 24. (1) He koʼe ʼe tonu ke ke haga fai ni fehuʼi? (2) Kotea ʼae ka tou talanoa anai ki ai ʼi te kapite ka hoa mai?
23 ʼE ʼi ai anai te ʼu faʼahi ʼi te Tohi-Tapu ʼe mole ke mahino lelei ki ai. ʼAua naʼa ke ufiufi ʼi te fai ʼo he ʼu fehuʼi peʼe kole tokoni. Neʼe ui e Sesu ʼe tonu ke tou agavaivai, ohage ko te ʼu fanau liliki. (Mateo 18:2-4) Pea ʼe lahi te ʼu fehuʼi ʼe natou fai. ʼE loto e te ʼAtua ke ke maʼu te ʼu tali ki ʼau fehuʼi. Koia, ako fakamalotoloto te Tohi-Tapu ke ke iloʼi pe ʼe ko te moʼoni ʼae ʼe ke ako.—Lau ia Gaue 17:11.
24 tau ako te Tohi-Tapu, ʼe ke ako ai ke ke iloʼi lelei age ia Sehova. ʼI te kapite ʼae ka hoa mai, ʼe tou talanoa ai anai pe koʼe ʼe mole tatau te Tohi-Tapu mo ʼihi tohi.
^ pal. 15 Kapau ʼe mole maʼu te huafa ʼo Sehova ʼi tau Tohi-Tapu peʼe ke fia iloʼi he tahi age ʼu fakamahino ʼo ʼuhiga mo te fakaʼuhiga ʼo tona huafa pea mo tona faʼahiga puʼaki, vakaʼi te Fakamahino 1 ʼi te pasina 207.