NE’E hoki hili ta’u e 500 tupu ki te ma’uli ’o te polofeta ko Taniela pea hoki tupu ia Sesu. Kae ne’e fakahā e Sehova kiā Taniela te ’u faka’iloga mo’o ’ilo’i te temi ’aē ka fakanofo ai e te laumālie ma’oni’oni ia Sesu, ko te Mesia pe’e ko Kilisito. Ne’e fakakikite fēnei e Taniela “’E tonu ke ke ’ilo’i pea mo ke mahino, talu mai te palalau ’aē ke toe fakafo’ou pea mo toe laga ia Selusalemi ’o a’u kiā Mesia ’aē ko te Takitaki, ’e ’i ai anai vāha’a e fitu, pea mo vāha’a e onogofulu-ma-lua.”—Taniela 9:25.

Ke feala hatatou ’ilo’i te temi ’aē ka ha’u ai te Mesia, ’e tonu mu’a ke tou ’ilo’i pe ne’e kamata ’anafea te temi ’aia ’o a’u kiā Mesia. ’E ’ui ’i te lea faka polofea ’e kamata “talu mai te palalau ’aē ke toe fakafo’ou pea mo toe laga ia Selusalemi.” Ko ’anafea ’aē ne’e fai ai “te palalau” ’aia? ’I te tohi ’o Nehemia, ne’e fai te palalau ’aē ke toe fakafo’ou te ’u kaupā ’o Selusalemi “’i te ’uafulu ta’u ’o te nofo hau ’a Atasease.” (Nehemia 2:1, 5-8) ’E fakamo’oni e te ’u tagata fai fakamatala hisitolia ne’e fakanofo hau ia Atasease ’i te ta’u 474 ’o totatou temi. Koia, ’i te ta’u 455 ’i mu’a ’o totatou temi ne’e ko te 20 ta’u ’aia ’o tana nofo hau. Kua tou ’ilo’i leva ia te kamata’aga mai ’o te lea faka polofeta ’a Taniela ’o ’uhiga mo te Mesia, ne’e ko te ta’u 455 ’i mu’a ’o totatou temi.

Ne’e fakahā e Taniela pe’e ko temi anai e fia ’o a’u ki te ha’u ’a te “Mesia ’aē ko te Takitaki.” ’E talanoa te lea faka polofeta kiā “vāha’a e fitu, pea mo vāha’a e onogofulu-ma-lua”—’o fakatahi’i ko vāha’a e 69. E feafea’i te loaloaga ’o te ’u temi ’aia? ’E lahi te ’u Tohi-Tapu, ’e nātou ’ui ’e mole ko he ’u vāha’a mo’oni e fitu, kae ko te ’u vāha’a ta’u. Ko te vāha’a takitahi ’e ko ta’u e fitu. Ko te kau Sutea ’o te temi mu’a ne’e kua nātou māhani ki te ’u vāha’a ta’u, pe’e ko te vaha’ā e tahi ’e ko ta’u e fitu. Ohage la, ne’e nātou fai he ta’u faka Sapato ’i te fitu ta’u fuli. (Ekesote 23:10, 11) Koia, ko te ’u vāha’a e 69 ’o te lea faka polofeta, ’e ko te ’u ta’u e 7 takitahi, ’o fakatahi ko ta’u e 483.

’I te temi leva ’aenī, kapau ’e tou lau ’o kamata mai te ta’u 455 ’i mu’a ’o totatou temi, ’o lau hoholo ke ’osi te ’u ta’u ’aē e 483, ’e a’u ki te ta’u 29 ’o totatou temi. Ne’e ko te ta’u tonu ’aia ’aē ne’e papitema ai Sesu, ’o liliu ko te Mesia!* (Luka 3:1, 2, 21, 22) ’E ko he fakahoko fakatalakitupua ’aia ’o te lea faka polofeta ’o te Tohi-Tapu.

*  Talu mai te ta’u 455 ’i mu’a ’o totatou temi ’o a’u ki te ta’u 1 ’i mu’a ’o totatou temi, ’e ko ta’u e 454. Talu mai te ta’u 1 ’i mu’a ’o totatou temi ’o a’u ki te ta’u 1 ’o totatou temi, ’e ko te ta’u kātoa (’e mole ’i ai he ta’u selo). Pea talu mai te ta’u 1 ’o totatou temi ’o a’u ki te ta’u 29 ’o totatou temi, ’e ko ta’u e 28. Tou fakatahi’i te ’u ta’u ’aia e tolu ’e tou ma’u ko ta’u e 483. Ne’e “to’o” Sesu ’i te temi ’aē ne’e mate ai ’i te ta’u 33 ’o totatou temi, lolotoga te 70 vāha’a ta’u. (Taniela 9:24, 26) Vaka’i te kapite 11 ’o te tohi Koutou Tokaga’i Te Lea Faka Polofeta ’a Taniela!, pea mo te Lua Tohi Étude perspicace des Écritures, ’i te pasina 995 ki te 997. Ne’e tā te ’u tohi ’aia e te kau Fakamo’oni ’a Sehova.

TE ’U “VĀHA’A E FITUGOFULU”

Te ’u ta’u e 490
vāha’a e 7 (ko ta’u e 49)		vāha’a e 62 (ko ta’u e 434) ←’I MU’A ’O TOTATOU TEMI | ’O TOTATOU TEMI→	vāha’a e 1 (ko ta’u e 7)
455 “Te palalau ’aē ke toe fakafo’ou…ia Selusalemi”	406 Te toe laga ’o Selusalemi	29 Te ha’u ’a te Mesia	33 Te “to’o” ’a te Mesia	36 Te faka’osi ’o te ’u “vāha’a e fitugofulu”

← Vaka’i te pasina ’o te kāpite