’E KOUTOU fia kaume’a mo ai? ’E mahino ia ’e koutou fia fakatahi anai mo he tahi ’e tatau takotou ’u manatu, mo te ’u me’a ’aē ’e koutou lelei’ia pea mo te ’u me’a ’aē ’e ma’uhiga kiā koutou. Pea ’e koutou fia kaume’a anai mo he tahi ’e ina ma’u he ’u kalitātē lelei, ohage ko te agatonu pea mo te agalelei.

² ’I te hisitolia, ne’e filifili e te ’Atua he ’u haha’i ke liliu ko tona ’u kaume’a. Ohage la, ne’e fakahigoa’i e Sehova ia Apalahamo ko tona kaume’a. (Isaia 41:8; Sakopo 2:23) Ne’e ’ui e te ’Atua ’o ’uhiga mo Tavite ko “he tagata ’e lelei’ia e [tona] loto” he ne’e ko te fa’ahiga tagata ’aia ’aē ne’e ’ofa ai Sehova. (Gaue 13:22, MN) Pea ne’e “lelei’ia ’aupito” e Sehova ia te polofeta ko Taniela.—Taniela 9:23.

³ He ko’e ne’e fakakaume’a ia Sehova mo Apalahamo, mo Tavite, pea mo Taniela? Ne’e ina ’ui fēnei kiā Apalahamo: “Ne’e ke fakalogo ki toku le’o.” (Senesi 22:18) Koia ’e fakakaume’a ia Sehova mo nātou ’aē ’e nātou agavaivai, ’o fakalogo ki te ’u me’a ’aē ’e ina kole age kiā nātou. Ne’e ina ’ui fēnei ki te kau Iselaele: “Koutou fakalogo ki toku le’o, pea ’e au liliu mo’oni anai ko tokotou ’Atua, pea ko koutou ’e koutou liliu anai ko taku haha’i.” (Selemia 7:23) Kapau ’e koutou fakalogo kiā Sehova, pea ’e koutou lava liliu mo koutou ko tona ’u kaume’a!

’E FAKALOTO MĀLOHI’I E SEHOVA TONA ’U KAUME’A

⁴ Koutou fakakaukau’i age mu’a te ’u lelei ’aē ’o te fakakaume’a mo te ’Atua. ’E ’ui ’i te Tohi-Tapu ko Sehova ’e ina kumi te ’u faigamālie “ke ina fakahā tona mālohi kiā nātou ’aē ’e kātoa tonatou loto kiā te ia.” (2 Fakamatala 16:9) ’E lava fakahā feafea’i e Sehova tona mālohi ’aia ’o ’uhiga mo koutou? ’E tou lau fēnei iā Pesalemo 32:8: “[Ko au Sehova] ’e au fakaliliu anai koe ke ke fakasiosio poto pea mo au ako’i anai koe ’i te ala ’aē ’e tonu ke ke ha’ele ai. ’E au foaki atu anai he ’u tokoni, ’o au le’ole’o koe.”

⁵ ’E malave loto te fa’ahiga tokaga ’aia ’a Sehova! ’E ina foaki atu anai te takitaki ’aē ’e ’aoga kiā koutou pea mo ina le’ole’o anai koutou ’i takotou mulimuli ki tana takitaki. ’E fia tokoni atu te ’Atua ke koutou lava kātaki’i tokotou ’u faigata’a’ia pea mo tokotou ’u ’ahi’ahi. (Pesalemo 55:22) Koia, kapau ’e koutou tauhi kiā Sehova ’aki he loto kātoa, ’e feala ke koutou tui papau ohage ko te tagata fai pesalemo, ’aē ne’e ina ’ui fēnei: “Kua au tuku ia Sehova ’i ’oku mu’a tu’uma’u pe. ’E mole au tūkia anai, he’e nofo ’i toku to’omata’u.” (Pesalemo 16:8; 63:8) Ei ’e feala ke tokoni atu Sehova ke koutou ma’u te ma’uli ’aē ’e ina lelei’ia. Kae ’e koutou ’ilo’i, ’e ’i ai te fili ’o te ’Atua ’e mole ina loto ke koutou ma’u te ma’uli ’aia.

TE FAKAFIFIHI ’AĒ NE’E LAGA’I E SATANA

⁶ ’I te Kapite 11 ’o te tohi ’aenī, ne’e fakamahino mai pe ne’e fakafifihi feafea’i e Satana te Tevolo ia te pule ’a te ’Atua. Ne’e fasitu’u ia Satana ’o ’uhiga mo Sehova ’Atua ,’o ina lau ne’e he’e faitotonu ia Sehova ’i tana mole tuku ’aē ia Atama mo Eva ke nā filifili ’e nāua totonu te me’a ’aē ’e lelei pea mo te me’a ’aē ’e kovi. Hili te agahala ’a Atama pea mo Eva, pea ’i te kamata haha’i ’o tonā hōloga ’i te kele, ne’e fakahā e Satana tana mahalohalo kovi ’o ’uhiga mo te fia tauhi ’a te haha’i ki te ’Atua, ’i tana lau fēnei: “Ko te haha’i ’e mole nātou tauhi noa ki te ’Atua. Kapau ’e au ma’u he faigamālie, pea ’e feala anai ke au fakamaliu kehe te haha’i fuli pe mai te ’Atua.” ’E hā te manatu ’aia ’a Satana ’i te fakamatala ’o ’uhiga mo te tagata ko Sopo. Kae ne’e ko ai ia Sopo, pea ne’e koteā tona pikipikiga mo te fakafifihi ’aē ne’e laga’i e Satana?

⁷ Ne’e ma’uli ia Sopo kua hili kiai ta’u e 3 600. Ne’e ko he tagata agalelei, he ne’e ’ui fēnei e Sehova: “’E mole he tahi ’e tatau mo ia ’i te kele, ko te tagata ’e mole hana lākahala pea ’e totonu ia, ’e manavasi’i ki te ’Atua pea mo fakatafa mai te kovi.” (Sopo 1:8) Ne’e lelei’ia e te ’Atua ia Sopo.

⁸ Ne’e mahalohalo kovi ia Satana ’o ’uhiga mo te tauhi ’a Sopo ki te ’Atua. Ne’e ’ui e te Tevolo kiā Sehova: “Ne’e mole koa la ke fakatu’u he ’ā mo’o puipui ’o [Sopo], pea mo tona ’api, pea mo te me’a fuli pe ’a’ana, ’i te fenua kātoa? Te gāue ’o ’ona nima, ne’e ke tapuakina’i, pea ko tana faga manu kua mafola ’i te kele. Kae mo’o fetogi, fakalelei mu’a, kae ke fao’i atu tou nima ki ai, pea ke fā ki te me’a fuli ’a’ana, pea ke sio pe’e mole laukovi anai kiā te koe ki tou fofoga.”—Sopo 1:10, 11.

⁹ Ne’e lau ai e Satana ne’e tauhi Sopo ki te ’Atua ’uhi pe ko te ’u lelei ’aē ne’e ina ma’u. Ne’e toe lau e te Tevolo, kapau ’e ’ahi’ahi’i ia Sopo pea ’e maliu kehe anai mai te ’Atua. Ne’e tali feafea’i e Sehova ki te fakafifihi ’aia ’a Satana? ’I tana tukugakovi’i ia te tauhi ’a Sopo ki te ’Atua, koia ne’e fakagafua ai leva e Sehova ke ’ahi’ahi’i e Satana ia Sopo. ’Aki te ’ahi’ahi ’aia, ’e ’ilo’i ai anai pe’e ’ofa mo’oni ia Sopo ki te ’Atua pe’e kailoa.

’E ’AHI’AHI’I IA SOPO

¹⁰ Ne’e lahi te ’u ’ahi’ahi ne’e fai e Satana kiā Sopo. Ne’e kaiha’a ’ihi manu ’a Sopo, pea ko ’ihi manu ne’e matehi. Tokolahi tana ’u haha’i kaugana ne’e fakapogi. Ne’e tupu ai tona ’u fihifihia faka pa’aga. Ne’e hoko te tahi mala’ia: ne’e mamate tana ’u fānau e toko hogofulu ’i te ’afā. Logola te ’u ’ahi’ahi fakamataku ’aia, kae “ne’e mole agahala ia Sopo pea ne’e mole ina tukugakovi’i ia te ’Atua ’o ’uhiga mo he me’a ’e kovi.”—Sopo 1:22.

¹¹ Kae ne’e mole gata ai te ’u ’ahi’ahi ’a Satana. Ne’e lagi manatu ia, ’e lava kātaki’i e Sopo te puli ’o tona ’u koloā, mo tana ’u kaugana, pea mo tana fānau, kae kapau ’e hoko kiā ia totonu he mahaki ’e mahino ia ’e lītu’a anai ia ki te ’Atua. Pea ne’e fakagafua e Sehova kiā Satana ke ina fakahoko kiā Sopo he mahaki fakalialia pea mo fakatupu mamahi. Kae mā’iape la mo te fa’ahi ’aia ne’e mole lītu’a ia Sopo ki tana tui ki te ’Atua. Ne’e ina ’ui fakalelei fēnei: “’O a’u ki toku mate, ’e mole au lītu’a anai ki taku agatonu!”—Sopo 27:5.

¹² Ne’e mole ’ilo’i e Sopo ko Satana ia te tupu’aga ’o tona ’u mamahi. ’I tana mole ’ilo’i te ’u ’alu’aga ’o ’uhiga mo te fakafifihi ’a te Tevolo ia te pule ’a Sehova, ne’e tu’ania ia Sopo na’a ko te ’Atua ’aē ’e tupu ai tona ’u mamahi. (Sopo 6:4; 16:11-14) Kae ne’e nofo agatonu pe kiā Sehova. Pea ’aki tana nofo agatonu ’aia, ne’e fakamo’oni ai ne’e gutuloi ia Satana ’i tana lau ’aē ne’e tauhi ia Sopo ki te ’Atua ’uhi pe ko te ’u lelei ’aē ne’e ina ma’u mai ia te ia.

¹³ ’Aki te agatonu ’a Sopo, ne’e feala ai kiā Sehova ke ina fai he tali mālohi ki te fakafifihi agatu’u ’aia ’a Satana. Ko Sopo ne’e ko te kaume’a mo’oni ’a Sehova pea ne’e fakapale e Sehova tana agatonu.—Sopo 42:12-17.

KOTEĀ TOKOTOU PIKIPIKIGA MO TE FAKAFIFIHI ’AIA?

¹⁴ Ko te fakafifihi ’aē ne’e laga’i e Satana ’o ’uhiga mo te nofo agatonu ki te ’Atua, ne’e mole ko Sopo tokotahi pe ’aē ne’e fai ki ai. ’E toe pipiki mo tatou ki ai. ’E fakahā lelei te fa’ahi ’aia ia Ta’aga Lea 27:11, ’aē ’e ’ui fēnei ’i te Folafola ’a te ’Atua: “Ke ke fakapotopoto toku foha pea mo ke fakafiafia toku loto, ke feala haku tali kiā ia ’aē ’e manukinuki kiā te au.” Ko te ’u palalau ’aia, ’aē ne’e tohi ia ta’u e teau ki muli age ’i te ’osi mate ’a Sopo, ’e hā ’aki ai ’e kei manukinuki pe ia Satana ki te ’Atua pea ’e kei hoko atu pe tana tukugakovi’i ia te ’u kaugana ’o te ’Atua. Ka tou mulimuli ki te ma’uli ’aē ’e lelei’ia e Sehova, pea ’e tou lagolago kiā te ia mo’o tali ki te ’u loi ’aē ne’e fai e Satana, pea ’e tou fakafiafia ai te loto ’o te ’Atua. ’E malave feafea’i kiā koutou ia te fa’ahi ’aia? ’E mahino ia ’e ko he me’a fakafiafia anai hakotou lagolago ki te ’Atua mo’o tali ki te ’u loi ’a te Tevolo, tatau aipe pe’e tonu anai ke koutou fai he ’u fetogi ’i tokotou ma’uli.

¹⁵ Koutou tokaga’i te ’u palalau ’aenī ’a Satana: “Ko me’a fuli ’e ma’u e te tagata, ’e ina foaki anai mo’o hāofaki tona ma’uli.” (Sopo 2:4) ’I tana ’ui ’aē “te tagata,” ne’e fakahā lelei e Satana ne’e mole ina tukugakovi’i pe ia Sopo kae ko te haha’i fuli pe. ’E ko he manatu ma’uhiga ’aupito ’aia, he’e fakafifihi ia Satana ki takotou agatonu ’aē ki te ’Atua. ’E loto e te Tevolo ke koutou talagata’a ki te ’Atua pea mo koutou lītu’a ki takotou agatonu mokā hoko he ’u faigata’a’ia. Koteā ’aē ’e fai e Satana mo’o fakahoko ia te fa’ahi ’aia?

¹⁶ Ohage ko te me’a ’aē ne’e tou vaka’i ’i te Kapite 10 ’o te tohi ’aenī, ’e faka’aoga’i e Satana te ’u fa’ahi kehekehe mo’o fakamaliu kehe ’o te haha’i mai te ’Atua. ’E feala ke ina ’ohofi’i te haha’i “o hage ko he laione e gugulu, e fe’alu’aki o kumi he tahi ke ina kai.” (1 Petelo 5:8) Koia ’aki te fakaneke ’a Satana, ’e feala ki tokotou ’u kaume’a, pe’e ko tokotou famili, pe’e ko ’ihi atu ke nātou fakafeagai ki takotou ’u faiga ’aē ke koutou ako ia te Tohi-Tapu pea mo takotou ma’uli’i ia te ’u me’a ’aē ’e koutou ako.* (Soane 15:19, 20) ’I te tahi fa’ahi, ko Satana “’e ina fakaliliu tu’uma’u pe ia ia ko he ’āselo ’o te mālama.” (2 Kolonito 11:14, MN) ’E feala ke faka’aoga’i e te Tevolo he ’u kākā mo’o fakahiga pea mo fakahē’i ’o koutou ke mole koutou fai te ’u me’a ’aē ’e lelei’ia e te ’Atua. ’E ina toe faka’aoga’i mo te lotovaivai, ke lagi koutou manatu ’e mole feala ke koutou mulimuli ki te ’u me’a ’aē ’e fiafia ai te ’Atua. (Tā’aga Lea 24:10) Pe’e ko Satana ’e hage ko he “laione e gugulu” pe’e hage “he ’āselo ’o te mālama,” kae ’e kei hoko aipe tana fakafifihi takotou tauhi ki te ’Atua. ’E ina ’ui ka koutou tau mo ni ’u ’ahi’ahi pe’e ko ni ’u fakahala, pea ’e koutou lītu’a anai ki takotou tauhi ’aē ki te ’Atua. ’E koutou lava tali feafea’i ki te fakafifihi ’aia pea mo fakahā takotou fia nofo agatonu ’aē ki te ’Atua, ohage ko Sopo?

KOUTOU FAKALOGO KI TE ’U FAKATOTONU ’A SEHOVA

¹⁷ ’E feala ke koutou tali ki te fakafifihi ’aē ne’e laga’i e Satana mo kapau ’e koutou mulimuli ki te ’u me’a ’aē ’e lelei’ia e te ’Atua. Koteā te ’u me’a ’aia? ’E tali fēnei ’i te Tohi-Tapu: “’E tonu ke ke ’ofa kiā Sehova, tou ’Atua, ’aki tou loto kātoa, pea mo tou nefesi kātoa, pea mo tou mālohi ma’uli kātoa.” (Teutalonome 6:5) ’I te tuputupu ’o tokotou ’ofa ki te ’Atua, ’e koutou fia fai anai te me’a ’aē ’e ina fakama’ua atu. Ne’e tohi fēnei e te ’apositolo ko Soane: “Ko’enī te faka ’uhiga ’o te ’ofa ’aē ki te ’Atua: ke tou ma’uli’i tana ’u fakatotonu.” Kapau ’e koutou ’o’ofa kiā Sehova ’aki tokotou loto kātoa, pea “ko tana ’u fakatotonu ’e mole mamafa” anai kiā koutou.—1 Soane 5:3, MN.

¹⁸ Koteā te ’u fakatotonu ’aē ’a Sehova? Ko ’ihi fakatotonu ’e faka ’uhiga anai ki te ’u aga ’aē ’e mole tonu ke tou fai. Ohage la, koutou tokaga’i te fakamatala ’aē ’e ’ātakai, ko tona kupu tāfito “Koutou Fakafisi Ki Te ’u Me’a ’Aē ’e Fehi’a Kiai Sehova.” ’E koutou ma’u ai anai te ’u aga ’aē ’e tautea’i ’i te Tohi-Tapu. ’I takotou ’uluaki vaka’i, ’e tu’u ai ’ihi aga ’e hage ’e mole fa’a kovi. Kae ’i takotou ’osi metitāsio ki te ’u vaega ’aē ’e tu’u ai, pea ’e koutou sio anai ki te poto ’o te ’u lao ’a Sehova. ’E lagi faigata’a ’aupito anai hakotou fetogi ’o takotou aga. Kae ko takotou mulimuli ki te ’u me’a ’aē ’e lelei’ia e te ’Atua, ’e koutou ma’u ai anai te fiafia lahi. (Isaia 48:17, 18) Pea ’e ko he fa’ahi ’e koutou lava’i. He ko’e ’e tou lava tui kiai?

KOUTOU FAKAFISI KI TE ’U ME’A ’AĒ ’E FEHI’A KIAI SEHOVA

• Te Fai Fakapō.—Ekesote 20:13; 21:22, 23.
• Te ’u Felāve’i Fakasino He’e’aoga.—Levitike 20:10, 13, 15, 16; Loma 1:24, 26, 27, 32; 1 Kolonito 6:9, 10.
• Te Faifakalau’akau.—Teutalonome 18:9-13; 1 Kolonito 10:21, 22; Kalate 5:20, 21.
• Te Tauhi Tamapua.—1 Kolonito 10:14.
• Te Inu Kava Fakavalevale.—1 Kolonito 5:11.
• Te Kaiha’a.—Levitike 6:2, 4; Efeso 4:28.
• Te Loi.—Ta’aga Lea 6:16, 19; Kolose 3:9; Apokalipesi 22:15.
• Te Mānumānu.—1 Kolonito 5:11.
• Te Agamālohi.—Pesalemo 11:5; Ta’aga Lea 22:24, 25; Malakia 2:16; Kalate 5:20, 21.
• Te ’u Palalau He’e’aoga.—Levitike 19:16; Efeso 5:4; Kolose 3:8.
• Te Faka’aoga’i Kovi ’o Te Toto.—Senesi 9:4; Gaue 15:20, 28, 29.
• Te Fakafisi ’a He Tahi Ke Ina Taupau Tona Famili.—1 Timoteo 5:8.
• Te Kau Ki Te ’u Tau Pe’e Ko Te ’u Fihi Faka Politike ’o Te Malamanei.—Isaia 2:4; Soane 6:15; 17:16.
• Te Suluka Pe’e Ko Te ’u Toloke.—Maleko 15:23; 2 Kolonito 7:1.

¹⁹ ’E mole kole mai e Sehova he ’u me’a ’e mole tou lava’i. (Teutalonome 30:11-14) ’E ina ’ilo’i lelei age totatou ’u fealagia pea mo totatou ’u tu’akoi. (Pesalemo 103:14) Tahi ’aē me’a, ’e lava foaki mai e Sehova te mālohi ke tou fakalogo kiā te ia. Ne’e tohi fēnei e te ’apositolo ko Paulo: “Ko te ’Atua ’e agatonu, ’e mole ina tuku anai ke fakahala’i koutou ’o laka age ’i te me’a ’aē ’e koutou lava tali, kae ’aki te fakahala ’e ina toe foaki atu anai mo he faigamālie ke koutou hāo ai, ke feala hakotou kātaki’i.” (1 Kolonito 10:13, MN) Mo’o tokoni atu ke koutou kātaki’i, ’e toe lava foaki atu e Sehova “te mālohi ’aē ’e fakalaka ’i te mālohi māhani.” (2 Kolonito 4:7, MN) ’I te ’osi kātaki’i e Paulo te ’u tu’uga ’ahi’ahi, ne’e ina ’ui fēnei: “’E au ma’u te mālohi kiā me’a fuli, ’uhi ko ia ’aē ’e ina foaki mai te mālohi.”—Filipe 4:13, MN.

KOUTOU GĀUE’I TE ’U KALITĀTĒ ’AĒ ’E LELEI’IA E TE ’ATUA

²⁰ ’E mahino ia, ke feala hakotou fakafiafia ia Sehova ’e mole gata pe takotou mole fai te ’u me’a ’aē ’e fehi’a kiai. ’E toe ma’ua foki ke koutou ’ofa ki te ’u me’a ’aē ’e ina lelei’ia. (Loma 12:9) ’E mole koutou fia kaume’a koa la mo nātou ’aē ’e tatau takotou ’u manatu, mo te ’u me’a ’aē ’e koutou lelei’ia, pea mo te ’u me’a ’aē ’e ma’uhiga kiā koutou? ’E toe feiā mo Sehova. Koia koutou ako ke koutou ’ofa ki te ’u me’a ’aē ’e ’ofa ki ai Sehova. ’E fakahā ’ihi ’o te ’u me’a ’aia ia Pesalemo 15:1-5, pea ’e fakamatala ai te ’u fa’ahiga haha’i ’aē ’e ko he ’u kaume’a ’a te ’Atua. ’E ma’u e te ’u kaume’a ’a Sehova te me’a ’aē ’e higoa ’i te Tohi-Tapu ko “te fua ’o te laumālie.” ’E ko te ’u kalitātē ohage ko “te ’ofa, te fiafia, te tokalelei, te kātaki fualoa, te finegalo’ofa, te agalelei, te tui, te agamālū, te lolomi ’o kita.”—Kalate 5:22, 23, MN.

²¹ Ko te lau pea mo te ako tu’uma’u ’o te Tohi-Tapu ’e tokoni atu anai ke koutou gāue’i te ’u kalitātē ’aē ’e lelei’ia e te ’Atua. Pea ko takotou ’ilo’i te ’u me’a ’aē ’e fakama’ua atu e te ’Atua, ’e tokoni anai kiā koutou ke koutou faka ’alutahi takotou ’u manatu pea mo te manatu ’a te ’Atua. (Isaia 30:20, 21) Kapau ’e mālohi tokotou ’ofa kiā Sehova, pea ’e koutou fia mulimuli anai ki te ma’uli ’aē ’e lelei’ia e te ’Atua.

²² ’E tonu ke tou faiga mālohi ke tou mulimuli ki te ’u me’a ’aē ’e lelei’ia e Sehova. ’E fakatatau e te Tohi-Tapu te fetogi ’o tokotou ma’uli ki te hu’i ’o tokotou ’ulugaaga ’āfea kae koutou kofu’i ia te ’ulugaaga fo’ou. (Kolose 3:9, 10) Pea ’o ’uhiga mo te ’u fakatotonu ’a Sehova, ne’e tohi fēnei e te tagata fai pesalemo: “’E ’i ai te fakapale lahi ’i tonatou taupau.” (Pesalemo 19:11) ’E koutou sio anai mo koutou ki te ’u fakapale lahi ’aē ka koutou ma’u mo kapau ’e koutou mulimuli ki te ’u me’a ’aē ’e lelei’ia e te ’Atua. Kapau ’e koutou fai ia te fa’ahi ’aia, pea ’e koutou tali anai ki te fakafifihi ’aē ne’e laga’i e Satana pea mo koutou fakafiafia te loto ’o Sehova!

*  ’E mole ’ui leva ko nātou ’aē ’e fakafeagai kiā koutou ’e takitaki nātou e Satana. Kae ’e ko Satana te ’atua ’o te tu’u ’aenī, pea ’e ina pule’i te malamanei kātoa. (2 Kolonito 4:4; 1 Soane 5:19) Koia ’e feala ke tou ’amanaki ’e mole tali anai e te haha’i te ma’uli ’aē ’e lelei’ia e te ’Atua, pea ’e fakafeagai anai ’ihi kiā koutou.