KAPITE 5
“ ʼE Tonu Ke Matou Fakalogo Ki Te ʼAtua ʼi Tona ʼUhiga Pule”
ʼE tuku mai e te kau apositolo ia te faʼifaʼitaki ʼo ʼuhiga mo te aluʼaga neʼe hoko kia natou
1-3. (1) He koʼe neʼe ʼave ia te kau apositolo ki te Sanetualio? Pea neʼe kotea te fihifihia? (2) He koʼe ʼe lelei ke tou tokaga ki te aluʼaga ʼaia neʼe hoko kia natou?
KUA kovi ʼosi te ita ʼa te kau tuʼi fakamau ʼo te Sanetualio. ʼE lolotoga fakamau nei ia te kau apositolo ʼa Sesu ʼi te telepinale lahi ʼaia. Kotea tona tupuʼaga? Ko Sosefo Kaifa, te pelepitelo lahi pea mo pelesita ʼo te Sanetualio, ʼae ʼe palalau fakaita age kia natou: “Neʼe matou fakatotonu fakalelei atu ke kotou fakagata takotou faiakonaki ʼi te huafa ʼaia.” ʼI te lahi fau ʼo tona ita, ʼe mole ina fia puʼaki te higoa ʼo Sesu. Kae ʼe ina toe ui: “Koʼeni kua mafola ʼi Selusalemi katoa takotou akonaki, pea mo kotou loto moʼoni ke to kia matou te toto ʼo te tagata ʼaia.” (Gaue 5:28) ʼE ʼasi lelei mai, neʼe natou loto ke tuku ʼosi tanatou faifakamafola naʼa hoko he meʼa kovi kia natou.
2 Kotea anai te tali ʼa te kau apositolo ki ai? Neʼe ko Sesu ʼae neʼe fakanofo e te ʼAtua, ʼae neʼe ina fakatotonu age ke natou faifakamafola. (Mat. 28:18-20) ʼE matataku anai koa ia te kau apositolo pea mo tuku tanatou faifakamafola? Peʼe natou lototoʼa koa ʼo hoko atu tanatou faifakamafola? ʼE malaga ai leva te fehuʼi ʼaeni: Ko ai ʼae ka natou fakalogo ki ai, te ʼAtua peʼe ko te tagata? ʼE mole toe fakaʼapelua tanatou tali, pea ko te apositolo ko Petelo ʼae neʼe tali age maʼa natou fuli. Neʼe mole ʼasi ʼi tana ʼu palalau neʼe mataku pea mo tuʼania.
3 ʼI totatou ʼuhiga Kilisitiano moʼoni, ʼe tou fia muliʼi ia te faʼifaʼitaki ʼa te kau apositolo ʼo ʼuhiga mo te tali ʼae neʼe natou fai ki te ʼu fakamatakutaku ʼa te Sanetualio. ʼE toe kau mo tatou ki te fakatotonu ʼae ki te faifakamafola. Pea ka tou fakahoko, ʼe toe fakatagaʼi foki mo tatou. (Mat. 10:22) ʼE faigaʼi e te ʼu fili ke natou taʼofi peʼe natou tapuʼi tatatou gaue. Kotea anai ka tou fai? ʼE lelei ke tou vakaʼi pe neʼe kotea ʼae neʼe fai e te kau apositolo, pea mo te ʼu meʼa ʼae neʼe hoko ʼo tupu ai tonatou ʼave ki te Sanetualio. a
“Neʼe Avahi e Te ʼAselo ʼa Sehova Te ʼu Matapa” (Gaue 5:12-21 ʼuluaki koga)
4, 5. He koʼe neʼe “maheka kovi” ia Kaifa pea mo te kau Satuseo?
4 ʼI te temi ʼae neʼe ui age ke tuku tanā faifakamafola, neʼe tali fenei age e Petelo mo Soane: “ ʼE mole feala ke ma tuku tamā palalau ki te ʼu meʼa ʼae neʼe ma sisio mo logo ki ai.” (Gaue 4:20) Hili ki te fihi ʼaia mo te Sanetualio, neʼe hoko atu e Petelo mo Soane pea mo te kau apositolo ʼae ia tanatou faifakamafola ʼi te fale lotu. Neʼe lahi te ʼu gaue fakaofoofo neʼe natou fai, ohage la ko te fakamalolo ʼo te kau mahaki, pea mo natou kapu te kau temonio. Neʼe natou fai ia te ʼu gaue ʼaia ʼi te fakaheketalaʼa ʼi te faʼahi esite ʼo te fale lotu ʼae neʼe higoa ko te “ ʼAtu Pou ʼo Salomone.” Pea neʼe kaugamalie ai te fakatahitahi ʼa te kau Sutea. Maʼia pe la mo te ʼata ʼo Petelo, neʼe malolo fakamilakulo ai ʼihi. Tokolahi ia natou ʼae neʼe fakamalolo fakasino neʼe natou tali ia te ʼu folafola ʼo te fakamalolo fakalaumalie. Ko tona fua, “neʼe haga tuputupu aipe te kaugamalie ʼo natou ʼae neʼe tui ki te ʼAliki, tagata mo fafine.”—Gaue 5:12-15.
5 Neʼe “maheka kovi” ʼosi ia Kaifa pea mo te kau Satuseo, neʼe ko te magaʼi lotu ʼae neʼe kau ai. Pea neʼe natou pilisoniʼi te kau apositolo. (Gaue 5:17, 18) He koʼe neʼe iita feia te kau Satuseo? Neʼe akoʼi e te kau apositolo ki ʼihi kua fakatuʼuake ia Sesu, kae neʼe mole tui ia te kau Satuseo ki te fakatuʼuake. Neʼe ui e te kau apositolo ʼe hoki lava haofaki te hahaʼi moka ʼe natou tui kia Sesu. Kae neʼe tuʼaniaʼi e te kau Satuseo naʼa fakatuʼā natou e te puleʼaga Loma, moka fakalogo ia te hahaʼi kia Sesu ko honatou Pule. (Soa. 11:48) Ko te tupuʼaga la ʼaia ʼo tanatou tapuʼi ia te faifakamafola ʼa te kau apositolo.
6. Ko ai ia ʼaho nei ʼe natou fakatagaʼi tafito te ʼu kaugana ʼa Sehova? Pea he koʼe ʼe mole tonu ke tou punamaʼuli ki ai?
6 ʼI te temi nei, ko te kau takitaki lotu ʼae ʼe natou fakatagaʼi tafito ia te ʼu kaugana ʼa Sehova. ʼI te temi fuli pe, ʼe natou fakaʼaogaʼi kovi tonatou tuʼulaga ʼo uga ia te kau pule taki pea mo te ʼu tala logo ke tapuʼi tatatou gaue faifakamafola. ʼE tonu koa ke tou punamaʼuli ki ai? Kailoa, koteʼuhi ʼe tou tala fakahagatonu ia te ʼu aga fakakaka ʼa te lotu hala. Pea ko natou ʼae ʼe natou tali te ʼu moʼoni Fakatohi-tapu, ʼe natou ʼateaina mai te ʼu akonaki mo te ʼu talatisio hala. (Soa. 8:32) Koia ʼe mole tou punamaʼuli ai mo kapau ʼe maheheka kovi ia te kau takitaki lotu, pea mo natou fehihiʼa kia tatou.
7, 8. Neʼe malave feafeaʼi ki te kau apositolo ia te fakatotonu ʼae ʼa te ʼaselo? Pea kotea te fehuʼi ʼe tonu ke tou fakakaukau ki ai?
7 ʼI tanatou fakatalitali ʼi te fale pilisoni ki tonatou fakamauʼi, neʼe lagi feʼekeʼaki e te kau apositolo pe ʼe fakamamahiʼi anai natou. (Mat. 24:9) Kae ʼi te poʼuli, neʼe hoko te meʼa fakaofoofo: “Neʼe avahi e te ʼaselo ʼa Sehova te ʼu matapa ʼo te fale pilisoni.” b (Gaue 5:19) Pea neʼe fakatotonu fenei age e te ʼaselo: “Kotou olo ʼo tutuʼu ʼi te fale lotu, pea mo hoko atu takotou fakaha ki te hahaʼi te ʼu folafola fuli ʼo ʼuhiga mo te maʼuli ʼaeni.” (Gaue 5:20) Lagi neʼe lotofimalie te kau apositolo ʼi te fakatotonu ʼaia, he neʼe mahino ai kia natou neʼe natou fai te meʼa ʼae ʼe lelei. Neʼe toe fakalotomalohiʼi natou e te ʼu folafola ʼa te ʼaselo ke natou nofo agatonu ʼi te fakatagata. Pea ʼaki he tui pea mo he lototoʼa malohi neʼe natou ‘hu ai ki te fale lotu ʼi te kei hegihegi, pea mo natou kamata faiakonaki ai.’—Gaue 5:21.
8 ʼE tonu ke tou tahi fakakaukauʼi te fehuʼi ʼaeni: ‘ ʼE au tui anai koa pea mo lototoʼa ʼo hoko atu taku faifakamafola ʼi he ʼu aluʼaga ohage ko te kau apositolo?’ ʼE tou maʼu ia te malohi ʼi tatatou iloʼi ko te tokoni pea mo te takitaki ʼa te kau ʼaselo ʼae ʼe fakahoko ai te “fakamoʼoni katoa ʼo ʼuhiga mo te Puleʼaga ʼo te ʼAtua.”—Gaue 28:23; Fkha. 14:6, 7.
“ ʼE Tonu Ke Matou Fakalogo Ki Te ʼAtua ʼi Tona ʼUhiga Pule, ʼi Hamatou Fakalogo Ki Te Tagata” (Gaue 5:21 lua koga-33)
9-11. Neʼe kotea te tali ʼa te kau apositolo ʼi te tapuʼi age e te Sanetualio tanatou faifakamafola? Pea kotea te faʼifaʼitaki kia tatou kau Kilisitiano moʼoni?
9 Kua fakatotonu leva e Kaifa pea mo te kau tuʼi fakamau ʼo te Sanetualio ke natou fakamauʼi te kau apositolo. Kae neʼe mole heʼeki natou iloʼi te meʼa ʼae neʼe hoko ʼi te fale pilisoni, koia neʼe natou fekauʼi ai te ʼu tagata leʼo ke olo ʼo kumi mai te kau pilisoni. Fakakaukauʼi age muʼa ia tanatou punamaʼuli ʼi te kua pupuli ʼae ʼa te kau pilisoni, logo la te fakamaʼumaʼu fakaleleiʼi ʼo te fale pilisoni pea mo te ‘tutuʼu ʼa te ʼu tagata leʼo ʼi te ʼu matapa.’ (Gaue 5:23) Mole faʼa fualoa ki ai, pea fakaha age ki te pule ʼo te ʼu tagata leʼo ʼo te fale lotu koʼe te kau apositolo kua toe ʼomai ki te fale lotu, ʼo faifakamafola ai ʼo ʼuhiga mo Sesu Kilisito, te gaue pe ʼaia neʼe pilisoniʼi ai natou. Neʼe feleleʼi atu aipe te pule mo ʼana tagata leʼo ki te fale lotu ʼo toʼo mai te kau apositolo ʼo ʼave ki te Sanetualio.
10 Ohage pe ko tona fakamatalatala ʼi te kamataʼaga ʼo te kapite, neʼe fakatotonu lelei e te kau takitaki lotu itaita ki te kau apositolo ke tuku tanatou faifakamafola. Kotea tanatou tali ki ai? Ko Petelo ʼae neʼe ina fakafofoga natou, neʼe ina tali age ʼaki he lototoʼa: “ ʼE tonu ke matou fakalogo ki te ʼAtua ʼi tona ʼuhiga pule, ʼi hamatou fakalogo ki te tagata.” (Gaue 5:29) Koia neʼe tuku mai e te kau apositolo ia he faʼifaʼitaki ki te kau Kilisitiano fuli. Ka tapuʼi peʼe fakamaʼua mai e he pule fakatagata he meʼa ʼe fakafeagai ki te ʼu fakatuʼutuʼu ʼa te ʼAtua, ʼe mole tou fakalogo tatou ki tonatou ʼuhiga pule. Pea kapau ia ʼaho nei, ko te kau “pule maʼoluga” ʼe natou tapuʼi tatatou gaue faifakamafola, ʼe mole feala hatatou tuku ia te gaue ʼae neʼe foaki mai e te ʼAtua, ke fakamafola ia te logo lelei. (Loma 13:1) ʼE tou fai puleʼaki pe anai ke hoko atu te fakamafola ʼo te Puleʼaga ʼo te ʼAtua.
11 ʼE mole tou punamaʼuli ki te iita kovi ʼae ʼa te kau tuʼi fakamau ki te tali lototoʼa ʼae neʼe fai age e te kau apositolo. Kua natou fakatuʼutuʼu ʼe tonu ke “matehi” te kau apositolo. (Gaue 5:33) Kua mahino papau ia, ko te kau fakamoʼoni lototoʼa pea mo faʼafai ʼaia ka natou mamate maletile anai. Kae ʼe haofaki anai natou e Sehova ʼi hona aluʼaga ʼe mole natou ʼamanaki ki ai.
Gaue 5:34-42)
“ ʼE Mole Feala Anai Hakotou Holoʼi” (12, 13. (1) Kotea te tokoni neʼe fai e Kamaliele ki tona ʼu kauga gaue? Pea kotea ʼae neʼe natou fai? (2) ʼE tokoni feafeaʼi ia Sehova ki tana hahaʼi ia ʼaho nei? Pea kotea ʼae ʼe tou tui papau ki ai mo kapau ʼe ina fakagafua ke tou “mamahi ʼuhi ko te faitotonu”?
12 Ko Kamaliele, “ko he tagata faiako ʼo te Lao neʼe fakaʼapaʼapaʼi e te hahaʼi fuli” neʼe lea age leva kia natou. c ʼE lagi neʼe fakaʼapaʼapaʼi lahi te tagata failao ʼaia ʼe tona ʼu kauga gaue, he neʼe natou fakalogo ʼi tana “fekauʼi [ʼae] ke ʼave muʼa te ʼu [apositolo] ki tuʼa.” (Gaue 5:34) Neʼe ina fakamatala age te ʼu agatuʼu ʼae neʼe fakahoko ʼi muʼa atu pea neʼe to noa ʼi te ʼosi mamate ʼo te kau taki ʼa te hahaʼi agatuʼu ʼaia. Koia neʼe ui ai e Kamaliele ki te ʼu tui fakamau ke natou faʼa kataki ʼo ʼuhiga mo te kau apositolo, he neʼe hoki mate age pe tonatou Pule ʼae ko Sesu. Neʼe ina ui fenei age leva: “Kotou haganoa ki te ʼu tagata ʼaeni. Koteʼuhi kapau ʼe haʼu te fakatuʼutuʼu ʼaia peʼe ko te gaue ʼaia mai te tagata, ʼe to noa anai ia. Kae kapau ʼe haʼu ia mai te ʼAtua, ʼe mole feala anai hakotou holoʼi. Kotou tokakaga pe naʼa kotou fakafeagai ki te ʼAtua ʼi te meʼa ʼaeni.” (Gaue 5:38, 39) Pea neʼe fakalogo ia te kau tuʼi fakamau ki tana ʼu faitokoni. Kae neʼe natou haga muʼa ʼo huipiʼi te kau apositolo pea mo natou fakatotonu age “ke tuku tanatou palalau ʼi te huafa ʼo Sesu.”—Gaue 5:40.
13 ʼO aʼu mai ki te temi nei, ʼe lava fakaʼaogaʼi e Sehova ni tagata maʼu tuʼulaga ohage ko Kamaliele ke tokoni ki Tana hahaʼi. (Taag. 21:1) ʼE feala kia Sehova ke ina fakaʼaogaʼi tona laumalie moʼo uga he kau takitaki, he kau tuʼi fakamau peʼe ko he kau failao iloa ke natou gaue ki te fakahoko ʼo tona finegalo. (Nee. 2:4-8) Kae kapau ʼe ina fakagafua ke tou “mamahi ʼuhi ko te faitotonu,” ʼe feala ke tou tui papau kia meʼa ʼe lua. (1 Pet. 3:14) ʼUluaki, ʼe feala ki te ʼAtua ke ina foaki mai ia te malohi ʼae ke tou faʼa kataki. (1 Ko. 10:13) Lua, ʼe mole feala ki te ʼu fili ke natou “holoʼi” tana gaue.—Esa. 54:17.
14, 15. (1) Neʼe lotovaivai koa te kau apositolo ʼi tonatou huipiʼi, pea kotea tona tupuʼaga? (2) Fakamatala he faʼifaʼitaki ʼe ʼutakiʼi e te ʼu kaugana ʼa Sehova ʼonatou fakamamahiʼi ʼaki he lotofiafia.
14 Neʼe lotovaivai koa te kau apositolo ʼi tonatou huipiʼi ʼaia, pea mo manatu ke fakasiʼisiʼi ifo tanatou gaue? Kailoa ia. Neʼe natou “mavae ai ʼi te Sanetualio, ʼo natou fakafiafia.” (Gaue 5:41) He koʼe ʼe natou “fakafiafia”? ʼE mole natou fakafiafia foki ki te mamahi ʼo tonatou kakano ʼi tonatou huipiʼi. Kae ʼuhi ʼae neʼe mahino kia natou neʼe ta la natou he ʼe ko tanatou nofo agatonu ʼae kia Sehova pea mo tanatou muliʼi ʼae ia te Faʼifaʼitaki ʼa Sesu.—Mat. 5:11, 12.
15 Ohage ko totatou ʼu tehina ʼo te ʼuluaki sekulo, tou faʼa kataki ʼaki he lotofiafia moka fakamamahiʼi tatou ʼuhi ko te logo lelei. (1 Pet. 4:12-14) ʼE mole tou loto foki ke fakamatakuʼi tatou, peʼe gaohiʼi koviʼi tatou, peʼe pilisoniʼi tatou. Kae ʼe tou fakafiafia he ʼe tou nofo agatonu. Tou vakaʼi age muʼa te faʼifaʼitaki ʼa Henryk Dornik, ʼae neʼe ina ʼutakiʼi ʼona fakamamahiʼi lolotoga te ʼu taʼu, ʼi te pule ʼa te kau nasi. Kei ina manatuʼi pe ʼi ʼAukusito 1944, neʼe ʼave ia ia mo tona tehina ki te lotoʼa fakamamahi e te kau pule taki. Neʼe ui e te kau fakafeagai ʼo ʼuhiga mo naua: “ ʼE mole feala ʼosi he fakamalohiʼi ʼo naua ke nā fai he meʼa. ʼE fiafia pe naua ʼi tonā iloʼi ʼae ʼe nā mamate anai ʼuhi ko tanā tui.” Kae ʼe ui fenei e te tehina ko Dornik: “Tatau aipe pe neʼe mole au fia mate, kae ko taku lototoʼa ʼae ʼo tali toku fakamamahiʼi ʼuhi ko taku agatonu kia Sehova, neʼe au fiafia aipe.”—Sakp. 1:2-4.
16. Neʼe fakaha feafeaʼi e te kau apositolo ia tanatou lotomalohi ʼae ke natou fai he faifakamafola lahi? Pea ʼe feafeaʼi leva hatatou muliʼi ia te faʼahiga faifakamafola ʼa te kau apositolo?
16 Neʼe mole toe fakatuatuai ia te kau apositolo, neʼe natou faifakamafola atu aipe. ʼAki he lotomalohi, neʼe hoko atu ‘ ʼi te ʼaho fuli tanatou faiakonaki pea mo tala te logo lelei ʼo ʼuhiga mo Kilisito Sesu, ʼi te fale lotu pea mo te ʼu ʼapi.’ d (Gaue 5:42) Ko te kau faifakamafola faʼafai ʼaia neʼe natou lotomalohi ke lahi age tanatou faifakamafola. Tou fakatokagaʼi neʼe natou fakaau te logo ki te ʼu loto fale ʼo te hahaʼi, ohage ko tona fakatotonu age e Sesu. (Mat. 10:7, 11-14) ʼE lagi neʼe ko tona fai ʼaia pea mafola katoa ai ʼi Selusalemi tanatou faiako. Ia ʼaho nei, ʼe iloa te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova he ʼe natou muliʼi te taʼi faifakamafola ʼaia ʼa te kau apositolo. ʼI tatatou olo ʼi te ʼu ʼapi ʼo totatou telituale, ʼe tou fakaha ai ʼe tou fia fakahoko lelei tatatou gaue, ke logo ia te hahaʼi fuli ki te logo lelei. ʼE haga koa ia Sehova ʼo tapuakinaʼi tatatou olo ʼaia ʼi te ʼu ʼapi? ʼEi. Ko te toko lauʼi miliona neʼe natou tali ia te logo ʼo te Puleʼaga ʼi te ʼu temi fakaʼosi ʼaeni, pea tokolahi neʼe ko tanatou hoki logo ʼaia ki te logo lelei ʼi te alu age ʼa he Fakamoʼoni ki tonatou ʼapi.
Te ʼu Tagata Faʼafai Neʼe Fakanofo Ki He “Gaue ʼAoga” (Gaue 6:1-6)
17-19. Kotea te fihifihia ʼae neʼe hoko? Pea kotea te tonu ʼae neʼe fai e te kau apositolo moʼona fakatokatoka?
17 Neʼe tau leva ia te kiʼi kokelekasio foʼou mo te faigataʼaʼia neʼe feala ke fakatupu kovi ki tanatou logo tahi. Tokolahi ʼi te kau tisipulo neʼe ʼomai ki Selusalemi, pea neʼe lahi te ʼu meʼa ʼae neʼe natou fia mahino ki ai ia muʼa ʼo tanatou mavae ʼi Selusalemi. Pea ko te kau tisipulo ʼae neʼe maʼuʼuli ʼi Selusalemi neʼe natou lotolelei ʼo foaki ia te ʼu meʼa ʼofa moʼo totogi te meʼa kai pea mo ʼihi pe meʼa ʼe ʼaoga. (Gaue 2:44-46; 4:34-37) Kae neʼe ʼi ai leva te kiʼi fihifihia he ʼe ‘ ʼi te tufa ʼo te meʼa kai ʼo te ʼaho takitahi’ neʼe “mole tokagaʼi” ia te ʼu fafine vitua ʼae neʼe palalau Fakakeleka. (Gaue 6:1) Neʼe tokagaʼi pe ia te ʼu fafine vitua ʼae neʼe palalau Fakahepeleo. ʼE ʼasi mai, ko te fihifihia ʼae neʼe hoko, neʼe natou aga fakapulepule. Ko he fihifihia ʼe feala ke fakatupu ai he toe maveuveu lahi.
18 Ko te kau apositolo neʼe kua liliu ko te kolesi pule ʼo te kokelekasio ʼae kua kauga malie, neʼe mahino kia natou ʼe ‘mole tonu ke natou tuku te folafola ʼa te ʼAtua kae ke natou tokakaga ki te tufa ʼo te meʼa kai.’ (Gaue 6:2) Moʼo fakatokatoka te aluʼaga ʼaia, neʼe natou fakatotonu ki te ʼu tisipulo ke kumi he ʼu tagata ʼe toko 7 ʼe natou “fonu ʼi te laumalie maʼoniʼoni mo te poto” ke natou tokaga ki te “gaue ʼaoga” ʼaia. (Gaue 6:3) Neʼe tonu ko ni tagata faʼafai he ʼe lagi ko te gaue neʼe mole gata pe ki te tufa ʼo te meʼa kai, kae ke natou toe tokaga ki te fakaʼaogaʼi ʼo te falā, mo te totogi ʼo he ʼu meʼa ʼe ʼaoga pea mo tohi fakalelei te ʼu meʼa ʼae ʼe fakaʼaogaʼi ki ai te falā. Ko te foʼi toko 7 tisipulo ʼae neʼe fili, neʼe natou higoa Fakakeleka fuli, ʼe mahalo pe ke tali gafua ai natou e te ʼu fafine vitua ʼae neʼe mole tokagaʼi. ʼI tanatou kua ʼosi vakaʼi ia koga fuli ʼi te faikole, neʼe haga leva ia te kau apositolo ʼo hinoʼi natou ke natou tokakaga ki te “gaue ʼaoga” ʼaia. e
19 Ko tanatou tokaga ki te tufa ʼaia ʼo te meʼa kai, neʼe fakaʼuhiga koa ko te foʼi toko 7 ʼaia ʼe mole kei natou kau ki te fakamafola ʼo te logo lelei? Kailoa ia. Ia natou ʼaia neʼe fili, neʼe kau ai Setefano, ʼae ki muli age neʼe ko he fakamoʼoni lotomalohi pea mo lototoʼa. (Gaue 6:8-10) Neʼe toe kau ai mo Filipo, ʼae neʼe fakahigoaʼi ko “te Tagata Faifakamafola.” (Gaue 21:8) ʼE mahino mai, ko te ʼu tagata ʼe toko 7 ʼaia, neʼe natou faʼafai ʼi te fakamafola ʼo te Puleʼaga.
20. Ia ʼaho nei, ʼe faʼifaʼitakiʼi feafeaʼi e te hahaʼi ʼa te ʼAtua ia te kau apositolo?
20 Ia ʼaho nei, ʼe faʼifaʼitakiʼi e te hahaʼi ʼa Sehova ia te kau apositolo. Ko te ʼu tagata ʼae neʼe fakanofo ke tokakaga ki te kokelekasio ʼe tonu ke natou maʼu ia te poto fakaʼatua pea mo fakaha ʼe gaue te laumalie maʼoniʼoni mo natou. ʼAki te takitaki ʼa te Kolesi Pule, ko te ʼu tagata ʼae ʼe natou fai te ʼu gaue ʼae ʼe fakamaʼua mai ʼi te Tohi-Tapu ʼe fakanofo natou ʼi te ʼu kokelekasio ko he ʼu tagata ʼafea peʼe ko he ʼu tagata faifekau fakaminisitelio. f (1 Tim. 3:1-9, 12, 13) ʼE feala pe ke tou ui, ʼe fakanofo e te laumalie maʼoniʼoni ia natou ʼae ʼe natou maʼu te ʼu kalitate ʼe fakamaʼua mai ʼi te Tohi-Tapu. Ko te ʼu tagata gaue kinakina ʼaia ʼe lahi te ʼu gaue ʼe natou fakahoko. Ohage la, ʼe tokaga te kau tagata ʼafea ki te tokoni ʼae ke foaki ki te hahaʼi matutuʼa agatonu ʼae ʼe ʼaoga tafito ki ai he tokoni. (Sakp. 1:27) Ko ʼihi tagata ʼafea ʼe natou kau ki te ʼu gaue laga fale ʼo te ʼu Fale Fono ʼo Te Puleʼaga, ki te ʼu fakatuʼutuʼu ʼo te ʼu fakatahi lalahi peʼe ki te Komite Fakafelogoi Mo Te Lopitali. ʼE tokaga te ʼu tagata faifekau fakaminisitelio ki te ʼu tuʼuga gaue ʼi te kokelekasio, kae ʼe fakahoko e te ʼu tagata ʼafea te ʼu gaue fakatauhi ovi pea mo te faiakonaki. ʼE tonu ki te ʼu tagata faʼafai fuli ʼaia, ke natou vaevae lelei ia te fakahoko ʼo tonatou ʼu maʼua ʼae ʼi te kokelekasio pea mo te kautahi, mo tonatou maʼua Fakaʼatua ʼae ke toe kau mo natou ki te fakamafola ʼo te logo lelei ʼo te Puleʼaga.—1 Ko. 9:16.
“Neʼe Hoko Atu Te Mafola ʼo Te Folafola ʼa Te ʼAtua” (Gaue 6:7)
21, 22. Kotea ʼae neʼe ha ai neʼe tapuakinaʼi e Sehova te kiʼi kokelekasio foʼou?
21 ʼAki te tokoni ʼa Sehova, neʼe hao ai ia te kiʼi kokelekasio foʼou ʼi te fakataga ʼae mai tuʼa pea mo te fihifihia pe ʼae ʼi te loto kokelekasio ʼae neʼe feala ai hanatou mavetevete. Neʼe ha lelei ia te tapuakina ʼa Sehova, he ʼe ui fenei: “Neʼe hoko atu te mafola ʼo te folafola ʼa te ʼAtua, pea neʼe haga tuputupu ʼo kaugamalie age ia te ʼu tisipulo ʼi Selusalemi. Pea neʼe tokolahi te kau pelepitelo ʼae neʼe liliu ʼo tui.” (Gaue 6:7) Mole ko te gataʼaga pe ʼaena ʼo te ʼu tapuakina ʼe talanoa ki ai ʼi te tohi ʼo Gaue. (Gaue 9:31; 12:24; 16:5; 19:20; 28:31) ʼI te temi nei, ʼe mole tou fiafia koa la moka tou logo ki he ʼu tuputupu ʼo te fakamafola ʼo te Puleʼaga ʼi ʼihi atu faʼahi ʼo te kele?
22 Neʼe mole tuku e te kau takitaki lotu tanatou fakatagaʼi ia te ʼu ʼuluaki Kilisitiano. Neʼe ʼamanaki hoko mai ia te toe fakataga. Mole faʼa fualoa ki ai, ko Setefano ʼae ka gaohi koviʼi, ʼae ka tou vakaʼi ʼi te kapite ka hoa mai.
a Vakaʼi te ʼa takai “ Te Sanetualio, Telepinale Lahi ʼa Te Kau Sutea.”
b ʼE ha tuʼa 20 te kupu ʼaselo ʼi te tohi ʼo Gaue, pea ʼe ko tona ʼuluaki ha ʼaeni. Ia Gaue 1:10, ko “te ʼu tagata ʼe toko lua neʼe nā teu hina” neʼe ko te ʼu ʼaselo.
c Vakaʼi te ʼa takai “ Kamaliele, Neʼe Fakaʼapaʼapaʼi e Te Kau Lapi.”
d Vakaʼi te ʼa takai “ Te Faifakamafola ʼi ‘Te ʼu ʼApi’. ”
e Neʼe lagi maʼu e te ʼu tagata ʼaia te ʼu kalitate ʼae ʼe tuha mo he ʼu tagata ʼafea, he ʼe ko te tokaga ki te “gaue ʼaoga” ʼaia, neʼe ko he toe maʼua mamafa. Kae ʼe mole fakaha ʼi te Tohi-Tapu, pe ko te temi fea ʼae neʼe kamata fakanofo ai he ʼu tagata ʼafea peʼe ko he ʼu taupau ʼi te kokelekasio Fakakilisitiano.
f ʼI te ʼuluaki sekulo, neʼe fakagafua ki te ʼu tagata fakapotopoto ke natou fakanofo he ʼu tagata ʼafea. (Gaue 14:23; 1 Tim. 5:22; Tito 1:5) ʼI te temi nei, ʼe fakanofo e te Kolesi Pule ia te ʼu taupau fakasiliko, pea ko te ʼu taupau ʼaia ʼe natou fakanofo te ʼu tagata ʼafea pea mo te ʼu tagata faifekau fakaminisitelio.