KAPITE 16
“Haʼu Ki Masetonia”
ʼE tapuakinaʼi lahi ia natou ʼae ʼe natou tali te gaue pea mo natou tauʼi ia te fakataga ʼaki he lotofiafia
1-3. (1) Neʼe logoʼi feafeaʼi e Paulo mo ʼona kaumeʼa ia te takitaki ʼo te laumalie maʼoniʼoni? (2) Kotea ʼae ka tou ako anai ʼi te kapite ʼaeni?
KO TE aluʼaga ʼaeni ʼe hoko ʼi Filipe, ʼi Masetonia. ʼE mavae ni fafine mai te kolo ʼo olo ki te vai tafe Gangitès. Ohage ko tanatou fai mahani, ʼe natou nonofo ki lalo ʼo faikole ki te ʼAtua ʼo Iselaele. ʼE sioʼi natou e Sehova.—2 Klk. 16:9; Pes. 65:2.
2 ʼI te temi ʼaia, ia kilometa ʼe 800 ʼi te potu esite, ʼi te potu saute ʼo Kalate, ʼe mavae te ʼu tagata mai Lisitia, ko Paulo, mo Silasi pea mo Timoteo. Hili ki ai ni ʼaho, ʼe natou olo leva ʼi he ala neʼe fai e te kau Loma, ʼo olo ai ki te potu uesite, ko te potu fenua ʼaia ʼo Asia, ʼe kauga malie te hahaʼi ʼe maʼuʼuli ai. Kua natou fakaʼamu la ke natou toʼo te ala ʼae ʼe alu ki Efeso pea mo te tahi atu ʼu kolo, ke natou fakaha ki te hahaʼi te logo lelei ʼo ʼuhiga mo Kilisito. Heʼeki pe la kamata tanatou faifagona, neʼe taʼofi natou e te laumalie maʼoniʼoni, ke ʼaua naʼa natou olo ʼo faifakamafola ʼi Asia. Kotea tona tupuʼaga? He neʼe loto e Sesu, ʼaki te laumalie ʼo te ʼAtua, ke natou fakalaka ʼi Asia Veliveli, ʼo feia mo te Tai Égée pea mo olo ʼosi ki te kiʼi vai tafe ʼae ʼe higoa ko Gangitès.
3 ʼE lahi te ʼu ako maʼuhiga ʼe tou maʼu mai te faʼahiga takitaki ʼa Sesu ia Paulo pea mo ʼona kaumeʼa ʼi tanatou faifolau ki Masetonia. Tou vakaʼi pe kotea te ʼu aluʼaga neʼe hoko lolotoga te lua folau misionea ʼa Paulo, ʼae neʼe kamata ʼi te taʼu 49 H.T.S.
“Neʼe Fakatotonu Mai e Te ʼAtua” (Gaue 16:6-15)
4, 5. (1) Kotea ʼae neʼe hoko kia Paulo pea mo ʼona kaumeʼa ʼi tanatou vave tau atu ki Pitinia? (2) Kotea te tonu ʼae neʼe toʼo e te ʼu tehina pea kotea tona fua?
4 Neʼe taʼofi ia Paulo mo ʼona kaumeʼa ke ʼaua naʼa natou olo ʼo faifakamafola ʼi Asia. Koia neʼe natou afe ai ki te noleto, ʼo natou olo ai ʼo faifakamafola ʼi te ʼu kolo ʼo Pitinia. Neʼe lagi natou olo ʼi te ʼu ala ʼe tokakovi ʼi te ʼu potu fenua ʼo Filisia mo Kalate, ʼe mole hahaʼi natou ʼe maʼuʼuli ʼi te ʼu kolo ʼaia. Pea ʼi tanatou fakaovi leva ki Pitinia, neʼe toe taʼofi natou e Sesu ʼaki te laumalie maʼoniʼoni. (Gaue 16:6, 7) ʼI temi ʼaia neʼe mole kei natou iloʼi he meʼa ke natou fai. Neʼe natou iloʼi pe kotea te logo ʼae neʼe tonu ke natou tala, mo te faʼahiga fai ʼo te gaue, kae ʼe mole natou iloʼi pe kofea ʼae ke natou fakahoko ai te gaue. Neʼe hage pe neʼe natou tukituki ʼi te matapa ʼo Asia kae mole he tahi. Neʼe natou tukituki te matapa ʼo Pitinia, mole he tahi. Kae neʼe fakatotonu malohi e Paulo ke ina haga tukituki ʼo kaku ʼosi ki te avahi mai he matapa. Koia neʼe toʼo leva e Paulo pea mo ʼona kaumeʼa he tonu ʼe mole mata fakapotopoto. Neʼe natou toe olo ki te uesite, neʼe natou haʼele ia kilometa ʼe 550, ʼo natou tuku te ʼu kolo, pea natou hake ai ʼo kaku ki te uafu ʼo Toloasi, ʼo natou olo ai ki Masetonia. (Gaue 16:8) Ko te tuʼa tolu leva ʼae ʼo te tukituki e Paulo te matapa, pea meʼa fakafiafia, neʼe avahi leva te matapa.
5 Neʼe alu leva ia te tisipulo ko Luka kia natou ʼi Toloasi, pea neʼe ina fakamatala fenei leva te hoko atu: “ ʼI te poʼuli, neʼe sio ia Paulo ki te meʼa neʼe ha age, neʼe ko te tagata Masetonia neʼe tuʼu ʼi ʼona muʼa ʼo ina kole mamahi fenei age: ‘Haʼu ki Masetonia ʼo tokoni mai.’ Hili tana sio ki te meʼa ʼaia, neʼe matou faiga atu aipe ke matou olo ki Masetonia, ʼi tamatou manatu ʼae neʼe fakatotonu mai e te ʼAtua ke matou tala te logo lelei kia natou.” a (Gaue 16:9, 10) Kua iloʼi leva e Paulo te koga meʼa ke faifakamafola ai. Neʼe fiafia ʼi tana mole lotovaivai ʼo tuku tana faifogona. Koia neʼe heheka atu aipe te ʼu tagata ʼaia ʼe toko fa ʼi he vaka, ʼo olo ai ki Masetonia.
6, 7. (1) Kotea te ako ʼe feala ke tou taʼofi mai te ʼu aluʼaga ʼae neʼe hoko ʼi te faifolau ʼa Paulo? (2) Kotea ʼae ʼe feala ke tou tui papau ki ai?
6 Kotea te ako ʼe feala ke tou taʼofi mai te aluʼaga ʼaeni neʼe hoko? Neʼe taʼofi e te laumalie ʼo te ʼAtua ia Paulo, kae neʼe kua alu ia ʼi te ala ki Asia, pe neʼe kua faiga ia ke ulu ki Pitinia. Neʼe hoki tau atu ia Paulo ki Toloasi pea hoki taki leva ia ia e Sesu ki Masetonia. Ko Sesu ko te Pule ʼo te kokelekasio, ʼe feala pe ke ina toe takitaki feia tatou. (Kol. 1:18) Ohage la, ʼe lagi tou manatu ke tou toʼo tatatou selevisi pionie peʼe ke tou olo ʼo maʼuli ʼi te koga meʼa ʼe ʼaoga ai he kau faifakamafola. ʼE lagi hoki takitaki tatou e Sesu ʼaki te laumalie ʼo te ʼAtua, hili tatatou fai he ʼu tonu mo ni gaue ke tou fakahoko tatatou fakatuʼutuʼu. Kotea tona tupuʼaga? Tou toʼo he faʼifaʼitaki: ʼE hoki feala ki he tahi ʼe taki motoka ke afe ʼi te faʼahi mataʼu pe ko te faʼahi hema mo kapau ʼe teka te ʼu foʼi teka. ʼE toe feia pe mo Sesu, ʼe hoki ina takitaki tatou ki he telituale ʼe lahi ai te gaue mo kapau ʼe tou haʼele ki muʼa, ko tona fakaʼuhiga mo kapau ʼe tou fai he ʼu fakatuʼutuʼu pea mo faiga moʼoni ki ai.
7 Kae ʼe feafeaʼi leva mo kapau ʼe mole he fua ʼo tatatou ʼu faiga? ʼE tonu koa ke tou holoʼi tatatou fakatuʼutuʼu, ʼo tou manatu neʼe mole takitaki tatou e te laumalie ʼo te ʼAtua? Kailoa. Tou manatuʼi neʼe hoko te ʼu aluʼaga feia kia Paulo. Kae neʼe hoko atu pe ʼana faiga. Tou tui papau kapau ʼe tou haga kumi ‘he faigamalie ke tou fakahoko ai tatatou minisitelio’ ʼe fakapale anai tatou.—1 Ko. 16:9.
8. (1) Kotea ʼae neʼe iloa ai te kolo ʼo Filipe? (2) Kotea te aluʼaga neʼe hoko hili te faifakamafola ʼa Paulo ʼi te koga meʼa ʼae neʼe “fakatahitahi ai te hahaʼi ʼo faikole”?
8 ʼI tanatou tau atu ki Masetonia, neʼe natou hoko atu tanatou fagona ki Filipe. Neʼe fiameʼameʼa te hahaʼi ʼo te kolo ʼaia ʼuhi ko tanatou kau ki te puleʼaga Loma. Kia natou ʼae ʼe maʼuʼuli ʼi te kolo ʼaia, pea neʼe kau ʼi te foʼi solia Loma, ʼe natou fakatatau ia te kolo ʼo Filipe ki Italia, ʼe hage pe neʼe fakatuʼu ia te kiʼi kolo ʼae ʼe hage ko Loma ʼi Masetonia. ʼI te tuʼa kolo, neʼe maʼu e Paulo mo ʼona kaumeʼa, ʼo ovi ki he kiʼi vai tafe, ia te koga meʼa ʼae neʼe “fakatahitahi ai te hahaʼi ʼo faikole.” b Neʼe natou hihifo ki ai ʼi te Sapato, pea neʼe natou maʼu ai he ʼu fafine neʼe natou fakatahitahi ai ʼo tauhi ki te ʼAtua. Neʼe natou nonofo ai ki lalo pea mo faipalalau mo natou. Neʼe ʼi ai te fafine neʼe higoa ko Litia, neʼe “fakalogo pea neʼe avahi e Sehova tona loto.” ʼI te lahi ʼo te fiafia ʼo Litia ʼi tana logo ki te ʼu palalau ʼa te ʼu tisipulo, neʼe papitema atu aipe, ʼo feia mo tona loto fale katoa. Pea neʼe ina fakakinauʼi ia Paulo pea mo ʼona kaumeʼa ke natou nonofo ʼi tona ʼapi. c—Gaue 16:13-15.
9. ʼE faʼifaʼitakiʼi feafeaʼi e ʼihi ia ʼaho nei ia Paulo, pea kotea te ʼu tapuakina ʼe natou maʼu?
9 Kotou fakakaukauʼi age muʼa te toe fiafia neʼe natou logoʼi ʼi te papitema ʼa Litia. Neʼe lagi fiafia ia Paulo ʼi tana tali te fakaafe ʼae neʼe fai age ke alu ki Masetonia. Neʼe toe fiafia ʼi te fakaʼaogaʼi ʼo ia e Sehova pea mo ʼona kaumeʼa ke natou fakahoko te ʼu faikole ʼa te ʼu fafine tauhi lotu lelei. ʼE toe feia pe ia ʼaho nei, tokolahi te ʼu tehina mo tuagaʼane, peʼe kei tupulaga peʼe kua matutuʼa, ʼohoana peʼe selipatea, ʼe natou olo ʼo maʼuli ʼi he fenua ʼe ʼaoga ai he kau faifakamafola. ʼE moʼoni ʼe natou tau mo ni faigataʼaʼia, kae ʼe ko he meʼa noa mo kapau ʼe fakatatau pea mo te toe fiafia ʼe natou logoʼi moka natou maʼu he ʼu hahaʼi ʼe hage ko Litia, ʼe natou tali ia te ʼu moʼoni Fakatohi-tapu. ʼE feala koa ke ke fai he ʼu fakatuʼutuʼu ke ke alu ki he koga meʼa ʼe ʼaoga ai he kau faifakamafola? ʼE lahi anai te ʼu tapuakina ʼe ke maʼu ai. ʼE hage pe ko Aaron, neʼe alu ʼo maʼuli ʼi he fenua ʼo Amelika Centrale ʼi tona taʼu 20 tupu. Neʼe ina ui fenei: “ ʼI taku alu ʼae ʼo gaue ʼi he fenua matapule, neʼe au tuputupu ai ʼi te faʼahi fakalaumalie pea mo fakaovi lahi ai kia Sehova. ʼE taulekaleka ʼosi te faifakamafola, ʼe au taki ako Tohi-Tapu ʼe valu.”
“Neʼe Fakafeagai Te Hahaʼi Fuli Kia Naua” (Gaue 16:16-24)
10. Kotea te ʼu gaue ʼa te kau temonio neʼe tupu ai leva te faigataʼa ʼa te gaue ʼa Paulo pea mo ʼona kaumeʼa?
10 ʼE lahi te ʼu potu fenua ʼi te malamanei neʼe pule faʼifaʼitaliha ai ia Satana mo ʼana temonio ki te hahaʼi. Pea ʼe mahino ia, neʼe ita lahi ia Satana ʼi te fakamafola te logo lelei ʼo te Puleʼaga ʼi te ʼu potu fenua ʼaia. Neʼe faigataʼa te gaue ʼa Paulo mo ʼona kaumeʼa ʼuhi ko te gaue ʼa te kau temonio. ʼI te tahi ʼaho, neʼe natou olo ki he koga meʼa ʼae ʼe fakatahitahi ai te hahaʼi ʼo faikole, pea neʼe natou felaveʼi ai mo he taʼahine faifekau neʼe ulu sino ai te temonio, pea neʼe faifakakikite maʼa ʼona pule. Neʼe ina muliʼi te kau misionea mo kalaga fenei: “Ko te ʼu tagata ʼaeni, ʼe ko he ʼu kaugana ʼa te ʼAtua Maʼoluga pea ʼe natou fakaha atu te ala ʼo te fakamaʼuli.” Neʼe uga e te temonio ia te taʼahine ke ina fai te ʼu palalau ʼaia, ke ui e te hahaʼi ko ʼana fakakikite ʼe haʼu ia mai te ʼAtua, ohage pe ko te ʼu akonaki ʼa Paulo. Ko tana fakatuʼutuʼu ke mole tokagaʼi e te hahaʼi ia te ʼu tisipulo moʼoni ʼa Kilisito. Kae neʼe kapu e Paulo ia te temonio ke fakalogologo ai te taʼahine faifekau.—Gaue 16:16-18.
11. Kotea ʼae neʼe hoko kia Paulo pea mo Silasi hili tanā kapu ia te temonio ʼi te taʼahine faifekau?
11 Neʼe iita te ʼu pule ʼo te taʼahine faifekau ʼi tanatou tokagaʼi tana mole kei lava faifakakikite. Neʼe ʼave ai ia Paulo mo Silasi ki te fakatauʼaga koloa, ki te kau tuʼi fakamau pea mo te kau fakafofoga ʼo te puleʼaga ʼo Loma. Neʼe natou fakalai ki te kau tuʼi fakamau mo laupisiʼi te puleʼaga Loma. Neʼe natou ui ‘takua ko te ʼu tagata sutea ʼaeni ʼe nā fakatupu maveuveu, he ʼe nā fai he ʼu akonaki ʼe mole feala ke tali e te kau Loma.’ “Neʼe fakafeagai te hahaʼi fuli [ʼi te fakatauʼaga koloa] kia [Paulo mo Silasi],” pea “neʼe fakatotonu e te ʼu pule ʼo te kolo ke . . . ta naua ʼaki he ʼu kauʼi ʼakau,” ʼo nā lavelavea ai. Pea neʼe pilisoniʼi leva ia Paulo mo Silasi. Neʼe ʼave leva naua e te tagata leʼo ki te fale pilisoni pea mo ina fakamaʼu ʼonā vaʼe ʼaki he ʼu papa. (Gaue 16:19-24) Neʼe pupunu leva te matapa pea neʼe nonofo leva ia Paulo mo Silasi ʼi te koga fale ʼe fakapoʼuli gaogao ʼo mole feala ke nā fesioʼaki. Kae neʼe tokagaʼi naua e Sehova.—Pes. 139:12.
12. (1) Kotea te manatu ʼa te ʼu tisipulo ʼa Kilisito ʼo ʼuhiga mo tonatou fakatagaʼi, pea kotea tona tupuʼaga? (2) Kotea te ʼu faʼahiga fakataga ʼe kei fakaʼaogaʼi e Satana pea mo ʼana hahaʼi ia ʼaho nei?
12 ʼI ni taʼu ki muʼa atu, neʼe ui fenei e Sesu ki ʼana tisipulo: “ ʼE natou . . . fakatagaʼi anai mo koutou.” (Soa. 15:20) ʼI tanatou olo ki Masetonia, neʼe kua iloʼi pe e te ʼu tisipulo ʼa Sesu, ʼe fakatagaʼi anai natou. Pea ʼi te temi ʼae neʼe hoko ai te koga ʼaia, neʼe natou iloʼi ʼe mole ko he tautea mai ia Sehova, kae ko te gaue ia ʼa Satana ʼuhi ko tona ita. Ia ʼaho nei, ʼe kei fakaʼaogaʼi pe e Satana ia te ʼu hele ohage pe ko tona fai ʼi Filipe. ʼE fakamafola e ʼotatou fili ni loi ʼi te ʼu fale ako pea mo te ʼu fale gaue, ʼo ʼaʼasili kovi ai te fakafeagai. ʼI ʼihi fenua, ʼe tukugakoviʼi e te kau takitaki lotu ia te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova, takoa ʼe natou fakamafola he ʼu akonaki ʼe fakatupu maveuveu ki te hahaʼi. Koia ʼi ʼihi temi ʼe ta ʼotatou tehina pea mo pilisoniʼi. Kae ʼe tokagaʼi natou e Sehova.—1 Pet. 3:12.
“Neʼe Papitema Atu Aipe” (Gaue 16:25-34)
13. He koʼe neʼe fai e te tagata leʼo ia te ʼu palalau ʼaeni: “Kotea ʼae ʼe tonu ke au fai ke haofaki ai au?”
13 Neʼe faigataʼa ʼosi kia Paulo pea mo Silasi ia te aluʼaga ʼae neʼe hoko ʼi te aho ʼaia. Kae ʼi te maʼupo, “neʼe faikole ia Paulo pea mo Silasi pea mo nā hiva fakavikiviki ki te ʼAtua.” Fokifa pe neʼe galulu te kele, pea neʼe ʼoho te tagata leʼo ʼo sio ki te kua tuku ava ʼo te ʼu matapa ʼo te fale pilisoni. Neʼe manatu kua feholaki te kau pilisoni. Neʼe ina iloʼi ʼe fakatuʼa anai ia ia ʼuhi ko te faʼahi ʼaia koia “neʼe ina tohoʼi ake tana heleta ke fakamate.” Neʼe kalaga atu aipe ia Paulo: “ ʼAua naʼa ke fai he meʼa ʼe kovi kia koe, he ʼe koʼeni matou fuli ʼi heni!” Neʼe punamaʼuli ʼosi te tagata leʼo, ʼo ina fehuʼi fenei: “ ʼU tagata, kotea ʼae ʼe tonu ke au fai ke haofaki ai au?” Neʼe ko Sesu tokotahi pe ʼe feala ke ina haofaki ia ia kae mole ko Paulo mo Silasi. Koia neʼe nā tali fenei: “Ke ke tui ki te ʼAliki ko Sesu pea ʼe haofaki anai ia koe.”—Gaue 16:25-31.
14. (1) Neʼe tokoni feafeaʼi ia Paulo mo Silasi ki te tagata leʼo? (2) Kotea te ʼu tapuakina neʼe maʼu e Paulo mo Silasi ʼi tanā ʼutakiʼi ia te fakataga ʼaki he lotofiafia?
14 Neʼe tui ia Paulo ki te fakamalotoloto ʼa te tagata leʼo. Ko te tagata ʼaia neʼe mole ko he Sutea, ʼe mole ina iloʼi te ʼu Tohi Taputapu. Kapau ʼe fia liliu ko he Kilisitiano, neʼe tonu muʼa ke ina ako pea mo tali ia te ʼu moʼoni tafito. Koia neʼe toʼo ai e Paulo pea mo Silasi he temi ke “nā fakaha age leva te folafola ʼa Sehova.” Neʼe lagi mole kei nā tokagaʼi ʼonā mamahi, ʼi tanā maʼumaʼua ki te akoʼi age ki ai ia te ʼu Tohi Taputapu. Kae neʼe tokagaʼi e te tagata leʼo ʼonā mataʼi lavea pea mo ina faitoʼo. Pea neʼe “papitema atu aipe” ia ia pea mo tona kiʼi famili. Neʼe ko he tapuakina ʼaia kia Paulo pea mo Silasi ʼi tanā ʼutakiʼi ia te fakataga ʼaki he lotofiafia.—Gaue 16:32-34.
15. (1) ʼE faʼifaʼitakiʼi feafeaʼi ʼihi kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ia Paulo mo Silasi? (2) He koʼe ʼe tonu ke tou ʼaʼahi liuliuga ia te hahaʼi ʼo totatou telituale?
15 ʼE toe feia pe ia ʼaho nei, tokolahi ia te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ʼe natou hage ko Paulo mo Silasi, ʼe natou fakamafola te logo lelei ʼo te Puleʼaga logo la ʼe pilisoniʼi natou ʼuhi ko tanatou tui pea ʼe natou fiafia ʼi te ʼu fua lelei. Ohage la, ʼi he fenua ʼe tapuʼi ai tatatou gaue, neʼe lau ko te 40 ki te 100 ʼi te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova neʼe natou iloʼi te moʼoni ʼo ʼuhiga mo Sehova ʼi te ʼu fale pilisoni. (Esa. 54:17) Neʼe kotou tokagaʼi neʼe hoki kole tokoni te tagata leʼo hili te hoko ʼo te mafuike. ʼE toe feia pe ia ʼaho nei, tokolahi ia natou ʼae neʼe mole natou tali ia te logo lelei ʼo te Puleʼaga, neʼe fetogi leva tanatou manatu ʼuhi he neʼe hoko he tuʼutamaki ʼi tonatou maʼuli. Koia kapau ʼe tou ʼaʼahi liuliuga te hahaʼi ʼo totatou telituale, ʼe feala ke tou tokoni kia natou ʼi te temi ʼae kua natou loto ki ai.
“Pea ʼi Te Temi Leva ʼAeni ʼe Natou Fia Fakamavae Fakafufu Maua?” (Gaue 16:35-40)
16. Kotea leva te aluʼaga neʼe hoko hili te ta ʼo te ʼu tehina, ʼi te ʼaho ake?
16 ʼI te ʼaho ake ʼo te ta ʼo Paulo mo Silasi, neʼe fakatotonu e te ʼu tuʼi fakamau ke tuku age ia naua ke nā olo. Kae neʼe tali fenei e Paulo: “Neʼe natou ta maua ia muʼa ʼo te hahaʼi kae neʼe heʼeki fakamauʼi maua, logo la ko maua ko he ʼu tagata Loma pea neʼe tuku maua ʼi te fale pilisoni. Pea ʼi te temi leva ʼaeni ʼe natou fia fakamavae fakafufu maua? Kailoa ia, kae ke natou ʼomai ia natou totonu ʼo taki maua ki tuʼa.” ʼI te iloʼi e te ʼu tuʼi fakamau ko naua neʼe ko te ʼu tagata Loma, “neʼe natou matataku,” he neʼe mole natou fakaʼapaʼapa ki tonā ʼuhiga tagata Loma. d Neʼe kua fetogi leva te aluʼaga. Neʼe ta ia te ʼu tisipulo ia muʼa ʼo te kaugamalie, kae ʼi te lakaga leva ʼaeni, neʼe tonu leva ki te ʼu tuʼi fakamau ke natou faifakalelei kia naua ia muʼa ʼo te kaugamalie. Neʼe natou kole mamahi kia Paulo pea mo Silasi ke nā mavae ʼi Filipe. Neʼe nā fai pe ki ai, kae neʼe nā toʼo muʼa he temi ke nā fakalotomalohiʼi te kiʼi kutuga ʼo te ʼu tisipulo foʼou. Pea neʼe nā olo leva.
17. Kotea te ako maʼuhiga neʼe maʼu e te ʼu tisipulo foʼou ʼi tanatou sisio ki te faʼa kataki ʼa Paulo mo Silasi?
17 Kapau la neʼe fakaʼapaʼapa te hahaʼi ki tonā ʼuhiga tagata Loma, neʼe mole ta naua. (Gaue 22:25, 26) Kapau neʼe hoko te aluʼaga ʼaia, neʼe feala pe ke manatu e te ʼu tisipulo ʼo Filipe, neʼe nā fakaʼaogaʼi te fealagia ʼaia ke nā hao mai te fakataga. Pea neʼe lagi feala pe ke lotovaivai ia te ʼu tisipulo ʼae ʼe mole kau ʼi te puleʼaga Loma, he ʼe mole puipui natou e te lao, mai te fakataga. Koia ʼi tanā ʼutakiʼi ia te fakataga, neʼe tuku ai e Paulo mo Silasi he faʼifaʼitakiʼaga lelei ki te ʼu tisipulo foʼou, ke natou iloʼi ʼe feala pe ki he tisipulo ʼa Kilisito ke nofo agatonu ʼi te fakataga. Kae neʼe toe lelei foki tanā fakaha tonā ʼuhiga tagata Loma, ke iloʼi e te kaugamalie neʼe mole fakaʼapaʼapa ia te ʼu tuʼi fakamau ki te lao. Neʼe ko he fakatokaga ʼaia kia natou ke ʼaua naʼa natou fakatagaʼi te ʼu tehina ʼo Paulo, he ʼe tapu ʼi te lao.
18. (1) ʼE faʼifaʼitakiʼi feafeaʼi e te kau tagata ʼafeā ia ʼaho nei, ia Paulo? (2) ʼE feafeaʼi hatatou ‘haofaki ia te logo lelei pea mo faiga ke fakamoʼoni ki ai ia te lao’?
18 Ia ʼaho nei, ʼe tuku e te ʼu tagata ʼafeā ia he faʼifaʼitakiʼaga lelei ki te kokelekasio. Ko tanatou faʼahiga takitaki ʼaia ʼo natou. ʼE natou fai ia te ʼu meʼa ʼae ʼe natou loto ke fai e ʼonatou tehina mo tuagaʼane. Ohage pe ko Paulo, ʼe tou fakafuafua lelei te temi mo te aluʼaga ʼae ʼe tou fakaʼaogaʼi ia te lao moʼo puipui ʼo tatou mo tatatou tauhi. Pea kapau ʼe ʼaoga, ʼe feala ke tou fai he tagi ki te telepinale ʼo te kolo, peʼe ko ʼae ʼo te fenua, peʼe ki tuʼa puleʼaga. ʼE mole tou fai te faʼahi ʼaia ke fetogi ai te faʼahiga takitaki ʼo te fenua, kae ʼe tou fia “haofaki ia te logo lelei pea mo faiga ke fakamoʼoni ki ai ia te lao.” Neʼe ko te ʼu palalau ʼaia neʼe tohi e Paulo ki te kokelekasio ʼo Filipe, hili taʼu ʼe 10 ʼi tona pilisoniʼi ʼi te kolo ʼaia. (Flp. 1:7) Logo la ʼe mole tou iloʼi te ikuʼaga ʼo te ʼu faifakamau ʼaia, kae ʼe tou fakatotonu malohi, ohage pe ko Paulo pea mo ʼona kaumeʼa, ʼe tou haga “tala te logo lelei” ʼi he faʼahi pe ʼe taki tatou ki ai e te laumalie ʼo te ʼAtua.—Gaue 16:10.
a Vakaʼi te ʼa takai “ Ko Luka ʼAe Neʼe Ina Fai Te Tohi ʼo Gaue.”
b Neʼe lagi tapuʼi ki te kau Sutea ke natou fakatuʼu honatou sinakoka ʼi Filipe, he neʼe ko he kolo tau. Peʼe lagi neʼe mole maʼu feʼauga he ʼu tagata Sutea, he neʼe tonu ke maʼu he foʼi toko 10 tagata pea hoki feala ke fakatuʼu he sinakoka.
c Vakaʼi te ʼa takai “ Neʼe Fakatau e Litia He ʼu Kie Mo He ʼu Mutuʼi Meʼa Huʼa Lotuma.”
d Neʼe tohi ʼi te lao ʼo Loma, ʼe feala ki he tagata Loma ke ina fai he tagi ki te telepinale mo kapau ʼe loto ki ai, pea ʼe mole feala ke fakatuʼa ia ia, ia muʼa ʼo te kaugamalie, mo kapau neʼe heʼeki fakamauʼi ʼi he telepinale.