KĀPITE 8
ʼE ʼOfa Te ʼAtua Ki Te Hahaʼi ʼAē ʼe Maʼa
“ ʼE ke agamaʼa anai kiā ia ʼaē ʼe nofo maʼa.”—PESALEMO 18:26.
1-3. (a) He koʼē ʼe tokaga fakalelei he faʼē ke mole makanuminumi pea mo maʼa te ʼu mutuʼi meʼa ʼo tana kiʼi tama? (b) He koʼē ʼe loto ia Sehova ke maʼa tana kau ʼatolasio, pea koteā ʼaē ʼe ina uga tātou ke tou fia nonofo maʼa?
ʼE TEUTEUʼI e te faʼē tana kiʼi tama heʼe ʼalu ki te koga meʼa. ʼE tokaga pe neʼe kua māʼanu, ʼo fēia ki tona ʼu mutuʼi meʼa ke mole makanuminumi pea ke maʼa. ʼE ina ʼiloʼi ʼe maʼuhiga ke maʼa tana kiʼi tama ʼi te faʼahi fakasino ke ʼaua naʼa mahaki. ʼE ina toe ʼiloʼi pē foki ko te agaaga pea mo te faʼahiga teuteu ʼo tana kiʼi tama ʼe vikiʼi ai anai peʼe valokiʼi ai anai tana ʼu mātuʼa.
2 Ko Sehova, tatatou Tamai ʼaē ʼe ʼi selō, ʼe loto ke maʼa tana kau kaugana. ʼE ʼui fēnei ʼi tana Folafola: “ ʼE ke agamaʼa anai kiā ia ʼaē ʼe nofo maʼa.” * (Pesalemo 18:26) ʼE ʼofa Sehova kiā tātou; ʼe ina ʼiloʼi ʼe fua lelei kiā tātou mo kapau ʼe tou maʼa. ʼE toe fakaʼamu, ʼuhi ko tātou ko tana kau Fakamoʼoni, ke tou faʼifaʼitakiʼi lelei ia ia. Koia, kapau ʼe tou maʼa ʼi te faʼahi fakasino pea mo lelei tatatou aga, pea ʼe tou fakakolōliaʼi anai ia Sehova pea mo tona huafa taputapu, kae ʼe mole moamoagaʼi anai.—Esekiele 36:22; 1 Petelo 2:12.
3 Ko tatatou ʼiloʼi ʼaē ʼe ʼofa te ʼAtua ki te hahaʼi ʼaē ʼe maʼa ʼe ina uga ai tātou ke tou nonofo maʼa. ʼAki totatou faʼahiga maʼuli, ʼe tou loto ke vikiʼi ai ia Ia, heʼe tou ʼofa kiā te ia. ʼE tou toe loto foki ke tou nonofo ʼi tona ʼofa. Koia ʼi te ʼalatike ʼaenī, ʼe tou vakaʼi anai: He koʼē ʼe tonu ke tou maʼa, koteā te fakaʼuhiga ʼaē ke tou maʼa, pea ʼe lava feafeaʼi hatatou nonofo maʼa. Ko te ako ʼo te ʼu faʼahi ʼaia ʼe feala ke tokoni mai ke tou vakavakaʼi pe ko te ʼu faʼahi fea ʼaē ʼe ʼaoga ai ke tou fai ni ʼu fetogi.
HE KO’Ē ʼE TONU KE TOU MAʼA?
4, 5. (a) Koteā ia te tupuʼaga tāfito ʼaē ʼe tonu ai ke tou maʼa? (b) ʼE hā feafeaʼi ia te maʼa ʼo Sehova ʼi te ʼu meʼa ʼaē neʼe ina fakatupu?
4 Ko Sehova, moʼo takitaki tātou, ʼe ina tuku mai ia tana faʼifaʼitaki ke tou muliʼi. Koia ʼe uga ai tātou ʼi tana Folafola ke tou “liliu ko he kau faʼifaʼitaki ʼo te ʼAtua.” (Efesi 5:1) Ko te tupuʼaga tāfito ʼaē ʼe tonu ai ke tou maʼa: heʼe ko Sehova, te ʼAtua ʼaē ʼe tou tauhi ki ai, ʼe maʼa pea mo māʼoniʼoni ʼi te ʼu faʼahi fuli pē.—Levitike 11:44, 45.
5 ʼE hā ia te maʼa ʼo Sehova ʼi te ʼu meʼa ʼaē neʼe ina fakatupu, ohagē pē ko tona ʼu tuʼuga kalitātē pea mo tana ʼu lao. (Loma 1:20) Neʼe fakatuʼu te kele ko he nofoʼaga maʼa ke māʼuʼuli ai te hahaʼi. Neʼe fai e Sehova te ʼu fakatuʼutuʼu ʼi te kele moʼo fakamaʼa ia totatou ʼaele pea mo te vai ʼaē ʼe tou ʼinu. Neʼe ina fakatupu he ʼu mikolope ʼe natou fakaliliu te ʼu ʼotaʼota ko he ʼu meʼa ʼe toe ʼaoga pē ki te kele pea mo tātou. Ko te hahaʼi popoto neʼe natou fakaʼaogaʼi ʼihi mikolope ʼi te ʼu mikolope ʼaia moʼo fakamaʼa te ʼu koga meʼa ʼaē neʼe mahua ai te penisini pea mo ʼihi atu maumau neʼe fai e te tagata ʼuhi pē ko tana manatu ʼaē kiā ia totonu pea mo tona loto mānumānu. ʼE mahino ia, ko te agamaʼa ʼe maʼuhiga kiā “Ia ʼaē neʼe ina fakatupu te kele.” (Selemia 10:12) Pea ʼe tonu foki ke toe maʼuhiga kiā tātou.
6, 7. Neʼe fakahā lelei feafeaʼi ʼi te Lao ʼa Moisese neʼe fakamaʼua kiā nātou ʼaē neʼe tauhi kiā Sehova ke natou agamaʼa?
6 Ko te tahi tupuʼaga ʼaē ʼe tonu ai ke tou maʼa, heʼe ko Sehova Levitike 16:4, 23, 24) Ko te ʼu pelepitelō ʼaē neʼe gāue ʼi te fale lotu neʼe tonu ke natou fufulu ʼonatou nima pea mo ʼonatou vaʼe ʼi muʼa ʼo tanatou momoli ni ʼu sākilifisio kiā Sehova. (Ekesote 30:17-21; 2 Fakamatala 4:6) Neʼe tohi ʼi te Lao neʼe ko ʼaluʼaga e 70 neʼe feala ai ke ʼuli he tahi ʼi te faʼahi fakasino pea mo te ʼu toʼotoʼoga fakalotu. Kapau neʼe heʼemaʼa ia he Iselaele pea neʼe mole feala hana kau ki ni ʼu toʼotoʼoga fakalotu, pea ʼi ʼihi ʼaluʼaga, neʼe fakatūʼā ke matehi. (Levitike 15:31) Neʼe tonu ke “toʼo ʼi te lotolotoiga ʼo te kōkelekāsio” ia ia ʼaē neʼe mole mulimuli ki te faʼahiga fakamaʼa ʼaē neʼe fakamaʼua e te lao, ohagē lā ko te fakamaʼa ʼo te sino pea mo te fō ʼo te ʼu mutuʼi meʼa.—Faka au 19:17-20.
totatou Pule Faʼitaliha, ʼe ina fakamaʼua mai ki tana kau ʼatolasio ke natou maʼa. ʼI te Lao ʼaē neʼe foaki e Sehova ki Iselaele, neʼe tonu ke maʼa te tauhi. Neʼe fakatotonu ʼi te Lao, ʼi te ʼAho ʼo Te Faifakalelei, ko te pelepitelō lahi neʼe mole tonu pē ke māʼanu tuʼa tahi, kae ke māʼanu tuʼa lua. (7 Logolā ia te mole kei fakamaʼua mai ʼo te Lao ʼa Moisese ke tou mulimuli kiai, kae ʼe ina fakafealagia mai ke tou mahino ki te manatu ʼa te ʼAtua ʼo ʼuhiga mo te faʼahi ʼaia. Neʼe fakahā lelei e te Lao ko te agamaʼa neʼe fakamaʼua kiā nātou ʼaē neʼe ʼatolasio ki te ʼAtua. Mole heʼeki fetogi ia Sehova. (Malakia 3:6) ʼE hoki ina tali pē anai tatatou tauhi mo kapau ʼe “maʼa pea mo heʼe mele.” (Sake 1:27) Koia ʼaē ʼe tonu ai ke tou ʼiloʼi pe koteā ʼaē ʼe ina fakamaʼua mai kiā tātou ʼo ʼuhiga mo te faʼahi ʼaia.
KOTEĀ TE FAKAʼUHIGA ʼAĒ KE TOU MAʼA KIĀ MATA ʼO TE ʼATUA?
8. Ko te ʼu faʼahi fea ʼaē ʼe fakamaʼua mai e Sehova ke tou maʼa ai?
8 ʼI te Tohi-Tapu, ko te agamaʼa ʼe mole fakaʼuhiga pē ke kita maʼa ʼi te faʼahi fakasino. Kiā mata ʼo te ʼAtua, ʼe tonu ke tou maʼa ʼi te ʼu faʼahi fuli pē ʼo totatou maʼuli. ʼE fakaʼamu ia Sehova ke tou maʼa ia faʼahi maʼuhiga ʼe fā: ʼi te faʼahi fakalaumālie, ʼi te aga ʼaē ʼe tonu ke tou fai, ʼi te ʼatamai pea mo te faʼahi fakasino. Tou vakaʼi te ʼu faʼahi takitahi ʼaia.
9, 10. Koteā te fakaʼuhiga ʼo tatatou nonofo maʼa ʼi te faʼahi fakalaumālie, pea koteā ʼaē ʼe tekeʼi e te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova?
9 Tou maʼa ʼi te faʼahi fakalaumālie. Moʼo fakanounou, ko tatatou nofo maʼa ʼi te faʼahi fakalaumālie ko tona fakaʼuhiga ke mole Isaia 52:11) Neʼe liliu tāfito ia te kau Iselaele ki tonatou fenua moʼo toe fakatuʼu ia te tauhi kiā Sehova. Koia, ko te tauhi ʼaia neʼe tonu ke maʼa, ke ʼaua naʼa natou tauhi ki ni ʼu akonaki, ni ʼu gāue pea mo ni ʼu agaʼi fenua ʼo te lotu Papiloni, ʼaē ʼe natou fakalainoaʼi te ʼAtua.
tou fakafio ia te tauhi moʼoni pea mo te ʼu lotu hala. ʼI te temi ʼaē neʼe mavae ai Iselaele mai Papiloni ʼo natou toe liliu ki Selusalemi, neʼe tonu ke natou mulimuli ki te fakalotomālohi ʼaenī mai te ʼAtua: “Kotou mavae mai ai, ʼaua naʼa kotou fāfā ki he meʼa ʼe heʼemaʼa; . . . ke kotou haga nonofo maʼa.” (10 Iā ʼaho nei, ʼi totatou ʼuhiga Fakamoʼoni ʼa Sehova, ʼe tonu ke tou tōkakaga naʼa tou heʼemaʼa ʼi ni ʼu lotu hala. (1 Kolonito 10:21) ʼE maʼuhiga ke tou tōkakaga ki te faʼahi ʼaia, heʼe mālohi ia te fakahala ʼa te ʼu lotu hala. ʼE lahi te ʼu fenua ko te ʼu talatisio, mo te ʼu gāue, pea mo te ʼu toʼotoʼoga ʼe ʼi ai tonatou pikipikiga mo te ʼu akonaki ʼo te lotu hala, ohagē lā ko te akonaki ʼaē ʼe ʼui ai kā tou mamate pea ʼe ʼi ai te meʼa ʼe mavae ʼi tokita sino ʼo hoko atu tona maʼuli. (Tagata Tānaki 9:5, 6, 10) ʼE tekeʼi e te kau Fakamoʼoni ʼa Sehova ia te ʼu agaʼi fenua ʼe pipiki ki te ʼu akonaki ʼo te lotu hala. * ʼE mole tou tuku anai niʼihi ke natou fakaneke tātou ke mole tou fakalogo ki te ʼu lēkula ʼo te Tohi-Tapu ʼo ʼuhiga mo te tauhi maʼa.—Gāue 5:29.
11. Koteā te fakaʼuhiga ke tou maʼa ʼi te ʼu aga ʼaē ʼe tonu ke tou fai, pea he koʼē ʼe maʼuhiga ke tou haga nonofo maʼa ʼi te faʼahi ʼaia?
11 Tou maʼa ʼi te aga ʼaē ʼe tonu ke fai. Ko tona fakaʼuhiga ke tou tekeʼi ia te ʼu aga heʼeʼaoga fuli. (Efesi 5:5) ʼE maʼuhiga ke tou nonofo maʼa ʼi te ʼu aga ʼaē ʼe tonu ke tou fai. ʼE tou vakaʼi anai ʼi te kāpite ʼaē kā hoa mai, ke feala hatatou nonofo ʼi te ʼofa ʼo te ʼAtua, ʼe tonu ke tou “hola mai te fai folonikāsio.” Ko te kau fai folonikāsio ʼaē ʼe mole fakahemala ʼe mole “natou maʼu anai te puleʼaga ʼo te ʼAtua.” (1 Kolonito 6:9, 10, 18) Kiā mata ʼo te ʼAtua, ko nātou ʼaia ʼe natou kau iā nātou ʼaē ʼe “fakalialia ʼi tonatou ʼuli.” Kapau ʼe mole natou maʼa ʼi te ʼu aga ʼaē ʼe tonu ke natou fai, “ko tonatou vahe . . . ʼe ko te lua mate.”—Fakahā 21:8.
12, 13. Koteā te pikipikiga ʼo te ʼu manatu pea mo te ʼu gāue, pea koteā ʼaē ʼe tonu ke tou fai ke tou nonofo maʼa ai ʼi totatou ʼatamai?
12 Tou maʼa ʼi totatou ʼatamai. Ko te ʼu gāue ʼaē ʼe tou fai ʼe tupu Mateo 5:28; 15:18-20) Kae kapau ʼe tou fafaga totatou ʼatamai ʼaki he ʼu manatu ʼe maʼa, pea ʼe tou fia taupau pē anai he aga ʼe maʼa. (Filipe 4:8) Koteā ʼaē ʼe feala ke tou fai ke maʼa tuʼumaʼu pē ia totatou ʼatamai? ʼE tonu ke tou tekeʼi te ʼu faʼahiga fakafiafia ʼaē ʼe feala ai ke ʼulihi totatou ʼatamai. * Pea ʼe feala ke tou fafaga totatou ʼatamai ʼaki he ʼu manatu ʼe maʼa mokā ʼe tou ako tuʼumaʼu ia te Folafola ʼa te ʼAtua.—Pesalemo 19:8, 9.
mai te ʼu manatu ʼaē ʼe tou maʼu. Kapau ʼe tou fakahū ki totatou ʼatamai pea mo totatou loto he ʼu manatu ʼe kovi, ʼe faifai pē pea tou fai anai ni ʼu aga heʼemaʼa. (13 Ke tou nonofo ʼi te ʼofa ʼo te ʼAtua, ʼe maʼuhiga ke tou nonofo maʼa ʼi te faʼahi fakalaumālie, ʼi te aga ʼaē ʼe tonu ke fai, pea mo totatou ʼatamai. ʼE toe talanoa pē anai ʼi te tahi ʼu kāpite ʼo te tohi ʼaenī ki te ʼu faʼahi ʼaia ʼo ʼuhiga mo te agamaʼa. Kae tou vakaʼi age muʼa ia te fā faʼahi: ke tou maʼa ʼi te faʼahi fakasino.
KOTEĀ ʼAĒ ʼE TONU KE TOU FAI KE TOU NONOFO MAʼA AI ʼI TE FAʼAHI FAKASINO?
14. He koʼē ko te maʼa ʼi te faʼahi fakasino ʼe mole ko he gāue pē ʼa he tokotahi?
14 Ke tou maʼa ʼi te faʼahi fakasino ʼe tonu ke maʼa tuʼumaʼu ia totatou sino pea mo te ʼu faʼahi kehekehe ʼo totatou maʼuli. Ko te agamaʼa ʼe ko he gāue pē koa ʼa he tokotahi? Kailoa, ʼe tonu ke maʼuhiga te faʼahi ʼaia ki te kau ʼatolasio fuli ʼa Sehova. ʼI te ʼu manatu ʼaē neʼe tou vakaʼi ki muʼa atu ʼo te kāpite ʼaenī, ʼe maʼuhiga kiā Sehova ke tou maʼa ʼi te faʼahi fakasino, heʼe fua lelei kiā tātou pea ʼe tou toe fakafofoga foki ia totatou ʼAtua iā muʼa ʼo te hahaʼi. Kotou manatuʼi ia te faʼifaʼitaki ʼaē neʼe tou fakaʼaogaʼi ʼi te kamataʼaga ʼo te kāpite. Kā kotou sio ki he tamasiʼi ʼi te temi fuli pē ʼe ʼuli, pea ʼe mole kotou feʼekeʼaki anai koa pe ko ai tana ʼu mātuʼa? ʼE mole tou loto anai ke laukoviʼi tatatou Tamai ʼaē ʼe ʼi selō peʼe koviʼia te logo ʼaē ʼe tou fakamafola ʼuhi ko totatou ʼu faʼahiga teu peʼe ko totatou faʼahiga maʼuli. ʼE ʼui fēnei ʼi te Folafola ʼa te ʼAtua: “ ʼE mole matou fai he meʼa ke fakatupu higa ki he tahi, ke ʼaua naʼa fatufatuʼi tomatou minisitelio; kae, iā meʼa fuli ʼe matou 2 Kolonito 6:3, 4) Koteā ʼaē ʼe tonu ke tou fai ke tou nonofo maʼa ʼi te faʼahi fakasino?
fakahā ko mātou ko te ʼu minisi ʼa te ʼAtua.” (15, 16. Koteā ia te ʼu agamāhani ʼe lelei ke tou fai ke tou maʼa ai, pea ʼe tonu ke feafeaʼi totatou ʼu mutuʼi meʼa?
15 Ke maʼa totatou sino pea mo totatou faʼahiga teu. Logolā te kehekehe ʼo te ʼu agaʼi fenua pea mo te faʼahiga maʼuli ʼa te ʼu fenua fuli, kae ʼi te agamāhani ʼe tou maʼu fuli pē he foʼi topa pea mo he vai ke tou māʼanu tuʼumaʼu ai, pea ke tou tōkakaga ke tou maʼa ʼo fēia mo tatatou ʼu fānau. Ko te ʼu agamāhani ʼaē ʼe lelei ke tou fai, ke tou fanofano totatou ʼu nima ʼaki he moʼi topa pea mo he moʼi vai ʼi muʼa ʼo hatatou kakai, peʼe ʼi muʼa ʼo hatatou fāfā ki he meʼa kai, peʼe ʼi tatatou ʼosi ʼolo ki te falemamaʼo, pea mokā neʼe tou fetogi he tamasiʼi kei meamea. Ko te fanofano ʼo totatou ʼu nima ʼaki he moʼi topa pea mo he moʼi vai, ʼe tou puipui ai tātou mai ni ʼu mahaki pea mo tou fakatologa ia totatou maʼuli. Ko te agamaʼa ʼe ina tāʼofi te mafola ʼo ni ʼu mikolope, ʼo puipui ai te hahaʼi mai te mamahi fatu peʼe ko te liligi. ʼI te ʼu fenua ʼaē ʼe mole Teutalonome 23:12, 13.
maʼu ai he ʼu tuio moʼo fakaʼalu te vai ʼaē kua ʼuli, ʼe feala ke tanu ia te ʼu faifekau, ohagē ko tona fai e te kau Iselaele ʼo te temi muʼa.—16 ʼE toe maʼua foki ke fō tuʼumaʼu ʼo totatou ʼu mutuʼi meʼa ke maʼa. ʼE mole fakamaʼua ki he Kilisitiano ke totogi kovi tona ʼu mutuʼi meʼa peʼe ke mulimuli ki te lamote, kae ʼe tonu ki ʼona mutuʼi meʼa ke maʼa pea mo fakapoipoi. (1 Timoteo 2:9, 10) ʼI he potu pē ʼe tou nonofo ai, ʼe tou loto anai ʼaki totatou ʼu faʼahiga teu ke tou “fakamaʼuhigaʼi ia te akonaki ʼo totatou Fakamaʼuli, ia te ʼAtua.”—Tito 2:10.
17. He koʼē ʼe tonu ke maʼa totatou ʼapi pea mo te ʼu faʼahi kehekehe ʼo totatou maʼuli?
17 Totatou ʼapi pea mo te ʼu faʼahi kehekehe ʼo totatou maʼuli. Ko totatou ʼapi ʼe lagi mole ko he foʼi ʼapi ke lahi feafeaʼi peʼe lagi mole faʼa matalelei leva, kae ʼe tonu ke maʼa ʼo mulimuli pē ki totatou ʼu fealagia. ʼO toe fēia, kapau ʼe tou fakaʼaogaʼi hata motokā moʼo fetuku niʼihi ki te ʼu fono pea mo te fai fakamafola, pea ʼe tou faiga anai ke maʼa ia loto pea mo tuʼa. ʼAua naʼa galo kiā tātou ko he ʼapi ʼe maʼa ʼo fēia mo tona ʼu tafaʼaki, ʼe ko he fakamoʼoni lelei ʼaia ʼo ʼuhiga mo te ʼAtua ʼaē ʼe tou tauhi ki ai. ʼE tou akoʼi foki lā ki te hahaʼi, ko Sehova ʼe ko he ʼAtua ʼe maʼa, pea ʼe ina “maumauʼi [anai] ia nātou ʼaē ʼe natou maumauʼi te kele,” pea kua vave fakatuʼu pē anai e tona Puleʼaga ia he palatiso ʼi totatou kele. (Fakahā 11:18; Luka 23:43) ʼE mahino ia ʼaki tatatou fakamaʼa totatou ʼapi, ʼo fēia mo te ʼu koloa ʼaē ʼe tou maʼu, ʼe tou fia fakahā ai ki te hahaʼi ʼi te temi nei kua tou maʼu ia te ʼu agamāhani ʼe lelei pea ʼe ʼaoga anai ki te mālama foʼou kā haʼu.
18. ʼE tou fakahā feafeaʼi ia tatatou fakaʼapaʼapa ki totatou Fale ʼo Te Puleʼaga?
18 Te fale ʼaē ʼe tou ʼatolasio ai ki totatou ʼAtua. Ko totatou ʼofa kiā Sehova ʼe ina uga tātou ke tou fakaʼapaʼapa ki totatou Fale ʼo Te Puleʼaga, te potu tāfito ʼaē ʼe fai ai te tauhi moʼoni. Kā foʼofoʼou ʼomai ni hahaʼi ki totatou ʼu fale fono, pea ʼe tou loto anai ke natou leleiʼia totatou ʼu fale fono. Koia ʼe tonu ai ki totatou ʼu fale fono ke fakamaʼa tuʼumaʼu pea mo gaohi ke lelei, ke matalelei tuʼumaʼu pē. ʼI tatatou faiga ʼaē ke tou taupau tuʼumaʼu ke maʼa totatou Fale ʼo Te Puleʼaga, ʼe tou fakahā ai tatatou fakaʼapaʼapa ki te faʼahi ʼaia. ʼE ko he pilivilēsio mokā ʼe tou tali ke tou fakaʼaogaʼi totatou temi 2 Fakamatala 34:10) ʼE toe fakaʼaogaʼi pē ia te ʼu pelesepeto ʼaia mokā tou kau ki he fakatahi lahi ʼe fai ki he Fale ʼo Te Fakatahi peʼe ko he tahi age fale.
moʼo tokoni ki te fakamaʼa pea mo te “gaohi pea mo te fakafoʼou” ʼo te fale ʼaē ʼe tou ʼatolasio ai ki te ʼAtua. (TOU TEKEʼI TE ʼU AGAMĀHANI PEA MO TE ʼU GĀUE ʼAĒ ʼE ʼULI
19. Ke tou nonofo maʼa ʼi te faʼahi fakasino, koteā ʼaē ʼe tonu ke tou tekeʼi, pea ʼe tokoni feafeaʼi mai te Tohi-Tapu ki te faʼahi ʼaia?
19 Ke tou nonofo maʼa ʼi te faʼahi fakasino, ʼe tonu ke tou tekeʼi ia te ʼu agamāhani pea mo te ʼu gāue ʼaē ʼe ʼuli, ohagē ko te suluka, te ʼinu kava fakavalevale, pea mo te ʼu toloke ʼaē ʼe fakatupu kovi ki te ʼatamai. ʼE mole fakahā fuli mai leva ʼi te Tohi-Tapu te ʼu agamāhani pea mo te ʼu gāue heʼemaʼa mo fakalialia ʼaē ʼe mafola iā ʼaho nei, kae ʼe tou maʼu te ʼu pelesepeto ʼe natou fakafealagia mai ke tou mahino ki te manatu ʼa Sehova ʼo ʼuhiga mo te ʼu aga ʼaia. ʼI tatatou ʼiloʼi ia te manatu ʼa Sehova ʼo ʼuhiga mo te faʼahi ʼaia, ko totatou ʼofa ʼaē kiā te ia ʼe ina uga ai tātou ke tou fai te aga ʼaē ʼe ina leleiʼia. Tou vakaʼi ia pelesepeto Fakatohi-tapu e nima.
20, 21. Ko te ʼu faʼahiga aga feafeaʼi ʼaē ʼe loto ia Sehova ke tou ʼāteaina mai ai, pea koteā te tupuʼaga tāfito ʼaē ʼe tonu ai ke tou fakalogo kiā Sehova?
20 “Kapau ʼe tou maʼu te ʼu fakapapau ʼaia, kāiga ʼofaina, tou fakamaʼa ia tātou mai te meʼa ʼuli fuli pē ʼo te kakano pea mo te laumālie, ʼo fakakātoa ia te māʼoniʼoni ʼi te manavasiʼi ki te ʼAtua.” (2 Kolonito 7:1) ʼE loto ia Sehova ke tou ʼāteaina mai te ʼu gāue ʼaē ʼe natou ʼulihi totatou sino pea mo fakatupu kovi ki totatou ʼatamai peʼe ko tatatou faʼahiga fakakaukau. Koia, ʼe tonu ai ke mole tou fakaʼaogaʼi ni ʼu meʼa ʼe feala ke tou pōpula kiai, pea mo tou ʼiloʼi fuli pē ʼe kovi kiā kita ʼi te faʼahi fakasino pea mo tokita ʼatamai.
21 ʼE tuku mai ʼi te Tohi-Tapu te tupuʼaga tāfito ʼaē ke “tou fakamaʼa [ai] ia tātou mai te meʼa ʼuli fuli pē.” Kotou fakatokagaʼi ʼe kamata fēnei te koga tohi ʼo 2 Kolonito 7:1: “Kapau ʼe tou maʼu te ʼu fakapapau ʼaia.” Koteā te ʼu fakapapau ʼaia? Ohagē ko tona fakahā ʼi te ʼu vaega ki muʼa atu, ʼe fakapapau fēnei mai ia Sehova: “ ʼE au tali anai koutou. Pea ʼe au liliu anai ko hakotou Tamai.” (2 Kolonito 6:17, 18) Kotou fakakaukauʼi age muʼa, ʼe fakapapau mai ia Sehova ʼe ina puipui anai koutou pea mo ʼofa kiā koutou ohagē ko te ʼofa ʼa he tamai ki hona foha peʼe ki hona ʼofafine. Kae ʼe hoki fakahoko anai e Sehova te ʼu fakapapau ʼaia mo kapau ʼe kotou tekeʼi te ʼu meʼa ʼuli ʼo “te kakano pea mo te laumālie.” ʼI meʼa fakaʼofaʼofa leva mo kapau ʼe puli takotou ʼu felōgoi lelei ʼaia mo Sehova ʼuhi pē ko he ʼu agamāhani ʼe mole lelei pea mo fakalialia.
22-25. Ko te ʼu pelesepeto Fakatohi-tapu fea ʼaē ʼe tokoni mai ke tou tekeʼi te ʼu agamāhani pea mo te ʼu gāue heʼemaʼa?
22 “ ʼE tonu ke ke ʼofa kiā Sehova, tou ʼAtua, ʼaki tou loto kātoa, pea mo tou nefesi kātoa, pea mo tou laumālie kātoa.” (Mateo 22:37) Neʼe ʼui e Sesu ʼe ko te folafola pē ʼaia ʼe lahi tokotahi ʼi te ʼu folafola fuli. (Mateo 22:38) ʼE tuha mo Sehova ke tou fakahā ki ai ia te taʼi ʼofa ʼaia. Ke tou ʼofa kiā te ia ʼaki totatou loto kātoa, pea mo totatou nefesi kātoa pea mo totatou ʼatamai kātoa, ʼe tonu ke tou tekeʼi ia te ʼu gāue ʼaē ʼe feala ke tou mamate tautonu ai peʼe fakavaivaiʼi ai totatou ʼu fealagia fakakaukau ʼaē neʼe foaki mai e te ʼAtua.
23 “[Ko Sehova] ʼe ina foaki ki te hahaʼi fuli te maʼuli pea mo te mānava, pea mo te ʼu meʼa fuli.” (Gāue 17:24, 25) Ko te maʼuli ʼe ko he meʼa ʼofa mai te ʼAtua. ʼE tou ʼofa ki te Tupuʼaga ʼo te maʼuli, koia ʼe tou fia fakaʼapaʼapa ai ki tona meʼa ʼofa ʼaia kiā tātou. ʼE tou fakamamaʼo mai te ʼu agamāhani peʼe ko te ʼu gāue ʼaē ʼe fakatupu tuʼutāmaki ki totatou maʼuli, heʼe tou mahino kapau ʼe tou fai ia te ʼu taʼi aga ʼaia pea ʼe mole tou fakaʼapaʼapa ki te maʼuli ʼaē ʼe ko he meʼa ʼofa ia mai te ʼAtua.—Pesalemo 36:9.
24 “ ʼE tonu ke ke ʼofa ki tou kāiga ohagē pē kiā koe totonu.” (Mateo 22:39) Ko te ʼu agamāhani pea mo te ʼu gāue heʼemaʼa ʼe mole fua kovi pē kiā ia ʼaē ʼe ina fai te aga ʼaia, kae ʼe toe fua kovi kiā nātou ʼaē ʼi ʼona tafaʼaki. Ohagē lā, ko nātou ʼaē ʼe mole suluka ʼe fua kovi kiā nātou tanatou manava ki te kohu ʼo te foʼi suluka. Ko he tahi ʼe ina fai he meʼa ʼe kovi ki te hahaʼi ʼi ʼona tafaʼaki, ʼe talagataʼa ia ki te fakatotonu fakaʼatua ʼaē ke tou ʼofa ki totatou kāiga. ʼE ina toe fakahā ai ia te mole moʼoni ʼo tana ʼui ʼaē ʼe ʼofa ki te ʼAtua.—1 Soane 4:20, 21.
25 “Fakalogo pea mo talagafua ki te ʼu puleʼaga pea mo te kau takitaki ʼi tonatou ʼuhiga ʼaē ko he ʼu pule.” (Tito 3:1) ʼE lahi te ʼu fenua, ko he tahi ʼe ina fakaʼaogaʼi te toloke ʼe talagataʼa ia ki te lao. ʼI totatou ʼuhiga Kilisitiano, ʼe mole tonu ke tou fakafeagai ki te lao ʼo tou fakaʼaogaʼi te ʼu toloke ʼaē ʼe tapuʼi mai.—Loma 13:1.
26. (a) Ke tou nonofo ʼi te ʼofa ʼo te ʼAtua, koteā ʼaē ʼe tonu ke tou fai? (b) He koʼē ko te nofo maʼa kiā mata ʼo te ʼAtua ʼe ko te maʼuli lelei pē ʼaia e tahi?
26 Ke tou nonofo ʼi te ʼofa ʼo te ʼAtua, ʼe mole tonu pē ke tou nonofo maʼa ʼi he faʼahi e tahi peʼe lua, kae ʼi te ʼu faʼahi fuli pē. ʼE lagi mole ko he meʼa faigafua hata liʼaki ni ʼu agamāhani pea mo ni ʼu gāue ʼe ʼuli, kae ʼe tou lava fai te faʼahi ʼaia. * ʼIo, ʼe mole he tahi age maʼuli ʼe lelei age, heʼe akoʼi tuʼumaʼu pē tātou e Sehova ke fua lelei kiā tātou. (Isaia 48:17) Ko te meʼa ʼaē ʼe maʼuhiga age, ʼaki tatatou nonofo maʼa ʼe tou fiafia ʼi tatatou ʼiloʼi ʼaē ʼe leleiʼia tātou e te ʼAtua ʼaē ʼe tou ʼoʼofa ki ai, pea ʼe tou nonofo ai ʼi tona ʼofa.
^ pal. 2 Ko te kupu Fakahepeleo ʼaē neʼe fakaliliu ʼaki te kupu “maʼa” ʼe mole fakaʼuhiga pē ki te maʼa fakasino kae ʼe toe fakaʼuhiga foki ki te maʼa ʼo ʼuhiga mo te ʼu aga ʼaē ʼe tonu ke fai peʼe ko te maʼa ʼaē ʼi te faʼahi fakalaumālie.
^ pal. 10 Vakaʼi ia te Kāpite 13 ʼo te tohi ʼaenī, ʼe palalau ai ʼo ʼuhiga mo te ʼu lafeti pea mo te ʼu agaʼi fenua ʼaē ʼe mole kau kiai te kau Kilisitiano.
^ pal. 67 Neʼe fetogi te higoa.