ATHANA wujpe wichi yome toj t’ekhahyaj ihi. Mat, Jesús ichufwenej p’ante wichi toj wujit’ala’pe wichi toj hiw’en n’ot’ekhahyaj toj matche, lewhay toj yok: «Tsajo lepe wet tsajche n’äyij tä tiyäje n’otäyhyaj, wet wujpey wichi tä inukwe. Mat tsajihot’a lepe wet tsajichet’a n’äyij tä tiyäje n’ow’atshancheyaj, wet wuj tä atha, wet wujit’a’pe wichi tä nilhoke» (Mateo 7:13, 14).

¿Chi nawoyneje hopkhilak nahanej atsi toj hiw’en n’ot’ekhahyaj toj matche? Jesús yo p’antek: «Letäfwnhiyeja lhamel chik lew’en lechumyaj [...]. Häp tä hätet iwoye, hal’ä tä is iwoye lhay tä is, mat hal’ä tä ni’isa iwoye lhay tä ni’isa» (Mateo 7:16, 17). Malhyejtso, n’ot’ekhahyaj toj matche iwoye «lhay tä is» lhay’e iw’ahte wichi hopkhilak in’alit n’ochumyahay toj Dios ihuminche. ¿Atsi n’ochumyahaytso toj Dios ihumin?

Wichi toj hiw’en n’ot’ekhahyaj toj matche ichumyenlhi len’ohyaj hopkhilak iwunit Dios wet iwatlak iyhaj isej. Jesús ichufwenej p’ante iyhaj wet yok: «Elh amel chik t’uhläk inu atapehen, is chik lhayen akawoya» (Marcos 10:43). Malhyej toja, hin’ul toj t’ekhahyaj ihiche hopkhit’a hin’ul toj t’osche’pe lew’et lheley wok iyhaj. T’uye, iwunit, wet itetshan m’ak toj lech’efwa iwatla. N’olhamethi ne’tek nawoye toja: «Hin’ol tä hach’efwas ihi, humin hach’efwas, wet yej afwitsaje» (Colosenses 3:19). Wet yikchufwi toj yok: «Amel tä ahin’ol tä hach’efwas ihi, yej p’ethatlä m’ak tä häpe atsinhay tä hach’efwas wet ch’otehen lhamel. Tiyej ahumnhayaj lhäy’e tä lewunit, mälhyej tä t’uhawetej, tsi lhamel lakhajyhayaj inuhit’a’pe amel akhajyhayaj, wet lhamel ayen at lewuhuya. Häte Dios ifwenho lhamel t’awayhat tä häpe lew’atshancheyaj, mälhyej iwoye amel. Che mälhyejtso tä lewoyeje lhamel, ihichet’ala m’ak che inuhlä häp alhyajay» (1 Pedro 3:7).

Mat atsinha toj lech’efwa ihi toj hiw’en n’ot’ekhahyaj toj matche «is chik tek yen w’et m’ayeka lech’efwa» (Efesios 5:33). Hote atsinhay is che «ihumnhen lech’efwas lhäy’e leles» (Tito 2:4). N’oelh toj lech’efwa ihi toj hiw’en n’ot’ekhahyaj toj matche itiyej kanhi m’ayhay iyhaj hopkhilak itetshan leles wet ichufwenejen leyes toj talhe Dios wet lechufwenyajay. Lhay’e toj iwunit iyhaj wet yenhit’a w’et m’ayhaya iyhaj toj ihi lew’et, iyhaj toj ihi lechumet wet lhip at che hope. Lhamel ihon n’ochufwenyaj toj ihi Dios lhomtes toj yok: «Yej lhenay w’et m’ayeka [aiyhaj], mat len’ohyaj tä letiyej elhpej nuhatpe han’ohyaj tä lhamel iti amej» (Romanos 12:10).

Dios lakawos iwoye m’ak toj Dios ne’tek iwoye: «Yej tachumlä m’ak chik elh ikänitlhi amej tä t’uhläk katetshana m’ak tä ni’isa tä iwoye» (Éxodo 23:8). Hanhiyet’alak ichumyenlhi len’ohyaj hopkhilak ikalhi m’ak toj lhamel t’at toj iwatla. Lhamel t’ukwe len’ayij hopkhilak tach’ote iyhaj, mat ichunkat wichi toj p’alitses, ihanlhi n’olhametna: «Yej p’ethatlä tä letach’otepej aiyhäj, tisipej m’ak tä i’amejen. Tsi häp täja m’ak tä Dios akäjejlhi tä n’amel y’achaje, inu’pe itshätäy tä õ’län» (Hebreos 13:16). Toj malhyejtso, m’ayhay toj iyej lhamel in’alit toj matche Jesús lhomtesna: «Dios lakäpfwayaj iyej elh tä tachumlä t’awayhat, mat lhäy’e lhip lakäpfwayaj tä iyej elh che iwo t’awayhata» (Apóstoles Lhenhay 20:35).

Wichi toj t’ekhahyaj ihi ihumin toj tach’ahuye Dios laka leyes wet itichunejlhi toj «lhämtes tek choyhat» (1 Juan 5:3). Lhamel ihanej toj matche Heowa lhomtesna: «Laka ley häp tä is [...] lechufwenyaj is alhoho [...] lhämtes häp tä isen, wet iwo ohusek käjyaja. Wet äp häpe m’ak tä ts’ilak, wet itäfwnhat n’oyej m’ak tä matche» (Salmo 19:7, 8).

N’ot’ekhahyaj toj matche hote inityenej toj iw’awlhatcho wichi. Lhamel inuhthit’a’pe iyhaj wichi, tej toj w’enhalhamej, che hiw’en m’ak wok niw’ena m’ak. Lhaikajyenhen toj iten Dios, toj «hiw’awlhatejchä lehumnhayaj tä itiyej wichi, tsi tachumlä elh che häpe che iwujyen Lhawuk wet iwoye m’ak tä is» (Apóstoles Lhenhay 10:34, 35).

Wichi toj hiw’en n’ot’ekhahyaj toj matche, isis lakeyis, «is alhoho nilhokej m’ak tä [i]woye» (Hebreos 13:18). Hote khit’a sitawos wet isitaynhit’a iyhaj hopkhilak iwit’ayen. Salmista David yome p’ante chi malhyej hin’u toj Dios lakopfwayaj iyej wet yok: «Häpe elh tä niwoyayeje lhämet tä ni’isa elh chik häpe, wet niwoya lewit’äyhyaja elh, wet nisitäyena elh tä lew’etfwa» (Salmo 15:3).

Wichi toj hiw’en n’ot’ekhahyaj toj matche tajlhamet m’ayhay toj talho Dios Lhomtes toj lhamel imatitche. Lhamel t’ekhaye toj «nilhokej N’olesaynhay tä ihi Lehi tälho t’at Dios leyalh, wet t’uhawetej che õyen chufwenyaja, wet õyen fwonyaja, wet õ’isyenej alhoho elh tä weta» (2 Timoteo 3:16). Toj lhamel lha’isyen lhamehen in’alit toj «lehanyaj tälh puleye», toj «ts’ilak, wet häte letamsekis ihi wet lechowhal ihi, tach’ahuye m’ak tä iyhäj yäme, wet wuj tä hap’altsentses, lechumtes tä iwoye isen» (Santiago 3:17). Lhamel tekawayhla hiyawul chumtes, toj n’okwiyej n’opeyakis wet wichi lakeyis toj tatayhlo Dios (1 Juan 5:21).

Profeta Moisés yok p’antek: «Humin Awuk Dios, mälhewek ahusek, lhäy’e mälhewek atichunhayaj, lhäy’e mälhewek akhajyhayaj» (Deuteronomio 6:5). Wichi toj t’ekhahyaj ihi in’altej n’ohumnhayajtso Dios. Yenhit’a w’et m’ayeka Dios lhey, hop toj tamenej toj hiw’enho «gracias häp Lhawuk [Heowa, NM] wet [t’]änch’oye» lhey, hop toj t’ekhahyaj ihi (Salmo 105:1). Dios lakawos hote tach’ahuye n’olhomtesna: «Humin aelh, tech’ayen amej tä alehumin» (Levítico 19:18). Tekawayhla wichi toj n’ok’atshayajwos wet lhaikhajyenhen toj hope iyhaj toj «[le]tamsekis iyeji nilhokej wichi» (Romanos 12:18). Malhyej iwoyek «lefwajnhates [yen] häpeya lechumetcha tä isajeji lakäsw’et, wet lehunis [yen] häpeya lechumetcha tä yistejen hup» (Isaías 2:4). Toj malhyejtso, ihumnhen iyhaj wet yen lekojyaja toj hiw’en lepunfwas toj i’pe nilhok Honhat (Juan 13:35). ¿Ha iwoyek letafwelej wichitso?