NʼOCHUFWENYAJ 2
Biblia, hop libro toj talhe Dios
1, 2. ¿Atsi toj tamenej toj Biblia hope nʼowʼayhat toj talhe Dios toj nichate lhahusek?
¿ATSI toj lewoye che leseltej toj akalayʼi hiwʼen amho awayhat? Lekelej che lewʼen, wet akajyaj ihi toj akalayʼi itichunlhi amej. Wet am lewʼenho gracias.
2 Hop Biblia hope nʼowʼayhat toj talhe Dios. Ifwel namhohen mʼayhay toj iwohiyetʼak ihi lhip che hope. Malhyej toja, ifwel namhohen toj Dios pʼante toj yenlhi pele, honhat, hinʼu wet atsinha toj ichun. Hiwʼen namhomche nʼofwonyajay toj iwoyek tachʼot namehen lewhay che nʼehi nʼowitʼayhyajay. Toj ihi Biblia, nalechufwenej atsi toj Dios iwohiyela hopkhilak iwoye lenechʼethayaj toj itiyej honhat toj yam matche toj is. ¡Hop Biblia hope tʼat nʼowʼayhat toj nichate lhahusek!
3. ¿Atsi mʼak toj lehanhiyeja toj alechufwenej Biblia?
3 Lewhay toj alechufwenej Biblia lewʼenla toj Dios tʼuhlak ahope lakalayʼi. Lewhay toj lhayʼepej lhip toj letafwelej lham, tʼaytshi toj iwoyek lekalhi tajtso.
4. ¿Atsi mʼayhay toj leseltej toj nʼoyomeje Biblia?
4 Hop Biblia inʼupe 2800 nʼolhomtes iyhaj toj wʼenhahiche toj iche wet nʼoyenwetha pʼante toj papel millones wet millones biblias. Tatay lhimpaj wet nilhokej wichi toj iʼpe honhat iwoyek iyahyen Biblia toj ihi lhomtes. Wet semanapej inʼupe un millón wichi toj ikalhi toj hiwʼen Biblia. Matche, ihichetʼa libro che hatet iwoye Biblia.
5. ¿Atsi mʼak toj tamenej toj iwoyek name toj Biblia «tälho tʼat Dios leyalh»?
5 Hop Biblia «tälho tʼat Dios leyalh» (yahyen 2 Timoteo 3:16). Mat nʼalej toj iche iyhaj toj yen tichunhayaja toja: «Che hinʼul ilesayen pʼante Biblia, ¿ha matche toj talhe Dios?» Hop Biblia ichulho: «Dios laka Espíritu tä Tʼamajchet tä yämyenwethä profetas» (2 Pedro 1:21). Hatet iwoye nʼochoti toj tʼalheje lecheyas che ilesayen papel. ¿Atsi nʼoelh toj lhomtes toj ihi? Hop nʼochoti toj lhomtes, hopkhitʼa lecheyas lhomtes. Malhyej iwoye toja, noelh toj lhomtes toj ihi Biblia hope tʼat Dios, hopkhitʼa hinʼul toj lham ichumyenlhi hopkhilak ilesayen Biblia. Hinʼultso ilesayen pʼante tʼat Dios letichunhayajay. Toj malhyejtso, matche toj Biblia hope «Dios lhämet» (1 Tesalonicenses 2:13; tetshan Nʼosilot 2).
Hop Traducción del Nuevo Mundo de las Santas Escrituras iche wujpe nʼolhomtes toj wʼenhahiche toj ihi.
MʼAK TOJ BIBLIA YOME TAJO LEWʼET
6, 7. ¿Atsi toj tamenej toj iwoyek name toj Biblia tatayhitʼawek mʼayhay toj yome?
6 Talhe toj iwo tesa toj nʼolesayen Biblia tafwaytshi 1600 nekchomis wet wakʼalh tʼat. Hinʼul toj ilesayen pʼante Biblia wʼenhalhamejen lewhayis toj ichehen. Iche pʼante iyhaj toj ihoye nʼochufwenyajwʼet wet iyhaj toj iwohiyetʼa tajtso. Malhyej toja, iche pʼante elh toj kachawo. Iche iyhaj toj tutcheyhen, wʼahatwos, tsonataswos, profetas, nʼokalelhthayajwos wet hate niyatey. Tej toj wʼenhahiche pʼante wichi toj ilesayen Biblia, nilhokej mʼayhay toj yome yiwtejla nʼolhomtes iyhaj toj ihi Biblia. Mʼak toj yome toj ihi capítulo elh tatayhitʼahla mʼak toj yome capítulos iyhaj.
7 Hop capítulos toj ichun toj ihi Biblia ikalelhat atsi mʼayhay toj ichun toj tamenej toj iwo pʼante tesa toj iche nʼowitʼayhyajay toj iʼpe honhat. Wet capítulos toj ihi lepes ifwel namhohen atsi toj iwohiyela Dios hopkhilak itayhat nʼowitʼayhyajaytso yamlek honhat nechʼe wʼatshan wet isilataj. Miles nekchomis toj Biblia yome mʼayhay toj pajchehen toj iyej wichi wet inʼalit toj Dios lenechʼethayaj nilhok lewhay nʼal tʼat.
8. Ame ejemplos toj inʼalit toj tajo lewʼet mʼayhay toj Biblia yome toj yiwtejla ciencia.
8 Hop Biblia nʼolesayenhitʼa pʼante yamlek ichufwenej wichi ciencia. Mat lewhay toj yome mʼayhay toj yiwtejla ciencia, tajo lewʼet. Hop tajtso mʼak toj tʼuhawetej che yome hop libro toj talhe Dios. Malhyej toja, hop libro toj Levítico inʼalit mʼayhay toj Dios yome pʼante toj is che Israel lhayis iwoye hopkhilak ihichetʼa nʼotʼinhayajay che yʼaje iyhaj. Pajche pʼante wichi itafwelej mʼayhay toj tamenej toj iche nʼotʼinhayajay toj nʼolesayen pʼante tajtso. Biblia hate lechufwenyaj tajo lewʼet toj yome toj honhat nʼofwuhthilhi hop lhip toj ihichetʼa mʼak che itsoklhi (Job 26:7).
9. ¿Atsi toj tachʼot namehen toj natafwelej toj hinʼul toj ilesayen pʼante Biblia yome mʼak toj matche?
9 Biblia tajo lewʼet toj yome mʼayhay toj wichi ihi pʼante. Mat, wujpe libros toj yome mʼayhayna tajihotʼa lewʼet, hop toj hinʼul toj ilesayen yomhiyetʼa mʼak toj matche. Malhyej toja, nilhokiyejtʼa lewhay toj lhamel ilesayen pʼante toj ikalhihitʼa letayhfwas lewhay toj iwo lakaʼtshayajaʼpe laka honhat. Hatehitʼa iwoye, hop hinʼul toj ilesayen pʼante Biblia hopehen pʼante wichi toj yome mʼak toj matche, hate lewhay toj Israel lhayis ikalhihitʼa letayhfwas. Hate ilesayen pʼante mʼayhay toj isihentʼa toj lhamel iwoye. Malhyej toja, toj ihi libro Números, Moisés ifwel namhohen toj iche pʼante mʼak toj matche toj niʼisa toj iwoye wet Dios ifwone pʼante (Números 20:2-12). Hinʼul toj ilesayen pʼante Biblia yome mʼak toj matche, tajtso inʼalit toj talhe tʼat Dios. Toj malhyejtso iwoyek natʼekhaye Biblia.
LIBRO TOJ NʼOFWONYAJAY TOJ ISEN TAPOYEJ
10. ¿Atsi toj tamenej toj athana naisej nʼofwonyajay toj ihi Biblia?
10 Hop Biblia «tälho tʼat Dios leyalh, wet tʼuhawetej che õyen chufwenyaja, wet õyen fwonyaja, wet õʼisyenej alhoho elh tä weta» (2 Timoteo 3:16). Matche, nilhokej nʼofwonyajay toj ihi Biblia iwoyek naisej athana. Heowa ihanej mʼak toj nen lhatichunhayaja wet mʼak toj ihi lhahusek, hop toj Lham pʼante toj lhenek namel. Lham matche toj itafwel namejen, inuʼpe toj natafwel lhamejen, wet tʼuhlak lhakajyaj ihi. Lham ihanej mʼak toj iwoyek naisej wet mʼak toj iwohiyetʼak naisej.
11, 12. a) ¿Atsi nʼofwonyajay toj isen toj Jesús yome pʼante toj ihi Mateo 5 pajtha nichate 7? b) ¿Atsi mʼayhay iyhaj toj Biblia iwoyek ichufwen namejen?
11 Toj ihi Mateo capítulos 5 pajtha nichate 7 iche nʼofwonyajay toj matche toj isen toj Jesús yome pʼante, malhyej mʼayhay toj is che nawoye hopkhilak lhakhajyaj ihi, naise lhaiyhaj, nahanej toj nawo lhatʼalhyaja wet atsi lhatichunhayaj toj tʼuhawetej che natiyej chinaj tʼoj. Tej toj Jesús yome pʼante nʼofwonyajayna tafwaytshi 2.000 nekchomis, ifwalasna kamaj yikchufwi toj lakhajyhayaj ihi wet iwoyek naisej.
12 Hate Heowa ichufwen namejen nʼofwonyajay toj ihi Biblia toj tachʼot namehen yamlek tʼaytshi toj naise lhawʼet lheley, is toj nawoye lhachumet, wet toj lhatamsek iyejla iyhaj wichi. Nʼofwonyajay toj ihi Biblia nilhok lewhay iwoyek tachʼot namehen, nʼoelh at che hope che nahope, lhip at che hope che nehi, wok nʼowitʼay at che hopek nehi (yahyen Isaías 48:17; tetshan Nʼosilot 3).
IWOYEK LETʼEKHAYE MʼAK TOJ BIBLIA YOME PʼANTE TOJ IHICHELA
Hop Isaías pajche pʼante yome toj nʼotayhthila tʼat Babilonia.
13. ¿Atsi mʼak toj Isaías yome pʼante toj ihiyeja hupuy toj lhey Babilonia?
13 Wujpe profecías toj ihi Biblia, nʼal pʼante. Malhyej toja, Isaías yome pʼante toj Babilonia nʼotayhthila (Isaías 13:19). Lham kalelhaj toj yome atsi lenʼayij toj nʼotayhat. Hupuytso iche pʼante lepelis toj wus wet tewok toj ilunejlhi toj tʼuye. Mat Isaías yome pʼante toj tewok yʼimhila wet lepelis tafwoyhichehena tʼat. Wichi toj inuye hupuytso iwoye pʼante toj ikalhi iyhaj, tej toj ihichetʼa pʼante elh che tatayhla elh. Isaías tajo lewʼet toj yome pʼante toj ihichela hinʼu toj lhey Ciro toj ikalhihila Babilonia (yahyen Isaías 44:27–45:2; tetshan Nʼosilot 4).
14, 15. ¿Atsi mʼayhay toj Isaías yome toj nʼal pʼante?
14 Doscientos nekchomis toj tafwaytshi toj nʼolesayen nʼolhomtesna, nʼal pʼante nʼokaʼtshayajwos toj wakʼalh toj inuye hop Babilonia. ¿Atsi toj niyatej pʼante nʼokaʼtshayajwostso? Malhyej toj Biblia pajche yome, hope Ciro, Persia laka niyat. ¿Ha iwoye pʼante tʼat toj Ciro lakaʼtshayajwos ikalhi Babilonia malhyej toj Isaías yome pʼante?
15 Honatsi toj nʼonuye Babilonia lhayis, lhamel yenlhi pʼante lekajyaj. Lhamel letamsek ihi pʼante hop toj iche nʼolafwek toj tʼun toj tʼuye wet tewok toj ilunejlhi. Toj ihi alho hupuytso, Ciro wet lakaʼtshayajwos yenlhi inat nʼayij hopkhilak tʼayhcha tewok. Tewok tʼayhcha pʼante hopkhilak Persia lakaʼtshayajwos iwoyek tiyajche lhiptso. Mat, ¿ha nʼokaʼtshayajwostso iwoyek iwoye tajtso toj tiyaj lechʼoye Babilonia lelafwek? Malhyej toj profeta yome pʼante, hupuytso lepelis tafwochehen pʼante. Toj malhyejtso nʼokaʼtshayajwos ikalhi hupuytso tej toj tatayhitʼahla.
16. a) ¿Atsi mʼak toj Isaías yome pʼante toj ihiyeja Babilonia? b) ¿Atsi mʼak toj tamenej toj nahanej toj Isaías lhomtes nʼal pʼante?
16 Isaías hate yome pʼante toj Babilonia nemhit wichi yenla lewʼeta. Lham ilesayen pʼante: «Wet nemla yachajok wichi ihi, ihichetʼala hinʼo chik häpe chik tʼuhlahläk yen lewʼeta» (Isaías 13:20). ¿Ha nʼal pʼante nʼolhometna? Lhip toj Babilonia ihi pʼante, athana tajlhamet lhipey hupuyna. Lhipna ihi Irak, iwhaye hupuy toj lhey Bagdad. Hate ifwalasna ihichetʼa nʼoelh che ihi. Heowa isek pʼante Babilonia malhyej toj Lham pajche yome toj yok: «Oyenla osekekchaya letäyhyaj» (Isaías 14:22, 23). *
Hupuy toj lhey pʼante Babilonia lhipey.
17. ¿Atsi mʼak toj tamenej toj iwoyek letʼekhaye nilhokej mʼayhay toj Dios yome toj ihichela?
17 Wujpe mʼayhay toj Biblia yome pʼante nʼal tʼat. Toj malhyejtso, iwoyek natʼekhaye toj ihichela mʼayhay toj Biblia yome toj tatay alhoho. Iwoyek kalelhaj namhohen toj Heowa yamla matche lhomtes toj yamla wʼatshan wet isilataj honhat (yahyen Números 23:19). Matche, lhaniwhayaj ihi toj hope lhawʼatshancheyaj toj tʼun wet «lhawʼatshancheyajna häpe mʼak tä Dios ifwel pʼante tä kamaj honhat newache. Wet Dios häpkhitʼa elh tä wʼet yämlhi» (Tito 1:2). *
BIBLIA IWOYEK IWO ELHA MʼAK TOJ LHEHI
18. ¿Atsi mʼak toj Pablo yome toj «Dios Lhämet» iwoyek ikalhi?
18 Nalechufwenejne toj ihichetʼa elh libro toj hate iwoye Biblia. Mʼayhay toj ihi tatayhitʼawek wet toj inʼalit mʼayhay toj talhejla ciencia wok mʼayhay toj pajche pʼante toj wichi ihi, tajo lewʼet toj yome. Hate hiwʼen namhomche nʼofwonyajay toj isen wet wujpe profecías nʼal pante. Mat Biblia iwoyek ikalhi mʼayhay iyhaj. Apóstol Pablo ilesayen pʼante toj yok: «Dios lhämet iläy wet takhajay». ¿Atsi toj hope nʼolhomettso? (yahyen Hebreos 4:12).
19, 20. a) ¿Atsi toj iwoyek Biblia ikalhi hopkhilak tachʼot ame toj lehanej atsi nʼoelh toj ahope? b) ¿Atsi mʼak toj iwoyek lewoye hopkhilak lenʼalit toj lewʼenho gracias Dios toj hiwʼen amho Biblia toj hope awayhat?
19 Biblia iwoyek iwo elha mʼak toj lhehi. Iwoyek tachʼot ame hopkhilak lehanej atsi nʼoelh toj ahope. Iwoyek tachʼot ame toj matche toj letafwelej atichunhayajay wet mʼayhay toj ihi ahusek toj ihichetʼa nʼoelh che ihanej. Malhyej toja, iwoyek nen lhatichunhayaja toj nahumin Dios. Mat hopkhilak nanʼalit toj matche tajtso, is che nawoye mʼayhay toj Biblia yome.
20 Biblia matche tʼat toj hope libro toj talhe Dios. Lham tʼuhlak leyahyen, alechufwenej wet lehumin. Is che lewʼenho gracias Dios toj hiwʼen amho awayhatna wet lhekchufwi toj alechufwenej. Toj malhyejtso letafwenhiyeja Dios lenechʼethayaj toj itiyej wichi. Nʼochufwenyaj elh toj ihan elhna, nalechufwenhiyeja iyhaj mʼayhay toj yiwtejla lenechʼethayajtso.
^ párr. 16 Che letʼuhlak tʼaytshi toj lehanej iyhaj profecías toj ihi Biblia, iwoyek leyahyen toj ihi Nʼochufwenyaj 7 wet 8 toj ihi librofwaj Nʼotʼekhahyaj toj matche, lepe toj ihan ame akajyaj, toj wichi toj yen lhometa Heowa yenlhi.
^ párr. 17 Lewhay toj nʼotayhat Babilonia hope elh profecía toj ihi Biblia toj nʼal pʼante. Iwoyek lewʼen iyhaj mʼayhay toj inʼalit toj nʼal pʼante toj ihi Biblia toj yome Jesús toj ihi Nʼosilot 5.
Hate nʼalej toj iwoyek lehumin
ESSENTIAL BIBLE TEACHINGS
¿Atsi m’ak toj tamenej toj iwoyek nat’ekhaye toj Biblia yome m’ak toj matche?
Che Dios hope elh toj lhenek Biblia, librona iwatlak inu’pe elh che hope.
